Καταμεστη η Δημοτικη Βιβλιοθηκη στην παρουσιαση του βιβλιου του Τασου Γιοβανουδη για τις μνημες απο το Σιναπλη και τη ζωη στη Μεσσουνη

Που συνδιοργάνωσαν ο Μορφωτικός Πολιτιστικός Σύλλογος Μεσσούνης, οι εκδόσεις Παρατηρητής της Θράκης και η Δημοτική Βιβλιοθήκη Κομοτηνής

Τάσος Γιοβανούδης, «Σελίδες Ιστορίας – 100 χρόνια πορείας στις μνήμες από το Σιναπλή και τη ζωή στη Μεσσούνη –Με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από την εθελούσια ελληνοβουλγαρική ανταλλαγή πληθυσμών», εκδ. Παρατηρητής της Θράκης, Κομοτηνή 2024

Πλήθος κόσμου συγκεντρώθηκε το απόγευμα της Τρίτης 23 Απριλίου στη Δημοτική Βιβλιοθήκη για να παρακολουθήσει την παρουσίαση του βιβλίου του συγγραφέα, ή όπως ο ίδιος χαρακτηρίζει τον εαυτό του «καταγραφέα μιας άλλης εποχής», Τάσου Γιοβανούδη από την ΚΟΙΝΣΕΠ «Κομοτηνή εν Δράσει», μαζί με τον Μορφωτικό Πολιτιστικό Σύλλογο Μεσσούνης και τις εκδόσεις Παρατηρητής της Θράκης. Ομιλητές ήταν η φιλόλογος, συγγραφέας και ερευνήτρια τοπικής ιστορίας, Μαρούλα Ισπυρίδου και η φιλόλογος και επιμελήτρια της έκδοσης Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη.

Το βιβλίο «Σελίδες Ιστορίας – 100 χρόνια πορείας στις μνήμες από το Σιναπλή και τη ζωή στη Μεσσούνη – Με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από την εθελούσια ελληνοβουλγαρική ανταλλαγή πληθυσμών» αναφέρεται στην ιστορία των ελλήνων προσφύγων των περιοχών της Ανατολικής Ρωμυλίας, που εξαναγκάστηκαν να κάνουν μια νέα αρχή στη γη της Ροδόπης και πιο συγκεκριμένα στη Μεσσούνη.

Τον συντονισμό της εκδήλωσης ανέλαβε η  νομικός και συνεργάτης του Παρατηρητή της Θράκης Ελπινίκη Μπλεκάτση, η οποία, αφού χαιρέτισε ευχαριστώντας τους παρευρισκομένους, «σύστησε» ομιλήτριες, αναγνώστριες και  συγγραφέα, παραδίδοντας τον λόγο  στην εξαιρετικά δραστήρια και αφοσιωμένη στη διάσωση της ιστορίας και του πολιτισμικού αποθέματος της Μεσσούνης κ. Δήμητρα Παρασκευούδη, Πρόεδρο του Μορφωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου Μεσσούνης, η οποία ευχήθηκε η έκδοση αυτή  «να μην λείπει από κανένα σπίτι».

Δήμητρα Παρασκευούδη, «Η έκδοση ήταν όνειρο ζωής για τον συγγραφέα αλλά και δική μας μεγάλη επιθυμία»

 «Είναι μεγάλη μας  χαρά, που βρίσκετε σήμερα όλοι εδώ και αγκαλιάζετε αυτή την τόσο σημαντική για μας εκδήλωση. Τη στιγμή αυτή την περιμέναμε πολύ καιρό, ήταν όνειρο ζωής για τον κ. Γιοβανούδη η έκδοση αυτού του βιβλίου, αλλά συνάμα και δική μας μεγάλη επιθυμία. Είχαμε την τιμή σε αυτό το ταξίδι να συμπεριλάβει και εμάς, απλόχερα μοιράστηκε μαζί μας,τις καταγραφές που έκανε για την παράδοση, τη συλλογή φωτογραφικού υλικού, τις ιστορικές γνώσεις του, καθώς και τις ιδέες αλλά και ανησυχίες του.

Διαβάζοντας το βιβλίο, μέσα από τις γλαφυρές περιγραφές του, μπορεί κανείς να ταξιδέψει πίσω στον χρόνο. Κλείνοντας τα μάτια πιστεύεις για μία στιγμή πως βρίσκεσαι εκεί, στην καρέκλα του καφενείου, στον κύκλο του χορού στο πανηγύρι της Μεσσούνης, στα νυχτέρια και στα λιβάδια στο Σιναπλή.

