Οι πρεσβειες των Μητερων της Θρακης «σκεπασαν» την Κομοτηνη
Με τη συμμετοχή του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Μαρωνείας και Κομοτηνής κ.κ. Παντελεήμονος και των κ. Μάριου Λιάγκη, Σταυρούλας Ντινούδη, Γιώργου Γκόζη και Τζένης Κατσαρή-Βαφειάδη στον συντονισμό
Την Τετάρτη 29 Μαρτίου οι αγίες Μητέρες της Θράκης «σκέπασαν» την Κομοτηνή, τον τόπο όπου πρωτο-κυκλοφόρησε το πόνημα του Γιώργου Γκόζη, «Μητερικό της Θράκης – Βίοι και Μαρτύρια Αγίων και Οσίων Γυναικών της Θράκης» (εκδ. Παρατηρητής της Θράκης, Κομοτηνή 2020). Η πολυδιάστατη όψη της μελέτης αυτής αναδείχθηκε για μια ακόμη φορά στην εκδήλωση που συνδιοργάνωσαν η Ιερά Μητρόπολη Μαρωνείας και Κομοτηνής και οι εκδόσεις Παρατηρητής της Θράκης στη Λέσχη Κομοτηναίων, παρουσία του συγγραφέα, με τη συμμετοχή του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Μαρωνείας και Κομοτηνής κ.κ. Παντελεήμονος, του κ. Μάριου Λιάγκη, Αναπληρωτή Καθηγητή στο Τμήμα Θεολογίας του ΕΚΠΑ, της κ. Σταυρούλας Ντινούδη, Φιλολόγου και Διδάκτορος Νεοελληνικής Φιλολογίας του ΔΠΘ και της κ. Τζένης Κατσαρής-Βαφειάδη, Φιλολόγου και Επιμελήτριας εκδόσεων επί του συντονισμού.
Η εκδήλωση αυτή, που είχε και έναν χαρακτήρα «επανασύνδεσης», μιας και ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης και οι κ. Γκόζης και Λιάγκης –αλλά και ο παρευρεθείς στην εκδήλωση κ. Γιάννης Ανδρονικίδης– υπήρξαν συμφοιτητές και μοιράστηκαν κοινή φοιτητική πορεία, είχε ως αντικείμενο συζήτησης το «Μητερικό της Θράκης», ένα βιβλίο που δεν περιχαρακώνεται στον αγιολογικό του χαρακτήρα, διακρίνεται για τη μεγάλη λογοτεχνική αξία των κειμένων της βυζαντινής γραμματείας που διασώζει, την αριστοτεχνική τους μετάφραση, το φωτογραφικό οδοιπορικό που φιλοξενεί, τις αξίες και τις ηθικές αρχές που προβάλλει, τους προβληματισμούς που εγείρει, σε πιστούς και μη.
Ας «περιδιαβούμε» όμως στις αναγνωστικές προσλήψεις των ομιλητών.
Μητροπολίτης Μαρωνείας και Κομοτηνής κ.κ. Παντελεήμων, «Το “Μητερικό της Θράκης” μας ενδιαφέρει ως ορθόδοξο ποίμνιο πολύ και για πολλούς λόγους»
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης, συγκινημένος που συνάντησε και πάλι, μετά από αρκετό καιρό, τους παλιούς του συνοδοιπόρους των φοιτητικών του χρόνων, μεταξύ άλλων, απαρίθμησε τους λόγους για τους οποίους το βιβλίο ενδιαφέρει το ορθόδοξο και μη ποίμνιο:
«Το “Μητερικό της Θράκης” μας ενδιαφέρει», είπε,
«πρώτον, γιατί μας συστήνει αξιολογότατα κείμενα της ορθόδοξης αγιολογίας, κείμενα μαρτυρίων και βίων αγίων που δείχνουν το εύρος και τη σπουδαιότητα της βυζαντινής γραμματείας που οι περισσότεροι αγνοούμε.
Δεύτερον, γιατί μέσω των μαρτυρίων της Αγίας Σεβαστιανής, της Αγίας Γλυκερίας και των Σαράντα Παρθενομαρτύρων και του Διδασκάλου τους Αμμών, μάς καθιστά οικείους, γνωστούς, αγίους που περπατήσανε και στα μέρη της σημερινής Θράκης, όπως η Αγία Γλυκερία, οι Σαράντα Παρθενομάρτυρες και η Αγία Παρασκευή η εξ Επιβατών, που η μνήμη τους διατηρείται “χλωρή”, είναι ζώσα στον Βόρειο Έβρο. Επιπλέον, γιατί μας ανοίγει πνευματικές συνομιλίες με τα “κατοικητήρια”, τούς ναούς και τα παρεκκλήσια της Ροδόπης, όπου τιμώνται οι αγίες, όπως το παρεκκλήσι των Σαράντα Παρθενομαρτύρων στην εκκλησία του Αγίου Στυλιανού της πόλης μας ή οι εικόνες της “προσφυγοπούλας” Αγίας Παρασκευής της εξ Επιβατών που κείνται στις συλλογές εικόνων ή τις αγιογραφίες εκκλησιών του νομού μας, όπως ο Ιερός Καθεδρικός Ναός της Θεοτόκου.
