Οινος της μνημης – οινος της λησμονιας

Με θέμα «Οίνος και γεύσεις» πραγματοποιήθηκε στο Σουφλί η 6η Γιορτή Τσίπουρου το τριήμερο Παρασκευή 21, Σάββατο 22 και Κυριακή 23 Νοέμβρη από το Δήμο Σουφλίου, το Σωματείο Φίλων της αμπέλου και του οίνου «Ο Στάφυλος», το πνευματικό κέντρο και τη δημοτική επιχείρηση πολιτιστικής και τουριστικής ανάπτυξης. Κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 24 Νοεμβρίου 2007 και ώρα 11 π.μ. ημερίδα με τη λήξη του πρώτου μέρους της οποίας υπήρξε μπουφές με παραδοσιακές γεύσεις. Να σημειωθεί ότι η ημερίδα διοργανώθηκε με την υποστήριξη της διευρυμένης νομαρχιακής αυτοδιοίκησης Ροδόπης – Έβρου.

Την ημερίδα προλόγισε ο Πρόεδρος του Σωματείου φίλοι της αμπέλου και του οίνου «Ο Στάφυλος» κ. Χριστοδούλου και ακολούθησε ο χαιρετισμός της δημάρχου κ. Κακαλή, η οποία έκανε μια αναδρομή στους λόγους που οδήγησαν στη διοργάνωση της γιορτής τσίπουρου που, όπως είπε, ήταν «μια έμπνευση της τότε δημοτικής αρχής που στόχο είχε να συμβάλει δυναμικά και ενεργά στην προσπάθεια των ντόπιων παραγωγών στην ανάπτυξη και προώθηση αυτού του ντόπιου προϊόντος της Σουφλιώτικης γης. Ταυτόχρονα όμως αποτελεί και μια ευκαιρία για τους ανθρώπους του τόπου μας, αλλά και της ευρύτερης περιοχής, να γνωρίσουν την παράδοσή μας και να ταξιδέψουν στο Σουφλί του χθες, τότε που οι αμπελώνες κάλυπταν 8.000 περίπου στρέμματα της γης και η παραγωγή μεταξιού έφθανε τα 2 εκατομμύρια λίτρα περίπου και η τοπική μας ποικιλία κανμαχανάς μέσω εμπορικών συναλλαγών με τη Χερσόνησο του Αίμου και τη Γαλλία εμπλούτιζε τα γαλλικά κόκκινα κρασιά. Το κατάλληλο έδαφος των πλαγιών της πόλης μας, το μεράκι του Σουφλιώτη και ο ξεχωριστός δυναμισμός που χαρακτηρίζει το αμπέλι ως φυτεία, έχοντας τη δυνατότητα να διατηρεί για πολλά χρόνια την παραγωγική του ικμάδα, να αντέχει σε αντίξοες συνθήκες του περιβάλλοντος, να ανανεώνεται συνεχώς, να πολλαπλασιάζεται και να διασταυρώνεται με ευκολία, έδωσε τη δυνατότητα να δημιουργηθούν πολλές ποικιλίες».

Στη συνέχεια, χαιρετισμό απηύθυνε ο νομαρχιακός σύμβουλος Γιώργος Θωμαϊδης που μετέφερε τις ευχές του προέδρου της Διευρυμένης Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ροδόπης Έβρου και διαβεβαίωσε για τη στήριξη της Υπερνομαρχίας σε αυτές τις προσπάθειες.