Είμαστε ευγνώμονες που τον έχουμε ως θεματοφύλακα της παράδοσης και πολύ τυχεροί για τον θησαυρό που μας αφήνει παρακαταθήκη, ώστε και οι επόμενες γενιές να μπορούν να μάθουν την ιστορία και τις ρίζες των προγόνων μας.  Είναι πολύ σημαντικό να καταγραφούν ώστε να διασωθούν τα ήθη και έθιμα του τόπου μας, εύχομαι να υπάρξουν στο μέλλον και άλλες τέτοιες ανάλογες προσπάθειες.

Καλοτάξιδο κύριε Τάσο. Ελπίζω να καταφέρουμε να μην λείπει από κανένα σπίτι…»

Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη, «Ιδιαίτερης αξίας η κατάθεση του φωτογραφικού υλικού του βιβλίου από τον  συγγραφέα στα ΓΑΚ Ροδόπης• υποδεικνύοντας σε συμβολικό επίπεδο την αξία των οικογενειακών αρχείων ως τμήματος της συλλογικής μας ιστορίας»

Η φιλόλογος και επιμελήτρια της έκδοσης κ. Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη λαμβάνοντας τον λόγο αναφέρθηκε  στην προσπάθεια καταγραφής της τοπικής ιστορίας της Θράκης που ξεκίνησε από τη δεκαετία του ’80 και κάπως καθυστερημένα σε σχέση με τη νότια Ελλάδα, σημειώνοντας ότι ιστορία είναι όχι μόνο ότι είναι καταγραμμένο στα επίσημα βιβλία ιστορίας, αλλά και τα βιώματα και οι προφορικές ιστορίες των απλών ανθρώπων της καθημερινότητας, των «αφανών».  Στο πλαίσιο αυτό αναφέρθηκε στη σημαντική σειρά εκδόσεων τοπικής ιστορίας, που προέκυψαν κυρίως από φιλίστορες εκπαιδευτικούς, και την ιδιαίτερη αξία τους στον εμπλουτισμό του σώματος της ιστορίας της Ροδόπης.

Ακολούθως παρουσίασε τη δομή του βιβλίου, τα κεφάλαιά του και το  πλούσιο φωτογραφικό υλικό  που προέρχεται από οικογενειακά αρχεία και καταγράφει, δίνοντας πληροφορίες, κάθε επιμέρους έκφραση της καθημερινής ζωής στον οικισμό της Μεσσούνης. Παρέχοντας πληροφορίες για την κοινωνική, την οικονομική, την εκπαιδευτική, τη θρησκευτική, τη χωροταξική οργάνωση του οικισμού, καθώς και τις πολιτισμικές εκφράσεις των κατοίκων του, καταγράφοντας στα σιναπλιώτικα με κέφι και μαεστρία ιστορίες και μασάλια που αποθεώθηκαν στα καφενεία και τις συνάξεις των γυναικών.  Αναφέρθηκε ακόμη στη σημαντικότητα της χειρονομίας του συγγραφέα να καταθέσει ψηφιοποιημένο  το φωτογραφικό υλικό που χρησιμοποίησε στο βιβλίο του στα ΓΑΚ Ροδόπης, υποδεικνύοντας σε συμβολικό επίπεδο την αξία των οικογενειακών αρχείων ως τμήματος της συλλογικής μας ιστορίας.

Στη συνέχεια, η νηπιαγωγός Ισιδώρα Δραγανίδου, συγγενής της αείμνηστης Προέδρου του Μορφωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου Μεσσούνης Ιωάννας Δραγανίδου, που πάρα πολύ στήριξε στη συγγραφική του προσπάθεια τον συγγραφέα,  ανέγνωσε το απόσπασμα του εκπατρισμού από το πρώτο κεφάλαιο.

Μαρούλα Ισπυρίδου, «Οι  εναπομείναντες στη Βουλγαρία Έλληνες ήταν πολύ  υπερήφανοι για την ελληνική καταγωγή τους»

Έπειτα τον λόγο έλαβε η φιλόλογος, συγγραφέας και ερευνήτρια τοπικής ιστορίας, Μαρούλα Ισπυρίδου, η οποία μίλησε για τη σχέση της με τον συγγραφέα, με τον οποίο μετρούν πάνω από πέντε δεκαετίες φιλίας, για την καταγωγή της τόσο από το Σιναπλή όσο και από το Καβακλή (Τοπόλοβγκραντ) και τη μετέπειτα εγκατάσταση της οικογένειάς της στην Αίγειρο. Αναφέρθηκε επίσης στον παππού της Βάιο Τατσίδη αλλά και  στην πρώτη επίσκεψη που έκανε στο Καβακλή πριν από 15 χρόνια, και την απρόσμενη συνάντησή της με τη μοναχή-εγγονή του δάσκαλου Αντώνη Τζoβάρα :

