«Οι μνημες της Βικτωριας ειναι μνημες νικης»

Με ιχνηλάτες τους κ.κ. Δώρα Κάσσα-Παπαδοπούλου, Θοδωρή Γεωργιάδη, Βίκη Δράκου, Κώστα Μαυρίδη, Ινώ Παπαδοπούλου, Ομέρ Χασάν

 
Την Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου παρουσιάστηκε στον φιλόξενο χώρο της Πολιτιστικής Κίνησης στην Κομοτηνή το πρώτο βιβλίο της Βίκης Δράκου «Βικτωρία» (εκδ. Νησίδες, 2018), μέσα σ’ ένα κλίμα ιδιαιτέρως ευχάριστο και οικείο. Συγκεκριμένα, η Κοσμητεία της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών Δ.Π.Θ., η Πολιτιστική Κίνηση, οι εκδόσεις «Νησίδες», το «Δημοκρίτειο» βιβλιοπωλείο και η εφημερίδα «Παρατηρητής της Θράκης» πραγματοποίησαν την παρουσίαση της «Βικτωρίας», η οποία εντάσσεται στο πλαίσιο των εκδηλώσεων που διοργανώνει η Σ.Κ.Α.Σ. με τίτλο «Νεότερες Θράσσες Συγγραφείς» με αφορμή και τα 100 χρόνια από την ενσωμάτωση της Κομοτηνής στον εθνικό κορμό. Το βιβλίο της κ. Δράκου αποτελεί καρπό της πρώτης συγγραφικής της προσπάθειας, μιας και έρχεται ως μέσο διάσωσης και διάδοσης της ιστορίας μας. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον αποτελεί το γεγονός πως το βιβλίο διατρέχουν ασπρόμαυρες φωτογραφίες μιας άλλης εποχής που συμπληρώνουν το άρτιο αποτέλεσμά του. Συγκεκριμένα, απαρτίζεται από δύο μέρη: το πρώτο εκτείνεται σε 22 κεφάλαια και το δεύτερο σε 16, με πρωταγωνίστρια τη Βικτωρία, τη γιαγιά της συγγραφέως. Το πρώτο κεφάλαιο περιγράφει τη γέννηση της Βικτωρίας, τη ζωή της στην Πόλη και τη μοίρα της οικογένειας, ενώ το δεύτερο κεφάλαιο κάνει λόγο για τη ζωή της οικογένειας στη Θεσσαλονίκη κατά την μεταπολεμική εποχή. 
 
Σ’ όλο το βιβλίο κυριαρχεί η τριτοπρόσωπη αφήγηση και είναι αποτέλεσμα μαρτυριών που είχε η συγγραφέας από την οικογένειά της, αλλά και αναζητήσεων που έκανε η ίδια σε διάφορα αρχεία εφημερίδων. Ο λόγος του είναι άμεσος και ζωντανός, προκειμένου να αποδώσει με τον καλύτερο τρόπο τις αναμνήσεις που της αφηγήθηκαν και σχετίζονται με την καθημερινή ζωή στην Πόλη, τα ήθη και τα έθιμα της εποχής, οδηγώντας σ’ μια όμορφη χωροχρονική διαδρομή.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Την εκδήλωση προλόγισε η κ. Πηνελόπη Καμπάκη-Βουγιουκλή, Κοσμητόρισσα και Καθηγήτρια Τ.Ε.Φ. του Δ.Π.Θ., που ευχαρίστησε αρχικά τους παρευρισκομένους, σχολιάζοντας την «εναντίωσή» τους στον κοροναϊό, ενώ επίσης αναφέρθηκε στις εκδηλώσεις που προγραμματίζει η Σ.Κ.Α.Σ. στην Κομοτηνή καθώς και στη σχέση που ενώνει την ίδια με τη συγγραφέα ‒υπήρξαν συμμαθήτριες, συμφοιτήτριες και φίλες. Τον λόγο έλαβε στη συνέχεια ο φοιτητής Τ.Ε.Φ. του Δ.Π.Θ. κ. Θοδωρής Γεωργιάδης που σκιαγράφησε, εκτός των άλλων, τη «Βικτωρία», η Φιλόλογος κ. Δώρα Κάσσα-Παπαδοπούλου που χαρακτήρισε μεταξύ άλλων το βιβλίο «παρακαταθήκη στη μνήμη των επερχόμενων γενεών», ενώ στο τέλος μίλησε η συγγραφέας Βίκη Δράκου για το «χρέος» της συγγραφής. Αξιομνημόνευτες αποτελούν επίσης οι μοναδικές μουσικές και αναγνωστικές παρεμβάσεις από τον κ. Κώστα Μαυρίδη που ανέγνωσε αποσπάσματα του βιβλίου υπό τη συνοδεία της κ. Ινώς Παπαδοπούλου στο πιάνο, ενώ ήχησαν και πολίτικα παραδοσιακά τραγούδια που ερμήνευσε σε δύο γλώσσες –ελληνική και τουρκική– ο κ. Ομέρ Χασάν, ταξιδεύοντας όλους σε τόπους μακρινούς, της «Βικτωρίας τόπους».
 

