Ante Portas η Οικουμενικη Συνοδος των Ορθοδοξων

Πόσοι και πόσοι Οικουμενικοί Πατριάρχες οραματίστηκαν τη σύγκλιση, μετά από αιώνες, μιας νέας Αγίας και Μεγάλης Συνόδου όλων των ορθοδόξων κατά τόπους Εκκλησιών, Αυτοκεφάλων και Πατριαρχείων, για τη λήψη σημαντικών και καίριων αποφάσεων επί των φλεγόντων εκείνων ζητημάτων που απασχολούν την ορθοδοξία, το ποίμνιο αυτής και τον κόσμο όλο.
 
Μέχρι σήμερα στην ορθόδοξη κατ’ Ανατολάς Ορθόδοξη Εκκλησία του Χριστού έχουν συγκληθεί επτά ή κατ’ άλλους ιστορικούς, οκτώ Οικουμενικές Σύνοδοι κατά τους πρώτους εννέα αιώνες. Βέβαια και κατά τους επόμενους αιώνες το Οικουμενικό Πατριαρχείο ως πρωτόθρονος Εκκλησία της κατ’ Ανατολάς Ορθοδοξίας συνεκάλεσε και άλλες μεγάλες συνόδους για την επίλυση σοβαρών θεολογικών ζητημάτων, όπως της ησυχαστικής έριδος κατά τον 14^ο αιώνα. Αλλά και κατά την περίοδο της οθωμανοκρατίας συνεκλήθησαν Μεγάλες Σύνοδοι, όπως εκείνη του έτους 1872, στην Κωνσταντινούπολη, όπου κατεδικάσθη ο «εθνοφυλετισμός» (εθνικισμός) μέσα στην Εκκλησία ως αίρεση. Καμία όμως εκ των συνόδων εκείνων δεν είχε Πανορθόδοξο χαρακτήρα.
 
Το όραμα όμως μιας νέας Οικουμενικής Συνόδου παρέμενε πάντοτε ως προτεραιότητα επιβεβλημένη για το πάνσεπτο και πρωτόθρονο Οικουμενικό μας Πατριαρχείο. Το όραμα τούτο εξέφρασε ήδη από το έτος 1902 ο μεγάλος εκείνος Οικουμενικός Πατριάρχης Ιωακείμ Γ’ ο μεγαλοπρεπής (1878-1884, 1902-1912), όταν με τη βαρυσήμαντη και οικουμενικής αποδοχής πατριαρχική εγκύκλιό του προς τους Προκαθήμενους των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών εκάλεσε πάντας σε ενότητα και συνεργασία. Εκείνη η εγκύκλιος έθεσε τις βάσεις για να συνέλθει στην Κωνσταντινούπολη (1923) το Α΄ Πανορθόδοξο Συνέδριο διά του οποίου άρχισαν τα πρώτα βήματα για τη σύγκληση Πανορθοδόξου Συνόδου, η οποία αν και ορίστηκε να πραγματοποιηθεί το έτος 1925, όταν θα εορτάζονταν τα 1.600 έτη από της συγκαλήσεως της Α΄ εν Νίκαια Οικουμενικής Συνόδου (325 μ.Χ.), εντούτοις δεν κατέστη δυνατό να πραγματοποιηθεί διότι την περίοδο εκείνη το Οικουμενικό Πατριαρχείο σήκωνε ακόμη έναν σταυρό, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και τη σκληρή πολιτική του κεμαλικού καθεστώτος.
 
Κατά το έτος 1930 συνεκλήθη με πρωτοβουλία του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο Άγιο Όρος η προκαταρτική επιτροπή για να προετοιμάσει τα θέματα της μελλούσης να συνέλθει Οικουμενικής Συνόδου.
 
Ο αοίδιμος οικουμενικός πατριάρχης Αθηναγόρας Α΄ (1948-1972) μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, έθεσε τα θεμέλια για την προώθηση του οράματος της συγκλήσεως της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου των Ορθοδόξων. Οι προσπάθειες συνεχίστηκαν και επί της πατριαρχίας του Κωνσταντινουπόλεως Δημητρίου του Α΄ (1972-1991).
 