Τρίτον, γιατί μέσω των βίων της Αγίας Μαρίας της Βιζύης και της Αγίας Παρασκευής της εξ Επιβατών, όταν ο χρόνος των μαρτυρίων είχε πλέον παρέλθει, και η ζήση, η βιοτή κατά Θεόν, αγίαζε Πατέρες, Γέροντες και Μητέρες, γυναίκες δηλαδή, συνειδητοποιούμε ότι οι αγίες που σήμερα τις εικόνες τους προσκυνούμε και αιτούμεθα τις πρεσβείες τους, υπήρξαν άνθρωποι, κοινοί άνθρωποι όπως όλοι μας, που υπέφεραν, που τους τσάκισαν οι κάθε είδους ιεραρχίες, και οι οικογενειακές, και, κυρίως, η παντού και πάντοτε αναμέτρηση με τις ψευδείς κατηγορίες, τις συκοφαντίες και την υποδαύλιση των παθών. Άνθρωποι, όπως η Αγία Μαρία η Νέα της Βιζύης, η ζωή της οποίας αδρά ζωγραφίζεται στο λαμπρό κείμενο του βίου της, και υπήρξε σύζυγος και μητέρα δυο παιδιών που έγιναν στη συνέχεια μοναχοί, αλλά την «έσπασε στο ξύλο» ο σύζυγός της και εξ αυτού απεβίωσε. Αγίασε όμως, θεράπευσε, έκανε θαύματα κι εξακολουθεί να κάνει στους προσφεύγοντες στον ναό της τον 10ο αι., αλλά, όπως λένε, και σήμερα.
Τέταρτον, γιατί στην πρώτη εκατονταετηρίδα μνήμης της Μικρασιατικής Καταστροφής, οι άγιοί μας –και οι νεομάρτυρες– που έμειναν εκεί οι ναοί τους, το νερό της μνήμης τους που κουβαλά από την μια όχθη του στην άλλη ο Έβρος έχουμε χρέος να το περισυλλέξουμε ως ζείδωρον ύδωρ στις εκκλησιές και στη ζήση μας, τη ζωή μας […]».
Μάριος Λιάγκης, «Διαβάζοντας το “Μητερικό της Θράκης” θα βρείτε δρόμους, πρότυπα, βιώματα, εμπειρίες, που σήμερα είναι αξίες και ζητούμενα»
Ακολούθως, ο κ. Λιάγκης, που συμμετείχε στην εκδήλωση εξ αποστάσεως, αναφέρθηκε στη θέση της γυναίκας στην ορθόδοξη εκκλησία και στη σημερινή ελληνική κοινωνία, στις σαγηνευτικές αντιθέσεις που προσφέρει το «Μητερικό της Θράκης», αλλά και στον ρόλο του ως «οδοδείκτης»: «Οι άβυσσοι της ανθρώπινης ψυχής σήμερα και η δυναμική των κοινωνιών κάνουν περισσότερο αναγκαία την αναζήτηση και την εξέταση του έξω μας και του έσω μας. Σε μια εποχή που “αγιοποιούνται” νέα πρότυπα, οι γυναίκες μιας άλλης εποχής και οι άγριες συνθήκες που γέννησαν το μαρτύριό τους φωτίζονται με το νεωτερικό μας μάτι και μας οδηγούν στη σύγκριση.
―Ναι, έχουμε κάνει τεράστια βήματα προόδου.
―Ναι, σήμερα τα ζητήματα είναι άλλα και βαθύτερα, αφορούν τα δικαιώματα όλων και τις ανάλογες ευθύνες όλων.
―Ναι, σήμερα ο πεπτωκώς άνθρωπος δεν έχει ξεπεράσει την αμαυρωμένη φύση του και παραμένει βίαιος, μισαλλόδοξος, ρατσιστής.
―Ναι, σήμερα η γυναίκα, ακόμη και στη δυτική κοινωνία δεν μιλάμε για άλλες και άλλους πολιτισμούς, αναζητά τη θέση της. Σήμερα, η γυναίκα στην Εκκλησία μας διεκδικεί και αναμένει τη θέση της, αλλά οι αγίες της Θράκης μας μέσα σε αυτήν τη σύγκριση μπορούν να λειτουργήσουν ως οδοδείκτες.
Διαβάζοντας τα μαρτύρια και τους βίους στο “Μητερικό της Θράκης” θα βρείτε δρόμους, πρότυπα, βιώματα, εμπειρίες, στόχους, λόγια και στάσεις που σήμερα στον μοντέρνο μας κόσμο είναι αξίες και ζητούμενα: ανθρώπινη αξιοπρέπεια, αγάπη για τον άλλον, συγχώρεση, δικαιοσύνη. Θα βρείτε ακόμη δείκτες συμπεριφορών που σήμερα αποτελούν βασικές ικανότητες για να ζήσουμε εν Χριστώ αλλά και επικοινωνία με τον εαυτό, τους άλλους και όλον τον κόσμο. Συμπεριφορές που αφορούν τη βιοτή μας, ακόμη και την καθημερινή, μέχρι και την πολιτική ή κοινωνική μας στάση».
