Για την προθεση συγκλησης της κοινοβουλευτικης ομαδας του ΣΥΡΙΖΑ στις Σπετσες

Η δημοσιογράφος της εφημερίδας «Πρώτο Θέμα», Γεωργία Σαδανά,[1] με άρθρο της αναφέρεται στην πρόθεση του προέδρου του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, Στέφανου Κασσελάκη, να πραγματοποιηθούν συνεδριάσεις της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κόμματος στο νησί των Σπετσών, το τριήμερο 19-21 Ιανουαρίου.

Σε αυτό το πλαίσιο, δύναται να αναφέρουμε πως η πρόταση Κασσελάκη δεν είναι καθόλου συνηθισμένη, καθότι οι συνεδριάσεις των κοινοβουλευτικών ομάδων των κομμάτων, είθισται να λαμβάνουν χώρα εντός του χώρου του Κοινοβουλίου και πολύ σπάνια εκτός αυτού.[2]

Υπό αυτό το πρίσμα, θα σημειώσουμε πως η συγκεκριμένη πρωτοβουλία του Στέφανου Κασσελάκη μας προσφέρει την «ευκαιρία» να επισημάνουμε πως επί προεδρίας του, ο εθνικολαϊκιστικός ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, μετασχηματίζεται από ένα πολιτικό κόμμα που εν προκειμένω λειτουργούσε ως «συνομοσπονδία τάσεων» τα προηγούμενα χρόνια, σύμφωνα με την διατύπωση του Farre, σε ένα κόμμα το οποίο περιλαμβάνει στις τάξεις του «φατρίες» που η κάθε μία[3]  διατυπώνει τη δική της εκδοχή για το παρόν και για το μέλλον του κόμματος. Και όλες μαζί, καλλιεργούν το έδαφος για την πρόκληση εντάσεων, έστω και μικρής χρονικά, διάρκειας.

Εντός αυτού του ιδιότυπου «συστήματος φατριών», τα μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος υποσκελίζονται από όλους όσοι είναι διατεθειμένοι να εμπλακούν σε πολιτικοϊδεολογικές «συγκρούσεις», από μέλη του κόμματος που κατέχουν θέσεις ευθύνης εντός της Πολιτικής Γραμματείας και πλέον εντός της Κεντρικής Οργανωτικής Επιτροπής Συνεδρίου (ΚΟΕΣ), από όλους όσοι έχουν φιλοδοξίες αναρρίχησης εντός της κομματικής ιεραρχίας.

Να πώς η θεωρητική εμβάθυνση μας επιτρέπει να πούμε πως από τον περασμένο Σεπτέμβριο, από τότε δηλαδή όπου ανέλαβε καθήκοντα αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ ο Στέφανος Κασσελάκης, δεν έχει αναδειχθεί ή ορθότερα, δεν έχει ξεχωρίσει κανείς εκ των νέων[4] βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ σε επίπεδο Κοινοβουλίου.

 Εκεί όπου η «σκιά» του αρχηγού (για «φάντασμα» θα έκανε λόγο ο Γάλλος φιλόσοφος Jacques Derrida), καθίσταται αρκούντως μεγάλη και ισχυρή, εν αντιθέσει με ό,τι συνέβαινε στο Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα, την περίοδο όπου ο Νίκος Ανδρουλάκης δεν διέθετε την βουλευτική ιδιότητα.

Η «σκιά» του ήταν μεν υπαρκτή, όχι όμως και ισχυρή και κυριαρχική, κύρια διότι αφενός μεν υπήρξε ξεκάθαρη κατανομή αρμοδιοτήτων και ρόλων, και, αφετέρου δε, διότι ο ίδιος δεν παρενέβη στη λειτουργία της κοινοβουλευτικής ομάδας με σκοπό να την αλλάξει.

