Ταξιδι στις μνημες της Καρυδιας
Παρουσία του συγγραφέα και ομιλητές τους/τις: Πηνελόπη Καμπάκη-Βουγιουκλή, Γιώργο Πεταλωτή, Σάββα Τοκμακίδη, Βάντα Βουτσά-Παπαιωάννου, Μαρία Φιλιππίδου και Βάσω Τζαμπαζλή
Σε μια πολύ όμορφη βραδιά συγκινησιακά φορτισμένη πρωτίστως για την παρουσίαση ενός πολυετούς πονήματος που καταγράφει πτυχές της γνωστής αλλά και της αθέατης ιστορίας του οικισμού της Καρυδιάς, πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 29 Σεπτεμβρίου στον προαύλιο χώρο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης της Κομοτηνής από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Καρυδιάς και Φίλων.
Ο λόγος για την παρουσίαση του ιστορικού λευκώματος «Ένα ταξίδι στην Ιστορία των Καρυδιωτών» του συγγραφέα Πέτρου Φιλιππίδη, που εκκινά από τις «χαμένες πατρίδες» της Ανατολικής Ρωμυλίας, της Μικράς Ασίας και του Πόντου που «ίδρυσαν» τον οικισμό στα τέλη του 1922 άρτι αφιχθέντες στη Δυτική Θράκη. Ένα λεύκωμα που ξεκινά από το τέλος του ταξιδιού των πρώτων προσφύγων έως και την εγκατάστασή τους στο «Κουζλούκιοϊ», όπως ήταν η πρώτη ονομασία του οικισμού, για να καταγράψει έπειτα το «ταξίδι» του οικισμού και των ανθρώπων του στον χρόνο, από τα χρόνια της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά, τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Βουλγαρική κατοχή, την μεταπολεμική ανασυγκρότηση του χωριού, τα χρόνια της δικτατορίας έως το 1974 και τα χρόνια της μεταπολίτευσης έως και το «τέλος» της Κοινότητας της Καρυδιάς.
Ένα «ταξίδι» στον χρόνο μέσα από πρόσωπα, υποδομές όπως οι Ιεροί Ναοί, τα μνημεία και τα σχολεία του οικισμού, τα επαγγέλματα, η οικονομία αλλά και ο λαϊκός πολιτισμός, με την πολύτιμη πολλαπλώς αναγραφή τόσο των τόπων καταγωγής των προσφύγων όσο και των ονομάτων των ίδιων των κατοίκων του οικισμού στο παράρτημα του λευκώματος.
Ένα ιστορικό λεύκωμα προϊόν της συστηματικής ενασχόλησης του συγγραφέα με την παράδοση και την ιστορία των Καρυδιωτών, αλλά και των ίδιων των Καρυδιωτών που όπως επεσήμανε και ο ίδιος ο κ. Φιλιππίδης κατά τη διάρκεια της παρουσίασης αποτέλεσαν την αφορμή της δημιουργίας του λευκώματος αλλά και το «συνέγραψαν» επίσης μοιραζόμενοι της αφηγήσεις, τις μνήμες και τις μορφές του πρωταγωνιστούν στις σελίδες του.
Οι παρουσίες
Την εκδήλωση συντόνισε η επιμελήτρια του λευκώματος κ. Ξανθή Τζένη Κατσαρή – Βαφειάδη, ενώ πέραν του συγγραφέα για την έκδοση μίλησαν οι Πηνελόπη Καμπάκη-Βουγιουκλή, Καθηγήτρια ΤΕΦ/ΔΠΘ Βάντα Παπαϊωάννου-Βουτσά, Φιλόλογος, Συγγραφέας Γιώργος Πεταλωτής, Δικηγόρος-πρ. Υπουργός, Βάσω Τζαμπαζλή, Φιλόλογος, Σάββας Τοκμακίδης, Ομότιμος Καθηγητής ΔΠΘ και Μαρία Φιλιππίδου, Ιστορικός-Εθνολόγος.