Οίνος της μνήμης – οίνος της λησμονιάς: Μαγειρεύουμε και ζυμώνουμε με κρασί

Πρώτος ομιλητής της ημερίδας ο κ. Μιχάλης Ζευγουλάς, δικηγόρος, αρθρογράφος στο περιοδικό «Ελληνικό Πανόραμα» με θέμα «Οίνος της μνήμης – οίνος της λησμονιάς (μαγειρεύουμε και ζυμώνουμε με κρασί). Σε ένα ταξίδι πολλούς αιώνες πριν, με κυρίαρχο στοιχείο το κρασί ταξίδεψε τους παρακολουθούντες την ημερίδα ο κ. Μιχάλης Ζευγουλάς. Με αναφορά στον 7ο αιώνα π.Χ. και σε λυρικό ποιητή που ζούσε στη Μυτιλήνη, φίλο της Σαπφούς και συγκεκριμένα σε ένα σημείο του έργου του όπου αναφέρει «Μήδεν άλλο φυτεύσεις πρότερο δένδρον αμπέλω», δηλαδή πριν από οποιοδήποτε άλλο δένδρο να φυτεύσεις πρώτα ένα αμπέλι, για να αναφερθεί στη συνέχεια στον κατακλυσμό του Νώε και συγκεκριμένα στη σκηνή που η κιβωτός σταματά στο Αραράτ, βγαίνει ο Νώε έξω και, σύμφωνα με την περικοπή, «ήρχισεν ο Νώε να είναι γεωργός, και εφύτευσεν αμπελώνα και έπιεν εκ του οίνου», χαρακτηρίζοντας τον Νώε πρώτο αμπελουργό, που παρήγαγε μετά τον κατακλυσμό τον μελιτηδαία οίνο, όπως θα έλεγε ο Όμηρος, ένα κρασί δηλαδή γλυκό, ένα προϊόν που μαζί με το στάρι διατρέχει τους αιώνες της ανθρώπινης διατροφής μέσα από μύθους ιστορίες και άσματα. «Οι πληροφορίες που περιέχονται στην Παλαιά Διαθήκη δεν απέχουν από την πραγματική ιστορία, αφού σε αυτή την περιοχή της γης που γλίτωσε από μία καταστροφή πριν δύο εκατομμύρια χρόνια, το Αραράτ, βρίσκεται σε μια περιοχή μεταξύ Νότιας Ρωσίας Ανατολικής Τουρκίας και Κεντρικής Ασίας σε αυτή την περιοχή εκεί το κλίμα ήταν πολύ ευνοϊκό σχεδόν θερμό και εκεί γεννήθηκε η άμπελος. Στις πλαγιές του όρου Αραράτ και των περιοχών πέριξ της Κασπίας Θάλασσας η άμπελος, φυτό αναρριχόμενο που έφθανε μέχρι 10 μέτρα ύψος και παραπάνω, η «αγρία άμπελος», όπως την αποκαλεί ο Θεόφραστος, τράβηξε την προσοχή των ανθρώπων. Χρειάσθηκαν αρκετοί αιώνες παρατήρησης για να δημιουργηθούν οι διάφορες ποικιλίες σε χρώματα γεύσεις και αρώματα».

Διόνυσος και οίνος

Ο οίνος γένους αρσενικού, όπως τόνισε ο κ. Ζευγουλάς «έχει θεό τον Διόνυσο, έναν άνδρα θεό της άγριας βλάστησης, ταξιδευτή μέχρι τα υγρά δάση της Ινδίας που σχετίζεται με το χρόνιο οργασμό και την αναπαραγωγή. «Μόνον άρρενες πατούσιν σταφυλήν λύοντες οίνον» μας λέει ο Ανακρέων, δηλαδή μόνο τα αντρικά πόδια πατούσαν το σταφύλι και φτιάχναν το κρασί. Ο κ. Ζευγουλάς αναφέρθηκε στο μύθο της γέννησης του Διονύσου. Σύμφωνα με αυτόν, ο Δίας ερωτεύεται την κόρη του βασιλιά της Θήβας Κάδμου, Σεμέλη. Η Ήρα, που δεν μπόρεσε να εμποδίσει αυτή την ένωση, ζήτησε από τη Σεμέλη να ζητήσει από το Δία να εμφανιστεί μπροστά της με όλη τη θεϊκή του μεγαλοπρέπεια. Ο Δίας μπήκε στο δώμα της επάνω στο άρμα του, συνοδευόμενος από κεραυνούς. Η δύστυχη βασιλοπούλα κάηκε. Το μόνο που πρόλαβε, κυοφορούσα το Διόνυσο, ήταν να τον απομακρύνει από το σώμα της. Τον παίρνει ο Δίας, ο οποίος αναλαμβάνει να τον μεγαλώσει κάνοντας μία σχισμή στο μηρό του, όπου τον τοποθετεί σαν ράβδο στο άνοιγμα. Κάνοντας έναν παραλληλισμό, ο κ. Ζευγουλάς τόνισε ότι, αν δει κανείς τον τρόπο που βγαίνει το ξερό βλαστάρι της αμπέλου, θα παρατηρήσει ότι είναι σαν ένα πόδι και από μέσα βγαίνει ο νεαρός Διόνυσος. «Έτσι ο Διόνυσος γεννήθηκε στη μήτρα της μητέρας του Σεμέλης και ολοκληρώθηκε στο μηρό του πατέρα του Δία. Δίπορτο ο είχε ο μικρός Διόνυσος γι’ αυτό και διθύραμβος είναι ένα από τα πολλά επίθετά του. Αργότερα διθύραμβοι θα ονομάζονται ψυχαγωγικά και σκωπτικά ποιήματα που σκαρώνονταν χωρίς αυστηρή δομή και χαρακτήρα, ίσως μέσα στη θολότητα κάποιας κρασοκατάνυξης».