Με ό,τι μπορεί να συνεπάγεται κάτι τέτοιο για την εύρυθμη λειτουργία της. Θα μπορούσαμε να κάνουμε λόγο για την εμφάνιση στο εσωτερικό του κόμματος και της κοινοβουλευτική του ομάδας  μίας νέας και «αξιακής διαιρετικής τομής»[5] (value cleavage), κατά την ανάλυση του Franklin. Και τι εννοούμε λέγοντας κάτι τέτοιο;

Εννοούμε πως προκύπτει εντός κοινοβουλευτικής ομάδας (ας εστιάσουμε σε αυτή), η τομή μεταξύ όλων όσοι ομνύουν στην έννοια της «πατριωτικής αριστεράς», ακόμη και αν δεν αντιλαμβάνονται πλήρως το τι μπορεί να σημαίνει, και όλων όσοι αποφεύγουν να αναφερθούν σε αυτή την έννοια, είτε διότι θεωρούν πως εισήχθη βιαστικά και αποσπασματικά στην κομματική ιδιόλεκτο από τον πρόεδρο, είτε διότι δεν την θεωρούν συμβατή με τις παραδόσεις και με την πολιτική «κληρονομιά» της ριζοσπαστικής αριστεράς όπως οι ίδιοι την έχουν γνωρίσει.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ο κίνδυνος που ελλοχεύει είναι ο ακόλουθος: Να μετατραπεί σταδιακή αυτή η «αξιακή διαιρετική τομή» σε βαθιά πολιτικοϊδεολογική τομή, διαχωρίζοντας το κόμμα στα δύο ή αλλιώς, σε αντιμαχόμενα «στρατόπεδα» που δεν συμφωνούν μεταξύ τους. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, εν τοις πράγμασι θα εκλείψει αυτό που υπήρξε το σημαντικότερο πλεονέκτημα του ΣΥΡΙΖΑ όλα τα προηγούμενα χρόνια. Και ποιο ήταν αυτό; Η πολιτικοϊδεολογική του συνοχή και η ύπαρξη ισχυρών δεσμών των βουλευτών και των μελών με το κόμμα.

Κοντολογίς, οι βουλευτές και τα μέλη γνώριζαν το «πού ανήκαν» και επίσης, το πώς να δείξουν στους άλλους πως «είναι ΣΥΡΙΖΑ και μόνο ΣΥΡΙΖΑ». Τη σημερινή περίοδο, η αμφιβολία ως προς αυτό, ως προς το «τι είναι ο ΣΥΡΙΖΑ» και αν είναι «οι ίδιοι ΣΥΡΙΖΑ», ενυπάρχει σε αρκετά μέλη που παραμένουν στο κόμμα και δεν έχουν απαραίτητα τάσεις φυγής.

Από την άλλη, οι ήδη υπάρχουν οι προϋποθέσεις ώστε ένας σχετικά «ώριμος κομματικός οργανισμός» όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, για να δανεισθούμε την ορολογία του Θανάση Διαμαντόπουλου, να μετατραπεί σε «γηρασμένο».[6]

Κάτι που σημαίνει πως ούτε το κόμμα θα είναι σε θέση να ακολουθήσει τους ρυθμούς με τους οποίους διεξάγεται ο κομματικός-πολιτικός ανταγωνισμός, ούτε και ο αρχηγός του θα έχει την δυνατότητα να αμφισβητεί την πρωτοκαθεδρία των Κυριάκου Μητσοτάκη (πρώτα και κύρια) και Νίκου Ανδρουλάκη.