Ενώπιον ενός πολυπληθούς, στο πλαίσιο πάντα των επιτρεπόμενων ορίων των υγειονομικών πρωτοκόλλων, κοινού, μεταξύ των οποίων ο Δήμαρχος Κομοτηνής κ. Γιάννης Γκαράνης, με τη σύζυγό του Νόπη Μαρουφίδη, η Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Κομοτηνής κ. Κλεοπάτρα Στογιαννίδου, ο πρόεδρος του ΚΕΜΕΑ κ. Νίκος Σωτηρακόπουλος, η πρόεδρος της ΔΚΕΠΠΑΚ κ.Νατάσα Λιβεριάδου, ο πρώην βουλευτής Ροδόπης κ. Μουσταφά Μουσταφά, ο πρώην Δήμαρχος Κομοτηνής κ.Δημήτρης Κοτσάκης, ο πρώτος Πρόεδρος του Συλλόγου Καρυδιωτών κ. Στέλιος Πεταλωτής, ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Καρυδιάς κ. Γιώργος Αθανασιάδης, ο Διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης ν. Ροδόπης κ. Μαρίνος Κωνσταντινίδης, ο Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας κ. Ασημάκης Φλιάτουρας, η συγγραφέας κ.Φωτεινή Ναούμ, η επαγγελματίας κ. Ιωάννα Δεμιράκη, η συντονίστρια της Λέσχης Φιλαναγνωσίας Κομοτηνής κ. Ρένα Σαμαρά – Μάινα, οι κ. Δόξα Γελάτου και Βέρα Χρηστίδου, η πτυχιούχος της Νομικής Αλεξάνδρα Πεταλωτή, ο ιερέας της Ενορίας Καρυδιάς, π. Ιωάννης Τρέσαλος, ο Μητροπολίτης της Ιεράς Μητροπόλεως Μαρωνείας και Κομοτηνής κ. Παντελεήμων ο οποίος πέρασε και ευχήθηκε τα καλύτερα στην εκδήλωση λίγο πριν αποχωρήσει για να παραστεί στη λήξη της στρατιωτικής άσκησης «Παρμενίων», ο Διάκος Αρσένιος Βασιλείου, πτυχιούχος ιστορικός, μέλη της οικογένειας του συγγραφέα, η σύζυγος του Βασιλική, ο αδελφός του, γιατρός και λόγιος, Θεόδωρος Φιλιππίδης, με τη σύζυγό του και τα εγγόνια του και πολλοί πολλοί άλλοι.
Πηνελόπη Καμπάκη-Βουγιουκλή: «Κατάθεση μνήμης μιας προσπάθειας διάσωσης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς»
Τον λόγο έλαβε πρώτη η κ. Πηνελόπη Καμπάκη Βουγιουκλή, η οποία μιλώντας για το λεύκωμα έκανε λόγο για μία «μνημειώδη δουλειά», τονίζοντας πως θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως «μια κατάθεση μνήμης μιας προσπάθειας διάσωσης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς». Η κ. Βουγιουκλή χαρακτήρισε το λεύκωμα ως μια εξαιρετική πηγή διδασκαλίας των γεγονότων από το 1922 και εντεύθεν, με πολύτιμες, όπως εξήγησε πληροφορίες, για τα γεγονότα και τις δράσεις των Καρυδιωτών, ως μικρογραφία της ιστορίας της Ελλάδας, ως ένα μικρό μέρος του συνόλου.
Η ίδια ευχαρίστησε τον συγγραφέα για το έργο του αυτό τονίζοντας πως θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως εγχειρίδιο μελέτης της τοπικής ιστορίας και γι’ αυτό θα πρέπει να υπάρχει στις βιβλιοθήκες του τόπου, καλώντας τις τοπικές αρχές και τους λοιπούς εμπλεκόμενους φορείς να πράξουν προς αυτήν την κατεύθυνση για να απευθύνει τέλος, τις ευχαριστίες της και προς την επιμελήτρια της έκδοσης κ. Ξανθή Τζένη Κατσαρή – Βαφειάδη κάνοντας λόγο για μία «υψηλών προδιαγραφών και αισθητικής έκδοση, αντάξια μεγάλων εκδοτικών οίκων».
Ολόκληρη η εισήγηση της Πηνελόπης Καμπάκη-Βουγιουκλή βρίσκεται εδώ.
Βάντα Παπαϊωάννου-Βουτσά: «Στις σελίδες του σκιαγραφούνται το ήθος και η ψυχοσύνθεση των ανθρώπων μιας προσφυγικής ομάδας»
«Το έργο αυτό του κ. Φιλιππίδη δεν είναι μόνο ένα λεύκωμα με πλούσιο ασπρόμαυρο φωτογραφικό υλικό, αλλά στις σελίδες του σκιαγραφούνται το ήθος και η ψυχοσύνθεση των ανθρώπων μιας προσφυγικής ομάδας από τον Πόντο, Ανατολική Θράκη και τη Μικρά Ασία» ανέφερε η κ. Βάντα Παπαϊωάννου – Βουτσά για να υπογραμμίσει πως μέσα από προσπάθειες όπως αυτές, οι «χαμένες πατρίδες και οι μνήμες των προγόνων μας κρατούνται κραταιές και μεταφέρονται και στις νεότερες γενιές».
