«Το θεατρο δεν εχει λογο υπαρξης αν δεν ξυπναει εσωτερικα τον ανθρωπο»

Χωρίς να μπει στο δίλημμα δικηγορία ή θέατρο, η Μαρία Αλιφέρη απ’ τα πρώτα χρόνια των σπουδών της στη Νομική Σχολή Αθηνών, επέλεξε το θεατρικό σανίδι, στο οποίο υπηρετεί επί χρόνια, μέσα από ρόλους που δυναμώνουν τον εσωτερικό κόσμο και όχι απλά επιδεικνύουν μια πολύ καλή εξωτερική εμφάνιση. Η Μαρία Αλιφέρη πρωταγωνιστεί στο έργο του Κύριλ Τοπάλοβ «Μια ζωή χωρίς εμένα» που ανεβαίνει το βράδυ της Πέμπτης από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κομοτηνής, επιχειρώντας ν’ αγγίξει τις ευαίσθητες χορδές ειδικά των παντρεμένων αυτής της πόλης.

ΠτΘ: κ. Αλιφέρη, είστε γνωστή στο κοινό της επαρχίας από τις τηλεοπτικές σας εμφανίσεις, κατ’ ουσίαν όμως είστε άνθρωπος του θεάτρου.
Μ.Α.: Είναι ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της ζωής μου, από την εποχή που σπούδαζα στην δραματική σχολή. Η παρουσία μου στο θέατρο είναι αδιάλειπτη, απλώς η τηλεόραση μας κάνει ευρύτερα γνωστούς.
Φοίτησα στη Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, με εκπληκτικούς δασκάλους, την Χατζηαργύρη, τη Μαίρη Αρώνη που έφυγε, τον Τζόγια, τον Βόκοβιτς, τον Τερζάκη. Είναι άνθρωποι που με σηματοδότησαν.

ΠτΘ: Προφανώς καθόρισαν και τις επιλογές σας στις επόμενες συνεργασίες σας.
Μ.Α.: Σίγουρα. Οι δάσκαλοί μου, στη δραματική σχολή, όπως και οι προηγούμενοι δάσκαλοί μου και οι γονείς μου, καθόρισαν το θεατρικό ύφος. Για μένα, δεν είναι το πρώτο συνθετικό του επαγγέλματός μας, είναι η ουσία. Σε αυτούς τους ανθρώπους χρωστάω το ότι καθόρισαν αυτό που λέγεται ήθος ζωής, σκηνικό ήθος, ήθος σε όλες του τις εκφάνσεις.

ΠτΘ: Πιστεύετε ότι αυτό το ήθος συνεχίζεται να μεταδίδεται μέσα από τις σχολές;
Μ.Α.: Πάντα εξαρτάται από τους δασκάλους. Διδάσκω σε δραματική σχολή στην Αθήνα και με αυτόν τον τρόπο νομίζω ότι παίρνω τη σκυτάλη για να μεταφέρω το ήθος στους μαθητές. Όλα εξαρτώνται από εμάς. Τίποτε δεν είναι δεδομένο.

ΠτΘ: Είστε ικανοποιημένη από τη σχέση που αναπτύσσετε με τα παιδιά;
Μ.Α.: Είμαι πάρα πολύ ευχαριστημένη. Το ζητούμενο είναι να εμπνεύσεις το μαθητή να κουραστεί για να αποδώσει.
Νιώθω τεράστια ευθύνη σε σχέση με τα παιδιά. Γνωρίζοντας ότι είναι ένας χώρος δύσκολος και ανταγωνιστικός, κατανοώ τις δυσκολίες που θα αντιμετωπίσουν. Πέρα, επομένως, από τις γνώσεις, επιχειρώ να τους γρανιτώσω σαν εργάτες αυτής της δουλειάς.

ΠτΘ: Οι μαθητές σας μοιράζονται μαζί σας τα επαγγελματικά τους προβλήματα, γύρω από ένα θεατρικό ρόλο που λαχταρούν ή ένα θεατρικό που θα τους «λύσει» προσωρινά το οικονομικό;
Μ.Α.: Βέβαια, γι’ αυτούς τους λόγους προσπαθώ να τους μεταδώσω ό,τι καλύτερο.

