«Ο εγκεφαλικος μονον θανατος επιτρεπει τη δωρεα οργανων»

Είναι πλέον γνωστό σε όλους, ότι οι μεταμοσχεύσεις τα 2-3 τελευταία χρόνια εμφανίζουν κατακόρυφη πτώση, ιδίως στη χώρα μας. Οι αριθμοί απεικονίζουν τη θλιβερή πραγματικότητα. Για σύγκριση αναφέρουμε μόνο ότι το 1991 είχαμε 104 μεταμοσχεύσεις νεφρού από πτωματικούς δότες, ενώ το 1995 μόνο 42 (δηλαδή 4,2) μεταμοσχεύσεις νεφρού ανά εκατομμύριο πληθυσμό στη Ελλάδα το 1995, ενώ η Ισπανία είχε 46 αντιστοίχως. Το χάσμα μεταξύ προσφοράς και ζήτησης συνεχώς μεγαλώνει. Για το σύνθετο και πολύπλοκο αυτό θέμα ο «ΠτΘ» συζητά σήμερα με τον Διευθυντή της Μονάδας Τεχνητού Νεφρού του Σισμανόγλειου Νοσοκομείου κ. Μαυροματίδη Κωνσταντίνο. Ο κ. Μαυροματίδης αναφέρεται, στις αιτίες σύμφωνα με τις οποίες οι δωρεές οργάνων εμφανίζουν πτώση στη χώρα μας, στο νομικό κενό που υπάρχει, αλλά και στο μεγάλο ζήτημα του εμπορίου οργάνων.

Ας τον ακούσουμε.

ΠτΘ:Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία η Ελλάδα είναι η τελευταία χώρα μεταξύ των Ευρωπαϊκών Χωρών στην δωρεά οργάνων. Πώς εκτιμάτε εσείς αυτό το γεγονός;

Κ.Μ.: Είναι αναμενόμενη θέση για την οποία ευθύνονται πολλά πράγματα που έχουν συμβεί στο παρελθόν. Καταρχήν στην Ελλάδα δεν υπήρξε ποτέ συστηματική ενημέρωση του κόσμου για το τι σημαίνει δωρεά οργάνων, ποιες επιπτώσεις μπορεί να έχει για το δότη ο οποίος είναι νεκρός και τι συμβολίζει στη κοινωνία και στους ανθρώπους που έχουν ανάγκη τα όργανα αυτά. Άρα, λοιπόν, εφόσον ο πολίτης δεν είναι ενημερωμένος προφανώς δεν προσφέρεται για να γίνει δωρητής. Η δεύτερη αιτία αφορά τη νομοθεσία, η οποία δεν αποδίδει απ’ ό,τι φαίνεται και εδώ αλλά και αλλού, ενώ παράλληλα υπάρχουν σε άλλες χώρες νομοθεσίες, οι οποίες αποδείχθηκε ότι αποδίδουν. Με νόμο που ισχύει προβλέπεται στην Αμερική, αλλά και σε χώρες της Ευρώπης οι κάτοικοι αυτομάτως από τη στιγμή που θα γεννηθούν γίνονται δωρητές οργάνων. Αν θελήσουν όμως αυτοί να μην είναι πλέον δωρητές, πηγαίνουν στους αρμόδιους φορείς και δηλώνουν ότι δεν θέλουν να είναι. Αυτό σημαίνει ότι κάποιοι από αυτούς που αναγκαστικά έγιναν δωρητές από το νόμο αναιρούν αυτή την απόφαση. Το αντίθετο συμβαίνει στην Ελλάδα όπου η γραφειοκρατία αποθαρρύνει αυτόν που θέλει να γίνει δωρητής.

ΠτΘ: Αναφερθήκατε σε επιπτώσεις που μπορεί να έχει στο δότη ο οποίος είναι νεκρός.

