«Αγκαλιαστηκε» απο μικρους και μεγαλους το βιβλιο «Μια εικονα, μια ιστορια» της Λευκης Σαραντινου
Εορτάζοντας την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου… με ταξίδια σε κόσμους φανταστικούς
Το διάβασμα είναι ελευθερία. Το διάβασμα είναι ανάσα.
Το διάβασμα σ’ αφήνει να βλέπεις τον κόσμο με τρόπο διαφορετικό και
σε καλεί σε κόσμους που δεν θα θέλεις ποτέ να τους αποχωριστείς…
Αυτά ήταν μερικά από τα λόγια της Διεθνούς Οργάνωσης Βιβλίων για τη Νεότητα (IBBY) με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου, που καθιερώθηκε το 1966 να εορτάζεται στις 2 Απριλίου, τη γενέθλια δηλαδή ημέρα του σπουδαίου Δανού παραμυθά Χανς Κρίστιαν Άντερσεν.
Την ημέρα αυτή δεν θα μπορούσαν να μην τιμήσουν και οι εκδόσεις Παρατηρητής της Θράκης και το Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιού «Χαρά και Δημιουργία» που παρουσίασαν το απόγευμα του Σαββάτου, στον φιλόξενο χώρο της Λέσχης Κομοτηναίων, το βιβλίο της Λεύκης Σαραντινού, «Μια εικόνα, μια ιστορία – Δέκα και μία φανταστικές ιστορίες», που κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 2021 από τις εκδόσεις «Παρατηρητής της Θράκης», σε εικονογράφηση του Κομοτηναίου εικαστικού Ευστάθιου Γκεβρέκη.
Ένα βιβλίο για μικρούς και μεγάλους αναγνώστες που αγαπούν να ταξιδεύουν με φανταστικές και συνάμα διδακτικές ιστορίες, που θίγουν ζητήματα της καθημερινότητας, όπως τη διατροφή, τον ρατσισμό, την έμφυλη ταυτότητα, την κοινωνικοποίηση, τη χρήση της τεχνολογίας και άλλα πολλά πολλά ακόμη στα οποία αναφέρθηκαν οι εισηγητές της εκδήλωσης.
Συγκεκριμένα, η κ. Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη, φιλόλογος, επιμελήτρια εκδόσεων και συντονίστρια της εκδήλωσης, μοιράστηκε τη δική της αναγνωστική διαδρομή, η κ. Χαρά Καραποστόλου, βρεφονηπιοκόμος και ιδιοκτήτρια του ΚΔΑΠ «Χαρά και Δημιουργία», τόνισε γενικότερα τη σημασία του βιβλίου για την πολύπλευρη ανάπτυξη ενός παιδιού, ο κ. Ευστάθιος Γκεβρέκης, εικαστικός, μίλησε για τη συνεργασία του με την κ. Σαραντινού αλλά και για την αξία του βιβλίου που απεκδύεται την τοπικότητά του, η κ. Ανδριάνα Δελέγκου, κοινωνική λειτουργός, εμψυχώτρια και συγγραφέας, επισήμανε την ποικιλία των ιστοριών καθώς και την εύληπτη γλώσσας τους, ενώ τέλος, τον λόγο έλαβε η εκπαιδευτικός, ιστορικός και συγγραφέας του βιβλίου κ. Λεύκη Σαραντινού, που περιέγραψε όλα τα στάδια της δημιουργίας του συγκεκριμένου βιβλίου.
Αναλυτικότερα όμως…
Τζένη Κατσαρή- Βαφειάδη,
«Δάσκαλοι και γονείς έχουν πλέον στα χέρια τους ένα ακόμη “εργαλείο” για να συζητήσουν κρίσιμα ζητήματα της εποχής με τα παιδιά τους»
Η κ. Κατσαρή, αφού καλωσόρισε τους παρευρισκόμενους, κατέθεσε τη χαρά της «για την εκδήλωση παρουσίασης ενός βιβλίου, αυτό των Λεύκης Σαραντινού και Ευστάθιου Γκεβρέκη, που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως χρησιμότατο εργαλείο, με τους τρόπους της καλής λογοτεχνίας, για νηπιαγωγούς και δασκάλους, αφού η παρουσίαση το ανοίγει στην κοινωνία και το γνωστοποιεί σε νηπιαγωγούς και δασκάλους, τους υπηρετούντες γενικώς στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, αλλά και στα θεσμικά και συντεχνιακά όργανά τους, τις τοπικές βιβλιοθήκες που θα μπορούσαν να το περιλάβουν στους καταλόγους τους, και γενικά σε κάθε ενδιαφερόμενο που δεν σνομπάρει το τοπικό αποκλειστικά και μόνο λόγω… εντοπιότητας».