Πηνελόπη Καμπάκη-Βουγιουκλή «Πόσο χαίρομαι που βλέπω το βιβλίο να ζωντανεύει μπροστά μου ολοκληρωμένο σαν μια κινηματογραφική ταινία»

 
Την εκδήλωση άνοιξε η κ. Πηνελόπη Καμπάκη-Βουγιουκλή, Κοσμητόρισσα και Καθηγήτρια Τ.Ε.Φ. του Δ.Π.Θ, επεξηγώντας την ενότητα των παρουσιάσεων με τίτλο «Νεότερες Θράσσες Συγγραφείς», η οποία «εγκαινιάστηκε την άνοιξη του 2019 από την Κοσμητεία Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δ.Π.Θ., ως συμμετοχή μας στον εορτασμό των εκατό χρόνων ελεύθερης Ξάνθης και σκοπό είχε και έχει να συστήσει στο κοινό την πρώτη προσπάθεια από καινούργιες συγγραφείς με κοινό χαρακτηριστικό την ενιαία Θράκη είτε ως τόπο καταγωγής είτε ως τόπο μόνιμης διαμονής. Ο χαρακτηρισμός “Θράσσες” επιλέχτηκε σε αντιπαραβολή με τον όρο “Θρακιώτισσα” που το φυλάμε για τη λαογραφία και τη διαλεκτολογία, γιατί έχουμε και τέτοια ενότητα. Οπωσδήποτε, υπάρχουν κι άλλες αξιόλογες γυναίκες συγγραφείς, κάποιες έχουν ήδη παρουσιαστεί άλλες όχι. Στόχος μας, η συστηματική παρουσίασή τους σε διάφορες πόλεις της Θράκης. Και φυσικά όχι μόνο γυναίκες αλλά και άνδρες νεότερους συγγραφείς».
 
Κλείνοντας, ανέφερε σε προσωπικό τόνο πόσο συγκινημένη είναι εξαιτίας της σχέσης της με τη συγγραφέα: «είναι το βιβλίο της συμμαθήτριας, συμφοιτήτριας και φίλης Βίκης Δράκου, το ευπώλητο ΒΙΚΤΩΡΙΑ για το οποίο μπορώ να σας εξομολογηθώ ότι είχα ακούσει ιστορίες του αμέρητες φορές κατευθείαν από τη συγγραφέα, ακόμη από τη δεκαετία του 70. Φαντάζεσθε πόσο χαίρομαι που το βλέπω να ζωντανεύει μπροστά μου ολοκληρωμένο σαν μια κινηματογραφική ταινία».
 

Θοδωρής Γεωργιάδης «Το έργο αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως ένας θησαυρός, καθώς μέσα από προσωπικά βιώματα παρουσιάζονται πολλά ιστορικά γεγονότα»

 
Στη συνέχεια τον λόγο πήρε ο φοιτητής Τ.Ε.Φ. του Δ.Π.Θ. κ. Θοδωρής Γεωργιάδης, ο οποίος, μεταξύ άλλων, επισήμανε τα εξής: «Η Βικτωρία κερδίζει τον αναγνώστη από τις πρώτες μόλις σελίδες. Πρόκειται για μια γυναίκα-πρότυπο, η οποία καταφέρνει να αντιμετωπίσει κάθε εμπόδιο χωρίς φόβο, αλλά με θάρρος και αποφασιστικότητα. Στο πρόσωπό της ο κάθε ένας από εμάς μπορεί να ταυτίσει τη δική του μητέρα ή γιαγιά. Δεν άργησα και εγώ ως αναγνώστης να δω στο πρόσωπο της Βικτωρίας τις δικές μου γιαγιάδες, να αναπολώ στιγμές μου μαζί τους και να βρίσκω παρηγοριά επειδή βιάστηκαν να φύγουν και οι δυο από αυτόν τον κόσμο. Το έργο αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως ένας θησαυρός, καθώς μέσα από προσωπικά βιώματα παρουσιάζονται σε εμάς πολλά ιστορικά γεγονότα, ο πόνος των Ελλήνων της Ανατολικής Θράκης και ο άδικος ξεριζωμός τους. Βοηθά αφενός στο να μην ξεχνάμε τις ρίζες μας, αφετέρου μας ενθαρρύνει να διασώσουμε και εμείς ιστορίες των προγόνων μας αλλά και δικές μας, ώστε να τις αφήσουμε στα παιδιά μας».
Δώρα Κάσσα-Παπαδοπούλου* «Το βιβλίο δεν είναι ιστορικό μυθιστόρημα με τη στενή έννοια του όρου. Είναι πάνω από όλα μαρτυρία αγάπης και τιμής προς τους ανθρώπους της οικογένειάς της, […] προς όλους τους Κωνσταντινουπολίτες της εποχής εκείνης»
 
