Γιατι δεν αντιδρα η Εκκλησια;

Ο Σατομπριάν, συγκρίνοντας το 1802 στο βιβλίο του «Το Πνεύμα του χριστιανισμού» τη μετανάστευση των πουλιών με την ανθρώπινη μετανάστευση, έγραφε πως μια εξορία που προβλέπεται από τη φύση είναι πολύ διαφορετική από μια εξορία που επιβάλλουν οι άνθρωποι. Το πουλί δεν φεύγει μόνο του αλλά σε σμήνος, κουβαλώντας μαζί του όλα τα πράγματα που του είναι αγαπητά και γνωρίζοντας ότι θα ξαναγυρίσει.

«Το πουλί εξορίζεται πρόσκαιρα μόνον για το καλό του, φεύγει μαζί με τους γείτονές του, με τον πατέρα και τη μάνα του, με τους αδελφούς και τις αδελφές του – δεν αφήνει τίποτα πίσω του: κουβαλάει την καρδιά του. Η ερημιά του προσφέρει φαγητό και κατάλυμα, τα δάση δεν στρέφονται εναντίον του, ξέρει τέλος, ότι θα γυρίσει για να πεθάνει στα μέρη που γεννήθηκε: Εκεί θα ξαναβρεί το ποτάμι, το δένδρο, τη φωλιά, τον πατρογονικό ήλιο».

Ο εξόριστος απεναντίας δεν ξέρει αν θα ξαναδεί κάποια μέρα την πατρίδα του, αφού «η εξορία που τον πέταξε έξω από τη χώρα του μοιάζει να τον πέταξε έξω από τον κόσμο».

Με όσα ακραία λοιπόν είδαμε να διαδραματίζονται τις τελευταίες μέρες στον Έβρο σε βάρος μεταναστών και προσφύγων, πιστεύει κανείς ότι οι εξαθλιωμένοι από τις κακουχίες και τον φόβο «αυτόκλητων πολιτοφυλάκων» πρόσφυγες και μετανάστες, με όσα υφίστανται στην πορεία τους προς την Ευρώπη, αν φθάσουν ποτέ εκεί, θα ήθελαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, τις γειτονιές, τους συγγενείς τους, όλα αυτά που τους έδιναν ταυτότητα και υπόσταση στην κοινωνία τους; Όπως γράφει η Χάνα Άρεντ, «η πρώτη απώλεια που υπέστησαν οι “χωρίς δικαιώματα” ήταν η απώλεια των εστιών τους, και αυτό σήμαινε την απώλεια του κοινωνικού πλέγματος στο οποίο γεννήθηκαν και εντός του οποίου εξασφάλισαν για τον εαυτό τους μια ξεχωριστή θέση στον κόσμο».

Για να μην έχουμε αυταπάτες για τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που επικαλείται η Δύση, να ποιο είναι το κριτήριο που θέτει η Χάνα Άρεντ με αφορμή τους πρόσφυγες:

«Η έννοια των δικαιωμάτων του ανθρώπου βασισμένη στην υποτιθέμενη ύπαρξη κάποιου ανθρώπινου όντος καθεαυτόν, κατέρρευσε σε κομμάτια μόλις εκείνοι που τη διακήρυσσαν βρέθηκαν για πρώτη φορά αντιμέτωποι με ανθρώπους που είχαν πραγματικά χάσει κάθε άλλη συγκεκριμένη ιδιότητα και δεσμό εκτός από το γεγονός ότι ήταν άνθρωποι […]. Το παράδοξο εδώ είναι ότι ακριβώς η φιγούρα που θα έπρεπε κατ’ εξοχήν να ενσαρκώνει τα δικαιώματα του ανθρώπου, ο πρόσφυγας, συνιστά αντίθετα τη ριζική κρίση αυτής της έννοιας».

Διαπίστωσε επίσης ότι «ένα μόνιμο καθεστώς “ανθρώπου καθαυτόν” είναι αδιανόητο για το δίκαιο του έθνους κράτους». Γι’ αυτό τα δεινά των προσφύγων «δεν οφείλονται στο ότι δεν είναι ίσοι απέναντι στον νόμο, αλλά ότι δεν υπάρχει κανένας νόμος γι’ αυτούς».

