Το βιβλιο μου “Εργοστασια…”

Ο γνωστός στην Κομοτηνή, ως εργαζόμενος πολιτικός μηχανικός σε Τεχνικές Υπηρεσίες του Δημοσίου, Αλέξανδρος Παπαδόπουλος, τα τελευταία χρόνια και μετά τη συνταξιοδότησή του υπηρετεί τον τομέα του πολιτισμού, με ιδιαίτερη έμφαση στον κινηματογράφο και τη γραφή,μέσα από το προσωπικό του διαδικτυακό μπλογκ το TimeLineAlex, και όχι μόνον, αφού το 2020 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Παρατηρητής της Θράκης, το πρώτο του  μυθιστόρημα  «Λητώ+» που τοποθετείται χρονικά στις δεκαετίες του ’70 και του ’80 και είναι σύνθεση των  ερωτικών ιστοριών δυο γοητευτικών κυρίων του Αλέξανδρου και του Άλκη, και τρία χρόνια μετά, από τον ίδιο εκδοτικό οίκο, του συναρπαστικού πολιτικοκοινωνικού αφηγήματος «Εργοστάσια…», όπου πρωταγωνιστούν οι πολιτικοί και θεσμικοί  διαχειριστές των αναπτυξιακών νόμωνκαι οι πολιτικοί μηχανικοί ως υπάλληλοι-εξιλαστήρια θύματα των παρεκτροπών της πολιτικής εξουσίας.

 Αρκούμενος συνήθως στη σιωπή και στον διάλογο μέσω του blogτου, ο Αλέξανδρος Παπαδόπουλος, ο σεβαστός μας Αλέκος, μας έκανε την τιμή να συνομιλήσει μαζί μας για το δεύτερο πεζογραφικό του έργο, μετά ομολογουμένως έντονο pressing, καθώς η προσωπική μας άποψη είναι ότι τα «Εργοστάσιά…» του  οφείλει η τοπική κοινωνία να τα γνωρίζει, αφού ό,τι κυρίως ο συγγραφέας επιχειρεί να καταδείξει είναι ότι κοινή πρόοδος και προκοπή στη Θράκη θα συντελεστεί μόνον όταν αυτή αρχίσει να ενδιαφέρεται για το κοινό καλό και απαιτήσει να λειτουργούν από κάθε πολιτικό και θεσμικό φορέα οι προβλεπόμενοι από τον νόμο κανόνες διαφάνειας, εντιμότητας και καθαρότητας, που εκπαραθυρώνουν οριστικά τα πολιτικά πάθη και τις πελατειακές λογικές, που πρώτευσαν επί έτη πολλά στον τόπο και τον στοίχειωσαν.  Σημειωτέον ότιη  πλοκή των «Εργοστασίων…»  βασίζεται σε αληθινά γεγονότα και θέτει μείζονα ερωτήματα για τον τρόπο που η πολιτική εξουσία στην περίπτωση του αναπτυξιακού νόμου του 1892/90−όταν η υλοποίηση της περιφερειακής αποκέντρωσης με τη δυνατότητα επιδότησηςεπενδύσεων πολλών εκατομμυρίων μέσω του αναπτυξιακού νόμου και στην ΑΜΘ− διαστρέβλωσε και κακοποίησε τον Νόμο, εξυπηρέτησε πολιτικές και κομματικές σκοπιμότητες, επαύξησε τις πελατειακές σχέσεις, μεταποίησε πολιτικούς και θεσμικούς εκπροσώπους, διευθυντές και υπαλλήλους σε ναπολέοντες ηγεμονίσκους, κι όταν ήρθε η στιγμή το απόστημα να σπάσει, τότε ουδείς άλλος εκ των καθ’ύλη αρμοδίων ήτοι τους πολιτικούς προϊσταμένους, τα στελέχη της αρμόδιας υπηρεσίας αλλά και τα μέλη των γνωμοδοτικών επιτροπών που διαμοίραζαν μέσω επιταγών το χρήμα, οδηγήθηκε στον εισαγγελέα. Αντίθετα, όπως είναι έθος στην Κομοτηνή που την εποχή εκείνη δια του τύπου συκοφαντούνταν κάθε επιχειρηματική κίνηση και κάθε απόπειρα που υποτίθεται ότι απειλούσε το παραδοσιακό επιχειρηματικό κατεστημένο, στον εισαγγελέα οδηγήθηκαν οι μη έχοντες ουδεμία ευθύνη, ήτοιοι Μηχανικοί που στελέχωσαν τις Επιτροπές Ελέγχου τωνιδιωτικών επενδύσεων στην περιοχή της Θράκης!

Αλέξανδρος Παπαδόπουλος όμως για όλα αυτά μέσω των «Εργοστασίων» του,κι από τη δεκαετία του ’90 στο σήμερα…

 «Εννοείται ότι οι Ιδιωτικές επενδύσεις της Θράκης της δεκαετίας του ’90 είναι μια ιστορία στενάχωρη۰ωστόσο, στο βιβλίο μου “Εργοστάσια…” έδωσα μια ανάλαφρη εκδοχή, κινούμενος στο όριο της πραγματικότητας και του μύθου»

ΠτΘ: Από το «ΛΗΤΩ+» στα «Εργοστάσια…» Δύο διαφορετικά βιβλία… δύο διαφορετικές ιστορίες… Μπορείτε να μας πείτε τι ήταν αυτό που σας ώθησε στη συγγραφή του δεύτερου βιβλίου σας;