Κ.Μ.: Είναι μια λαθεμένη εικόνα, η οποία ξεκινάει από την κακή ενημέρωση. Βασικά δωρητής οργάνου δεν είναι ο οποιοσδήποτε δεν έχει τις αισθήσεις του ή αυτός που κάποια στιγμή του συνέβη να μην έχει καρδιακή λειτουργία. Υπάρχει συγκεκριμένος ορισμός του εγκεφαλικού θανάτου από τον οποίο ο ασθενής δεν πρόκειται να ανανήψει ποτέ. Εφόσον τηρούνται οι διεθνείς κανόνες που υπάρχουν στο θέμα, όποιος έχει υποστεί δηλαδή βλάβη του στελέχους του εγκεφάλου και είναι defacto δεδομένο ότι δεν θα ανανήψει, άρα δεν του χρειάζεται ο νεφρός, ο κερατοειδής του, ή το δέρμα του ή η καρδιά του απλά ταλαιπωρείται κάποιες μέρες, διότι συναισθηματικά οι συγγενείς δεν μπορούν να αποδεχθούν ότι πέθανε και ταλαιπωρείται υπό την λειτουργία κάποιων μηχανημάτων. Εδώ όμως πρόβλεψε η νομοθεσία, και μάλιστα σωστά, ότι όταν υπάρχει διάγνωση εγκεφαλικού θανάτου δεν επιτρέπεται να παραμένει στον αναπνευστήρα ο ασθενής και όταν παραμένει τα έξοδα της νοσηλείας τα αναλαμβάνει αυτός που τον κρατάει, δηλαδή ο γιατρός.

ΠτΘ: Σε ποια όργανα υπάρχει μεγαλύτερη ζήτηση για μεταμόσχευση κύριε Μαυροματίδη;

Κ.Μ.: Το όργανο που πραγματικά είναι σε μεγαλύτερη ζήτηση είναι ο νεφρός. Τα υπόλοιπα δεν είναι τόσο αναγκαία στους ανθρώπους που δεν τα έχουν όπως η καρδιά, το πάγκρεας και το ήπαρ. Εκείνο που πρέπει επίσης να τονιστεί είναι ότι οι υποψήφιοι για μεταμόσχευση στα παραπάνω όργανα, συνήθως δεν ζούνε πολύ. Έτσι αναγκαστικά περιορίζονται από την ίδια τους την νόσο. Για παράδειγμα ένας με καρδιακή ανεπάρκεια τελικού σταδίου δεν μπορεί να περιμένει 2-3 χρόνια, μόσχευμα, θα πεθάνει. Ή βρίσκεται μόσχευμα και κάνει την μεταμόσχευση ή δεν βρίσκεται και πεθαίνει. Στον νεφρό όμως μπορείς να ζήσεις με την υποκατάσταση τεχνητού νεφρού.

ΠτΘ: Σε ποια μέρη της Ελλάδας γίνονται οι μεταμοσχεύσεις;

Κ.Μ.: Τα μεταμοσχεύτικα κέντρα στην Ελλάδα είναι 5 και η διαχείριση των μοσχευμάτων είναι κεντρική, δηλαδή υπάρχει μια εθνική λίστα, στην οποία είναι καταγεγραμμένοι όλοι οι υποψήφιοι για μεταμόσχευση και όταν υπάρχει ένα μόσχευμα οπουδήποτε, γνωρίζουν με ποιον λήπτη ταιριάζει, αφού υπάρχουν ειδικές εξετάσεις και στην συνέχεια καλείται ο λήπτης αυτός να πάει στο κέντρο όπου θα γίνει η μεταμόσχευση. Μεταμοσχευτικά κέντρα υπάρχουν δύο στην Αθήνα, δύο στην Θεσσαλονίκη και ένα στην Πάτρα.

ΠτΘ: Δωρητές οργάνων έχουν υπάρχουν εδώ στην πόλη μας;

Κ.Μ.: Αυτό είναι μια ιστορία πολύ πονεμένη. Καταρχήν δεν είναι πολλοί οι δωρητές οργάνων στην Ελλάδα, ούτε το 5%. Το δεύτερο είναι ότι αυτός που είναι δωρητής δεν είναι υποχρεωτικό στην ζωή του να τηρήσει αυτήν την υπόσχεσή του, δηλαδή μπορεί να πεθάνει 80 χρόνων ή από άσχετο λόγο ή μακριά από αυτούς που θα μπορούσαν να του πάρουν τα όργανά του – και να μην δώσει ποτέ του οποιοδήποτε όργανο είχε πει ότι θα δώσει. Το τρίτο αφορά στην άρνηση των συγγενών να δώσουν τα όργανα του δωρητή ο οποίος βρίσκεται σε μια κατάσταση χωρίς αισθήσεις ή είναι εγκεφαλικά νεκρός. Στην περίπτωση αυτή παρεμβαίνει ένας άλλος παράγοντας, το συναίσθημα των συγγενών, οι οποίοι αθετούν αυτό που υποσχέθηκε ο δωρητής. Στο συγκεκριμένο θέμα η νομοθεσία παρουσιάζει ένα κενό. Καταλαβαίνεται λοιπόν, τελικά, ότι η κάρτα του δωρητή είναι μάλλον παραπλανητική ιστορία, έτσι όπως λειτουργεί, και στο τέλος δεν εξυπηρετεί ούτε τους αρρώστους, που περιμένουν κάτι.

