Απαραιτητη η «επανεξεταση» της χωροταξιας της υπαιθρου

Με αφορμή τις επικείμενες αλλαγές στη νομοθεσία για την εκτός σχεδίου δόμηση

Την ανάγκη δημιουργίας ενός ειδικού χωροταξικού σχεδίου για την ύπαιθρο, με ειδική αναφορά στις κατηγορίες του χώρου που σήμερα αντιμετωπίζουν αναπτυξιακές πιέσεις και προβλήματα, αλλά από την άλλη κρύβουν και δυνατότητες, υπογράμμισε μιλώντας στο «Ράδιο Παρατηρητής 94fm» η αρχιτέκτονας μηχανικός και πρόεδρος της ΕΜΔΥΔΑΣ Θράκης κ.Τάνια Βεζυριαννίδου.

Η γενικότερη έλλειψη πολεοδομικού σχεδιασμού για το σύνολο της επικράτειας, αλλά και παράλληλα «προβλήματα» που ανακύπτουν από αυτό, όπως το ελλιπές νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία των προστατευόμενων περιοχών «Natura 2000» – με όποιους κινδύνους αυτό εγκυμονεί για το πλούσιο φυσικό οικοσύστημα της Ελλάδας- επεσήμανε και σε «καμπανάκι» της προς την χώρα μας τον περασμένο Μάιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην αναφορά της για την Ελλάδα, στο πλαίσιο της αξιολόγησης των προγραμμάτων σταθερότητας των κρατών μελών.

Η εν λόγω αξιολόγηση κρίθηκε ως «τελεσίγραφο» της ΕΕ στην Ελλάδα για την ολοκλήρωση του Κτηματολογίου, του πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού, την επιτάχυνση των αδειοδοτικών διαδικασιών, καθώς και τη διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, δεδομένου ότι η αλλαγή του υφιστάμενου «ασθενούς» πλαισίου κρίνεται απαραίτητη για τη βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος στη χώρα.

Τα προαναφερθέντα αποτελούν στο σύνολό τους «παθογένειες» που αναδεικνύονται σε μελέτη που υπογράφει η κ.Βεζυριαννίδου και η οποία αξιολογεί το σύνολο των Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων και ΣΧΟΟΑΠ (Σχέδια Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης) που εγκρίθηκαν από το 1997 έως το 2018, ως προς τον τρόπο διαχείρισης της ελληνικής υπαίθρου και στην οποία διερευνά τους τρόπους ή την λογική με βάση την οποία οι μελετητές αυτών απεφάνθησαν επί των ρυθμίσεων που τελικά προέκριναν για τον εξωαστικό χώρο, εκκινώντας από τις βασικές παραδοχές της αναρχίας που επικράτησε τα προηγούμενα χρόνια λόγω της έλλειψης του σχεδιασμού αυτού κυρίως την ελληνική ύπαιθρο, τους κινδύνους που αυτή εγκυμονεί αλλά κα τα αίτια αυτής.

Ένας αιώνας ελλιπούς νομοθεσίας

Εκκινώντας από το γεγονός ότι η πολεοδομική-χωροταξική-οικιστική νομοθεσία της χώρας μετρά έναν σχεδόν αιώνα ζωής, η κ.Βεζυριαννίδου, έσπευσε να επισημάνει το γεγονός ότι αυτή δημιουργήθηκε σε συνθήκες που επέτρεπαν και ίσως απαιτούσαν την ανοχή της πολιτείας, ώστε οι τότε προσφυγικοί πληθυσμοί που κατέφθασαν στην χώρα να λύσουν το ζήτημα της στέγασής τους. Η ανοχή ωστόσο αυτή έχει φτάσει σήμερα σε επίπεδο αποδοχής, δεδομένου ότι η απουσία ειδικών προβλέψεων για κατηγορίες περιοχών ή η ασφάλεια των διατάξεών της, άφησε τις προηγούμενες δεκαετίες «ανοιχτές» προς κάθε είδους δραστηριότητα τις εκτός σχεδίου περιοχές και κυρίως «απροστάτευτες» κρίσιμες περιοχές, όπως τα νησιά, ο παράκτιος χώρος,  οι περιαστικές ζώνες, η γη υψηλής παραγωγικότητας και φυσικά οι ευαίσθητες περιβαλλοντικές περιοχές που είναι το δίκτυο NATURA.