Α.Π.:Το νέο μου βιβλίο «Εργοστάσια…»πραγματεύεται το κεφάλαιο των Ιδιωτικών επενδύσεων της δεκαετίας του ’90 και όσα πρωτόγνωρα συνέβησαν τότε στις προσπάθειες ανάπτυξης της Θράκης. Και βέβαια εστιάζει σε όσα υπέστησαν οισυνάδελφοι Μηχανικοίμε τις δικαστικές διώξεις τους κατά την πενταετία 2002-2007. Στο πρώτο μου βιβλίο«Λητώ+»υπαινίχτηκα απλώς το κεφάλαιο αυτό. Δεν ήθελα να εντάξω σε ένα ερωτικό μυθιστόρημα ένα δικαστικό χρονικό, γιατί θα άλλαζα εντελώς τη φυσιογνωμία του βιβλίου. Έτσι, μου έμεινε απωθημένο…Εννοείται ότι οι Ιδιωτικές επενδύσεις της Θράκης της δεκαετίας του ’90 είναι μια ιστορία στενάχωρη. Ωστόσο, στο βιβλίο μου «Εργοστάσια…»έδωσα μια ανάλαφρη εκδοχή, κινούμενος στο όριο της πραγματικότητας και του μύθου. Πρόσεξα στο μέτρο του δυνατού την κάθε μου διατύπωση, την κάθε μου λέξη, ελέγχοντας τα συναισθήματά μου, όπως πολύ σωστά έγραψε η συνάδελφός μου Σοφία Πίτατζηστο Προλογικό της σημείωμα. Οτιδήποτε άλλο θα προκαλούσε ανούσιες αντιπαραθέσεις, γιατί μπορείοι Μηχανικοί των Επιτροπών Ελέγχου των Ιδιωτικών επενδύσεων και όσοι από τους Επενδυτέςκατηγορήθηκαν τότε να αθωώθηκαν τελικά από τη Δικαιοσύνη, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τέλος καλό όλα καλά. Οι Μηχανικοί αδικήθηκαν. Ένιωσαν προσβεβλημένοι. Υπέφεραν πολύ και όσοι κατάφεραν να επιβιώσουν δια πυρός και σιδήρου έχουν μέσα τους πολλά αναπάντητα ερωτήματα. Οι συγκεκριμένοι Επενδυτέςπροσπάθησαν να σταθούν όρθιοι, κάποιοι τα κατάφεραν,κάποιοι όχι, ενώ σχεδόν αμέσως μετά τις δίκες βρέθηκαν αντιμέτωποι με την οικονομική κρίση και τα μνημόνια.

«Η πρόθεση της πολιτείας να επιδοτήσει δαπάνες εργοστασίων, για να διατηρήσει ζωντανές. οικονομικά και πληθυσμιακά, τις πιο υποβαθμισμένες περιοχές της Ελλάδας και της Ευρώπης (μέχρι τώρα εν έτει 2023), ήταν σωστή»

ΠτΘ: Τι συνέβη τη δεκαετία του ’90 με τις Ιδιωτικές επενδύσεις της Θράκης και ποιες κατηγορίες καταλογίστηκαν στις Επιτροπές Ελέγχου;

Α.Π.:Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 η Πολιτεία αποφάσισε να ενθαρρύνει τη δημιουργία μεγάλου αριθμού νέων εργοστασίων αλλά και να στηρίξει υφιστάμενα βιώσιμα εργοστάσια στις Βιομηχανικές περιοχές της Θράκης. Η πρόθεσή της να τα επιδοτήσει –με ποσοστά που άγγιζαν ή ξεπερνούσαν το 45% της συνολικής εγκεκριμένης δαπάνης τους, για να διατηρήσει ζωντανές, οικονομικά και πληθυσμιακά, τις πιο υποβαθμισμένες περιοχές της Ελλάδας και της Ευρώπης (μέχρι τώρα εν έτει 2023), ήταν σωστή. Δεν ήταν, όμως, εξίσου σωστή η υλοποίηση του σχεδίου της με τις διαδικασίες εξπρές, που προβλέπονταν από τον τότε Αναπτυξιακό Νόμο.Οι Επενδυτές διέθεσαν χρήματα από τις προσωπικές τους περιουσίες και ενισχύθηκαν με τις κρατικές επιχορηγήσεις για να λειτουργήσουν βιώσιμα εργοστάσια. Μερικά από αυτά απογειώθηκαν αργότερα και έγιναν σημεία αναφοράς στις πάντα απαιτητικές αγορές. Άλλες μικρότερες μονάδες λειτουργούν ακόμη, έχοντας τις μηχανές τους στο φουλ.Πολλά άλλα, ωστόσο, έχουν κλείσει.Οι Μηχανικοί, από την άλλη πλευρά, επιφορτισμένοι με τεράστιες ευθύνες και αρμοδιότητες στις κύριες υπηρεσίες τους στελέχωσαν τις Επιτροπές Ελέγχου των Ιδιωτικών επενδύσεων, προκειμένου να βοηθήσουν την αρμόδια Υπηρεσία (Διεύθυνση Σχεδιασμού και Ανάπτυξης) και τη Γνωμοδοτική Επιτροπή της Περιφέρειας. Οι Επιτροπές Ελέγχου λογοδοτούσαν στα δύο αυτά ανώτερα, κατά τον τότε Αναπτυξιακό Νόμο,ελεγκτικά όργανα, παραδίδοντας στην κρίση τους τις εκθέσεις ελέγχου μετά από επί τόπου αυτοψίες τους στις προς επιδότηση επιχειρήσεις. Μέσα στο περιβάλλον αυτό ήταν αναμενόμενο να υπάρξουν και αστοχίες. Με πρόθεση ή χωρίς πρόθεση υπήρξαν κάποιοι που εκμεταλλεύτηκαν την περίσταση. Το βιβλίο μου «Εργοστάσια…» προσεγγίζει, έχοντας ως βάση συγκεκριμένα βιώματα,την πλευρά των Μηχανικών των Επιτροπών Ελέγχου, οι οποίοι οδηγήθηκαν σε συνεχόμενες δίκες με αδιανόητες κατηγορίες. Οι Μηχανικοί –σύμφωνα με το κατηγορητήριο– δεν διώχτηκαν «για τον χρηματισμό κάποιου μικρού ποσού» (πλημμέλημα). Διώχτηκαν «για τη διασπάθιση από κοινού με τον Επενδυτήποσού μεγαλύτερου από τα 150.000 ευρώ, υπογράφοντας εκθέσεις ελέγχου στις οποίες βεβαίωναν περιστατικά ψευδώς με πρόθεση και κατ’ εξακολούθηση» (κακούργημα).

