Διακρατικη συνεργασια για προγνωση σεισμων

Ο Ιωάννης Μακρής, Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Ηλεκτρονικής του ΤΕΙ Κρήτης και ερευνητής στο Κέντρο Τεχνολογικής Έρευνας Κρήτης, συμμετείχε στο πρόγραμμα MERP με το δήμο της Γιάλοβα. Παρά το ότι το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε το ερευνητικό ίδρυμα της Κρήτης διατηρεί σε πολύ καλό και ουσιαστικό επίπεδο την επικοινωνία και τη συνεργασία με το τουρκικό εργαστήριο του TUBITAK, όπως και με μια σειρά εργαστηρίων του εξωτερικού, αποδεικνύοντας την ισχύ που αποκτά στην επιστημονική έρευνα ο συνδυασμός δεδομένων που προκύπτουν από πολυετή αναζήτηση.

Μέσα από τη συνέντευξή του φώτισε κάποια σημεία της μεγάλης καταστροφής που επήλθε το 1999 στη Γιάλοβα και δεν οφειλόταν μόνο στα χαρακτηριστικά του υπεδάφους αλλά και στα μεγάλα κατασκευαστικά κενά και λάθη.

7,9 ρίχτερ

«Συμμετείχαμε στο πρόγραμμα ως Κέντρο Τεχνολογικής Έρευνας Κρήτης μέσα από τη συγκεκριμένη έρευνα που διεξαγάγαμε. Υπήρξε μια δραματική καταστροφή στην περιοχή της Γιάλοβα ως επίπτωση από το πολύ σημαντικό σεισμικό γεγονός της περιοχή του Ισμίτ.

Ο σεισμός ήταν καταστροφικός για την ευρύτερη περιοχή, αλλά οι επιπτώσεις του στην υπόλοιπη Γιάλοβα ήταν πολύ σημαντικές και από καταρρεύσεις κτιρίων και από πλευράς αριθμού ανθρώπινων θυμάτων. Αυτό το πρόγραμμα υλοποιήθηκε στα πλαίσια του να διαπιστωθεί ποια ήταν τα αίτια που οδήγησαν σε όλη αυτή την τρομερή καταστροφή. Με δεδομένο ότι η πόλη θα έμπαινε σε μια διαδικασία ανοικοδόμησης, στόχος ήταν ν’ αποφευχθούν τυχόν επαναλήψεις των ίδιων φαινομένων στο μέλλον.

Προφανώς η όλη περιοχή πρόκειται να βιώσει και πάλι πολύ σημαντικά σεισμικά γεγονότα, καθώς βρίσκεται πάνω στο «ρήγμα της Ανατολίας», το οποίο είναι ικανό να δώσει πάρα πολύ δυνατούς σεισμούς στο μέλλον.

Να θυμίσουμε ότι εκείνος ο σεισμός το 1999 ήταν γύρω στα 7,9 ρίχτερ και το επίκεντρό του ήταν στην ξηρά. Ορίζεται στο τέλος της θάλασσας του Μαρμαρά, στην περιοχή του Ισμίτ, κοντά στην ξηρά. Ο σεισμός ήταν αναμενόμενος. Σε παλαιότερες περιόδους έχει δώσει επίσης πολύ σημαντικά γεγονότα, με συνέπεια μεγάλες καταστροφές. Εντάσσεται στα πλαίσια της πολύ σημαντικής σεισμικής ακολουθίας που κατά περιόδους βιώνει η περιοχή».

Το Κέντρο Τεχνολογικής Έρευνας Κρήτης δεν ασχολείται με φαινόμενα πρόγνωσης στο συγκεκριμένο project. Η έρευνά τους μετά το σεισμό, επεχείρησε να διαπιστώσει για ποιο λόγο στην περιοχή της Γιάλοβα έλαβαν χώρα τόσο σημαντικές καταστροφές. «Ήταν μια κατά κύριο λόγο, γεωφυσική έρευνα του υπεδάφους, για να διαπιστώσουμε σε τι έδαφος έχει θεμελιωθεί η πόλη» εξήγησε ο κ. Μακρής.

