Γιαννης Πανουσης: «Δεν μπορουμε να μιλησουμε για συνολικη εξαρση της εγκληματικοτητας»

Την άποψη ότι δεν πρέπει να συνδυάζουμε τα ασυνδύαστα, όσο αφορά τα εγκλήματα που βλέπουν το φως της δημοσιότητας το τελευταίο διάστημα, εκφράζει ο Ομότιμος Καθηγητής Εγκληματολογίας και πρώην Πρύτανης του ΔΠΘ κ. Γιάννης Πανούσης.

Ο κ. Πανούσης θεωρεί πως δεν μπορούμε να μιλάμε για συνολική έξαρση της εγκληματικότητας, λόγω της μη ομοιότητας των εγκλημάτων, ακόμα και όταν ανήκουν φαινομενικά στην ίδια ομάδα.

Στάθηκε επίσης στο ρόλο των παραδοσιακών αλλά και των νέων μέσων ενημέρωσης στη δημιουργία θυματοφοβίας και εγκληματοφοβίας. Τέλος σημειώνει πως δεν τον ενοχλεί η χρήση του όρου γυναικοκτονία για εγκλήματα όπως ο φόνος στα Γλυκά Νερά, που κυριάρχησε στην επικαιρότητα, παρόλο που θεωρεί πως θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην αποτροπή των εγκλημάτων αυτών, και όχι στο πώς θα τα χαρακτηρίζουμε.

Είναι λάθος να σωρεύουμε ανόμοια πράγματα

ΠτΘ: Υπάρχει μια διάχυτη αίσθηση πως το τελευταίο διάστημα βλέπουμε μια έξαρση της εγκληματικότητας, με κάποιους να το αποδίδουν και στο lockdown και όλη την προηγούμενη περίοδο.

Γ.Π.: Είναι λάθος να σωρεύουμε ανόμοια πράγματα: ένας παπάς που κατηγορείται ότι βίασε μια κοπελιά, ξεκαθαρίσματα λογαριασμών ανάμεσα σε συμμορίες, η ιστορία με τα Γλυκά Νερά, νεαροί που βίασαν κοπέλα, ή κάποιος που σκότωσε τη σπιτονοικοκυρά του, μπορεί να επιβαρύνουν το κλίμα, αλλά δεν μπορούμε να μιλήσουμε για συνολική έξαρση της εγκληματικότητας, γιατί πρόκειται για διαφορετικά εγκλήματα.

Μερικά μπορεί να είναι έκτακτα περιστατικά, όπως η υπόθεση των Γλυκών νερών, ή και χρόνια, που απλά τώρα έρχονται στο φως. Κάποιος δηλαδή να ασελγούσε για 20 χρόνια, και τώρα η υπόθεση έρχεται στο φως. Ναι μεν λοιπόν το χρεώνουμε στη συγκυρία της αποκάλυψης, αλλά αυτό συνέβαινε για 20 χρόνια.

Καθένα από αυτά τα εγκλήματα, ακόμα και αν ανήκουν όλα στην ίδια ομάδα, όπως για παράδειγμα οι βιασμοί, έχουν διαφορετική ερμηνεία, και άρα είναι διαφορετικά.

Έχουν όλα τα εγκλήματα που έχουν αναφερθεί το τελευταίο διάστημα σχέση με το lockdown; Όχι κατά τη γνώμη μου. Εκείνα που μπορεί να έχουν σχέση με το lockdown είναι τα σεξουαλικά, γιατί έχει καταπιεστεί η σεξουαλική και συναισθηματική συμπεριφορά που ήταν μόνοι τους, είχαν κλειστεί στο σπίτι τους, φτιάξανε διαδικτυακές σχέσεις, και τώρα που μπορούν να βγουν έξω, «χτυπάνε».

Δεν ισχύει απαραίτητα σε όλες τις περιπτώσεις, όμως εκεί μπορεί να πει κάποιος ότι έχουμε περισσότερα από ό,τι πρέπει φαινόμενα τέτοιων πράξεων. Από εκεί και πέρα, δεν μπορεί κανένας να συνδυάσει τα ασυνδύαστα.