Ξεκινώντας με έναν απολογισμό της πορείας του Πέτρου Φιλιππίδη στην προσπάθεια διάσωσης της πολιτιστικής και όχι μόνο κληρονομιάς του οικισμού, η κ. Βουτσά έκανε λόγο για μία «κιβωτό, όπου καταγράφεται κάθε δείγμα ανθρώπινης δραστηριότητα όπως μεταφέρθηκε από τις χαμένες πατρίδες στη νέα εστία και μέσα σε αυτή θα ταξιδέψουν αλώβητα από γενιά σε γενιά, αιωνίως και ασφαλώς, τα ονόματα των ηρώων που πολέμησαν σε κάθε κάλεσμα της πατρίδας, η δραματική πορεία και περιπλάνηση των προγόνων, το νέο ρίζωμα στην κοιλάδα της Καρυδιάς, το Δηματολόγιο και η οργάνωση της νέας ζωής πάνω σε οριοθετημένες αξίες».
Ολόκληρη η εισήγηση της Βάντας Παπαϊωάννου-Βουτσά βρίσκεται εδώ.
Γιώργος Πεταλωτής: «Ο Σύλλογος Καρυδιωτών πρότυπο και σημείο αναφοράς των συλλόγων την δεκαετία του ‘80»
Από τον τόπο που έλαβε χώρα η εκδήλωση, την Τσανάκλειο, ξεκίνησε την τοποθέτησή του ο κ.Γιώργος Πεταλωτής κάνοντας λόγο για ένα προτέρημα για την περιοχή μας το οποίο ωστόσο θα πρέπει να αναδειχθεί ακόμα περισσότερο όπως και η ιστορία της περιοχής.
Ο ίδιος αναφέρθηκε εκτενώς στο έργο του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς, πρώτος πρόεδρος του οποίου υπήρξε ο πατέρας του Στέλιος Πεταλωτής, για να κάνει λόγο για έναν οικισμό και έναν σύλλογο πρωτοπόρο.
«Ο Σύλλογος Καρυδιάς αποτέλεσε σημείο αναφοράς όλων των συλλόγων που δημιουργούνταν από την δεκαετία του 1980 και μετά, τον θεωρούσαν πρότυπο» ανέφερε χαρακτηριστικά, ξεχωρίζοντας κάποια βασικά στοιχεία που παρουσιάζονται στο λεύκωμα ως ιδιαίτερης αξίας. Ένα από αυτά, όπως τόνισε, είναι το στοιχείο της συγκατοίκησης των προσφυγικών πληθυσμών με τους μουσουλμάνους, ντόπιους κατοίκους της περιοχής, για να αναφερθεί και στη σχέση των Βουλγάρων με τον οικισμό της Καρυδιάς και την αποχώρησή τους από την περιοχή. «Στοιχεία καθόλου αυτονόητα», όπως τόνισε, τα οποία όμως «δείχνουν ότι η ανθρωπιά και η συνειδητοποίηση του κοινωνικού συνόλου και η προστασία από την ανασφάλεια ενώνει πληθυσμούς και κοινωνίες που πολλές φορές είναι αντιμαχόμενες».
Βάσω Τζαμπαζλή: «Παρακαταθήκη για τους νεότερους κατοίκους της Καρυδιάς»
«Σε μία έκταση 510 σελίδων ο κ. Φιλιππίδης προσπαθεί να καταδείξει τη σπουδαιότητα και την αναγκαιότητα γνώσης της τοπικής ιστορίας, και αυτής του οικισμού της Καρυδιάς» ανέφερε με τη σειρά της κ.Βάσω Τζαμπαζλή για να τονίσει πως και η ίδια ως αναγνώστρια του λευκώματος «κάλυψα πολλές από τις απορίες μου και γνώρισα τον τόπο που μένω τα τελευταία 22 χρόνια».