ΠτΘ: Πόσες πιθανότητες, άραγε, είχε ένα τέτοιο σενάριο;

Α.Π.:Καμία, αν λειτουργούσαν όλα σωστά.Και εξηγούμαι πιο αναλυτικά. Η Επιτροπή Ελέγχου είχε την αρμοδιότητα να ελέγχει με προγραμματισμένες αυτοψίες τα προς επιδότηση εργοστάσια. Η έκθεσή της κατέγραφε την πορεία των έργων σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους κατόπιν εντολής της αρμόδιας Υπηρεσίας της Περιφέρειας και σχετικής συνεννόησης –ποτέ αιφνιδιαστικά– με τον Επενδυτή. Πιστοποιούσε την αξία των έργων και των μηχανημάτων με τις τρέχουσες τιμές της αγοράς και τα εγκεκριμένα Αναλυτικά Τιμολόγια του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Τέλος, με μέριμνα του Προέδρου της, υποβάλλονταν προς έλεγχο στην αρμόδια Υπηρεσία της Περιφέρειας.Η έκθεση της Επιτροπής Ελέγχου ασφαλώς και δεν είχε την ισχύ μιας τραπεζικής επιταγής. Δεν μπορούσε να την πάρει ο Επενδυτής, να την εμφανίσει στην πλησιέστερη Τράπεζα και να εισπράξει το ποσό της επιδότησης. Ήταν ένα προαπαιτούμενο δικαιολογητικό ανάμεσα σε πολλά άλλα, όπως ήταν οι Άδειες λειτουργίας από τις Διευθύνσεις Βιομηχανίας της Νομαρχίας για τα μηχανήματα, οι Βεβαιώσεις του απασχολούμενου εργατοτεχνικού προσωπικού από τις Επιθεωρήσεις Εργασίας της Νομαρχίας, οι εκθέσεις ελέγχων των Μηχανικών από τις δανειοδότριες Τράπεζες, τα εξοφλημένα τιμολόγια των δαπανών, τα τιμολόγια αγοράς πρώτων υλών, τα τιμολόγια πωλήσεως των παραγόμενων προϊόντων και πολλά άλλα. Όλα αυτά τα δικαιολογητικά προωθούνταν στην αρμόδια Υπηρεσία και τη Γνωμοδοτική Επιτροπή της Περιφέρειας. Ήταν απαραίτητα ώστε τα ανώτερα αυτά, κατά τον Αναπτυξιακό Νόμο, ελεγκτικά όργανα να κάνουν σχολαστικές διασταυρώσεις και ελέγχους. Να κρίνουν την αξιοπιστία των εκθέσεων των άλλων ελεγκτικών οργάνων, μεταξύ των οποίων και η Επιτροπή Ελέγχου, που έκαναν επί τόπου αυτοψίες στις επιχειρήσεις. Να περικόπτουν αναιτιολόγητες δαπάνες και ενδεχόμενες υπερτιμολογήσεις.Να εγκρίνουν ή να απορρίπτουν υπερβάσεις σε όγκους κτιρίων, που αντίστοιχα έκριναν απαραίτητες ή μη απαραίτητες για τη λειτουργία των εργοστασίων. Και όταν όλα αυτά τα δικαιολογητικά ήταν εντάξει, τότε υπέγραφαν την τραπεζική επιταγή για την εκταμίευση της επιδότησης από τον Επενδυτή.

Δεν νομίζω να υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ως προς την άσκηση αυτών των καθηκόντων από τα ανώτερα ελεγκτικά όργανα της Περιφέρειας.Προσωπικά, δεν μπορώ να διανοηθώ ότι υπάρχει Υπηρεσία Δημοσιονομικού Ελέγχουπου να υπογράφει με «κλειστά μάτια» μία τραπεζική επιταγή, χωρίς προηγουμένως –στο πλαίσιο υπηρεσιακού καθήκοντος– να ελέγχει προαπαιτούμενα δικαιολογητικά για την εκταμίευση έστω και μικρών ποσών.Με την προϋπόθεση, λοιπόν, μιας στοιχειωδώς σωστής λειτουργίας της αρμόδιας Υπηρεσίας της Περιφέρειας, οι Επιτροπές Ελέγχου θα οδηγούνταν απευθείας στη Δικαιοσύνη αν στις εκθέσεις τους βεβαίωναν ενδεχομένως περιστατικά ψευδώς με πρόθεση και κατ’ εξακολούθηση. Και αυτό, από όσα γνωρίζω, ουδέποτε συνέβη.Είναι λοιπόν, κατανοητό ότι μέσα στον κυκεώνα αυτών των ελέγχων και των ελεγκτικών οργάνων η Επιτροπή Ελέγχου είχε ένα πολύ μικρό ρόλο…, αν λειτουργούσαν όλα σωστά. Ήτανο τελευταίος τροχός της άμαξας, όπως ενημέρωνε τους Μηχανικούςστα μέσα της δεκαετίας του ’90 σε σχετικό με τον Αναπτυξιακό Νόμο επιμορφωτικό σεμινάριο αρμόδιος Εισηγητής από την Αθήνα.