«Πριν από 15 χρόνια επισκεφτήκαμε με τον άντρα μου πρώτη φορά το Καβακλή (σημερινό Τοπόλοβγκραντ) στη Βουλγαρία. Ήθελα να γνωρίσω τον τόπο που γεννήθηκε ο πατέρας μου, η γιαγιά μου και οι Καβακλιώτες που εγκαταστάθηκαν στην Αίγειρο…

[…] Στο μοναστήρι τ’ς Αντριάδας μας υποδέχτηκε η ηγουμένη, η οποία συγκινήθηκε και χάρηκε παρά πολύ όταν έμαθε ότι είμαστε από Κομοτηνή. Άρχισε να μας μιλάει με υπερηφάνεια για τον παππού της, τον Αντώνη Τζοβάρα που ήταν δάσκαλος στην ελληνική Σχολή του Καβακλή τη δεκαετία 1890-1900. Ο Αντώνης Τζοβάρας παντρεύτηκε στο Καβακλή καβακλιώτισσα και απέκτησε 4 κόρες και ένα γιο. Τις κόρες του τις πάντρεψε με βουλγάρους (γιατί έλεγε, ότι οι Έλληνες ζητούν προίκα). Οι 2 θυγατέρες πήγαν στη Σόφια και οι δύο έμειναν στο Καβακλή. (Την πληροφορία μου την είπε ο Γ. Πατρωνίδης). Όταν πήγαιναν στο Καβακλή οι καβακλιώτες, φιλοξενούνταν στα σπίτια τους. Εκεί φιλοξενήθηκαν και οι γονείς μου το 1972 όταν επισκέφτηκαν το Καβακλή, Τζοβαρούδες τις έλεγαν. Η μία από τις θυγατέρες παντρεύτηκε με αστυνομικό. Ο σύζυγος της άλλης καταγόμενος από το Σιναπλί χειροτονήθηκε ιερέας και λειτουργούσε στην εκκλησία της Παναγίας στο Καβακλή, στο προαύλιο της οποίας βρίσκεται η προτομή του. Η ηγουμένη ήταν κόρη του ιερέα. Ελληνικά δεν ήξερε αλλά ήταν πολύ υπερήφανη για την ελληνική καταγωγής της. Μας είπε ότι δεν επέτρεπε ο πατέρας της να μιλάνε ελληνικά». [Δείτε ολόκληρη την ομιλία της εδώ]

Στη συνέχεια η σύζυγος του συγγραφέα και συνταξιούχος εκπαιδευτικός Σταυρούλα Γιοβανούδη ανέγνωσε με δραματική μαεστρία απόσπασμα από το τρίτο κεφάλαιο και πιο συγκεκριμένα από το κείμενο για τον «Άγιο Τρύφωνα, τον άγνωστο Διόνυσο των Σιναπλιωτών», που ήταν και το πρώτο κείμενο-άρθρο που συνέγραψε ο συγγραφέας.

Τάσος Γιοβανούδης, «Ένας “χρονικογράφος μιας άλλης εποχής” είμαι»

Τελευταίος και βαθιά συγκινημένος από την ανταπόκριση του κόσμου στο κάλεσμα της παρουσίασης του βιβλίου μίλησε ο συγγραφέας Τάσος Γιοβανούδης, αφού πρώτα ευχαρίστησε όλους τους παρευρισκόμενους, συμπεριλαμβανομένων των διοργανωτών, την οικογένειά του, τη συνοδοιπόρο της ζωής του, τη σύζυγό του, Σταυρούλα για τη διαρκή στήριξη, την κόρη του Μαρία, τον σύζυγό της Γιάννη και τον εγγονό του Μανώλη,  που ήταν παρόντες αλλά και την απούσα, λόγω πανελληνίων εξετάσεων, οικογένεια του γιου του Χρήστου. Ευχαρίστησε επίσης και τον χορηγό της εκδήλωσης Ζαχαροπλαστείο – Catering «Το σπίτι του γλυκού», «που με μεράκι, όπως άριστα επαγγελματικά γνωρίζει, ετοίμασε τον όμορφο μπουφέ που θα μας γλυκάνει και θα μας δροσίσει», όπως είπε, αναφερόμενος στη συνέχεια, μεταξύ άλλων,  στο ταξίδι της συγγραφής του βιβλίου, η οποία ξεκίνησε πριν από έξι χρόνια με τη μορφή άρθρων στην εφημερίδα Παρατηρητής της Θράκης, ο αριθμός των οποίων  υπερβαίνει τα 110.

«Δεν φανταζόμουν», είπε, «ότι κάποια ημέρα θα στοιχειοθετούσα και θα κυκλοφορούσα ένα βιβλίο, ούτε ότι θα μου αποδιδόταν η τιμή να με αποκαλούν “συγγραφέα”. Ένας “χρονικογράφος μιας άλλης εποχής” είμαι. Πολλά από αυτά που κατέγραψα, οι μεγαλύτεροι τα ζήσατε, εγώ απλώς σας τα υπενθυμίζω και συγχρόνως τα μεταφέρω στους νέους για να μάθουν πόσο διαφορετικό ήταν το πρόσφατο παρελθόν.  