Όμως, ο χριστιανισμός αποδέχεται τη μονογένεση, της μίας και μοναδικής καταγωγής του ανθρώπου που περιγράφεται στη Βίβλο, η οποία συνεπαγόταν ότι όλοι οι άνθρωποι ήσαν δυνητικά ίσοι και όλοι μπορούσαν να γίνουν χριστιανοί, και απέρριπτε την πολυγένεση που εκφράστηκε με τον λανθάνοντα και τον έκδηλο ρατσισμό και κατηγοριοποίησε τον άνθρωπο. Αποδέχεται δηλαδή τον «άνθρωπο καθαυτόν», αγνοώντας οποιοδήποτε άλλο χαρακτηριστικό του, εθνότητας, φυλής, χρώματος. Ως εκ τούτου θα περιμέναμε από την Εκκλησία να αντιδράσει έντονα στο πογκρόμ που εξαπολύθηκε από κυνηγούς κεφαλών στον Έβρο, παλαιότερα και αλλού, και αντιδρά στις δηλώσεις πολιτικών που γεμίζουν τα γραφεία τους με εικόνες μπροστά στις κάμερες, λες και εκπλειστηριάζονται, για να πληροφορηθεί το πανελλήνιο το μέγεθος της πίστης τους, αλλά καλλιεργούν ή ανέχονται τον ρατσισμό στηρίζοντας όσα παράλογα βιώνουμε σε βάρος ανθρώπων. Να υπομνήσει δηλαδή σε όλους αυτούς που δηλώνουν χριστιανοί ότι δεν μπορούν να υιοθετούν άλλες αρχές και αξίες ως πολίτες και αντίθετες ως θρησκευόμενοι. Πολιτική και θρησκεία απευθύνονται στην ίδια κοινωνία και, ας μην ξεχνάμε, ότι ιστορικά η θρησκεία προηγήθηκε της πολιτικής, ακολούθησαν οι -ισμοί. Αν η Εκκλησία αποσιωπά και δεν υπερασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, τότε ποιος θα τα υπερασπιστεί όταν αλληθωρίζει η πολιτική;

Γιατί η Εκκλησία επιβάλλεται να είναι μπροστάρης στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των προσφύγων και των μεταναστών; Διότι μόνον η θρησκεία, ως υπερεθνικός θεσμός, μπορεί να υπερβαίνει σύνορα, εθνότητες, φυλές και να συνενώνει τους ανθρώπους, αφού ο χριστιανισμός και οι άλλες θρησκείες δεν έχουν εθνικό χαρακτήρα, προηγήθηκαν αιώνες της δημιουργίας του έθνους κράτους. Όμως η φωνή της Εκκλησίας δεν ακούστηκε καν. Ξαφνικά ο χριστιανισμός προσέλαβε εθνικά χαρακτηριστικά στη χώρα μας;

Ούτε μπορεί να ισχύει για τον χριστιανισμό η θεωρία των «δύο βασιλείων» την οποία είχε προωθήσει ο λουθηρανισμός, για να ιεροποιήσει την υποταγή στην εγκόσμια εξουσία, θεωρία που ασπάζεται και η Εκκλησία μας για να νίψει τας χείρας στα εγκλήματα της πολιτικής εξουσίας, σε εξορίες, πόλεμους, ακραίες ταξικές ανισότητες. Αυτή η θεωρία των «δύο βασιλείων» χρησιμοποιήθηκε στη χιτλερική Γερμανία για να δικαιολογήσει την απάθεια απέναντι στον ναζισμό από τους Γερμανούς χριστιανούς. Υπήρξαν όμως και γενναίοι θεολόγοι που υποστήριξαν ότι αυτό που εμποδίζει τον χριστιανό να προσχωρήσει στη ναζιστική ειδωλολατρία της φυλής είναι η απόλυτη υπερβατική φύση του Θεού.

Κάποτε θα πρέπει η Εκκλησία μας να αξιολογήσει γιατί η Ορθοδοξία υπερέχει κοινωνικά ως ιδεολογία έναντι των άλλων εκφάνσεων του χριστιανισμού και να υπερασπισθεί έμπρακτα την υπεροχή της, στηρίζοντας την έννοια του «ανθρώπου καθαυτόν». Δεν υπερέχει λόγω των θεολογικών δογματικών διαφορών που υπήρξαν το πρόσχημα των αποσχίσεων από την Ορθόδοξη Εκκλησία και αργότερα από την Καθολική, αλλά λόγω των διαφορετικών κοινωνικοπολιτικών συνθηκών που ίσχυαν κάθε φορά που συνέβαιναν αυτά. Το προνόμιο της Ορθοδοξίας έγκειται στη διαπίστωση ότι αποτελεί τις ρίζες του χριστιανισμού και εμφανίσθηκε στην περίοδο της δουλοκτητικής κοινωνίας, εκφράζοντας τους καταπιεσμένους της εποχής, σε αντίθεση με τον καθολικισμό, που ταυτίσθηκε με την άρχουσα τάξη του φεουδαλισμού, τους φεουδάρχες, και σε αντίθεση με τις εκφάνσεις του προτεσταντισμού, που εξ αρχής ταυτίσθηκαν με τα συμφέροντα της ανερχόμενης αστικής τάξης η οποία επικράτησε στη συνέχεια και τον καπιταλισμό.

—Ποιο ήταν το πρωτογενές υλικό της πρώτης χριστιανικής κοινότητας;

—Ποιας μορφής κοινωνική οργάνωση είχε αναπτύξει;

—Συμβιβάζονται όλα αυτά με την ανοχή της έναντι της πολιτικής σε βάρος των προσφύγων ως μη ανθρώπων;

Αλεξανδρούπολη, 29/8/2023

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.