Χριστιανισμός και κρασί

Το κρασί, δηλαδή ο οίνος αφού το κρασί είναι νερωμένος οίνος, προέρχεται από το ρήμα κεράννυμι και υπήρξε ο πυροδότης και εμπνευστής των δημιουργών. Φιλοσοφικό και λογοτεχνικό απόφθεγμα είναι το Συμπόσιο του Πλάτωνος Τρεισήμισι αιώνες μετά, μια νέα φιλοσοφία και θρησκεία με το στόμα του ιδρυτή της Ιησού θα προστάξει: «Πίετε εξ αυτού πάντες τούτο εστί το αίμα μου… την ζωή αιώνιον κληρονομήσαι». Όπως είπε ο κ. Ζευγουλάς, το ερυθρό χρώμα ή το αίμα των ζώων ή των ανθρώπων λειτούργησε έτσι, ώστε να συνοδεύει πολλές τελετουργικές δραστηριότητες, όπως την προχριστιανική συνήθεια των θυσιών. Τα ίδια εξάλλου φαινόμενα συναντάμε σε πολλές φυλές της Αφρικής. Με την αιματηρή θυσία του Χριστού και την επικράτηση της χριστιανικής θρησκείας, η κατανάλωση αίματος απαγορεύτηκε και αντικαταστάθηκε από το κρασί, ένα νέο αίμα στο παλιό.

«Εγώ ειμί η άμπελος η αληθινή και ο πατήρ μου ο γεωργός εστί. Το κυρίαρχο λοιπόν στη μεσογειακή λατρεία υιοθετείται σαν ορόσημο με αναγεννητικό και απελευθερωτικό περιεχόμενο για τους πιστούς της νέας θρησκείας. Ο Διόνυσος συναντά τον Ιησού με ένα ποτήρι κρασί στο χέρι να τσουγκρίζουν και από εδώ και μπρος, με τη μετάληψη οίνου, αρχίζει μία συμβολική πορεία του ανθρώπου πάνω στη γη σε αναζήτηση της σωτηρίας της ψυχής. Η ευφορία και ο λιμενισμός του αρχαίου κόσμου εξισορροπούν με την νέα χριστιανική πραγματικότητα. Μη ξεχνάμε την ιδιαίτερη αγάπη των μοναχών και την ιδιαίτερη φροντίδα των μοναστικών κρασιών…

…Ο ψυχικός καθαρμός και η αισθητική ισορροπία που αποκαθίσταται με τη θεία μετάληψη, δεν είναι πολύ μακριά από τις ιαματικές και αντισηπτικές ιδιότητες του κρασιού, όπως μας τις δίδαξε ο Ιπποκράτης που έπλενε τα σωματικά τραύματα των ασθενών του με κρασί για απολύμανση. Εξάλλου, το ίδιο το κρασί και τα προϊόντα του, όπως το ξύδι, έχουν συντηρητικές ιδιότητες, κρατούν εν ζωή τροφές και προϊόντα».

Κρασί και στάρι

Ο κ. Ζευγουλάς αναφέρθηκε στην ελληνική εποχή του κατακλυσμού, όπου έχουμε το Δευκαλίωνα, το μόνο διασωθέντα με τη γυναίκα του Πύρρα, που σηματοδοτούν το ξεκίνημα της ιστορίας με το φύτεμα της αμπέλου. Το όνομα Δευκαλίων προέρχεται από τη λέξη «γλεύκος» δηλαδή το απόσταγμα του σταφυλιού που γίνεται αργότερα δεύκος και η Πύρρα από το «σπυρός» δηλαδή το σπυρί του σταριού, επομένως όπως είπε το κρασί και ψωμί πάνε μαζί. Το κρασί και το στάρι ζυμώνεται και παίρνει ανάσα η ζωή. Ο Ιησούς δείχνει τον Ιούδα με ένα κομμάτι ψωμί βουτηγμένο στο κρασί. Η ταύτιση αίματος δηλαδή ζωής και κρασιού ξεκινά από ένα μυθολογικό πυρήνα και διαδίδεται, ώστε σήμερα να είναι αδιαμφισβήτητη ιατρική διαπίστωση το να πίνει κάποιος ένα δύο ποτηράκια την ημέρα ως καρδιοτονωτικό φάρμακο.