---

[1] Βλέπε σχετικά, Σαδανά, Γεωργία, «ΣΥΡΙΖΑ: Θρυαλλίδα εξελίξεων από τη “συνεδρίαση των Σπετσών”: Πρώτη κίνηση από Τεμπονέρα», Διαδικτυακή έκδοση εφημερίδας «Πρώτο Θέμα», 06/01/2024, ΣΥΡΙΖΑ: Θρυαλλίδα εξελίξεων από τη «συνεδρίαση των Σπετσών»: Πρώτη κίνηση από Τεμπονέρα (protothema.gr)  «Μορφή χιονοστιβάδας εκλαμβάνουν πλέον οι εξελίξεις στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ καθώς οι τελευταίες πρωτοβουλίες της ηγετικής ομάδας αδυνατούν να μετουσιωθούν σε αντιπολιτευτική ισχύ, αλλά αναζωπυρώνουν παλιές και νεότερες εστίες εσωστρέφειας. Μετά την «αποποίηση» της πολιτικής κληρονομιάς του Αλέξη Τσίπρα, το δάνειο εταιρίας συμφερόντων του Στέφανου Κασσελάκη προς τα κομματικά μίντια και την πολυήμερη απουσία του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ στην Αμερική για τις ημέρες των γιορτών, η «συγκέντρωση των Σπετσών» προκαλεί «θαλασσοταραχή» στο εσωτερικό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που θυμίζει καζάνι έτοιμο να εκραγεί.
Μπροστά στην «περιδίνηση», στην οποία έχει βυθιστεί ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως παρατηρούν τις τελευταίες ώρες με έκδηλη αγωνία κορυφαία στελέχη του, η επόμενη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής στις 13-14 Ιανουαρίου αποκτά βαρύνουσα εσωκομματική σημασία σε μια κομβική στιγμή, δηλαδή μετά τα όσα καταιγιστικά διαδραματίστηκαν κατά τις ημέρες των γιορτών.
Κατά ασφαλείς πληροφορίες, ο Διονύσης Τεμπονέρας, μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ αναμένεται να αναλάβει πρωτοβουλία ανασύνθεσης του δημοκρατικού, προοδευτικού χώρου «μακριά από ηγεμονισμούς και περιχαρακώσεις» εντός της ερχόμενης εβδομάδας και ενόψει της συνεδρίασης της Κεντρικής Επιτροπής, το επόμενο Σαββατοκύριακο. Πρόκειται, άλλωστε, για μια «κινηματική εβδομάδα» ούτως ή άλλως, καθώς το απόγευμα της Τρίτης πραγματοποιείται συγκέντρωση στα «Σχολεία Τεμπονέρα» στην Πάτρα από το ΕΑΜ, με κεντρικό σύνθημα «Όχι στα ιδιωτικά πανεπιστήμια». Κινηματική», ωστόσο, μορφή αποκτούν και οι εσωκομματικές αντιδράσεις από μέρους βουλευτών της αξιωματικής αντιπολίτευσης απέναντι στην πρόσκληση του Στέφανου Κασσελάκη να βρεθούν σύσσωμοι στις Σπέτσες κατά το τριήμερο 19-21 Ιανουαρίου, ώστε να συνέλθει η Κοινοβουλευτική Ομάδα, με σκοπό να τονωθεί το «ομαδικό πνεύμα». «Με πειράζει το καράβι, δεν νομίζω» αποκρίθηκε λακωνικά η Τομεάρχης Πολιτισμού και Βουλευτής Χαλκιδικής, Κυριακή Μάλαμα, όταν ρωτήθηκε αν θα παρευρεθεί στις Σπέτσες, ενώ την αντίθεση της ως προς την επιλογή του συγκεκριμένου τόπου, όπου δηλαδή διατηρεί εξοχική κατοικία ο Στέφανος Κασσελάκης, δημοσιοποίησε με ανάρτηση της η Βουλευτής Επικρατείας του κόμματος, Έλενα Ακρίτα. Ταυτόχρονα, βουλευτές του κόμματος θέτουν μεταξύ τους και επιμέρους ζητήματα προς επεξεργασία, όπως αυτό της «εσωκομματικής νομιμοποίησης» για τη λήψη της συγκεκριμένης απόφασης, με δεδομένο ότι δεν έχει τοποθετηθεί δημόσια το Προεδρείο της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ αλλά ούτε και οι Γραμματείς του κόμματος».