Σταυρούλα Ντινούδη, «Η αξία των κειμένων αυτών είναι πολλαπλή»
Η κ. Σταυρούλα Ντινούδη, στη δική της τοποθέτηση, διευκρινίζοντας τους όρους άγιος/όσιος, βίος/μαρτύριο, έθιξε και την περίτεχνη αφηγηματολογική διάσταση των κειμένων: «Η αξία των κειμένων αυτών είναι πολλαπλή, θα αναφερθούμε όμως στη λογοτεχνικότητα που παρουσιάζουν και στη γλωσσική τους αξία. Συνήθως, κάθε λογοτεχνικό κείμενο ακολουθεί ένα μοτίβο, το μοτίβο γύρω από το οποίο εξιστορείται η ζωή των αγίων είναι το ίδιο. Αρχικά, δηλώνεται η καταγωγή του αγίου, η κοινωνική θέση των γονιών του, η σχέση του με τον Θεό από την παιδική ηλικία και η έφεσή του προς τον μοναχισμό, η κουρά και η άσκησή του ως μοναχού (σε περίπτωση οσίου που μόνασε), η εποχή των θαυμάτων και της ίδρυσης του μοναστηριού του ή το μαρτύριο (σε περίπτωση αγίου που μαρτύρησε) και τέλος ο θάνατός του. […]
Θέλω να τονίσω ότι οι βίοι των αγίων γυναικών αντιπροσωπεύουν με μεγάλη ευρύτητα και ποικιλία, υπαρκτούς κοινωνικούς τύπους γυναικών της εποχής τους: μοναχές που διακρίνονται σε ασκητικούς αγώνες εφάμιλλους των ανδρών, παντρεμένες, υποταγμένες, νομοταγείς στους συζύγους τους γυναίκες που τις κακομεταχειρίζονται οι σύζυγοί τους και που στο τέλος της ζωής τους “αγιάζουν”. Οι περιπτώσεις αυτών των αγίων γυναικών, εκτός του ότι καταδεικνύουν τους διαφορετικούς δρόμους και τρόπους αγιοποίησης (μέσω της νέκρωσης του κορμιού, μέσω της απόλυτης υπακοής στην ηγουμένη, μέσω της μετάνοιας, της φιλανθρωπίας, της προφητείας και της διενέργειας θαυμάτων) αντανακλούν, ταυτόχρονα, τη δυσκολία που αντιμετώπισαν οι γυναίκες να διακριθούν ακόμα και ως αγίες σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο».
Αξίζει να σημειωθεί ότι, μέσω των εισηγήσεων, έγινε κατανοητή η αξία ανάδειξης των κειμένων της βυζαντινής γραμματείας που διακρίνονται για το υψηλό τους ύφος, και ήθος, κείμενα που αιτούνται, μέσω της πνευματικής καλλιέργειας, το προσιδιάζον στην ορθόδοξη φιλοκαλία ήθος, όπως επισήμανε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης κ. Παντελεήμων και διδάσκουν, και σήμερα, λειτουργοί του Κυρίου, ιερείς δηλαδή. Όπως δίδασκε και ο μακαριστός πρωτοπρεσβύτερος Παπαμιχαήλ Σιριβιανός, πνευματικός καθοδηγητής, «πατέρας» της ομάδας προεκτύπωσης του βιβλίου, όπως ειπώθηκε.
Ακολούθως, ο συγγραφέας του «Μητερικού» Γιώργος Γκόζης, μοιράστηκε τη χαρά του που βρέθηκε ανάμεσα σε αγαπημένα πρόσωπα και αναφέρθηκε στη μακρόχρονη διαδικασία ανθολόγησης, μετάφρασης, συγκρότησης υπομνήματος και έκδοσης του βιβλίου, που είχε ξεκινήσει από την εποχή που εκπονούσε τη μεταπτυχιακή του εργασία.
Επιλέγοντας, σημειώνουμε ότι μεταξύ των παρευρισκομένων ήταν ο πατήρ Παρασκευάς του Μητροπολιτικού Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και η πρεσβυτέρα του, ο Γιώργος Πεταλωτής, δικηγόρος και υποψήφιος βουλευτής του ΚΙΝΑΛ – ΠΑΣΟΚ, η μαθηματικός Λίνα Λαζαρίδου, ο πατέρας του Αναπληρωτή Καθηγητή κ. Μάριου Λιάγκη και μέλη της οικογένειάς του, ο πατήρ Μενέλαος Λύκογλου και η πρεσβυτέρα του και αρκετοί νεαροί.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