Μεθύσι

Ο κ. Ζευγουλάς ανέφερε ότι η λέξη μεθύσι είναι παράγωγο του ρήματος «μεθύω» που έχει ως δεύτερο συνθετικό το ρήμα «θύω» που θα πει θυσιάζω και βρίσκεται νοηματικά στη τελετουργική χρήση του κρασιού με τις σπονδές που τελούσαν οι αρχαίοι, αλλά και στη θυσία ζώων για την εξαγνιστική έκσταση του αίματος, όπως στα διασωθέντα σήμερα κουρμπάνια. Ο Ευριπίδης στις Βάκχες του αποκαλεί την άμπελο «παυσίλεια» δηλαδή που παίρνει τον πόνο. Εξάλλου, Λύσειας ήταν ένα επίθετο του Διόνυσου, αφού η επίλυση του κρασιού είναι το λύσιμο της γλώσσας και το δισταγμού.

«Μαγειρεύουμε και ζυμώνουμε με κρασί»

Κλείνοντας αναφέρθηκε στο κρασί στη σημερινή εποχή. «Σήμερα στη σύγχρονη και κυρίως στην υψηλή κουζίνα το κρασί πρωταγωνιστεί με εντυπωσιακές επιδόσεις. Η φράση – προτροπή εκπομπών και δημοσιευμάτων είναι: «σβήνουμε με κρασί». Είναι αρκετά συνηθισμένη έκφραση. Το κρασί όμως και άλλα παράγωγα του σταφυλιού σαν προορισμό είχαν συνήθως τη συνοδεία του φαγητού και όχι τη συμμετοχή στο μαγείρεμα. Δύο είναι οι λόγοι: Ο πρώτος έχει να κάνει με την πολυτιμότητα του οίνου στη γεωργική παραγωγή. Διαδικασίες δύσκολες στην καλλιέργεια και στη συλλογή και στην επεξεργασία πρόσδιδαν στο τελικό προϊόν υψηλές τιμές που έκαναν το τελικό προϊόν σημαντικό μέσο πλουτισμού. Η κάθε οικογένεια πάντα είχε το δικό της βαρελάκι για τις σημαντικές στιγμές, αλλά η χρήση του κρασιού στο μαγείρεμα γινόταν, αν γινόταν, με φειδώ. Ο δεύτερος λόγος ήταν ότι το κρασί συνοδευόταν από μια μεγάλη θρησκευτική παράδοση. Συνδεδεμένο μέσω της εκκλησίας για τη θεία μετάληψη, παρέμενε εκτός κουζίνας. Όταν αποφασιζόταν η χρήση του στην κατσαρόλα, γινόταν για την επισφράγιση σημαντικών και εξαιρετικών στιγμών του ανθρώπινου βίου. Μεγαλύτερη χρήση, πάντως, είχε το ξύδι και ως πιο φθηνό προϊόν της αμπέλου. Το κρασί, πάντως, ως υλικό στη μαγειρική συναντιέται κυρίως σε πιάτα με κρέας. Το κυνήγι εδώ έχει την τιμητική του».

Αναφορά έγινε, επίσης, στην παράδοση που επικρατεί σε κάποια μέρη της Ελλάδας που κάνουν τυριά με κρασί, όπως στις Κυκλάδες και στα Δωδεκάνησα, ενώ τόνισε ότι τα παράγωγα κυρίως του κρασιού, όπως το κονιάκ, συμμετέχουν περισσότερο στη ζαχαροπλαστική.

Η ανθρώπινη πείρα πάντως επέλεξε το κρασί στα κρεατομαγειρέματα λόγω του ότι το ίδιο διασπά τα λίπη και έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες, γι’ αυτό και μαρινάρουμε το κρέας. Όσο δε αφορά στη Θράκη, τόνισε ότι ήταν από παλιά οινοπαραγωγική περιοχή και ότι οι κάτοικοί της χαρακτηρίζονται από συγγραφείς «μέθυσοι».