Στη συνέχεια εξήγησε τους λόγους για τους οποίους θεωρεί «ότι το συγκεκριμένο βιβλίο που ανέτρεψε τη φυσική σχέση συγγραφέα-εικονογράφου, αφού οι εικόνες του προηγήθηκαν της γραφής, είναι το πλέον δημιουργικό λογοτεχνικό εγχείρημα για τη συγγραφέα Σαραντινού, γνωστή μέχρι τώρα για τις επιδόσεις της, κυρίως, στο ιστορικό μυθιστόρημα, επισημαίνοντας ότι οι σύνθετες ζωγραφιές του Ευστάθιου(Στάθη)Γκεβρέκη απελευθέρωσαν ουσιαστικά και δημιουργικά τη δυνατότητά της να αφηγείται ιστορίες, ορμώμενη από ζωγραφιές σουρεαλιστικής υφής μη εύκολα αναγνώσιμες. Τη σχέση αυτή έξαρσης της δημιουργικής φαντασίας με αφορμή έναν ζωγραφικό πίνακα περιγράφει εξάλλου αδρά η Σαραντινού στη συνομιλία του ζωγράφου Λέο με τη μικρή ηρωϊδα της Φραντζέσκα σε ένα κήπο στην Τοσκάνη, στην ιστορία της με τίτλο «Ο μυστηριώδης γείτονας». Η ίδια, επίσης, ασχολούμενη και με τη διδασκαλία δημιουργικής γραφής στην τελευταία της ιστορία με τίτλο «Άσκηση φαντασίας», μέσω της ηρωίδας της, της δασκάλας Αντιγόνης αφηγείται πόσο γόνιμα μπορεί να ασκήσει, όπως άσκησε και τη δική της δημιουργικότητα η συζήτηση μέσα στην τάξη με αφορμή μια εικόνα. Αυτό θα συμβεί και στο παιγνίδι που θα κάνει η συγγραφέας στο τέλος της εκδήλωσης με τα παιδιά στην αίθουσα, δείχνοντάς τους εικόνες, με εξαιρετικό αποτέλεσμα, όπως διαπιστώνεται από την ιστορία που δημιούργησαν τα παιδιά κι εδώ δημοσιεύεται».
Το “Μια εικόνα, μια ιστορία” θα μπορούσε να λειτουργήσει ως χρησιμότατο εργαλείο, με τους τρόπους της καλής λογοτεχνίας, για νηπιαγωγούς και δασκάλους, αφού η παρουσίαση το ανοίγει στην κοινωνία και το γνωστοποιεί σε νηπιαγωγούς και δασκάλους, τους υπηρετούντες γενικώς στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, αλλά και στα θεσμικά και συντεχνιακά όργανά τους, τις τοπικές βιβλιοθήκες που θα μπορούσαν να το περιλάβουν στους καταλόγους τους, και γενικά σε κάθε ενδιαφερόμενο που δεν σνομπάρει το τοπικό αποκλειστικά και μόνο λόγω… εντοπιότητας
Στη συνέχεια η κ. Κατσαρή ανέφερε γιατί «το βιβλίο είναι πολύτιμο για τη συζήτηση-παιγνίδι με τα παιδιά πάνω σε προβλήματα που θέτει η σύγχρονη κοινωνία. Προβλήματα όπως η χρήση κινητών, που αλώνουν μια μικρή αγροτική κοινωνία με δόλωμα τη χορήγηση κινητών σε παιδιά[«Ένα παραμύθι εφιάλτης»], την ανεκτικότητα προς τον διαφορετικό συμμαθητή και τις παθογένειες που προκαλούνται από την εμμονική χρήση των video games[«Ένα ξεχωριστό αγόρι»], την εξοικείωση με ένα ρομπότ στη θέση ενός κατοικίδιου στον κήπο[«Η επιθυμία του Οδυσσέα], ή δύσκολα παιδαγωγικά αντικείμενα, όπως η εξοικείωση των παιδιών με τα μαθηματικά και γεωμετρία μέσω των «αρχαίων παππούδων», Ευκλείδη και Αρχιμήδη[«Ο Καθηγητής Ευκλείδης], ή το πλανητικό σύστημα, με πρωταγωνιστή έναν Αφροδιτιανό, έναν κάτοικο δηλαδή της Αφροδίτης[«Αστρικό ταξίδι»].
