Party … κομματια: η δεξιοτεχνια του συνειρμου

Πάνω που σκεφτόμουν αν το σύνολο που έραψα πρόσφατα θα ταίριαζε με το πολυτελές διαμέρισμα του Γκάβιν μού ‘ρθε στο μυαλό η εικόνα του αδελφού μου Τζιμ, στην παλιά γειτονιά – πολύ μακριά από το διαμέρισμα του Γκάβιν ή την έπαυλη της λαίδη Μελίσσα – πολλά χρόνια πριν από τώρα, τότε που τα παιδικά μας όνειρα φώτιζε η ελπίδα για ένα δίκαιο μέλλον, για μας και τους γείτονές μας.

Η υποθετική φαντασίωση της τριαντάρας Ντάστι δε θα μπορούσε να μεταφερθεί στο σύζυγό της Τέρι, ο οποίος αποτελεί ένα πολύ δυνατό κομμάτι της Λέσχης, του ύψιστου συμβόλου εξουσίας, του χώρου όπου οι πρωταγωνιστές του Πίντερ στα μονόπρακτα «Καιρός για Πάρτι» και «Τέφρα στην Τέφρα» απολαμβάνουν την ηθική της ανηθικότητάς τους.
Το ΔΗΠΕΘΕ Κομοτηνής κάλεσε τον καλλιτεχνικό διευθυντή του θεάτρου Σιλίστρα της Βουλγαρίας Στέφαν Στάιτσεφ να σκηνοθετήσει τα δύο μονόπρακτα – σε μετάφραση Χρήστου Χαρτοματσίδη – κι αυτός ανέλαβε να απελευθερώσει τη σκέψη από το κείμενο, να αποκωδικοποιήσει τα μυστικά του διάσημου βρετανού συγγραφέα, δημιουργώντας το «Party … κομμάτια».
Η προσέλευση του κοινού της Κομοτηνής ήταν αρκετά καλή την πρώτη εβδομάδα των παραστάσεων που έδειξαν κι ότι ένα θέατρο της ελληνικής περιφέρειας μπορεί να φιλοξενήσει αξιόλογα έργα από το παγκόσμιο ρεπερτόριο με σκοπό να ψυχαγωγήσει και να προβληματίσει το κοινό. Η παράσταση εξάλλου θα μπορούσε άνετα να ιδωθεί και από εφήβους της πόλης μας, με την ανάλογη ενημέρωση γύρω από τον Πίντερ, την ιδεολογία του και τη γραφή του.
Ανεξάρτητα από το πόσο οι θεατές είχαν διαβάσει ή δει κάτι παρόμοιο έμειναν ικανοποιημένοι από το δέσιμο και την επικοινωνία των ηθοποιών που απέδωσαν πολύ καλά ένα δύσκολο έργο, αποδεικνύοντας ο καθένας ξεχωριστά την πορεία του στο θεατρικό σανίδι.