«Τι απέγιναν οι λαλαγγίτες και τα πλιγούρια στον Έβρο»

Η δεύτερη ομιλήτρια, η κ. Αγγέλα Γιαννακίδου, κατέθεσε τη δική της εμπειρία και τις απόψεις που αφορούν στο κρασί και γενικά στη διατροφή μας. Ξεκίνησε με δύο παραδείγματα. Ένα προσωπικό που αφορούσε ταξίδι της στη Γαλλία και συγκεκριμένα το Παρίσι το 1978 που στην προσπάθειά της να φάει την καλύτερη κρέπα της σύστησαν να πάει σε μία γωνία απέναντι από την Γκαλερί Λαφαγιέτ. Εκεί, λοιπόν, γεύτηκε την πολυδιαφημισμένη κρέπα που παρασκεύαζε ο Παναγιώτης Παπαδάκης από το Ασημένιο του Έβρου. Το δεύτερο παράδειγμα ήταν από το 2005, όταν η κ. Αλεξάνδρα Κανελλοπούλου, γνωστή σε μας από την βιολογική μονάδα παρασκευής τυριού στο Αρδάνιο, πήγε στις Φέρες για φαγητό και ρώτησε τον ταβερνιάρη «θα ήθελα κάτι τοπικό. Τι τρώτε εσείς εδώ στη Θράκη;» και θιγμένος βέβαια ο ταβερνιάρης της απαντά «ό,τι τρώει όλη η Ελλάδα!».

«Θα μπορούσα να αναφέρω δεκάδες παραδείγματα που αναφέρονται στην αξία του διατροφικού μας πλούτου, αλλά και τη βαθιά υποτίμηση από εμάς τους ίδιους ως την προηγούμενη τετραετία – γιατί από την προηγούμενη τετραετία άρχισε κάτι να γίνεται. Δεν είναι τυχαία βέβαια η στάση μας απέναντι σε αυτό το στοιχείο της πολιτιστικής μας ταυτότητας. Είναι κάτι ανάλογο με αυτό που συνέβαινε μέχρι το 1980 περίπου, όταν εμείς οι Θρακιώτες κατεβαίναμε στην Αθήνα και μας ρωτούσαν από πού είμαστε και ντρεπόμασταν και απαντούσαμε «από τη Θεσσαλονίκη». Η ομογενοποίηση που απαιτούσε η εθνική ταυτότητα, η οποία πέρασε σε όλα τα επίπεδα, στην εκπαίδευση, στην κοινωνική συμπεριφορά στις κοινωνικές τάξεις δεν επέτρεπε ιδιαιτερότητες γιατί ό,τι παραδοσιακό ήταν αναχρονιστικό. Γίναμε μοντέρνοι μπαίναμε στα σούπερ μάρκετ και καταναλώναμε οτιδήποτε συσκευασμένο διατροφικό υποκατάστατο για να γίνουμε αποδεκτοί, μοντέρνοι, καταναλώνοντας όλα τα κοινωνικά φο-μπιζού που μας αγγίζουν και ντύνουν οι πολυεθνικές για να μας επιβάλλουν ως πρότυπο το δικό τους μοντέλο ζωής. Ήταν, φαίνεται, μια διαδικασία που έπρεπε να την περάσουμε. Έπρεπε να έρθουν οι τρελές αγελάδες, να κινδυνέψει το πολυτιμότερο αγαθό μας η υγεία μας, για να υποψιασθούμε την επικινδυνότητα του κέρδους των πολυεθνικών και να αρχίσουμε να επανεκτιμούμε την καθαρότητα των δικών μας γεύσεων και την ποιότητα και τη διατροφική αξία του τραχανά, της βαρβάρας. Δεν δαιμονοποιώ το σήμερα. Η παγκοσμιοποιημένη κοινωνία είναι μια πραγματικότητα που δεν πρέπει να μας φοβίζει. Και δεν πρέπει γιατί, πρώτον, εμείς ξέρουμε να διατηρούμε τα του δήμου μας μέσα σε οποιαδήποτε συνθήκη. Εμείς φέρουμε τη μνήμη της ομαδικής ιστορίας των παππούδων μας που συμβίωναν με αλλόδοξους και αλλοεθνείς και παρέμειναν και γνώριζαν και συμμετείχαν στις πολιτιστικές εκφράσεις του άλλου αλλά διατηρούσαν τον ενθουσιασμό και το δικό τους πολιτισμό κάτι που τους έκανε κοσμοπολίτες. Το δεύτερο στοιχείο που δεν πρέπει να φοβόμαστε είναι ότι σήμερα που η επιστήμη κατέψυξε όλες τις εποχές και όλοι υποχρεώθηκαν να τρέχουν τις ίδιες στροφές οι άνθρωποι πλέον αναζητούν τις γευστικές ιδιαιτερότητες και αυτό μας βοηθά να αναδείξουμε και να πουλήσουμε την τοπική μας κουζίνα σε μια σύνολη αγορά».