Η ίδια αναφέρθηκε στην επιλογή του τίτλου του βιβλίου υπογραμμίζοντας πως δεν ήταν μάλλον τυχαία καθώς «μέσα από αυτόν γίνεται σαφής η άποψη του γράφοντος ότι η ιστορία γράφεται από τους ανώνυμους και αθέατους ήρωες της στην προκειμένη περίπτωση τους πρόσφυγες που ταξίδεψαν από τις κοιτίδες τους προς την Καρυδιά». Η κ. Τζαμπαζλή στάθηκε και στα στοιχεία κοινωνικής ανθρωπολογίας που συναντά κανείς στο λεύκωμα αναλύοντας και την μέθοδο την οποία ακολούθησε στην έρευνά του ο συγγραφέας, για να καταλήξει κάνοντας λόγο για «μια παρακαταθήκη για όλους εμάς τους νεότερους κατοίκους της Καρυδιάς, ντόπιους και νεοφερμένους, για να γνωρίσουμε την ιστορία του τόπου που επιλέξαμε ως τόπο κατοικίας αλλά και για να αναζητήσουμε την δική μας “χαμένη πατρίδα”».
Ολόκληρη η εισήγηση της Βάσως Σαμαρτζή βρίσκεται εδώ.
Σάββας Τοκμακίδης: «Το λεύκωμα του κ.Φιλιππίδη δεν θα αφήσει ασυγκίνητους αυτούς που αγαπούν το αυθεντικό στην ιστορία και την παράδοση»
Για τη δυσκολία του εγχειρήματος τόσο του κ.Φιλιππίδη όσο και του ιδίου ως εισηγητή στην παρουσίαση του λευκώματος έκανε λόγο στην έναρξη της τοποθέτησής του ο κ. Σάββας Τοκμακίδης για να υπογραμμίσει πως πρόκειται για ένα «πόνημα ψυχής, πόνημα ζωής, ένα έργο πολύχρονης έρευνας που “ρίχνει φως” με ένα πλούσιο τεκμηριωμένο χρονολογικά και ταξινομημένο αρχειακό υλικό».
Μέσα από τις σελίδες του λευκώματος, τόνισε ο ίδιος «οι μελλοντικές γενιές θα δουν τους δικούς τους ανθρώπους, τα κατορθώματά, τα βάσανα, την πίκρα τους για τα χαμένα όνειρα την ανείπωτη ταλαιπωρία και τις απερίγραπτες δυσκολίες που πέρασαν μέχρι την εγκατάστασή τους στην Καρυδιά. Οι επόμενες γενιές, άθελά τους και χωρίς να συνειδητοποιήσουν, θα ταξιδέψουν στο παρελθόν, στις ημέρες των προγόνων τους. Θα ζήσουν τις χαρές και τις λύπες, τα προβλήματα που αντιμετώπισαν με τον ξεριζωμό τους».
Οι «ήρωες» του λευκώματος όπως τόνισε «έκαναν την Καρυδιά αξιοζήλευτη και την παραδίδουν σε εμάς τους νεότερους για να την κάνουμε ακόμα καλύτερη», για να καταλήξει λέγοντας πως «αποτυπώνει την παράδοση, απεικονίζει και περιγράφει τα συμβάντα με σεβασμό προς την ιστορία του τόπου και ζωντανεύει τις μνήμες. Όποιος έζησε και ζει στην Καρυδιά θα βρει κάτι από αυτόν, κάτι που τον αγγίζει και τον αφορά. Το λεύκωμα του κ.Φιλιππίδη δεν θα αφήσει ασυγκίνητους αυτούς που αγαπούν το αυθεντικό στην ιστορία και την παράδοση».
Μαρία Φιλιππίδου: «Η λειτουργία του Συλλόγου Καρυδιωτών ένα εθνογραφικό εγχείρημα για την κατανόηση του διαφορετικού»
Τις δικές της προσωπικές μαρτυρίες από την Καρυδιά μετέφερε η κ. Μαρία Φιλιππίδου αναφερόμενη αναλυτικά και στις βιωματικές εμπειρίες των «ηρώων» του λευκώματος, ευχόμενη τα όσα περιγράφονται σε αυτό και αφορούν ήθη και έθιμα όπως τα πανηγύρια του οικισμού να επαναληφθούν από τις νεότερες γενιές ως «αντίδοτο στη σημερινή εποχή και τις σκοτεινές εποχές απομόνωσης και αποξένωσης».