Η ενιαία αντιμετώπιση του περιαστικού χώρου, σε σχέση με τον ευρύτερο αγροτικό χώρο, που οδήγησε και στην υποβάθμιση του δεύτερου αλλά και η παντελής έλλειψη οριοθέτησης χρήσεων γης πλην των περιοχών NATURA, που συνοψίζονται, όπως τόνισε, στο «επιτρέπω τα πάντα, αφού δηλώνω μόνο το τι απαγορεύεται» αποτελούν βασικές θεσμικές παραλήψεις και αστοχίες του νόμου, που ήρθαν να συμπληρώσουν την πλήρη απουσία σαφών οδηγιών και κατευθύνσεων από το Υπουργείο προς τους μελετητές και τα στελέχη των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων , όπως και την πλήρη επίσης απουσία συνέργειας και συντονισμού μεταξύ των αρμόδιων για τον χωρικό σχεδιασμό Διευθύνσεων του.

Κανένας έλεγχος

Το κυριότερο σύμφωνα με την ίδια πρόβλημα εντοπίζεται και στην παντελή απουσία ενός παρατηρητηρίου ελέγχου και αξιολόγησης των πολεοδομικών αυτών μελετών και της πορείας των ρυθμίσεων που αυτές επέβαλαν, γεγονός που όπως επεσήμανε οδήγησε στο ο κάθε μελετητής να ακολουθεί τον  δικό του τρόπο αντιμετώπισης και άρα στην υλοποίησή των μελετών αυτών με μεγάλη ετερογένεια και προβλήματα.

Έλλειψη τεχνογνωσίας και εξυπηρέτηση συμφερόντων η «συνεισφορά» των Δήμων στο πρόβλημα

Πέραν του παράγοντα του Υπουργείου που όπως διαφάνηκε δεν κατάφερε να παίξει ουσιαστικό ρόλο στην αντιμετώπιση των προαναφερθέντων παθογενειών, σημαντική είναι και η «προσφορά» στην γέννηση και διατήρηση αυτών της αυτοδιοίκησης και δη των Δήμων. Όπως εξήγησε η κ.Βεζυριαννίδου η έλλειψη του κατάλληλου στελεχιακού δυναμικού για τον έλεγχο των μελετών αυτών, αλλά και η προώθηση μικρότερων ή μεγαλύτερων συμφερόντων ιδιοκτητών με μεγάλη επιρροή στα κέντρα λήψης αποφάσεων, είναι βασικά χαρακτηριστικά της ευθύνης που φέρει για τις καθυστερήσεις ή τη μη ολοκλήρωση των σχετικών μελετών η τοπική αυτοδιοίκηση, τονίζοντας ιδιαίτερα τα παραδείγματα μη ολοκλήρωσης μελετών εκατομμυρίων ευρώ λόγω μη εξυπηρέτησης μικροσυμφερόντων.

Υπογραμμίζοντας την ανάγκη «απαλοιφής» της προαναφερθείσας νοοτροπίας, η ίδια τάχθηκε υπέρ της κατάρτισης ενός Ειδικού Χωροταξικού πλαισίου για την ύπαιθρο που θα «απαντά» στις ελλείψεις και τις στρεβλώσεις του παρελθόντος και θα ενσωματώνει όλες τις σύγχρονες διεθνείς, ευρωπαϊκές και εθνικές πολιτικές για την προστασία του περιβάλλοντος.

Συνεννόηση και συνεργασία για τη «διάσωση» του φυσικού πλούτου της χώρας

Για τον σκοπό αυτό όπως τόνισε θα πρέπει «να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι όλοι οι ενδιαφερόμενοι, Υπουργείο, ιδιοκτήτες, περιβαλλοντικές οργανώσεις, μελετητές κ.ο.κ. και να βρουν κοινές λύσεις».  Άλλωστε όπως υπογράμμισε «δεν είναι ότι αδικείται ο μικροϊδιοκτήτης. Είναι το γενικότερο κακό το οποίο έχει προκληθεί όλα αυτά τα χρόνια στη χώρα, με θύμα την τεράστια οικολογική και περιβαλλοντική αειφορία και προίκα της χώρας και του τόπου μας, που πρέπει αυτήν με κάποιον τρόπο να την διαφυλάξουμε και να υπερασπιστούμε». 

Η ίδια αναφέρθηκε και σε παραδείγματα νομοθεσίας λοιπών ευρωπαϊκών χωρών που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως πρότυπα, καλώντας και το Υπουργείο να αντιμετωπίσει με σοβαρότητα προβλήματα που έχουν συσσωρευτεί, δημιουργώντας όπως προέκρινε ένα χωροταξικό ειδικό για την ύπαιθρο, με ειδική αναφορά στις κατηγορίες του χώρου που έχουν αναπτυξιακές πιέσεις και προβλήματα, αλλά από την άλλη κρύβουν και δυνατότητες.

Να υπενθυμίσουμε πως το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει προαναγγείλει νέο αυστηρότερο πλαίσιο στην εκτός σχεδίου δόμηση σε νομοσχέδιο που αναμένεται να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση έως τα τέλη του Φεβρουαρίου, επί των οποίων ωστόσο ήδη έχουν εκφραστεί αντιδράσεις.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.