Αλλά και για απλούστερα ζητήματα, όπως η άρνηση των παιδιών να καταναλώσουν φρούτα, μέσω της ιστορίας του Τιμ που μεταβαίνει στη Φρουτοχώρα και επισκέπτεται το Φρουτοπάρκο, κάνοντας μπανανοσέρφιγκ ή λάμνοντας σε λίμνη χυμών, καταναλώνοντας συγχρόνως για πρώτη φορά φρούτα.[«Το ταξίδι του Τιμ»]».
Επιλέγοντας, η κ. Κατσαρή δεν παρέλειψε να αναφερθεί «στη δημιουργική ομάδα των εκδόσεων Παρατηρητής της Θράκης, στην οποία και οφείλονται τα μείζονα, στον μεταπτυχιακό φιλόλογο Νεκτάριο Μουρδικούδη, και στη δημιουργική συμβολή της γραφίστριας Εμπρού Γιουσούφ που συμπλήρωσε με “ροκ” διάθεση, αποσπώντας και μεγεθύνοντας μοτίβα, τη συνολική εικονογράφηση του βιβλίου, διαβάζοντας, παίζουσα και η ίδια, την αρχική εικόνα του κ. Γκεβρέκη».
Χαρά Καραποστόλου, «Στο βιβλίο το παιδί ανακαλύπτει το κλειδί για να ανοίξει την πόρτα του νου του σε νέους τόπους»
Στη συνέχεια, τον λόγο έλαβε η ιδιοκτήτρια του ΚΔΑΠ «Χαρά και Δημιουργία», κ. Χαρά Καραποστόλου, η οποία χάρη και στην πολύχρονη εμπειρία της με τα παιδιά, επικεντρώθηκε στη συμβολή της αναγνωστικής εμπειρίας στην καλλιέργειά τους: «Η καλλιέργεια της φαντασίας είναι ένα από τα βασικότερα πλεονεκτήματα της ανάγνωσης βιβλίων για το παιδί.
Στο βιβλίο το παιδί ανακαλύπτει το κλειδί για να ανοίξει την πόρτα του νου του σε νέους τόπους, άγνωστους μέχρι τώρα γι’ αυτό, διεγείρει το ενδιαφέρον τους, αφού αναρωτιούνται για την εξέλιξη της υπόθεσης, επιχειρούν να μαντέψουν το τέλος και ταυτίζονται με ένα από τα πρόσωπα. Δεν είναι λίγες οι φορές που έρχονται οι μαθητές μας, μετά από την ανάγνωση ενός βιβλίου, και μας λένε: “Κυρία, θα γίνω κι εγώ σαν τον Ηρακλή, που είναι γενναίος και τους νικάει όλους. Θα πάρω το ρόπαλό μου και θα προστατέψω όλο τον κόσμο”, κι εκεί σε πιάνουν τα κλάματα και λες γιατί να μη σκεφτόμαστε όλοι τόσο αθώα. Μέσα από το βιβλίο αναπτύσσουν επιπλέον τη δημιουργική και κριτική σκέψη, την εν συναίσθηση και βελτιώνουν την ψυχική τους υγεία αφού τους χαρίζουν γαλήνη και ηρεμία.
Βέβαια, σε παιδιά άνω των 6 ετών, τα βιβλία βοηθούν επίσης και στο να βελτιώσουν τον γραπτό αλλά και τον προφορικό τους λόγο, αναπτύσσουν τις γνωστικές τους δεξιότητες και βελτιώνουν τις γνώσεις και την ικανότητα συγκέντρωσής τους».