«Θα ήταν άδικο για τον τότε Νομοθέτη αν δεν του αναγνώριζα τις ασφαλιστικές δικλείδες που είχε ξεκάθαρα προβλέψει στον Αναπτυξιακό Νόμο ως προς τον έλεγχο και την επιδότηση των Ιδιωτικών επενδύσεων»

ΠτΘ: Ποια είναι η γνώμη σας για τον ισχύοντα τότε Αναπτυξιακό Νόμο;

Α.Π.:Επειδή έχουν λεχθεί πολλά για τον τότε Αναπτυξιακό Νόμο, προσωπικά θα συμφωνούσα μόνο στα ακόλουθα. Ναι, προέβλεπε διαδικασίες εξπρές. Ναι, ήθελε οι Επιτροπές Ελέγχου να συμπληρώνουν μια τυπική με ελάχιστα στοιχεία δισέλιδη έκθεση ώστε να μην κωλυσιεργούν. Ναι, καθιστούσε συνυπεύθυνα τα μέλη της Επιτροπής Ελέγχου και για θέματα εκτός του γνωστικού τους αντικειμένου. Ίσως υπάρχουν και μερικά άλλα ακόμη ήσσονος σημασίας αλλάμέχρις εδώ.Θα ήταν άδικο για τον τότε Νομοθέτη αν δεν του αναγνώριζα τις ασφαλιστικές δικλείδες που είχε ξεκάθαρα προβλέψει στον Αναπτυξιακό Νόμο ως προς τον έλεγχο και την επιδότηση των Ιδιωτικών επενδύσεων. Γιατί;Γιατί πάνω από όλα τα ελεγκτικά όργανα, μεταξύ των οποίων οι Επιτροπές Ελέγχου, προέβλεπε δύο ανώτερα ελεγκτικά όργανα. Την αρμόδια Υπηρεσία της Περιφέρειας και την πολυμελή Γνωμοδοτική Επιτροπή πάλι της Περιφέρειας με κυρίαρχους ρόλους και αρμοδιότητες. Τόσο μεγάλες ώστε να διασφαλίζουν στο ακέραιο τα ακόλουθα:

–Να μην μπορούν να ενταχθούν στον Αναπτυξιακό Νόμο Επενδυτές, οι οποίοι δεν είναι φερέγγυοικαι δεν έχουν βιώσιμες επενδυτικές προτάσεις

– Να κρίνονται και να ελέγχονται σχολαστικά όλα τα υποβαλλόμενα δικαιολογητικά των ελεγκτικών οργάνων, που έκαναν επί τόπου αυτοψίες στις επιχειρήσεις, μεταξύ των οποίων και οι εκθέσεις των Επιτροπών Ελέγχου

– Να εγκρίνεται η κάθε διαδικασία (ένταξη της επιχείρησης στον Αναπτυξιακό Νόμο, υπέρβαση προϋπολογισμού, αύξηση όγκου κτιρίου, παράταση προθεσμίας, έναρξη παραγωγικής λειτουργίας, εκταμίευση επιδότησης, ανάκληση επένδυσης, επιστροφή επιδότησης, κ.α.)μόνο με τη δική τους υπογραφή

– Να μην εγκρίνονται τυχόν ανεξόφλητα τιμολόγια και ενδεχόμενες υπερτιμολογήσεις στις δαπάνες των κτιρίων και των μηχανημάτων

«Ο κάθε άνθρωπος στις δύσκολες στιγμές της ζωής του κάνει τον απολογισμό του, μετράει τα συν και τα πλην, γίνεται πιο δυνατός. Ενίοτε βρίσκει διέξοδο στο προσωπικό του πολιτιστικού περιεχομένου διαδικτυακό περιοδικό «TimeLineAlex», για να κρατάει σε εγρήγορση το μυαλό του. Ενίοτε συγγράφει και δύο βιβλία. Το πρώτο βιβλίο, «Λητώ+», ως ειλικρινή συγγνώμη για την αθέτηση υπόσχεσης προς τη Λητώ των εφηβικών του χρόνων. Το δεύτερο βιβλίο, «Εργοστάσια…», ως προσπάθεια αποκατάστασης της αλήθειας για τον ρόλο των συναδέλφων Μηχανικών που στελέχωσαν τις Επιτροπές Ελέγχου των Ιδιωτικών επενδύσεων της Θράκης κατά τη δεκαετία του ’90»

– Να ελέγχονται διαχρονικά τα εργοστάσια, που είχαν επιδοτηθεί, σε όλη τη διάρκεια της υποχρεωτικής λειτουργίας τους επί δέκα συνεχόμενα χρόνια

«Πού να φανταστούμε ότι θα μας ζητούσαν μέχρι και… μαντικές ικανότητες!!!»