ΠτΘ: Υπάρχουν σημεία στη διαδρομή σας, που έπαιξαν σημαντικό ρόλο και μπορούμε επιγραμματικά να σταθούμε;
Μ.Α.: Σ’ αυτή τη δουλειά, η διαδρομή είναι γεμάτη ευχάριστα και δυσάρεστα συμβάντα. Εκείνο που έχει σημασία είναι η διαρκής μετακίνηση, η αναβάθμιση, κάτι που εκτιμώ ότι καταφέρνω μέχρι τώρα. Παίρνοντας την εμπειρία από τα γεγονότα εμβαθύνω στη δουλειά μου, γίνομαι ταπεινότερη, γιατί όσο πιο πολύ γνωρίζεις τόσο καλύτερα καταλαβαίνεις τις ανάγκες και σέβεσαι.

ΠτΘ: Μπορούμε να κάνουμε λόγο για ρόλους σταθμούς;
Μ.Α.: Βέβαια, είναι πολλοί. Είναι αυτό που λένε «τα παιδιά σου τα αγαπάς όλα», ωστόσο υπάρχουν κάποιοι ρόλοι, όπως είναι η «Τρισεύγενη» του Παλαμά. Ήταν ένας ρόλος που με σημάδεψε. Αφορούσε στην ελευθερία και την αγάπη της γυναίκας και τον αγάπησα πολύ σαν ρόλο. Η Ορτάνς του Καζαντζάκη ήταν η άλλη άκρη της «Τρισεύγενης» κι ένας πολύ αξιόλογος ρόλος.

ΠτΘ: Οι επιλογές σας, όπως και των σκηνοθετών που σας κάλεσαν, επηρεάστηκαν από την εξωτερική σας εμφάνιση, η οποία σηματοδοτεί μια αειθαλή ενζενί;
Έχετε τα εξωτερικά χαρακτηριστικά της ενζενί, με τη δύναμη μίας ντάμας.
Μ.Α.: Σίγουρα αυτό επηρεάζει το ρόλο. Όσο για την εμφάνιση, πρέπει να πω ότι πολύ νωρίς στράφηκα στο σκάψιμο προς τα μέσα, να δυναμωθεί το εσωτερικό. Δεν θέλησα να στηριχτώ μόνο στην εμφάνιση, γι’ αυτό και από νωρίς κυνήγησα ρόλους μεγάλης κυρίας. Οι ρόλοι μου κινούνται σε μεγάλη γκάμα: από χαριτωμένες δεσποινίδες μέχρι ηλικιωμένες κυρίες.

ΠτΘ: Καλείστε να ανταποκριθείτε σε ένα δύσκολο ρόλο, μέσα από τη συνεργασία με το ΔΗΠΕΘΕ, το ρόλο μιας γυναίκας εγκλωβισμένης σε μία ιδέα, η οποία την κάνει να χάσει την ουσία των πραγμάτων και τη σχέση με το σύζυγό της. Φαίνεται πως είναι ένας ρόλος με πολλές συναισθηματικές εναλλαγές.
Μ.Α.: Το έργο πραγματεύεται τις ανθρώπινες σχέσεις. Είναι ένα ζευγάρι που δεν επικοινώνησε ποτέ. Ο καθένας έχει τα τραύματά του, τις εμπειρίες του. Η γυναίκα είναι δημοσιογράφος, έχει συσσωρεύσει 20 χρόνια κοινής ζωής και ανακαλύπτει ότι ο άντρας της ήταν ερωτευμένος με μία άλλη γυναίκα, έχει ένα παιδί μαζί της, το υιοθετημένο παιδί τους είναι παιδί της άλλης. Επί 20 χρόνια είναι στη διαδικασία να διαρρήξει ή όχι το γάμο της.
Εκεί φαίνεται η αδυναμία των ανθρώπων να επικοινωνήσουν.