Φως στα άδυτα της Λέσχης

Υποταγή στην εξουσία, αδιόρατος φόβος, ίσως για την απώλεια της ηθικής. Ένας πολύ πετυχημένος φωτισμός που ρίχνει φως έξω από την αίθουσα του θεάτρου, έξω από διαμέρισμα του Γκάβιν, για να προβληματίσει ότι κάτι συμβαίνει «έξω».
Οι πλούσιοι συνδαιτυμόνες απολαμβάνουν στο πρώτο μέρος ο ένας τα κολακευτικά σχόλια του άλλου και όλοι συμφωνούν στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών της νέας και καλύτερης όλων Λέσχης.
Οι «ζεστές πετσέτες» της Λέσχης – όπως και των κουρείων παλιότερα- εξαφανίζουν τα μαύρα στίγματα, ίσως και τις «μαύρες» σκέψεις που μπορεί να κάνουν όσοι ελεύθερα ζουν και ονειρεύονται. Όποιος έχει τη δύναμη να σκέφτεται θα πρέπει να νιώθει κλειστοφοβία στο διαμέρισμα της καλοσχεδιασμένης ζωής των οκτώ ηρώων. Ο πλούτος, οι καλές συστάσεις για να γίνεις μέλος της Λέσχης, η γυάλινη εικόνα που σχηματίζουν «οι γυάλινες κόγχες που βλέπουν κάτω από την επιφάνεια της πισίνας» κι επιτρέπουν τους ηδονοβλεψίες να παρακολουθούν τα «αιθέρια πλάσματα» που κολυμπούν ταιριάζουν γάντι σε κάθε σύγχρονη μορφή εξουσίας, τύπου Μεγάλου Αδελφού που κάνει παιχνίδι μέσα από ένα υπερσύγχρονο γραφείο και μ’ ένα κουμπί – οθόνη παρακολουθεί και ελέγχει τον κόσμο. Ο Μπορίς Βιάν θα «έφτυνε» άνετα τον καθένα από τους αρχηγούς της Λέσχης, όπως τους «φτύνει» ο Πίντερ επιδέξια στο δεύτερο μέρος όταν η γυναικεία φωνή παίρνει θάρρος από το παρελθόν και τη συνείδηση και γίνεται κραυγή. Δεν είναι τυχαίο που τις πιο δυνατές κραυγές τις ακούμε από τη σαραντάρα Σάρλοτ, γυναίκα που πονάει από το «θάνατο» του «συζύγου» που δεν έχει πια, χωρίς να θέλει να εξηγήσει ποιοι ευθύνονται και γιατί.
Η λαίδη Μελίσσα δίνει το εναρκτήριο λάκτισμα στο δεύτερο μέρος για ν’ αρχίσει να ξεδιπλώνει η Ντάστι την ιστορία της και να την ακολουθήσουν η Λιζ και η Σάρλοτ. Οι τρεις γυναίκες – σύζυγοι μαζί με τη λαίδη Μελίσσα είναι η ανάπτυξη του ρόλου της Ρεβέκκα που επιδέξια ανέπτυξε ο Στάιτσεφ για να δώσει φωνή στους πρωταγωνιστές του πρώτου μονόπρακτου. Οι γυναίκες ξετυλίγονται σιγά – σιγά (όπως τα μαλλιά της Σάρλοτ) κι απελευθερώνονται (όπως η Μελίσσα από τα αξεσουάρ της).
Η απελευθέρωση εξάλλου από τα σύμβολα βοηθάει τις τέσσερις γυναίκες να πάψουν να είναι θεατές σ’ ένα «ντέρμπι» μεγάλων αντιπάλων – όπως είναι η Βραζιλία με την Αγγλία- και να γίνουν πρωταγωνιστές. Ο φόβος αυτών που έχουν την εξουσία είναι να κινούνται σε μια παράσταση χωρίς θεατές, γιατί σ’ αυτήν την περίπτωση κινδυνεύει να τους καταπιεί το κενό και η ανυπαρξία.
Οι γυναίκες μιλούν από την αρχή με το σώμα τους, χωρίς αιδώ, σημάδι ότι γρήγορα θα λυθεί και η γλώσσα, όπως συμβαίνει σε κάθε περίπτωση σεξουαλικής ωρίμανσης και απελευθέρωσης. Φωτιά η γυναίκα από τη φύση της ανακαλύπτει το υγρό στοιχείο με τη μητρότητα, την οποία οι «ηγέτες» – σύζυγοι δεν άντεξαν γι’ αυτό και αντιμετώπισαν τα μωρά, τα παιδιά τους σαν ένα μπόγο που δεν χρειάζεται. Γιατί τα παιδιά ήταν γέννημα του έρωτα κι ο έρωτας είναι επικίνδυνος στην εξουσία. Ίσως γι’ αυτό η μόνη τιμωρία που μπορεί να του αποδοθεί είναι ο θάνατος, η εξαφάνιση.
Η παράσταση είχε ένα πολύ καλό το αποτέλεσμα στην επικοινωνία των ηθοποιών, καταπληκτικό αν σκεφτεί κανείς ότι ο Στάιτσεφ έλαβε ως «δώρο» ερχόμενος στην Κομοτηνή επτά ηθοποιούς – ούτε έναν παραπάνω, ούτε έναν παρακάτω – για να τους επιλέξει για οκτώ ρόλους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και να σκηνοθετήσει ένα έργο που δεν γράφτηκε στη μητρική του γλώσσα για να παιχτεί σε μια γλώσσα που επίσης δεν είναι η μητρική του.
Όπως είχε πει εξάλλου ο ίδιος στον ΠτΘ «όταν είδα τους τρεις άντρες και τις τέσσερις γυναίκες σε διάστημα τριών λεπτών ήξερα ο καθένας τι πρέπει να παίξει. Αυτό είναι από το θεό κι ο θεός είναι μέσα μας…» Και ο κάθε ηθοποιός ταίριαξε στο ρόλο και το συμβολισμό του κερδίζοντας επάξια το χειροκρότημα.
Στην παράσταση παίζουν ο Μανόλης Σορμαϊνης, ο Φιλοποίμην Ανδρεάδης, ο Κώστας Λειβαδίτης, η Μαρία Παπαδοπούλου, η Σταυρούλα Σπυρίδωνος, η Χριστίνα Καραβεζύρη και η Ελένη Αμπανούδη.

Μαρία Αμπατζή

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.