Παρόλες όμως τις συνεχείς προσπάθειες του Οικουμενικού Πατριαρχείου το όραμα για τη σύγκληση Αγίας και Μεγάλης Συνόδου σε πολλές περιπτώσεις προσέκρουσ, είτε στις ποικίλες ιστορικο-πολιτικές συγκυρίες και συνθήκες που επιδρούσαν στις εκάστοτε εκκλησιαστικές ηγεσίες των κατά τόπους ορθοδόξων Εκκλησιών (π.χ. στις χώρες του τέως υπαρκτού σοσιαλισμού) είτε στις πολλές φορές ακατανόητες προφάσεις κάποιων τοπικών ορθοδόξων Εκκλησιών που πρόβαλαν μετέωρα εθνοφυλετικά (εθνικιστικά) επιχειρήματα και τορπίλιζαν τις προσυνοδικές διαδικασίες (π.χ. Πατριαρχείο Μόσχας, 1999).
 
Ήγγικεν όμως η ώρα και η θεία χάρις «η τα ασθενή θεραπεύουσα και τα ελλείποντα αναπληρούσα» έθεσε στους ώμους του νυν Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου τον σταυρό να φέρει σε πέρας το μεγάλο και από αιώνες κυοφορούμενο όραμα της συγκλήσεως Αγίας και Μεγάλης Συνόδου των ανά την οικουμένην Ορθοδόξων. Ήγγικεν η ώρα και ο μεγαλομάρτυρας της Ορθοδοξίας και του γένους μας Βαρθολομαίος Α΄ ο Ίμβριος άρχισε εργώδεις προσπάθειες για την σύγκληση της Μεγάλης Συνόδου. Η εκλογή του το 1991 ήταν «παρεμβολή Θεού» αφού νυχθημερόν ο Παναγιώτατος εργάζεται για την πραγματοποίηση του οράματος αυτού που τόσοι και τόσοι Οικουμενικοί Πατριάρχες αγωνίστηκαν να το δουν να λαμβάνει σάρκα κι οστά προς δόξα της Αγίας Ορθοδόξου Εκκλησίας και προς πνευματική ωφέλεια του ανά την οικουμένη ορθοδόξου χριστεπωνύμου πληρώματος.
 
Προς τον σκοπό τούτο από το έτος 1992 και μέχρι σήμερα ο Οικουμενικός Πατριάρχης, προκειμένου να εδραιώσει την πανορθόδοξη ενότητα και να φέρει εγγύτερα τις κατά τόπους ορθόδοξες εκκλησίες καθιέρωσε με απόλυτη επιτυχία τις γνωστές «Συνάξεις» των ορθοδόξων Προκαθήμενων.
 
Έτσι, κατά το κοινό «Μήνυμα» των ορθοδόξων Προκαθήμενων στο Φανάρι (12/10/2008), κατόπιν προτάσεως του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου ορίστηκε ότι θα συνεχιστεί η προσπάθεια προετοιμασίας για τη σύγκληση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου. Προς τον σκοπό τούτο συνεκάλεσε το Οικουμενικό Πατριαρχείο εντός του έτους 2009 πανορθόδοξες διασκέψεις προκειμένου να επισπευθούν οι διαδικασίες για τη σύγκληση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου.
 