ΠτΘ: Αυτή η «άλλη» φαντάζομαι ότι στοιχειώνει κάποια στιγμή τη δημοσιογράφο, ίσως μέσα και από τη ζωντανή απόδειξη της σχέσης με τον σύζυγό της, το παιδί. Το νιώθετε αυτό;
Μ.Α.: Βέβαια, και όχι μόνο αυτό το συναίσθημα. Νιώθω μέσα μου στη σκηνή, σαν να αλέθουν μυλόπετρες, συγκρούονται συναισθήματα, γιατί αυτό το παιδί το αγαπάει, μόνο που ο άντρας της δεν τής εμπιστεύτηκε ότι είναι το παιδί της αγαπημένης του.

ΠτΘ: Αναδεικνύεται, μέσα από το έργο, ότι οι σχέσεις που έχουν σημασία είναι οι επίκτητες και όχι ο κληρονομικές;
Μ.Α.: Σαφέστατα, γιατί η ηρωίδα αγαπάει το παιδί της άλλης. Το πρόβλημα εστιάζεται στην αδυναμία του ζευγαριού να επικοινωνήσει, μια μάστιγα του παρελθόντος, του παρόντος και πολύ φοβάμαι και του μέλλοντος. Η προσωπική σχέση θέλει οικοδόμηση, ειλικρίνεια, τόλμη, άνοιγμα και σ’ αυτό το ζευγάρι δεν υπήρξαν αυτά τα στοιχεία, από τη μία ή την άλλη πλευρά.
Η γυναίκα, ως δέκτης των καταστάσεων, συντρίβεται, και μην μπορώντας να συμβιβαστεί, παλεύει με τον εαυτό της.

ΠτΘ: Ενδέχεται, επομένως, να ξυπνήσετε σε ένα κοινό – κατά κόρον παντρεμένων – κάποια πράγματα που έχουν απωθήσει;
Μ.Α.: Ελπίζω. Το θέατρο δεν έχει λόγο ύπαρξης αν δεν ξυπνάει εσωτερικά τον άνθρωπο, αν δεν ενεργοποιεί τη συνείδηση και τη σκέψη του, μέσα από την κωμωδία ή το όραμα.

ΠτΘ: κ. Αλιφέρη, δημιουργείτε την εμπιστοσύνη στο κοινό να σας πλησιάσει και να συζητήσει μαζί σας για τις ανθρώπινες σχέσεις, γιατί δείχνετε να παρουσιάζεται επί σκηνής κάτι που κουβαλάτε ήδη μέσα σας.
Μ.Α.: Από παιδί μέχρι και σήμερα, πιστεύω ότι ο άνθρωπος είναι το κέντρο της ζωής και τα πάντα θα πρέπει να τον εξελίσσουν. Πρώτα εκπαιδεύω τη Μαρία σαν Μαρία και στην συνέχει σαν Αλιφέρη. Μέσα μου γίνονται οι διεργασίες νοητικά και ψυχικά και μετά το ψωμί από αυτό το ζύμωμα προσφέρεται έξω. Κατά μία ευλογία Θεού, από το ξεκίνημά μου, υπήρξε αυτή η επικοινωνία, η επαφή με τον κόσμο. Μου μιλούν, μου γράφουν, συζητάμε…
Η δουλειά μου στηρίζεται στην επικοινωνία.

ΠτΘ: Αυτό που αναφέρατε πριν, πρώτα το Μαρία και μετά το Αλιφέρη, είναι το βήμα που έκαναν οι γυναίκες με κότσια απέναντι στο δεδομένο του επιθέτου. Το Μαρία δεν είναι ούτε του πατέρα, ούτε του συζύγου.
Μ.Α.: Και είναι το μόνο που φέρω μέχρι το τέλος της ζωής μου. Όλα τα άλλα είναι επίκτητα, πρόσθετα. Η ουσία όμως είναι αυτή και τροφοδοτεί όλες τις εκφράσεις μου. Εάν το κέντρο δεν έχει κάτι, τι να ακτινοβολήσει στην περιφέρεια;

ΠτΘ: Ποια είναι η ουσία που κρατάει η δημοσιογράφος, το σημείο όπου παραμένει ανέπαφο, όταν συνθλίβεται;
Μ.Α.: Ζούμε τη γυναίκα στο δίλημμά της, στη συσσώρευση σκέψεων, προβλημάτων, αντιφάσεων, συγκρούσεων, συμβιβασμών 20 χρόνων.
Το έργο ξεκινάει μια ώρα πριν πάνε στο δικαστήριο για το διαζύγιο. Είναι δυνατό και δεν χαϊδεύει. Η ηρωίδα έχει χάσει το παιχνίδι της σχέσης. Ίσως έχει ελπίδα να κερδίσει τον εαυτό της, γιατί τα χρόνια και οι ανοχές είναι πολλά. Αν θα γίνει αναβάθμιση της συνείδησης καλείται να το αποφασίσει ο θεατής.

