Περιηγηση στον Αρχαιολογικο Χωρο των Αιγων (Βεργινα)

Η Εταιρεία Θρακικών Ερευνών συνεπής στις δεσμεύσεις που της επιβάλλουν οι όροι οργάνωσης και λειτουργίας του καταστατικού της χάρτη, αναλαμβάνει σε τακτά χρονικά διαστήματα την οργάνωση και πραγμάτωση πολιτιστικών δραστηριοτήτων που ενισχύουν το δεσμό με το παρελθόν και ικανοποιούν την ανθρώπινη επιθυμία για γνώση «πάντες άνθρωποι του ειδέναι ορέγονται φύσει». Μετά τα δυσικά, Α 980 a 21.

Στο πλαίσιο των πολιτιστικών ενδιαφερόντων της οργάνωση και πραγματοποίησε το Σάββατο 2 Μαρτίου εκδρομή στις Αιγές, την πρωτεύουσα του μακεδονικού κράτους, την κοιτίδα των Μακεδόνων, κατά τον Ηρόδοτο. Το γεγονός αυτό πρόσφερε τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες να κατανοήσουν αρτιότερα «τα προγεγενημένα» στον ιστορικό χώρο των Αιγών και να ισχυροποιήσουν την άποψη πως τα ζωντανά στοιχεία του παρόντος αποτελούν ιστορική συνέχεια των χαρακτηριστικών του μακεδονικού παρελθόντος.

Την πρόσκληση του Συλλόγου για εκδρομή και περιήγηση στον αρχαιολογικό χώρο του Μουσείου και των Βασιλικών Τάφων των Αιγών τίμησαν με την παρουσία τους, λειτουργοί του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου, εκπαιδευτικοί της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, διακεκριμένοι επιστήμονες, στον τομές που υπηρετούν και φιλομαθείς συμπολίτες μας.

Καταγράφοντας τις εμπειρίες από τα όσα αποκόμισαν οι συμμετέχοντες, η Εταιρεία περιγράφει:

«Οι Αιγές, πρωτεύουσα της μακεδονικής επικράτειας κατά τους αρχαίους χρόνους εμφανίζεται ως πόλη συγκροτημένη «κατά κώμας» που διάνυε μια ευνοϊκή για την ανάπτυξή της περίοδο, από τα μέσα του 7^ου αιώνα ως το πρώτο μισό του 4^ου αιώνα, οπότε πολιτικοστρατιωτικές μεταβολές επέβαλαν τη μετατόπιση της μακεδονικής πρωτεύουσας στην Πέλλα. Στα χρόνια του Φιλίππου Β΄ (359-336) οι Αιγές γνωρίζουν και πάλι μεγάλη ακμή. Μετά την απροσδόκητη όμως δολοφονία του Φιλίππου Β΄ η εξουσία παραδόθηκε στο γιο του Αλέξανδρο Γ΄, που την άσκησε ως το 323 πχ. Έκτοτε ακολουθεί καθοδική πορεία ως την κατάλυση του μακεδονικού βασιλείου που συντελέστηκε μετά την ήττα του Περσέα από τους Ρωμαίους το 168 π.χ.

Κυριάρχησαν η σιωπή και η λήθη ωστόσο στην εποχή μας ο Μανόλης Ανδρόνικος υπεύθυνος της ανασκαφικής δραστηριότητας στην περιοχή των Αιγών, έφτασε το 1977 στο κέντρο της Μεγάλης Τούμπας, του τεχνητού λόγου που προστάτευε τους βασιλικούς τάφους, και έτσι αποκαλύφθηκαν οι θησαυροί που αιώνες σκέπαζε η μακεδονική γη, η γη των Αιγών.

Στην περιήγησή μας στον αρχαιολογικό χώρο των Αιγών ερμηνευτικός παράγοντας των άγνωστων και παράδοξων στοιχείων που συγκεντρώνουμε με την παρατήρηση από τον αρχαιολογικό χώρο ήταν η ξεναγός ο αποκωδικοποιητής των ακατανόητων πτυχών του μακεδονικού πολιτισμού.