Ευστάθιος Γκεβρέκης, Η «υπερτοπικότητα» του βιβλίου
Ο κ. Γκεβρέκης, ο άνθρωπος που εμπνεύστηκε και δημιούργησε τις πολύχρωμες και μεστές εικόνες του βιβλίου, μοιράστηκε τις συνομιλίες του με την κ. Σαραντινού, τον δημιουργικό τους διάλογο καθώς και τη δική του πορεία στην εικαστική τους αποτύπωση. Ο ίδιος προχώρησε και σε διάλογο με τους συνομιλητές του, εκφράζοντας τις ανησυχίες του για τον τρόπο με τον οποίο οι τοπικές κοινωνίες υποδέχονται τις εικαστικές δημιουργίες –συνήθως εν σιωπή– καταλήγοντας πως μπορεί μεν το βιβλίο να γεννήθηκε στην Κομοτηνή, οι ιστορίες, οι ήρωες, οι εικόνες όμως μιλούν στις ψυχές κάθε αναγνώστη, είτε αυτός κατοικεί στη Θράκη, είτε στην Αθήνα, είτε αλλού στον κόσμο.
Ανδριάνα Δελέγκου, «Οι μικροί αναγνώστες, διαβάζοντας το συγκεκριμένο βιβλίο, αποκτούν γνώσεις για τον κόσμο, στάσεις ζωής, αξίες»
Από την άλλη, η κοινωνική λειτουργός, διδάσκουσα στο Τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης και συγγραφέας κ. Ανδριάνα Δελέγκου, που επίσης συνεργάστηκε με τον Ευστάθιο Γκεβρέκη στην εικονογράφηση του δικού της βιβλίου με τίτλο «Ο Βρασίδας ο Ατσίδας στο διαδίκτυο», (εκδ. Σίδερης, Αθήνα 2014), επικεντρώθηκε στις ιστορίες του βιβλίου, τα ζητήματα που θίγονται σε αυτές καθώς και στο «κέρδος» των μικρών αναγνωστών: «Σήμερα, λόγω έλλειψης χρόνου, αλλά κυρίως λόγω της υπέρμετρης χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων, τα παραμύθια έχουν παραμεριστεί. Παρόλα αυτά, η παιδική λογοτεχνία ακμάζει και υπάρχουν πολλές επιλογές για όμορφα και διδακτικά παραμύθια, μεταξύ των οποίων είναι και αυτό που έχουμε τη χαρά να σας παρουσιάζουμε σήμερα. Για τον λόγο αυτό καλούμε γονείς και εκπαιδευτικούς να το εντάξουν στην καθημερινή ρουτίνα.
Στο βιβλίο “Μια εικόνα, μια ιστορία” οι μικροί αναγνώστες αποκτούν γνώσεις για τον κόσμο, στάσεις ζωής, αξίες, ευαισθητοποιούνται σε θέματα όπως η υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών, τα ζητήματα φύλου, οι κίνδυνοι που ελλοχεύει το διαδίκτυο, πολ. ετερότητα κ.ά.). Έτσι έχουν την ευκαιρία να ταυτιστούν, να διαχειριστούν δύσκολες καταστάσεις, φόβους με έναν τρόπο φυσικό και αβίαστο. Το παιδί αισθάνεται πως δεν βιώνει μόνο αυτό αυτές τις περίπλοκες σκέψεις, αλλά και άλλοι εκεί έξω
Στο βιβλίο “Μια εικόνα, μια ιστορία” οι μικροί αναγνώστες αποκτούν γνώσεις για τον κόσμο, στάσεις ζωής, αξίες, ευαισθητοποιούνται σε θέματα όπως η υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών, τα ζητήματα φύλου, οι κίνδυνοι που ελλοχεύει το διαδίκτυο, η πολιτισμική ετερότητα κ.ά.). Έτσι έχουν την ευκαιρία να ταυτιστούν, να διαχειριστούν δύσκολες καταστάσεις, φόβους με έναν τρόπο φυσικό και αβίαστο. Το παιδί αισθάνεται πως δεν βιώνει μόνο αυτό αυτές τις περίπλοκες σκέψεις, αλλά και άλλοι εκεί έξω. Με αυτόν τον τρόπο αποκτά σύμμαχο που του δίνει χώρο να ξεδιπλωθεί ψυχικά.
Η γλώσσα απλή, κατανοητή, με λέξεις και προτάσεις που κεντρίζουν την προσοχή. Σε αυτό έρχεται να κουμπώσει με έναν μαγικό τρόπο η εικονογράφηση του Στάθη και να διαμορφώσει αναγνώστες με αυξημένη παρατηρητικότητα και κριτική σκέψη. Η εικόνα λειτουργεί μέσα στο κείμενο είτε ως επεξήγηση είτε ως συμπλήρωμα και αποτελούν ενιαίο οπτικά και νοηματικά σύνολο, σύνθετη τέχνη όπου τα ζωγραφικά στοιχεία εναρμονίζονται με τα του λόγου».