Το θέμα αυτό σύμφωνα με την κ. Γιαννακίδου επανέρχεται τα τελευταία χρόνια και αυτό δεν είναι τυχαίο «γιατί γνωρίζουμε ότι η μεγαλύτερη παραγωγική δύναμη είναι ο τουρισμός και όχι τα χρυσωρυχεία, γιατί γνωρίζουμε ότι ο τουρισμός είναι οικονομία και πολιτισμός. Ο τόπος μας είναι αυτός που θα φέρει εισόδημα προβάλλοντας και πουλώντας τον όσο το δυνατόν καλύτερα. Τι έχουν οι τόποι που είναι τουριστικά ανεπτυγμένοι; Τίποτα. Έχουν ένα χαρακτήρα, ένα φυσικό περιβάλλον που σέβονται, αρχιτεκτονική, γεύσεις συμπεριφορά ανθρώπων, ό,τι σηματοδοτεί δηλαδή μια ιδιαιτερότητα και μια πολιτιστική φυσιογνωμία ενός τόπου». Χαρακτήρισε τον Έβρο ευλογημένο γιατί έχει συγκριτικά πλεονεκτήματα σε σχέση με άλλους νομούς και σαν παράδειγμα ανέφερε τα δύο μνημεία της φύσης. «Εμείς πρέπει να γνωρίσουμε τον τόπο για να τον προβάλλουμε και, αν όχι, πρέπει να μπούμε στη διαδικασία να τον ξαναδούμε και να τον ξαναγνωρίσουμε και να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με αυτόν. Αλλά και να ξαναδούμε την συμπεριφορά μας. Δεν είναι δυνατόν να θέλουμε να προβάλλουμε την πολιτιστική μας φυσιογνωμία και να αναπτυχθούμε πολιτιστικά χωρίς να ενισχύσουμε και να προβάλλουμε το σημαντικότερο κομμάτι του πολιτισμούς μας, τις γεύσεις».

Πριν τέσσερα χρόνια, το θέμα άρχισε να ανακινείται. Σε αυτά όμως τα τέσσερα χρόνια κατά την κ. Γιαννακίδου έγιναν πολύ λίγα πράγματα. «Προσπαθούν όλοι, συνεταιρισμοί γυναικείοι, ιδιώτες, παραγωγοί κρασιού και τσίπουρου, ο καθένας με τον τρόπο του σε έναν αγώνα για να ανταποκριθούν στην αγορά που ζητά ποιότητα ιδιαιτερότητα και ανταγωνιστικές τιμές, ενώ παράλληλα η καθημερινότητα των μίντια αγκυλώνει την κριτική μας σκέψη να επιλέξουμε ένα δρόμο και μας οδηγεί σε ένα αποτέλεσμα. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο το κράτος, η γραφειοκρατία, η πολιτική, αλλά εμείς ζητάμε πάρα πολλά και καταθέτουμε λίγα.

Η λύση είναι μία: να σκεφτούμε καλά να επαναπροσδιορίσουμε τις σχέση μας με τον τόπο μας και να δουλέψουμε. Αυτή είναι η καλύτερη επένδυση για το μέλλον μας και το μέλλον των παιδιών μας».

Στη συνέχεια η κ. Γιαννακίδου αναφέρθηκε στο έργο του Εθνολογικού Μουσείου Θράκης τα τελευταία πέντε χρόνια, όσον αφορά στη συγκέντρωση υλικού του διατροφικού πλούτου της περιοχής, όπου σε χώρο παρουσιάστηκε μια συλλογή του, γίνονται εκπαιδευτικά προγράμματα σε μαθητές για την περιοχή και υπάρχει η μουσειοβαλίτσα, η οποία μπορεί να επισκεφτεί όλα τα σχολεία της Ελλάδας».

Α.Π.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.