[2] Από εδώ πηγάζει και η δυσαρέσκεια βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, την οποία εξέφρασε η βουλευτής Επικρατείας του κόμματος, Έλενα Ακρίτα. Ουδείς εκ των εναπομεινάντων μελών της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ δεν διαθέτει εμπειρία από την πραγματοποίηση συνεδριάσεων της κοινοβουλευτικής ομάδας όχι απλά εκτός Κοινοβουλίου, αλλά εκτός της Αθήνας. Θεωρητικώ τω τρόπω, θα επισημάνουμε πως οι βουλευτές του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, και ιδίως τα πιο παλαιά, έχουν εξοικειωθεί τόσο πολύ με την εγχώρια μεταπολιτευτική, κοινοβουλευτική κουλτούρα, ώστε να σπεύδουν να αντιδράσουν αυθόρμητα στην πρόταση Κασσελάκη για την πραγματοποίηση συνεδριάσεων της κοινοβουλευτικής ομάδας στο νησί των Σπετσών. Σε τι αποσκοπεί όμως μία τέτοια πρόταση; Ας το δούμε αναλυτικότερα: Πρώτον, στο να γνωρίσει καλύτερα τους βουλευτές του κόμματος ο Στέφανος Κασσελάκης, εφόσον όλο το προηγούμενο χρονικό διάστημα (μετά την εκλογή του στην προεδρία του κόμματος), δεν είχε τη δυνατότητα, λόγω των υποχρεώσεων του να αλληλεπιδράσει στο βαθμό που θα ήθελε με τα μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας, προκειμένου να γνωρίσει τους ίδιους και τις απόψεις τους και να συν-διαμορφώσουν από κοινού την αντιπολιτευτική στρατηγική του κόμματος. Δεύτερον, να φέρει εγγύτερα το κόμμα και κυρίως τους βουλευτές του στα μέλη νομαρχιακών οργανώσεων της περιφέρειας, αρχής γενομένης από τις Σπέτσες. Άλλως πως, να «ανοίξει» το κόμμα προς τις τοπικές οργανώσεις και τα μέλη του. Τρίτον, να θέσει τις βάσεις, αρχής γενομένης από τις «συνεδριάσεις των Σπετσών» (εάν τελικά αυτές πραγματοποιηθούν) για τη συγκρότηση μίας «δημοκρατίας της βάσης» εντός του κόμματος, για να παραπέμψουμε στους Dumont, Lalonde & Moscovici, εκεί όπου «όλοι θα συμμετέχουν», όλοι «θα ανταλλάσσουν απόψεις», όλοι θα «συν-διαμορφώνουν την πολιτική του κόμματος», δίχως όμως να τίθεται υπό αμφισβήτηση η ισχυρή παρουσία του προέδρου. Ο ρόλος του στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων. Βλέπε και, Dumont R, Lalonde S, & Moscovici S, “Pourquoi les ecologistes font-ils de la politique?”, Seuil, Paris, 1978,  σελ. 145.

[3] Οφείλουμε όμως να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί θεωρητικά, λέγοντας πως καμία εκ των υπαρχόντων «φατριών» δεν έχει σπεύδει, μετά ειδικά από την αποχώρηση βουλευτών από το κόμμα και την συγκρότηση της «Νέας Αριστεράς», να αμφισβητήσει τον πρόεδρο του κόμματος και κάποιες εκ των πλέον βασικών του επιλογών. Κάτι τέτοιο έχει αποφύγει να πράξει ανοιχτά και ο Διονύσης Τεμπονέρας, μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος αν και δεν επιθυμεί να «αποτινάξει» από πάνω του την ιδιότητα του μέλους του ΣΥΡΙΖΑ (η αποχώρηση στελεχών που διαδραμάτιζαν πρωταγωνιστικό ρόλο επί προεδρίας Αλέξη Τσίπρα, έχει συμβάλλει στην de facto ενίσχυση της επιρροής του εντός κόμματος), δεν παύει να έχει το βλέμμα στραμμένο στις διεργασίες που συντελούνται εκτός κόμματος, επενδύοντας πρωτίστως στο «είμαι Αριστερός» και δευτερευόντως στο «είμαι Συριζαίος». Αυτό που δεν μπορεί να πράξει ο Διονύσης Τεμπονέρας, είναι επίσης το να αμφισβητήσει την ισχυρή ιδεολογική παρουσία του βουλευτή Χανίων Παύλου Πολάκη, σε ένα πολύ λεπτό σημείο όπου ο συγκεκριμένος βουλευτής, είναι αυτός που καλείται να καταπνίξει (λόγω ιδιοσυγκρασίας, επίδειξης «νομιμοφροσύνης» προς τον αρχηγό, ιδεολογικών χαρακτηριστικών), εν τη γενέσει τους τις όποιες «εστίες» ή αλλιώς, τους όποιους «πυρήνες» αμφισβήτησης του Στέφανου Κασσελάκη μπορεί να υπάρξουν. Επιθυμούμε όμως να εμβαθύνουμε περισσότερο, ισχυριζόμενοι, εν είδει υποθέσεως εργασίας, πως ο ΣΥΡΙΖΑ μετεξελίσσεται (το πολιτικοϊδεολογικό υπόβαθρο υπάρχει άλλωστε για κάτι τέτοιο), σε ένα «αρτηριοσκληρωτικό» πολιτικό κόμμα (θα μπορούσαμε να κάνουμε χρήση της έκφρασης «οστεοπορρωμένη ίσως, οργανωτική δομή» του ομότιμου καθηγητή, Θανάση Διαμαντόπουλου), το οποίο παραπέμπει ή θυμίζει σταδιακά τα κλασικά κομμουνιστικά-σταλινικά κόμματα της Τρίτης Διεθνούς, με βουλευτές και πολλά μέλη να διαβάλλουν και να στρέφονται εναντίον των αποχωρησάντων κατηγορώντας τους «για υπονομευτική και αντι-κομματική-αντι-ενωτική στάση και συμπεριφορά». Να επικροτούν τις αποφάσεις του «αρχηγού», που επιχαίρει σε ρόλο «Στάλιν». Βλέπε και, Διαμαντόπουλος Θανάσης, «Το κομματικό φαινόμενο: Μορφές, συστήματα, οικογένειες κομμάτων», Εκδόσεις Παπαζήσης, Αθήνα, 1993, σελ. 165.