ΠτΘ: Και πώς έγιναν όλα αυτά τα πρωτοφανή γεγονόταμε το να κλείνουν επιχειρήσεις, να απολύεται προσωπικό, να εξαφανίζονται μηχανήματα, να μεταβάλλεται η εγκεκριμένη αρχική παραγωγική λειτουργία τους;

Α.Π.:Η απόφαση για την ένταξη μιας επιχείρησης στον Αναπτυξιακό Νόμο εγκρίνονταν από την Περιφέρεια.Εννοείται ότι πριν από την κάθε έγκριση ελεγχόταν από την αρμόδια Υπηρεσία και τη Γνωμοδοτική Επιτροπή της Περιφέρειας η φερεγγυότητα του Επενδυτή και η βιωσιμότητα τηςεπενδυτικής του πρότασης.Όπως ήταν λογικό, λοιπόν, μόλις έπαιρναν στα χέρια τους οι Επενδυτές τις εγκριτικές αποφάσεις της Περιφέρειας είχαν ως πρωταρχικό τους στόχο να υλοποιήσουν τα επενδυτικά τους προγράμματα. Κατά τη φάση της υλοποίησης και μέχρι την ολοκλήρωση των έργων και την έναρξη της παραγωγικής λειτουργίας ήταν ιδιαίτερα προσεκτικοί. Όφειλαν να περάσουν με επιτυχία από τα ελεγκτικά όργανα που έκαναν επί τόπου αυτοψίες (Επιτροπές Ελέγχου, Διευθύνσεις Βιομηχανίας, Επιθεωρήσεις Εργασίας, δανειοδότριες Τράπεζες, κ.α.), γιατί διαφορετικά δεν θα έπαιρναν από την Περιφέρεια την κρατική επιχορήγηση. Ουδέποτε, λοιπόν, οι Επενδυτές θα διακινδύνευαν να εμφανίσουν κατά τη χρονική αυτή περίοδο ακόμη και την παραμικρή έκνομη δραστηριότητα. Τα προβλήματα άρχιζαν όταν τα παραπάνω ελεγκτικά όργανα επέστρεφαν, όπως όφειλαν, στις κύριες υπηρεσίες τους. Κάποιοι από τους Επενδυτές, που αντιλαμβάνονταν ότι δεν θα υποστούν άλλους ελέγχους, προχωρούσαν στις έκνομες πράξεις που περιγράφετε στην ερώτησή σας. Δεν θα κρίνω ούτε θα καταλογίσω εκ των υστέρων ευθύνες. Όμως, ο τότε Αναπτυξιακός Νόμος, έδινε την αρμοδιότητα του διαχρονικού ελέγχου των επιχειρήσεων, για τα επόμενα δέκα χρόνια της υποχρεωτικής λειτουργίας τους μετά από την επιδότησή τους, στην αρμόδια Υπηρεσία και τη Γνωμοδοτική Επιτροπή της Περιφέρειας. Εκ του αποτελέσματος φάνηκε ότι κάτι δεν λειτουργούσε σωστά και κάπως έτσι κάποιοι από τους Επενδυτές εκμεταλλεύτηκαν αυτήν ακριβώς την αδυναμία.

Θα μου επιτρέψετε, στο σημείο αυτό, να τονίσω και πάλι ότι οι Επιτροπές Ελέγχου δεν είχαν την ευθύνη και την αρμοδιότητα του διαχρονικού ελέγχου των επιχειρήσεων.Δεν είχαν την υποχρέωσηνα παρακολουθούν αν τα εργοστάσια λειτουργούν ή δεν λειτουργούν, αν έχουν απολύσει το προσωπικό τους, αν έχουν εξαφανίσει τα μηχανήματά τους, αν έχουν μεταβάλλει την παραγωγική τους λειτουργία.Οι Μηχανικοί των Επιτροπών Ελέγχου δεν ανήκαν διοικητικά στην αρμόδια Υπηρεσία της Περιφέρειας. Υπηρετούσαν σε άλλες υπηρεσίες και είχαν βουνό από ευθύνες και αρμοδιότητες σ’ αυτές. Παρόλα αυτά δέχτηκαν, κάποιοι με μεγάλεςαντιρρήσεις και έγγραφες υπηρεσιακές αναφορές περί του αντιθέτου, να στελεχώσουν τις Επιτροπές Ελέγχου. Να βοηθήσουν την αρμόδια Υπηρεσία της Περιφέρειας για την ανάπτυξη της Θράκης. Η ιδιαιτερότητα κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους είχε να κάνει με το γεγονός ότι όφειλαν από τη μία πλευρά να προασπίζουν τα συμφέροντα του Δημοσίου και από την άλλη πλευρά να μην αδικούν τους Επενδυτές. Προσπαθούσαν, λοιπόν, πολύ ώστενα ισορροπούν ανάμεσα στις δύο πλευρές, βάζοντας ξεκάθαρες… κόκκινες γραμμές. Αυτό ήταν το έργο τους και το υπηρέτησαν σωστά μέσα στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους. Προσωπικά, μετά από τον κάθε έλεγχο επένδυσης, επέστρεφα στην κύρια υπηρεσία μου, αναλάμβανα από υψηλή θέση ευθύνης τις διαχρονικές ευθύνες μου και λογοδοτούσα απέναντι σε μια ορθολογικά δομημένη και με ξεκάθαρες ελεγκτικές αρχές τεχνική Υπηρεσία, τη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών Ν. Ροδόπης. Με άλλα λόγια θυμάμαι να κοιμάμαι και να ξυπνάω καθημερινά με την έγνοιαμήπως κάτι δεν υπολόγισα σωστά σε κάποιο από τα σχολικά κτίρια που είχα μελετήσει και επιβλέψει, σε κάποιο από τα μεγάλα έργα Οδοποιίας και τις Γέφυρες που είχα επιβλέψει αργότερα στον Βόρειο Έβρο.