Λεύκη Σαραντινού, «Οι θεματικές του βιβλίου είναι, πολλές φορές, διδακτικές για τα παιδιά, αλλά και για όλους μας»
Για την πρωτότυπη διαδικασία συγγραφής μίλησε τέλος η ίδια η συγγραφέας κ. Σαραντινού: «Από τη στιγμή που μου ερχόταν μια καλή ιδέα στο μυαλό, η υλοποίηση ήταν σχετικά εύκολη, αφού, πέρα από κάποια μικρή έρευνα στο διαδίκτυο για κάποιες από τις ιστορίες και φυσικά τις πολλές αναθεωρήσεις και τους ελέγχους που απαιτεί η συγγραφή ενός διηγήματος, δεν χρειαζόταν κάτι περισσότερο.
Οι θεματικές του βιβλίου είναι, πολλές φορές, διδακτικές για τα παιδιά, αλλά και για όλους μας,αν και η επιλογή τους από πλευράς μου ήταν μάλλον τυχαία παρά εσκεμμένη. Πρόκειται για θέματα όπως την αποφυγή της υπερβολικής χρήσης των ηλεκτρονικών συσκευών, την ξενοφοβία, την αποδοχή της διαφορετικότητας του άλλου, και άλλα πολλά. Κάποιες φορές όμως η ιστορία που προέκυπτε ήταν επιπλέον και ευτράπελη ως έναν βαθμό εκτός από διδακτική. Μερικές αφορούν και εξετάζουν ένα συγκεκριμένο θέμα, όπως το Διάστημα ή τα Μαθηματικά. Πρώτιστο μέλημά μου όμως ήταν να είναι κυρίως ευχάριστες και ευανάγνωστες οι ιστορίες.
Οι θεματικές του βιβλίου είναι, πολλές φορές, διδακτικές για τα παιδιά, αλλά και για όλους μας,αν και η επιλογή τους από πλευράς μου ήταν μάλλον τυχαία παρά εσκεμμένη. Πρόκειται για θέματα όπως την αποφυγή της υπερβολικής χρήσης των ηλεκτρονικών συσκευών, την ξενοφοβία, την αποδοχή της διαφορετικότητας του άλλου, και άλλα πολλά. Κάποιες φορές όμως η ιστορία που προέκυπτε ήταν επιπλέον και ευτράπελη ως έναν βαθμό εκτός από διδακτική. Μερικές αφορούν και εξετάζουν ένα συγκεκριμένο θέμα, όπως το Διάστημα ή τα Μαθηματικά
Σε ό,τι αφορά το θέμα της γλώσσας, επίτηδες δεν απέφυγα την ένταξη στο κείμενό μου λέξεων κάπως πιο πρωτότυπων και δυσνόητων για τα παιδιά, διότι, ως παιδαγωγός και δασκάλα, θεωρώ ότι δεν είναι σωστή η τακτική της αποφυγής τέτοιων λέξεων, διαφορετικά τα παιδιά δεν θα μάθουν ποτέ να τις χρησιμοποιούν και τα ίδια. Πιστεύω ακράδαντα πως αν τα παιδιά δεν έρθουν σε επαφή με πιο “λόγιες”, ας πούμε, λέξεις και ένα κάπως πιο λογοτεχνικό στυλ γραφής, δεν θα μάθουν ποτέ να τα χρησιμοποιούν από μόνα τους».
Με το πέρας των ομιλιών, όπως προαναφέρθηκε, ακολούθησε δημιουργικό παιχνίδι, στο οποίο οι μικροί θεατές, αφού άκουγαν ιστορίες από το βιβλίο, έπρεπε να τις συσχετίσουν με την ανάλογη εικόνα. Οι ίδιοι ακολούθως δημιούργησαν τη δική τους μοναδική ιστορία, με αφορμή μία άλλη εικόνα και πάλι σε δημιουργία του κ. Γκεβρέκη, η οποία είναι αναρτημένη στην ιστοσελίδα του «Παρατηρητή της Θράκης».
Υ.Γ.: Να αναφέρουμε ότι με αφορμή την Ημέρα Παιδικού Βιβλίου, για την εβδομάδα που διανύουμε οι παιδικές μας εκδόσεις θα διατίθενται σε τιμή προσφοράς.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