Με το εργαστήριο του TUBITAK έχουμε μια πολύ αρμονική συνεργασία και σε ερευνητικό επίπεδο. Εκείνοι έκαναν συμπληρωματική σεισμική έρευνα. Στα πλαίσια του προγράμματος αυτού συνεργαστήκαμε πολύ στενά οι δυο ερευνητικές ομάδες για να μελετήσουμε την περιοχή οι μεν με γεωφυσικές και ηλεκτρομαγνητικές μεθόδους και οι δε με σεισμικές μεθόδους. Τα συμπεράσματα πρόσφατα παρουσιάστηκαν στο τελευταίο meeting που έγινε στη Γιάλοβα, τέθηκαν υπόψη, ενώ θα δοθεί και ο τόμος όλων των στοιχείων και των αποτελεσμάτων στα οποία καταλήξαμε».

Μιλώντας για τις διαπιστώσεις των ερευνητών ο κ. Μακρής ανέφερε ότι η πόλη είναι θεμελιωμένη πάνω σε προσχώσεις ποταμών που ουσιαστικά εκβάλουν στην περιοχή της Γιάλοβα. «Επομένως, επικάθεται ολόκληρη η πόλη σε ιζήματα. Προφανώς κατά τη δημιουργία του σεισμού το ’99 υπήρξαν πολύ έντονες ρευστοποιήσεις των εδαφών με αποτέλεσμα να υπάρξουν όλες αυτές οι καταρρεύσεις. Βέβαια από οπτική ματιά ο αντισεισμικός σχεδιασμός που υλοποιήθηκε στην πόλη ήταν πάρα πολύ πρόχειρος, με αποτέλεσμα τα κτίρια να μην έχουν τους κανόνες δόμησης που είναι υποχρεωτικοί να υπάρχουν σε μια τόσο έντονα σεισμογενή περιοχή. Δηλαδή ο συνδυασμός της κακής οικοδόμησης και των εδαφών πάνω στα οποία έγινε η θεμελίωση οδήγησαν σε όλη αυτή την καταστροφή».

Σε πρώτη φάση τα αποτελέσματα αυτής της έρευνα που διεξήχθη πρόκειται να παρουσιαστούν σε συνέδρια στο εγγύς μέλλον από τα δύο ερευνητικά ιδρύματα. «Συνδυάζοντας τα αποτελέσματα που έβγαλαν εκείνοι και εμείς διαπιστώνουμε ότι σε πολύ μεγάλο βαθμό επιβεβαιώνουν τα ίδια πράγματα με διαφορετικές μεθοδολογίες.

Στην πορεία του προγράμματος βρήκαμε κοινή επιστημονική και ανθρώπινη γλώσσα. Το θέμα είναι ότι τα αποτελέσματα στα οποία καταλήξαμε αποκτήσαν εγκυρότητα, γιατί όταν διαφορετικές μέθοδοι καταλήγουν σε συμβατά αποτελέσματα, σημαίνει ότι τα αποτελέσματα αυτά έχουν πολύ ισχυρή βαρύτητα όσον αφορά την αξιοπιστία τους. Περαιτέρω έχουμε βάλει στόχο να συνεργαστούμε και σε επόμενη φάση, μελετώντας πλέον ευρύτερα την περιοχή γύρω από το Μαρμαρά, υποβάλλοντας προτάσεις σε αντίστοιχα ερευνητικά προγράμματα, που πιθανότατα θα ανοίξουν είτε από την πλευρά της Τουρκίας, είτε από την μεριά της Ε.Ε. προβλέποντας σε μια όλο και πιο στενή συνεργασία».