[4] Είναι η βουλευτής Θεσσαλονίκης Ράνια Θρασκιά μία εκ των Συριζαίων βουλευτών που ξεχωρίζουν; Δεν θα διστάσουμε να απαντήσουμε λέγοντας πως όχι, δεν ξεχωρίζει. Τόσο η ίδια όσο και οι υπόλοιποι  νέοι βουλευτές βρίσκονται σε αναζήτηση ξεκάθαρου ρόλου, με τον αντίκτυπο όσων συμβαίνουν και έχουν συμβεί εντός κόμματος να επηρεάζουν, ακόμη και ασυναίσθητα, την κοινοβουλευτική τους παρουσία. Τόσο η ίδια όσο και οι υπόλοιποι νέοι βουλευτές περισσότερο λειτουργούν ως «κομματικοί ή κομματικοποιημένοι βουλευτές» και όχι ως «βουλευτές όλων των Ελλήνων», δίνοντας την εντύπωση πως απλά περιμένουν στωικά το «πότε» και «πού» θα εκδηλωθεί η επόμενη «σύγκρουση». Το ποια μπορεί να είναι τα αποτελέσματα της. Ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος Σωκράτης Φάμελλος, δεν μπορεί να ελέγξει την ορμή με την οποία κινείται ο Στέφανος Κασσελάκης.

[5] Βλέπε σχετικά, Franklin, M., “The Decline of Cleavage Politics”, στο:  M. Franklin. T. Mackie, H. Valen et al., (επιμ.), “Electoral Change: Responses to Evolving Social and Attitudinal Structures in Western Countries”, Cambridge and New York, Cambridge University Press, 1992.

[6] Βλέπε και, Διαμαντόπουλος Θανάσης, «Το κομματικό φαινόμενο: Μορφές, συστήματα, οικογένειες κομμάτων…» ό.π. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός του Γιώργου Καρατζαφέρη για παράδειγμα, παρά το ότι απώλεσε το 2012, στις διπλές βουλευτικές εκλογές εκείνης της χρονιάς την κοινοβουλευτική του εκπροσώπηση, δεν κατέστη «γηρασμένος κομματικός οργανισμός», και αυτό χάρη στη «φρεσκάδα» που απέπνεε η παρουσία του αρχηγού. Χάρη και στη χρήση από την πλευρά του μη-συμβατικής και κοινότοπης πολιτικής «γλώσσας». Στην κατηγορία των «νέων» κομματικών οργανισμών εμπίπτουν οι «Σπαρτιάτες» του Βασίλη Στίγκα, όχι στενά ηλικιακά (αυτή πάντα είναι μία σημαντική παράμετρος όταν εξετάζουμε το αν ένα πολιτικό κόμμα είναι «νέο», «ώριμο» και «γηρασμένο»), αλλά, γιατί επ’ ουδενί ο επικεφαλής του και τα μέλη της κοινοβουλευτικής του ομάδας δεν έχουν εξαντλήσει ούτε κατ’ ελάχιστον, το πολιτικό τους «κεφάλαιο». Η Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου ήδη κινείται προς την κατεύθυνση της «ωρίμανσης της», πράγμα που σημαίνει πως μετατρέπεται σε σταθερά αρχηγικό κόμμα (ο Κυριάκος Βελόπουλος κυριαρχεί χωρίς κανένα πρόβλημα και σε κοινοβουλευτικό επίπεδο, έναντι των βουλευτών του κόμματος του) χωρίς να παγιώνονται στο εσωτερικό του «σταθερές διαδικασίες» και χωρίς να ενισχύεται ο ρόλος των τοπικών οργανώσεων, πλην ίσως αυτόν της Θεσσαλονίκης, πόλη στην οποία έχει δραστηριοποιηθεί για χρόνια επαγγελματικά ο άλλοτε βουλευτής του ΛΑΟΣ.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.