Αντίθετα δεν είχα το παραμικρό πρόβλημα να ελέγξω έναν Επενδυτή, που είχε προηγουμένως ελεγχθεί και εγκριθεί από την Περιφέρεια ως προς τη φερεγγυότητά του και τη βιωσιμότητα της επένδυσής του. Δεν είχα την παραμικρή δυσκολία να επιμετρήσω και να κοστολογήσω ένα κτίριο εργοστασίου, που είχενόμιμη οικοδομική άδεια. Δεν είχα λόγους να υποψιάζομαι ότι κάτι δεν θα πάει καλά ως προς τη λειτουργία του εργοστασίου στα επόμενα χρόνια. Σε τελική ανάλυση πίστευα ότι η αρμόδια Υπηρεσία και η Γνωμοδοτική Επιτροπή της Περιφέρειας,μετά από τον δικό μου έλεγχο σε ένα εργοστάσιο, θα ήλεγχαν διαχρονικά το εργοστάσιο στα επόμενα δέκα χρόνια της υποχρεωτικής λειτουργίας του. Πίστευα ότι αυτά τα ελεγκτικά όργανα θα καλούσαν τον Επενδυτή μία ή δύο φορές τον χρόνο να υποβάλει πλήρη δικαιολογητικά για τη λειτουργία της επιχείρησής του. Και αν δεν ήταν σε θέση να το κάνει, τότε θα ανακαλούσαν αμέσως την επένδυση και θα απαιτούσαν την επιστροφή της επιδότησης. Πίστευα, δηλαδή, ακράδαντα στα εύλογα, στο πλαίσιο μιας συγκεκριμένηςελεγκτικής διαδικασίας με βάση τις ευθύνες και τις αρμοδιότητες, που προβλέπονταν ούτως ή άλλως στον Αναπτυξιακό Νόμο.Εκ του αποτελέσματος, βέβαια, αποδείχτηκε ότι είχα/είχαμε κάνει λάθος ως προς τα παραπάνω. Πού να φανταστούμε ότι θα βρισκόμασταν πάνω από είκοσι Μηχανικοί της Θράκης, αντιμέτωποιμε βαρύτατες κατηγορίες. Ότι θα μας ζητούσαν να έχουμε στους ελέγχους μαςμέχρι και μαντικές ικανότητες, για να απαντάμε σε ερωτήσεις του τύπου:«Δεν αντιλήφθηκες ότι μετά από χρόνια ο Επενδυτής θα έκλεινε το εργοστάσιό του, ότι θα απέλυε το εργατοτεχνικό προσωπικό του, ότι θα απομάκρυνε τα μηχανήματά του, ότι θα μετέβαλε την παραγωγική του λειτουργία;».Λυπάμαι, αλλά όχι. Ομολογώ ότι δεν είχα/είχαμε τέτοιες ικανότητες.Σε όσες ταινίες έχω δει μέχρι τώρα οι αποστολές αυτές ανατίθενται σε ειδικούς ερευνητές της Αστυνομίας. Όχι σε Μηχανικούς.

«Οι Επιτροπές Ελέγχου με κάποιο τρόπο στοχοποιήθηκαν από την αρχή. Αντίθετα […] τέθηκαν εκτός του κάδρου των ευθυνών η αρμόδια Υπηρεσία, η Διεύθυνση Σχεδιασμού και Ανάπτυξης, και η Γνωμοδοτική Επιτροπή της Περιφέρειας»

ΠτΘ: Πώς κατάφεραν να διαφύγουν από τις διώξεις τα ανώτερα ελεγκτικά όργανα της Περιφέρειας που προαναφέρατε;

Α.Π.:Δύσκολη ερώτηση! Καλύτερα να πάμε στην επόμενη, γιατί θα εκτραπώ από το ύφος του βιβλίου μου και θα με επιπλήξει ο ήρωάς του… Ο Στάθης με παρακάλεσε να κρατήσω ήπια στάση και δεν μπορώ παρά να σεβαστώ την επιθυμία του. Θα απαντήσω λοιπόν περιγραφικά και θα σας αφήσω να βγάλετε τα δικά σας συμπεράσματα. Οι Επιτροπές Ελέγχου με κάποιο τρόπο στοχοποιήθηκαναπό την αρχή. Αντίθετα, με κάποιον άλλο τρόπο, τέθηκαν εκτός του κάδρου των ευθυνών η αρμόδια Υπηρεσία και η Γνωμοδοτική Επιτροπή της Περιφέρειας.  Ήταν απογοητευτικό. Εξίσου απογοητευτικό ήταν και το γεγονός ότι τα αρμόδια αυτά ελεγκτικά όργανα ή κρύφτηκαν ή βρέθηκαν απέναντι στις Επιτροπές Ελέγχου, αδυνατώντας να απορροφήσουν τους κραδασμούς και να αναλάβουν έστω ένα πολύ μικρό μέρος από τις αντικειμενικές ευθύνες τους. Προσωπικά, εκ του αποτελέσματος, ένιωσα να ακυρώνεται πλήρως ο τότε Αναπτυξιακός Νόμος. Και αυτό ήταν πολύ άδικο.Ειλικρινά, θα ήθελα πολύ να ακούσω, έστω και είκοσι χρόνια αργότερα, τις απόψεις του Νομοθέτη γύρω από την εξέλιξη αυτή.