Είμαι ένας σύγχρονος, μοντέρνος μπορώ να πω πολίτης, με πίστη στη νέα τεχνολογία και μεγάλη εμπιστοσύνη στην αξιοσύνη της νεολαίας, για την οποία έκανα την προσπάθειά μου και έγινε η έκδοση. Πιστεύω ότι είναι απαραίτητη η γνώση της τοπικής ιστορίας. Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια μέσα από εργασίες φωτισμένων δασκάλων της εκπαίδευσης αρχίζουν να τη διδάσκουν, άλλοτε σαν παιχνίδι, σαν παραμύθι, στα μικρά παιδιά και καταλήγουν διδακτορικές διατριβές στα πανεπιστήμια. Οι ιστορίες, της μικρής Μεσσούνης και κάθε Μεσσούνης, αποτελούν το κύτταρο της ιστορίας του έθνους μας». [Δείτε ολόκληρη την ομιλία της εδώ]

Οι παρευρισκόμενοι

Το παρόν στην εκδήλωση, μεταξύ άλλων, έδωσαν ο αντιδήμαρχος Έργων, Προγραμματισμού, Πολεοδομίας και Χωροταξικού Σχεδιασμού κ. Δημήτριος Καρασταύρου, ο Πρόεδρος του Δ.Σ. του αναπτυξιακού οργανισμού Κ. ΚΑΡΑΘΕΟΔΩΡΗ Α.Ε. κ. Αθανάσιος Λάπατας, ο Πρόεδρος του ΚΕΜΕΑ κ. Νίκος Σωτηρακόπουλος, ο πατήρ Παναγιώτης Ισπικούδης, ο συγγραφέας τοπικής ιστορίας κ. Απόστολος Μουζαλιώτης, η πρώην αρχισυντάκτρια του Παρατηρητή της Θράκης κ. Άννα  Πατρωνίδου, η  κ. Κούλα Παπαδριέλλη, συγγενής-πρωτοξαδέλφη  του συγγραφέα από τον πατέρα της, οι επίσης συγγενείς του συγγραφέα κ. Δώρα Γιοβανούδη και κ. Αγγελική Γιοβανούδη, η αρχαιολόγος και συγγραφέας  κ. Νάγια Δαλακούρα, οι δημοσιογράφοι κ. Σταυρούλα Μάρκου και κ. Κωνσταντίνος Μάρκου,  η ξυλαγαννιώτισσα γειτόνισσα κ. Τασούλα Ζγούρα, η φιλόλογος κ. Μαρία Αλεξίου η κ. Σαπφώ Μακρίδου, ο Διευθυντής της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Έβρου κ. Μαρίνος Κωνσταντινίδης, ο κ. Μάρκος Αλμπάνης της Γραμματείας του Τμήματος Νομικής του ΔΠΘ, ο επιχειρηματίας κ. Ανδρέας Καλούδης και η κόρη του, κ.ά. Συνολικά ωσεί παρούσες ήταν οι ακόλουθες οικογένειες Μεσσουνιωτών, όπως τις κατέγραψε ο συγγραφέας. «Οι Πασιάδες, οι Τουρτουράδες, οι Αγγουράδες, οι Αλεξάδες, οι Πατσιατζάδες, οι Ισπικάδες, οι Παρασκευάδες, οι Καρβουντζάδες, οι Ιβαννάδες, οι Γιουβαννάδες, οι Ντραγκανάδες, οι Μπουρνάδες, οι Κυρουβγιάδες, οι Ζιουμταράδες, οι Τσιαραξάδες, οι Τατσιάδες, οι Γκουτσιάδες, οι Κουσμάδες, οι Τζιμάδες, οι Χαράδες, οι Παπαδοπουλαίοι, οι Τζιαρνικάδες, οι Νταλαχουαίοι, οι Μπληγκουράδες, οι Καρακασαίοι, οι Τατσιάδες, οι Γκαϊντατζάδες, οι Μπαντουάδες. Ο Παπαμάρος και ο αστυνόμος ο Δρακουλάκος, κάθονταν ψηλά στη σκάλα, αόρατοι αλλά ευτυχισμένοι».

Μετά τη θερμή «αγκαλιά» του κόσμου ο συγγραφέας, υπέγραψε βιβλία, ενώ ακολούθησε προσφορά εδεσμάτων από την Πρόεδρο του Μορφωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου Μεσσούνης, Δήμητρα Παρασκευούδη και το «Σπίτι του Γλυκού».

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.