ΠτΘ: Εστιάζετε το πρόβλημα σαν θέμα ενημέρωσης;

Κ.Μ.: Το βασικότερο είναι θέμα νομοθεσίας, αν επιθυμούμε να λυθεί το πρόβλημα των δωρητών, για να είναι αυτοί πολλοί και όχι ελάχιστοι, και να υπάρχει κατανόηση από μέρους του κόσμου ότι όταν μιλάμε για δωρητή εννοούμε αυτόν, ο οποίος δίνοντας οτιδήποτε μπορεί, δεν πρόκειται να επιβαρυνθεί στο ελάχιστο ο θάνατός του. Είναι ένας πεθαμένος, τον οποίο κρατάνε απλά στη ζωή με κάποιους τρόπους υποστήριξης.

ΠτΘ: Μήπως και θρησκευτική λόγοι αναγκάζουν τους ανθρώπους να μην γίνονται δωρητές οργάνων;

Κ.Μ.: Όλες οι θρησκείες είναι θετικές στη μεταμόσχευση. Από προσωπική εμπειρία θα πω ότι αν γίνεις δωρητής, έχεις ένα συναίσθημα περίεργο. Είναι κάτι που το ένοιωσα το 1984 όταν έγινα δωρητής. Είναι όμως ένα συναίσθημα που μπορείς να το αποβάλλεις με τη γνώση.

ΠτΘ: κ. Μαυροματίδη, ποια πιστεύετε ότι πρέπει η θέση της πολιτείας;

Κ.Μ.: Εγώ, νομίζω ότι η πολιτεία όφειλε να οργανώσει το θέμα των μεταμοσχεύσεων, έτσι ώστε ο κόσμος να ενημερωθεί σωστά. Επίσης πιστεύω ότι πρέπει να απαγορευθούν οι εκπομπές, οι οποίες λειτουργούν αρνητικά σε αυτόν τον τομέα. Γιατί, έγιναν κάποτε τέτοιες εκπομπές και κάποιοι ανεύθυνοι διεκήρυξαν ότι γίνεται εμπόριο οργάνων στην Ελλάδα, κάτι που το θεωρώ τελείως απίθανο, διότι στη μεταμόσχευση οργάνων εμπλέκονται πάρα πολλά άτομα. Οι εκπομπές αυτές ήταν η αιτία, που οι μεταμοσχεύσεις εμφανίζουν τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας κατακόρυφη πτώση.

ΠτΘ: Όσον αφορά στο εμπόριο οργάνων, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ανέφεραν ότι γίνεται σε χώρες όπως η Ινδία και η Λατινική Αμερική.

Κ.Μ.: Μπορεί στην Ινδία να γίνεται και ξέρουμε ότι γίνεται, όπως και στην Λατινική Αμερική. Το οξύμωρο όμως είναι ότι η Ινδία κάθε χρόνο εντάσσει 80 χιλιάδες πολίτες στο τεχνικό νεφρό και γίνονται δύο χιλιάδες μεταμοσχεύσεις. Πουλάει δηλαδή όργανα για λίγα δολάρια και δεν έχει να συντηρήσει, να υποκαταστήσει τους δικούς της ανθρώπους. Νομοθεσία υπάρχει αλλά κανείς δεν μπορεί να σταματήσει έναν άνθρωπο που πουλάει τα όργανά του για να ζήσει. Και υπάρχουν οι διάφοροι επιτήδειοι που τους εκμεταλλεύονται. Στην Αμερική η αγορά οργάνων απαγορεύεται, αλλά οι Αμερικανοί πηγαίνουν στην Ινδία και αγοράζουν.

ΠτΘ: κ. Μαυροματίδη σας ευχαριστούμε πολύ.

Κ.Μ.: Κι εγώ σας ευχαριστώ.

Α.Π.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.