Η συνέχεια, πάντως,ήταν καταιγιστική:

– Κινητοποιήθηκε η Ε.Μ.Δ.Υ.Δ.Α.Σ. Θράκης, που πέτυχε με συνοπτικές διαδικασίες να απέχουν όλοι οι Μηχανικοί χωρίς συνέπειες από τις Επιτροπές Ελέγχου. Παρέλυσε το σύμπαν. Στην πρώτη γραμμή του αγώνα βρέθηκαν οι Πρόεδροι Αλέκα Πασσοπούλου και στη συνέχεια η Ζωή Κοσμίδου. Ακόμη και σήμερα γυναίκα είναι Πρόεδρος, η Τάνια Βεζυριαννίδου. Φαίνεται ότι το έχει η μοίρα των ανδρών μονίμων Μηχανικών να τους στηρίζουν κατά κύριο λόγο γυναίκες συνάδελφοι, καταλύοντας τα πατριαρχικά στερεότυπα του κλάδου με πράξεις.

– Κινητοποιήθηκετο Τ.Ε.Ε. Θράκης, που ανέλαβε τα έξοδα για την έκδοση Ιδιωτικής Γνωμοδότησης από τους Δικηγόρους Αθηνών Αντώνη Βγόντζα και Χρήστο Κακλαμάνη γύρω από τις αρμοδιότητες των Μηχανικών στον έλεγχο των Ιδιωτικών Επενδύσεων με βάση τον ισχύοντα τότε Αναπτυξιακό Νόμο. Η Ιδιωτική Γνωμοδότηση(Μάιος 2003) περιόριζε τις ευθύνες των Μηχανικών στις πραγματικές τους διαστάσεις και αναδείκνυε με σαφήνεια τιςαρμοδιότητες και τις ευθύνες όλων των υπόλοιπων εμπλεκόμενων προσώπων και υπηρεσιών στην πολυεπίπεδη διαδικασία ελέγχου των Ιδιωτικών επενδύσεων. Στην πρώτη γραμμή του αγώνα –εδώ το σκηνικό αλλάζει άρδην ως προς το φύλο– βρέθηκαν οι Πρόεδροι, ο Σταύρος Τσάγκος, ο αείμνηστος Γιώργος Πίτατζης, ο Αργύρης Πλέσιας, ο Νίκος Παπαθανασίου. Ακόμη και σήμερα άντρας είναι Πρόεδρος, ο Δημήτριος Λουρίκας.

Αν τώρα  η Ε.Μ.Δ.Υ.Δ.Α.Σ. είναι συνδικαλιστικό όργανο που εύλογα νοιάζεται για τα μέλη του, το Τ.Ε.Ε. είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου και στο πλαίσιο του σκοπού του είναι ο τεχνικός σύμβουλος της Κυβέρνησης. Ουδέποτε, λοιπόν, θα αναλάμβανε μια τέτοια πρωτοβουλία, αν είχε και την παραμικρή υπόνοια για επίορκους Μηχανικούς. Στο πλαίσιο αυτής της κινητοποίησης το Τ.Ε.Ε. Θράκης αποφάσισε να αναθέσει σε μένα και στον συνάδελφο Ηλεκτρολόγο Μηχανικό Παναγιώτη Μυλωνά να καταθέσουμε πρόταση για τη συμπλήρωση των διατάξεων του τότε ισχύοντος Αναπτυξιακού Νόμου και τη σύσταση Υπηρεσίας στην Περιφέρεια με αποκλειστική ενασχόληση στις Ιδιωτικές επενδύσεις. Μια αυτοτελή Υπηρεσία επαρκώς στελεχωμένη, ώστε να λειτουργεί ελεγκτικά σύμφωνα με τη νομοθεσία των δημοσίων έργων κατά το ποσοστό της επιδότησης του Επενδυτή από το Δημόσιο. Η πρόταση κατατέθηκε το 2003 και επικαιροποιήθηκε το 2008.

«Όταν βάλλεται άδικα ένας ολόκληρος κλάδος, τότε παραμερίζονται οι όποιες κομματικές ή άλλες σκοπιμότητες και η συσπείρωση όλων των δυνάμεων γίνεται μονόδρομος»

ΠτΘ: Στο βιβλίο σας τα συλλογικά συνδικαλιστικά όργανα των δημοσίων υπαλλήλων και των πολιτικών μηχανικών είναι παρόντα και αλληλέγγυα με τους επ’ αδίκω κατηγορούμενους. Σήμερα που πέρασαν τα χρόνια θεωρείτε ότι θα συνέβαινε στις μέρες μας το ίδιο ή αφουγκράζεστε κάτι διαφορετικό;

Α.Π.:Τα συλλογικά μας όργανα ήταν παρόντα και αλληλέγγυα γιατί ένιωσαν να δέχεται ευθεία βολή το κύρος ολόκληρου του κλάδου των Μηχανικών. Όλες οι Επιτροπές Ελέγχου των Ιδιωτικών επενδύσεων της Θράκης, όλοι οι Πολιτικοί Μηχανικοί, οι Μηχανολόγοι Μηχανικοί και οι Ηλεκτρολόγοι Μηχανικοί που τις πλαισίωναν οδηγήθηκαν σε δίκες στο Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Θράκης με βαρύτατες κατηγορίες. Ακόμη και οι Μηχανικοί αυτών των ειδικοτήτων, που κατάφεραν με κάποιους τρόπους να μην στελεχώσουν τις Επιτροπές Ελέγχου, αντιλήφθηκαν ότι θα μπορούσαν και οι ίδιοι να είναι κατηγορούμενοι στη θέση των συναδέλφων τους. Κινδύνευε με απαξίωση και ακύρωση ένας μεγάλος επιστημονικός κλάδος. Υπό το πρίσμα αυτό, και παρά το γεγονός ότι όντως έχουν ατονήσει οι περισσότερες συνδικαλιστικές κινητοποιήσεις, γιατί θεωρούνται ατελέσφορες λόγω μνημονίων και πολιτικών σκοπιμοτήτων, είμαι σίγουρος ότι ίδια ακριβώς θα ήτανκαι σήμερα η αντίδραση της Ε.Μ.Δ.Υ.Δ.Α.Σ. Θράκης, του Τ.Ε.Ε. Θράκης και του Τ.Ε.Ε. σε μια ανάλογη ακραία κατάσταση.Όταν βάλλεται άδικα ένας ολόκληρος κλάδος, τότε παραμερίζονται οι όποιες κομματικές ή άλλες σκοπιμότητες και η συσπείρωση όλων των δυνάμεων γίνεται μονόδρομος.