Ήγγικεν η ώρα και άνευ χρονοτριβής ο Παναγιώτατος απέστειλε δισέλιδη κατεπείγουσα πατριαρχική επιστολή η οποία έφθασε στις έδρες όλων των Αυτοκεφάλων εκκλησιών και Πατριαρχείων. Με την επιστολή αυτή ζητούσε τον ορισμό αντιπροσώπων και συμβούλων οι οποίοι θα συμμετάσχουν στις διαδικασίες προετοιμασίας της Μεγάλης Συνόδου. Όριζε μάλιστα δύο προπαρασκευαστικές συνεδριάσεις –η πρώτη τον Ιούνιο και η δεύτερη τον Δεκέμβριο (2009)-, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στο Σαν Μπεζί της Γενεύης, όπου λειτουργεί το ορθόδοξο ινστιτούτο του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
 
Τα φλέγοντα και χρονίζοντα θέματα που εκλήθησαν να συζητήσουν οι αντιπρόσωποι των κατά τόπους ορθοδόξων εκκλησιών είναι: η διασπορά, η παραχώρηση του Αυτοκεφάλου και αυτονόμου καθεστώτος στις τοπικές εκκλησίες, καθώς και τα δίπτυχα, δηλαδή ο τρόπος (η σειρά) μνημονεύσεως των ορθοδόξων Προκαθήμενων κατά την τέλεση έκαστης Θείας Λειτουργίας.
 
Η συζήτηση των θεμάτων αυτών και το 1993 και το 1999 προκάλεσε την αντίδραση της Ρωσικής Εκκλησίας της οποίας η αντιπροσωπεία απεχώρησε λόγω της παρουσίας στις συνεδριάσεις και εκπροσώπου της αυτονόμου Εκκλησίας της Εσθονίας που υπάγεται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.
 
Η κατά το έτος 2014 τελευταία σύναξη των Προκαθήμενων της Ορθοδοξίας υπό την προεδρία του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου στο Φανάρι και η απόφασή τους για τη σύγκληση της πανορθοδόξου Συνόδου το έτος 2016 θέτει τη βάση να αναλάβουν όλες οι κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες την ιστορική ευθύνη και πρωτοβουλία, που τους αναλογεί, προκειμένου να επιτευχθεί εν τοις πράγμασι το ιστορικής σημασίας πανορθόδοξο αυτό γεγονός το οποίο είναι καθοριστικό για την ενότητα της Ορθοδοξίας.
 
Ένα είναι γεγονός: ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος αποφασισμένος να προχωρήσει στη σύγκληση της Μεγάλης Συνόδου, ανεξαρτήτως των απαράδεκτων σε πολλές περιπτώσεις προφάσεων που κυρίως οι Ρώσοι προέβαλλαν για να εξυπηρετήσουν αλλότριους και μωροφιλόδοξους σκοπούς, που ήταν τελείως αλλότριοι προς το ορθόδοξο φρόνημα και την ορθόδοξη παράδοση.
 
Ήγγικεν η ώρα ώστε η ορθόδοξη κατ’ Ανατολάς Εκκλησία του Χριστού να αποστείλει το ζωογόνο σταυροαναστάσιμο οικουμενικό μήνυμα αυτής ανά την υφήλιο. Δεν είναι δυνατόν η παπική εκκλησία να έχει συγκαλέσει μέχρι σήμερα δύο «Βατικανές Συνόδους» και να οδεύει προς τρίτη, ενώ η Ορθόδοξη Εκκλησία να μην έχει καταφέρει επί αιώνες να συγκαλέσει μια Οικουμενική Σύνοδο.
 
Ήγγικεν η ώρα που η θεία χάρις θα μας αξιώσει αν δούμε τον «Πρώτο», τον πρωτόθρονο πρωτεπίσκοπο της Ορθοδοξίας, Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο να βάζει «ευλογητός ο Θεός…» και να προεδρεύει μιας νέας Οικουμενικής Ορθοδόξου Συνόδου εντός του Παλαιφάτου ιστορικού ναού της Αγίας Ειρήνης Κωνσταντινουπόλεως.
 
Υ.Γ.: Το παρόν κείμενο αφιερούται στους πρωτεργάτες της πανορθοδόξου ενότητας, τους αοιδίμους Οικουμενικούς Πατριάρχες Ιωακείμ Γ΄, Αθηναγόρα Α΄ και στον νυν Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο Α΄.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.