Ακολούθησε η Φιλόλογος κ. Δώρα Κάσσα-Παπαδοπούλου τονίζοντας τη σημαντικότητα της γραπτής παρακαταθήκης που αφήνουν ως δώρο οι πρόγονοι στους επιγόνους τους: «Οι πιο βαθιά σκεπτόμενοι ανιστορούν με λόγο γραπτό και αφήνουν στους επιγόνους ως γραπτή παρακαταθήκη την ιστορία της οικογένειας, για να μην μείνουν στη λήθη και απλώς μέσα στις κορνιζαρισμένες ή μη φωτογραφίες τους οι πρόγονοι, αλλά να ζουν ως άνθρωποι γεμάτοι ζωή, όνειρα, επιθυμίες και πάθη στη μνήμη των επερχόμενων γενεών. Αυτό ακριβώς έκανε και η Βίκη Δράκου με το βιβλίο της “Βικτωρία”. Στον προσωπικό της αγώνα “Μνήμη εναντίον Λήθης” σημείωσε “Ένα” και διέπρεψε, γιατί όχι μόνο θυμήθηκε πρόσωπα και γεγονότα, αλλά υπεύθυνα τα ερεύνησε, τα κατέγραψε και τα παρέδωσε, πρωτίστως για να μην τα ξεχάσουν τα παιδιά της και τα νεαρά βλαστάρια της ευρύτερης οικογένειάς της και δευτερευόντως, για να αποτελέσει –χωρίς να το επιδιώξει βέβαια– για όλους εμάς ένα παράδειγμα ουσιαστικής αγάπης για τη ζωή και τους ανθρώπους […].
 
Το βιβλίο “Βικτωρία” της Βίκης Δράκου, ωστόσο, δεν είναι ιστορικό μυθιστόρημα με τη στενή έννοια του όρου, παρόλο που αρδεύεται από το ορμητικό ρεύμα της Ιστορίας. Ακόμη δεν είναι μυθιστόρημα, γιατί δεν έχει μυθοπλασία, εφόσον τα πρόσωπα είναι υπαρκτά και τα γεγονότα αληθινά. Είναι πάνω από όλα μαρτυρία αγάπης και τιμής προς τους ανθρώπους της οικογένειάς της, αλλά και προς τους συγγενείς, τους φίλους, τους γείτονες, προς όλους τους Κωνσταντινουπολίτες της εποχής εκείνης –Έλληνες και Τούρκους, που συνυπήρξαν, συμπορεύτηκαν και αλληλοστηρίχτηκαν στις δύσκολες ώρες αλλά τώρα είναι φευγάτοι– αερικά στον Βόσπορο, όπως λέει η συγγραφέας. Η Βίκη Δράκου, όμως, δείχνει ξεκάθαρα ότι τους έχει κλείσει μέσα στην καρδιά της, στην αγκαλιά της, προσφέροντας καταφυγή, κατανόηση, ενώ ταυτόχρονα τους κατέστησε και αθάνατους, εφόσον με το βιβλίο της τους παρέδωσε στη μνήμη των επερχόμενων γενεών».
 

Βίκη Δράκου «Χρέος να τους τιμήσω και να τους αποκαταστήσω. Χρέος να τους γλυτώσω από τη λήθη και να τους παραδώσω στη μνήμη»