Η ίδια μιλώντας για το έργο του Συλλόγου Καρυδιωτών έκανε λόγο για ένα «εθνογραφικό εγχείρημα για την κατανόηση του άλλου, του διαφορετικού», αναφερόμενη επίσης και στην προσπάθεια του συγγραφέα που «από την αναζήτηση της προσωπικής του ταυτότητας έκανε πραγματικότητα το εγχείρημα αυτό που αφορά στην ταυτότητα όλου του οικισμού».
Οι ευχαριστίες του συγγραφέα
Ο συγγραφέας με το τέλος της παρουσίασης του βιβλίου ευχαρίστησε συντελεστές και παριστάμενους γράφοντας τα εξής:
«Με χαροποίησε ιδιαίτερα για τη μεγάλη και ζεστή παρουσία των συγχωριανών μου και των φίλων της Καρυδιάς.
Ευχαριστώ τους ομιλητές, καταξιωμένους ανθρώπους του πνεύματος: Πηνελόπη Καμπάκη Βουγιουκλή, Καθηγήτρια ΤΕΦ|ΔΠΘ, Βάντα Παπαϊωάννου Βουτσά Φιλόλογο Συγγραφέα, Γιώργο Πεταλωτή δικηγόρο πρώην Υπουργό, Βάσω Τζαμπαζλή, Φιλόλογο, Σάββα Τοκμακίδη Ομότιμο Καθηγητή ΔΠΘ, Μαρία Φιλιππίδου Ιστορικό Εθνολόγο, Ξανθή Τζένη Κατσαρή Βαφειάδη Επιμελήτρια της Έκδοσης, που αφού μελέτησαν το βιβλίο, έδωσε ο καθένας την δική του πολύτιμη οπτική για το περιεχόμενό του και τις ιστορικές του διαστάσεις καθώς και τον Δήμαρχο που μίλησε με τα καλύτερα λόγια για το Σύλλογο και την Καρυδιά στο τέλος της εκδήλωσης.
Ευχαριστώ τη Δημοτική Βιβλιοθήκη για τη φιλοξενία και για την άριστη προετοιμασία του χώρου, όλους τους προσκεκλημένους, που κατέκλυσαν κυριολεκτικά τον προαύλιο χώρο και με ευλάβεια παρακολούθησαν μέχρι τέλους την εκδήλωση.
Ευχαριστώ, τον πρόεδρο του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και Φίλων, Χρήστο Δεληγεωργίου, για την προσπάθεια που κατέβαλε, ώστε να πραγματοποιηθεί η Έκδοση και να παρουσιαστεί στο ευρύ κοινό.
Ιδιαίτερα, ευχαριστώ από καρδιάς την Επιμελήτρια της Έκδοσης Φιλόλογο, κ. Ξανθή Τζένη Κατσαρή Βαφειάδου, για την άριστη και κοπιαστική επιμέλεια σ’ ό,τι αφορά στην ταξινόμηση των κειμένων και ενοτήτων καθώς και όλου του φωτογραφικού υλικού βάζοντας όλο το μεράκι και την υπομονή της, για να μας παρουσιάσει ένα όμορφο καθόλα ευκολοδιάβαστο, ιστορικό λεύκωμα. Οι «ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ» απέδειξαν, ότι μπορούν να παρουσιάσουν έργο άριστο, καλαίσθητο και προσιτό προς το κοινό.
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους και τους ευχαριστώ θερμά γι αυτό, ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Μαρωνείας και Κομοτηνής κ.κ.Παντελεήμων, ο ιερέας της Ενορίας Καρυδιάς, π. Ιωάννης Τρέσαλος, ο βουλευτής κ. Μουσταφά Μουσταφά, ο Δήμαρχος Κομοτηνής κ. Ιωάννης Γκαράνης, η πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου κ. Κλεοπάτρα Στογιαννίδου, ο Αντιδήμαρχος κ. Νίκος Σωτηρακόπουλος, η πρόεδρος της ΔΚΕΠΠΑ Κομοτηνής κ. Νατάσα Λιβεριάδου, ο προϊστάμενος της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης κ. Μαρίνος Κωνσταντινίδης, ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Καρυδιάς κ. Γιώργος Αθανασιάδης και πρώην πρόεδροι του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και Φίλων.
Επίσης, ένα μεγάλο ευχαριστώ στην Αναπτυξιακή Ροδόπης, για την εξ ολοκλήρου χρηματοδότηση του βιβλίου μέσω του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και Φίλων.
Με εκτίμηση,
Πέτρος Φιλιππίδης»
Ολόκληρη η εισήγηση του Πέτρου Φιλιππίδη βρίσκεται εδώ.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