Δημιουργείται ανασφάλεια και από τον τρόπο που μεταφέρονται τα εγκλήματα

ΠτΘ: Θεωρείτε πως το σύγχρονο τοπίο πληροφόρησης, με τα μέσα που υπάρχουν τόσο τα παραδοσιακά όσο και το διαδικτύου, έχει οδηγήσει να ακούγονται περισσότερα εγκλήματα, που παλιότερα ίσως δεν μαθαίναμε τόσο εύκολα;

Γ.Π: Αυτό ισχύει τα τελευταία τριάντα χρόνια, και το γεγονός ότι λαμβάνουμε πληροφορίες περισσότερο από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δίνει μια υπερβολική πληροφόρηση. Όμως και από τα ίδια τα μέσα, παίζει ρόλο η επιλογή των θεμάτων.

Αν έγιναν πέντε φόνοι, αλλά αυτοί εστιάζονται σε έναν, πάλι μπερδευόμαστε, άρα ο καθένας πρέπει να έχει και άλλους τρόπους να ενημερώνεται, όχι μόνο από τα ΜΜΕ και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που περιλαμβάνουν και πολλά fake news.

Από την άλλη, μπορεί να δημιουργηθεί θυματοφοβία και εγκληματοφοβία: μας βομβαρδίζουν με συγκεκριμένα εγκλήματα δημιουργώντας τη λεγόμενη σπειροειδή γραμμή της σιωπής, και τελικά ένα έγκλημα, αν στο πούνε 50 φορές, νομίζεις ότι έχουν γίνει 50 εγκλήματα, και έτσι δημιουργούν ανασφάλεια.

Το πρόβλημα δεν έγκειται στο ότι πληροφορούμαστε πως κάποιος, σε κάποιο χωριό, σκότωσε κάποιον άλλο, αλλά στο ότι όταν συνέχεια το διαβάζει κάποιος, νομίζει πως μπορεί να συμβεί και στον ίδιο.

Έχουμε πολλές γυναικοκτονίες ενώ υποτίθεται πως έχουμε μπει σε μια άλλη περίοδο σχέσεων των δύο φύλων

ΠτΘ: Βλέπουμε το τελευταίο διάστημα να υπάρχει η πίεση για την ευρύτερη χρήση του όρου γυναικοκτονία, για εγκλήματα όπως αυτό των Γλυκών Νερών, αλλά και κάποιους που δεν το θεωρούν απαραίτητο.

Γ.Π: Αυτό είναι η «εκδίκηση» ενός κινήματος φεμινιστικού. Θα μπορούσε κανείς να μείνει στο ανθρωποκτονία, θα μπορούσε να πάει στο συζυγοκτονία, αλλά και να φτάσει στο γυναικοκτονία. Το πρόβλημα δεν είναι αν ο όρος αυτός καθαυτός θα πρέπει να περιληφθεί στον ποινικό κώδικα, ή να αποτελέσει εγκληματολογική παράμετρο που θα λαμβάνεται υπόψη κατά την επιμέτρηση της ποινής ή κατά της υιοθέτησης του εγκλήματος.

Το ζητούμενο είναι να σταματήσουν αυτά τα εγκλήματα, πραγματικά έχουμε πολλές γυναικοκτονίες ενώ υποτίθεται πως έχουμε μπει σε μια άλλη περίοδο σχέσεων των δύο φύλων. Βέβαια έχουμε μια συνεχή αλλαγή, σε λίγο δεν θα έχουμε καν δύο φύλα, ίσως και κανένα φύλο, οπότε πάμε σε μια άλλη εποχή.

Στην παρούσα φάση, έστω σε συμβολικό επίπεδο, δεν με ενοχλεί ο όρος, από εκεί και πέρα αν θα προστεθεί στον ποινικό κώδικα, αυτό είναι δουλειά των κυβερνώντων.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.