 
Στο τέλος των ομιλιών τον λόγο πήρε η ίδια η συγγραφέας κ. Βίκη Δράκου, η οποία αναφέρθηκε στον λόγο που έγραψε τώρα αυτό το βιβλίο, σημειώνοντας το δικό της χρέος: «Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια βαριά οφειλή και γράφτηκε για να εξοφλήσει ένα χρέος τριπλό. Πρώτα πρώτα απέναντι σε εκείνους από την οικογένειά μου που έφυγαν από καιρό… Χρέος να τους τιμήσω και να τους αποκαταστήσω. Χρέος να τους γλυτώσω από τη λήθη και να τους παραδώσω στη μνήμη.  Μετά, χρέος –και μάλιστα πιεστικό– για να αφήσω στα παιδιά μου τα όσα ανιστορώ, και τρίτον για να θεραπεύσω εν μέρει την ίδια μου την ψυχή. Γιατί υπάρχει μια σχολή στην Ψυχολογία που λέει ότι για να θεραπεύσει κανείς τις όποιες πληγές του από την παιδική του ηλικία, πρέπει να φαντασθεί τον εαυτό του παιδί και να τον πάρει στοργικά από το χέρι, να σκύψει κοντά του με αγάπη και σιγά σιγά να τον οδηγήσει στην ενηλικίωση. Σ’ αυτό το βιβλίο, εκτός από τον εαυτό μου, πήρα παιδί από το χέρι και τον πατέρα μου και τη θεία μου τη Φωφώ και την γιαγιά μου την Βικτωρία και τη μαμά μου και τους μεγάλωσα όλους μέσα σ’ αυτές τις σελίδες».
 
Επέμενε μάλιστα στην επιλογή που έκανε να προσθέσει φωτογραφίες στο βιλίο της, λέγοντας πως «εκείνα τα καταπληκτικά πορτραίτα με τα πανέμορφα πρόσωπα και τα καθαρά βλέμματα, που μοιάζουν σαν να τραβήχτηκαν, όχι για να θυμούνται οι εικονιζόμενοι τη στιγμή, αλλά για να τους θυμόμαστε εμείς. Εκείνες, λοιπόν, οι μαυρόασπρες φωτογραφίες οι κλεισμένες από χρόνια στα συρτάρια και στα ντουλάπια θαρρείς και χτυπούσαν τα βράδια για να βγουν στο φως και να διεκδικήσουν ένα μικρό κομμάτι αθανασίας. Αλλά αυτό φάνηκε ότι δεν ήταν αρκετό και φαίνεται τελικά ότι η φωτογραφία δεν είναι μόνο ανάμνηση αλλά είναι μια κλήτευση της συνείδησης».
 

«Η γλώσσα είναι πατρίδα και μας ζεσταίνει την ψυχή»

 
Η κ. Βίκη Δράκου τόνισε, επίσης, τη σημαντικότητα του ιδιώματος του βιβλίου «γιατί και η γλώσσα είναι πατρίδα και μας ζεσταίνει την ψυχή. Τι κρίμα, εμείς όταν ήρθαμε εδώ στην Ελλάδα προσπαθούσαμε –όπως το λέω κι εδώ– να αποβάλουμε από τη γλώσσα μας τα πολίτικα για να μην προκαλούμε τη χλεύη και τη θυμηδία του εδώ περιβάλλοντός μας. Κι έπρεπε να περάσουν πάρα πολλά χρόνια για να αξιωθώ να ακούσω τα λόγια του αείμνηστου καθηγητή Χρίστου Τσολάκη, ο οποίος μας έλεγε και επαναλάμβανε ότι από το άγιο τραπέζι της γλώσσας δεν πετάμε ούτε ένα ψίχουλο».
 

Οι παρουσίες

 
Στην πρώτη εκδήλωση της ενότητας «Νεότερες Θράσσες Συγγραφείς» παρευρέθησαν μεταξύ άλλων η Πρόεδρος της ΔΚΕΠΠΑΚ κ. Νατάσα Λιβεριάδου,  ο Πρόεδρος του ΚΕΜΕΑ Δήμου Κομοτηνής κ. Νίκος Σωτηρακόπουλος, ο σύζυγος της κ. Καμπάκη Ομ. Καθηγητής και συγγραφέας Θωμάς Βουγιουκλής, ο σύζυγος της κ. Κάσσα και διαχειριστής του blog TimeLineAlex κ. Αλέκος Παπαδόπουλος, οι φιλόλογοι κ.κ. Σοφία Σουβατζόγλου και Ρένα Σαμαρά-Μάινα, η δικηγόρος Μαρία Χατζοπούλου, η βιβλιοθηκονόμος του  T.E.Φ. κ. Αριλιά Σπάρταλη και πολλοί φοιτητές.

Ολόκληρη η εισήγηση της Βίκυ Δράκου εδώ
Ολόκληρη η εισήγηση της Δώρας Κάσσα-Παπαδοπούλου εδώ
Ολόκληρη η εισήγηση της Πηνελόπης Καμπάκη-Βουγιουκλή εδώ
Ολόκληρη η εισήγηση του Θοδωρή Γεωργιάδη εδώ

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.