ΠτΘ: κ. Αλιφέρη, έχω μια απορία: είναι ένα έργο που παρουσιάζει την εσωτερική σύγκρουση μιας γυναίκας. Μπορεί η ματιά ενός άντρα σκηνοθέτη να πλησιάσει ένα έργο γυναικείο, με την έννοια ότι αυτή που πάσχει είναι γυναίκα;
Μ.Α.: Σίγουρα η γυναικεία πλευρά από τη φύση της είναι πολύπλευρη, ένας μηχανισμός πολυσύνθετος και δαιδαλώδης. Έχουμε έναν εξαιρετικό σκηνοθέτη, τον Δημήτρη Παπασταμάτη, ο οποίος έρχεται καθημερινά με καινούριες ιδέες κι έχουμε μία άψογη συνεργασία. Από εκεί και πέρα είναι και ο ηθοποιός που βγάζει από το σακούλι του. Ο Δημήτρης Παπασταμάτης έχει συλλάβει ένα ιδιαίτερα εμπνευσμένο ανέβασμα, θα έλεγα Πιντερικό, με υποκειμενικά και αντικειμενικά πλάνα.

ΠτΘ: Σε ποιο σημείο βρίσκονται οι πρόβες;
Μ.Α.: Είμαστε στο παρά πέντε, εκτός ωραρίου, με συνεχείς πρόβες. Αυτή η διαδικασία με ελκύει, γιατί είναι η δημιουργικότερη όλων. Απεγκλωβίζονται λεπτομέρειες, η ψυχή ανοίγει και αναζητάει να βρει άλλα πράγματα.

ΠτΘ: Είστε σε ένα περιφερειακό δημοτικό θέατρο, με μικρό budget και κακή σκηνή. Συναντήσατε προβλήματα, όχι στο καμαρίνι της πρωταγωνίστριας, αλλά στη λειτουργικότητα κάποιων δεδομένων;
Μ.Α.: Όλα αυτά συμβαίνουν σε ένα μικρό βαθμό, ο ηθοποιός όμως οφείλει να σεβαστεί τη 1 δραχμή ή το 1.000.000, την τουαλέτα ή το τσιτάκι. Αυτό που προδίδει μια παράσταση είναι η ψυχή των εργατών της.
Μακάρι να υπήρχε θέατρο σε κάθε πόλη της Ελλάδας, όπως συνέβαινε στην αρχαιότητα.
Το οικονομικό δεν θα πρέπει να αλλάζει την ουσία του θεάτρου και να είναι αναστολή για μια πόλη, για κανένα χώρο. Το θέατρο είναι μεγάλο σχολείο και το αντιλαμβάνομαι ως ηθοποιός και ως δασκάλα.
Η προσφορά του θεάτρου είναι πολύτιμη και θα πρέπει θα περάσει στο σχολείο, γιατί εκπαιδεύει ψυχές.
Εκτιμώ πολύ περισσότερο θεατρικές προσπάθειες που επιβιώνουν μέσα από δυσκολίες, παρά δουλειές που είναι όλα δεδομένα.

ΠτΘ: Ποιες εικόνες εισπράξατε από την Κομοτηνή;
Μ.Α.: Γαλήνεψε η ψυχή μου γιατί δεν χρειάζομαι ώρες για τη μετακίνησή του. Νιώθω ζεστά, οικεία και διακριτικά από τους ανθρώπους. Είναι σπουδαίο να νιώθω τόσο οικεία και απλά.

ΠτΘ: Πολύ καλή επιτυχία στην πρεμιέρα της Πέμπτης.
Μ.Α: Σας ευχαριστώ.

Μαρία Αμπατζή

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.