Η αξία και η ποιότητα των ευρημάτων, επεσήμανε η ξεναγός, άνοιξαν μια νέα σελίδα για την αρτιότερη ανάγνωση της αρχαίας ελληνικής ιστορίας και τέχνης. Ο λόγος της ξεναγού σταδιακά αναπτυσσόταν, γινόταν ερμηνευτικός, διασαφητικός, μετέτρεπε τα ορατά αντικείμενα των προθηκών του Μουσείου σε πρόσωπα, χρονολογίες, σκέψεις, συναισθήματα. Ο αρχαιολογικός χώρος δήλωσε περιλαμβάνει το σύγχρονο Μουσείο, ένα κτίσμα από λευκό πωρόλιθο που καλύπτει πολλά τετραγωνικά μέτρα. Είναι ο κύριος εκθεσιακός χώρος με αντικείμενα διαφορετικής λειτουργικότητας και χρονολογίας.

Ακολουθεί ο χώρος που καταλαμβάνει η Μεγάλη Τούμπα, οι θησαυροί της οποίας ήλθαν στο φως του ήλιου τις τελευταίες δεκαετίες. Κατόπιν εμφανίζεται η φθαρμένη μορφή του θεάτρου στο μόλις διαφαινόμενο από τις προσχώσεις των νερών χωμάτινο δάπεδο της ορχήστρας. Η ανηφορική πορεία που πρόκειται να ακολουθήσουμε, δήλωσε, καταλήγει στην ανολοκλήρωτη προσπάθεια κατασκευής ενός μεγαλοπρεπούς ανακτόρου που θα κάλυπτε τις ανάγκες των μελών της βασιλικής οικογένειας. Ακολουθώντας την κατεύθυνση που ορίζουν τα βασιλικά οικοδομήματα και τα αναθήματα αντιλαμβανόμαστε ότι στο σύνολό τους εκφράζουν μια ιδεολογική πεποίθηση, πως δηλαδή το κέντρο της πολιτικής και θρησκευτικής εξουσίας που επισημαίνεται στο πρόσωπο του βασιλιά συνδυάζεται με το κέντρο της τέχνης και του πολιτισμού.

Η μουσειολογική εξέταση των «κατά κώμας» οργανωμένων Αιγών ξεκινά από το σύγχρονο και μεγαλοπρεπές οικοδόμημα του Μουσείου που είναι κατασκευασμένο από λευκό πωρόλιθο. Στο χώρο των αιθουσών του περιλαμβάνονται προθήκες με μεταλλικά και μαρμάρινα εκθέματα, με αναθηματικές στήλες, με ποικιλόμορφα κτερίσματα τα οποία ήταν χρηστικά μέχρι το θάνατο του ιδιοκτήτη τους. Ανάμεσα στις προτομές και στα αγάλματα ιδιαίτερα εντυπωσιακό και σε άριστη κατάσταση στέκει το άγαλμα της Ευρυδίκης, συζύγου του βασιλιά Αμύντα, που ανατέθηκε στο ιερό της Εύκλειας και απεικονίζεται με τη μορφή της Ήρας. Σε ιδιαίτερη αίθουσα θαυμάζουμε την πλούσια συλλογή νομισμάτων που η ύπαρξή τους προέρχεται από όλα τα μέρη του αρχαίου ελληνικού κόσμου και από κάθε χρονική περίοδο. Η περιήγησή μας σταματά για λίγο μπροστά στην είσοδο του Μεγάλου Τύμβου μέχρι να εισέλθουν σ’ αυτόν οι επισκέπτες που συσσωρεύτηκαν στο άνοιγμά του. Βρισκόμαστε μπροστά στους βασιλικούς τάφους της συστάδας του Φιλίππου Β. Μας εκπλήσσει το γεγονός ότι στο εσωτερικό ενός τεράστιου τύμβου οργανώθηκε έτσι ώστε να λειτουργεί ένα Μουσείο. Για να προστατευθούν τα μνημεία και για να είναι προσιτές στο κοινό οι εξαιρετικές τοιχογραφίες μεγάλων ζωγράφων της αρχαιότητας κατασκευάστηκε ένα τεράστιο προστατευτικό κέλυφος που εξωτερικά είναι όμοιο με τύμβο, αφού καλύπτεται με χώμα, ενώ εσωτερικά διατηρούνται σταθερές οι συνθήκες υγρασίας και θερμοκρασίας. Εδώ βρίσκονται οι τάφοι σημαντικών και διάσημων προσώπων, όπως του Φιλίππου Β΄ και του Αλέξανδρου Δ΄. Ουσιαστικά ο Μεγάλος Τύμβος λειτουργεί ως Μαυσωλείο καθώς υπενθυμίζει το άλλοτε ζωντανό παρελθόν με την ανυπαρξία του θανάτου. Δίπλα στους τάφους εκτίθενται τα αφιερωματικά αντικείμενα που αυτοί περιείχαν. Το χρώμα που κυριαρχεί στο εσωτερικό είναι το γκρίζο και στο χώρο επιβάλλεται η συνύπαρξη του φωτός με το σκοτάδι. Ο επισκέπτης αισθάνεται δέος μόλις αντιμετωπίζει το ημίφως.