Έρευνες για συνάφεια στη σεισμικότητα

Για το αν και κατά πόσο η σεισμική δραστηριότητα στο τόξο της Ανατολίας επηρεάζει και κάποιες περιοχές της Ελλάδας ο κ. Μακρής εξήγησε: «Υπάρχουν πάρα πολλές θεωρήσεις. Υπήρξε και η επιχειρηματολογία που έλεγε ότι ο σεισμός της Τουρκίας επηρέασε το σεισμό της Αθήνας, δηλαδή σε ένα βαθμό τον προκάλεσε ή τον επιτάχυνε. Πρόκειται περί όχι αποδεδειγμένων επιστημονικά αποτελεσμάτων. Είναι εκτιμήσεις που κάνουν οι ίδιοι οι επιστήμονες βλέποντας τα γεγονότα και συγκρίνοντας κάποια στοιχεία. Αλλά ακόμα δεν έχουμε φτάσει στο σημείο με «ακράδαντες» αποδείξεις να θεμελιώσουμε ουσιαστικά ότι ένας συγκεκριμένος σεισμός, όσο μεγάλος κι αν είναι, διεγείρει ένα συγκεκριμένο σεισμό λίγο παραπέρα. Είναι κάτι το οποίο μπορεί να φαίνεται ότι ακουμπά στην κοινή λογική, αλλά στην επιστημονική έρευνα, πολλές φορές αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι αυτό που δε συμφωνεί με την κοινή λογική. Επομένως είναι κάτι που μένει ακόμη ανοικτό στην επιστημονική κοινότητα, για να απαντηθεί. Κάποιες στιγμές ενδεχομένως να υπάρχει μια τέτοια διαδικασία ας πούμε διέγερσης και αλληλοεπηρεασμού, αυτό όμως δεν έχει ακόμη θεμελιωθεί και αποδειχθεί αναλυτικά. Διερευνάται σε κάθε περίπτωση. Αυτό δε σημαίνει ότι προς αυτή την κατεύθυνση δεν συνεχίζεται η έρευνα».

Συνεργασίες

Το ερευνητικό κέντρο της Κρήτης είναι ανοιχτό στη συνεργασία, όπως ανέφερε ο κ. Μακρής. «Η συνεργασία που ήδη έχουμε, ειδικά με ερευνητικές ομάδες από την Ιταλία, την Ιαπωνία, τη Ρωσία, αλλά και με άλλες χώρες με παράδοση στην έρευνα, όπως η Αμερική, το Ισραήλ, κ.α. είναι συνεχής, διαρκής και συνεχώς εντείνεται. Γενικότερα πιστεύουμε ότι, επειδή το πρόβλημα της αντιμετώπισης του σεισμικού κινδύνου είναι πάρα πολύ σύνθετο, χρειάζεται ο συγκερασμός πολλών επιστημονικών ειδικοτήτων πέρα από τους σεισμολόγους, τους γεωφυσικούς και τους γεωλόγους, όπως επίσης και ομάδων από διαφορετικά κράτη. Είναι ένα πρόβλημα διεθνές.

Η κάθε ερευνητική ομάδα με την εμπειρία της και τις ικανότητές της και τις ειδικότητες που μπορεί να εμπεριέχει, μπορεί να συνεισφέρει στο γενικότερο πρόβλημα, επομένως η συνεργασία θα μπορέσει να δώσει πολύ πιο γρήγορα αποτελέσματα εφόσον αναπτυχθεί. Θα πρέπει να ξέρουμε ότι ο χρόνος ο ανθρώπινος δεν μπορεί να συγκριθεί με τον γεωλογικό και το σεισμολογικό χρόνο. Οπότε ο μόνος τρόπος για να μπορέσουμε να έχουμε σαν επιστημονική κοινότητα πιο γρήγορες απαντήσεις και να φτάσουμε κάποια στιγμή στο σημείο να μπορούμε να ελαχιστοποιήσουμε το σεισμικό κίνδυνο είναι να συνεργαστούμε όσο το δυνατόν περισσότεροι μαζί. Αυτός είναι ο στόχος που τουλάχιστον εμείς επιδιώκουμε» κατέληξε.

Μαρία Αμπατζή

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.