Το πρώτο μέρος της έκθεσης είναι αφιερωμένο σε επώνυμους Μακεδόνες και δίπλα τους υπάρχει ο «κυβωτιόσχημος» τάφος μιας από τις συζύγους του Φιλίππου. Στο σημείο αυτό αρχίζουν οι τοιχογραφίες. Οι τρεις Μοίρες που ορίζουν το πεπρωμένο των ανθρώπων, ο πόνος της Δήμητρας-μητέρας για την αρπαγή της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα και ο τρόμος στα μάτια μιας Νύμφης που είναι μάρτυρας της αρπαγής προετοιμάζουν τον επισκέπτη στα μυστήρια του κάτω κόσμου. Οι λεπτές γραμμές τα πλούσια χρώματα και η παραστατική απόδοση του ήθους των προσώπων είναι από τα αριστουργηματικά δείγματα της αρχαίας τέχνης, έργο του Νικόμαχου.

Με μήκος 5.60 μ. η παράσταση του βασιλικού κυνηγιού είναι το μεγαλύτερο και σημαντικότερο έργο της παραστατικής ζωγραφικής κατά την αρχαιότητα. Το εικονιζόμενο τοπίο καταλήγει ψηλά σε βράχια που περιβάλλονται από δέντρα αειθαλή και φυλλοβόλα. Το βάθος του ορίζοντα οριοθετείται από τις μακρινές βουνοκορφές. Έτσι δημιουργείται η αίσθηση ενός αληθοφανούς τοπίου που φανερώνει τη μεγάλη πρόοδο που επρόκειτο να έχει η ελληνιστική ζωγραφική. Εδώ δεν δίνεται έμφαση στο περίγραμμα της εικόνας αλλά στο χρώμα που γεμίζει τις μορφές και το περιβάλλον.

Στο διθάλαμο τάφο του Φιλίππου Β σε καθέναν από τους δύο χώρους του ταφικού θαλάμου, υπήρχε χρυσή λάρνακα με τα οστά του βασιλιά και της συζύγου του. Στο χώρο αυτό υπήρχε επιπλέον χρυσοποίκιλτη πανοπλία με γωρυτό (επίχρυση φαρέτρα), και το σχήμα από τα υπολείμματα μιας απλής, καταστραμμένης ασπίδας. Αξιοθαύμαστα είναι τα χάλκινα σκεύη που χρησιμοποιήθηκαν για το τελευταίο λουτρό του Φιλίππου Β΄.

Άξια μνείας και θαυμασμού είναι κατεξοχήν, το κράνος, ο σιδερένιος θώρακας με τα χρυσά κουπιά, η χρυσελεφάντινη ασπίδα, τα δύο χρυσελεφάντινα ανάκλιντρα, με πλούσια διακόσμηση, που ο χρόνος τα διέλυσε και τα ίχνη τους βρίσκονταν στο έδαφος, οι χάλκινες περικνημίδες και ο λυχνούχος, δείγμα της εξεζητημένης και πολυτελούς παραγωγής της μακεδονικής μεταλλοτεχνίας.

Η συναρπαστική περιήγηση του αρχαιολογικού χώρου της Βεργίνας πλήρης από γνώσεις, σκέψεις και συναισθήματα και προβληματισμούς κατέληξε στον λιτό χώρο του θεάτρου, όπου γινόταν αναπαράσταση των εξαιρετικών γεγονότων της ανθρώπινης ζωής και αποκτούσαν ζωή και οντότητα τα αρχαιολογικά ευρήματα που συνόδευαν το λόγο και την κίνηση των αρχαίων ηθοποιών».

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.