«Τότε, κατά διαστήματα, υπήρχαν δημοσιεύματα του τοπικού τύπου, που έβαλλαν αδιακρίτως επί δικαίων και αδίκων· κάποια από αυτά ήταν ακραία προσβλητικά»

ΠτΘ: Γιατί  η τοπική κοινωνία είναι ωσεί παρούσα στο αφήγημά σας; Δεν είχε άποψη ή άλλο τι; Πώς το ερμηνεύετε;

Α.Π.:Η τοπική κοινωνία, όπως και η ευρύτερη κοινωνία, αφουγκράζεται, αναρωτιέται, διαβάζει εφημερίδες, ακούει τις αναλύσεις των δημοσιογράφων στην τηλεόραση. Κατά κανόνα χειραγωγείται από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Kαι ανάλογα με τις πολιτικές ή άλλες πεποιθήσεις της ή ακόμη και ανάλογα με τις προσωπικές συμπάθειες ή αντιπάθειες, καταλήγει ως συνήθως σε γενικούς αφορισμούς, τους οποίους μετά από λίγο καιρό ξεχνάει, γιατί προέχει ο σκληρός αγώνας της επιβίωσης. Για τους απλούς πολίτες η στάση αυτή ίσως είναι κατανοητή και έως έναν βαθμό δικαιολογημένη. Για τους ανθρώπους, όμως, που ασκούν το λειτούργημα της Δημοσιογραφίας και οφείλουν να ερευνούν υπεύθυνα τις παραμέτρους μιας υπόθεσης αυτό είναι ανεπίτρεπτο. Τότε, κατά διαστήματα, υπήρχαν δημοσιεύματα του τοπικού τύπου, που έβαλλαν αδιακρίτως επί δικαίων και αδίκων. Κάποια από αυτά ήταν ακραία προσβλητικά –γενικώς και αορίστως– για τα ελεγκτικά όργανα. Κάποιαάλλα καλούσαν ευθέως την Εισαγγελία με αναφορές –χωρίς αποδεικτικά στοιχεία– να ξεκινήσει τις έρευνές της από συγκεκριμένες επιχειρήσεις. Η τοπική κοινωνία διαμόρφωνε, δυστυχώς, τη γνώμη της και από αυτά τα δημοσιεύματα. Με τις σκέψεις αυτές θεώρησα απαραίτητο, στα γενικά στοιχεία του βιβλίου μου, να υπενθυμίσω για άλλη μια φορά πόσο σημαντικό είναι για τη Δημοκρατία να μένει ανεπηρέαστος ο θεσμός της Δικαιοσύνης από κάθε φορέα εξουσίας αλλά και πόσο μεγάλη είναι η ευθύνη των πολιτών, των πολιτικών και των Μέσων Ενημέρωσης, όταν προσπαθούν να χειραγωγήσουν με έντυπα ή ηλεκτρονικά μέσα τους Δικαστικούς Λειτουργούς.

«Αλίμονο αν ήταν τόσο εύκολο για τις Επιτροπές Ελέγχου να βεβαιώνουν περιστατικά ψευδώς με πρόθεση και κατ’ εξακολούθηση, ενώ λογοδοτούσαν σε δύο ανώτερα ελεγκτικά όργανα της Περιφέρειας»

ΠτΘ:Ποια υπόθεση θεωρείτε πιο αντιπροσωπευτική από όσες συνέβησαν την εποχή εκείνη;

Α.Π.:Εννοείται ότι είναι πολλές, αλλά η πρώτη ιστορία που αναλύω στο βιβλίο μου είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστική. Προανακριτικά, βρέθηκε στο επίκεντρο μια ιδιαίτερη υπόθεση. Αφορούσε μία επιχείρηση, που εγκρίθηκε από την Περιφέρεια και σύμφωνα με την έγκριση αναπτύχθηκε σε έναν ενοικιαζόμενο μεγάλο χώρο. Η επιχείρηση είχε ελεγχθεί παρουσία του Επενδυτή επί τόπου τόσο από την Επιτροπή Ελέγχου (τέσσερις αυτοψίες) όσο και από τη Διεύθυνση Βιομηχανίας για τα μηχανήματα αλλά και την Επιθεώρηση Εργασίας για το απασχολούμενο εργατοτεχνικό προσωπικό. Η νομιμότητα των τιμολογίων προμήθειας των μηχανημάτων της είχε ήδη ελεγχθεί από την αρμόδια Δ.Ο.Υ. Προς το τέλος των ελέγχων και με την έναρξη της παραγωγικής της λειτουργίας έδινε την εικόνα μιας βιώσιμης επιχείρησης στα χέρια ενός φερέγγυου Επενδυτή. Ωστόσο, ένα με δύο χρόνια μετά από αυτούς τους ελέγχους η επιχείρηση σταμάτησε να λειτουργεί και έκλεισε.Μερικά χρόνια αργότερα η επιχείρηση βρέθηκε σε περίοπτη θέση σε μια ανώνυμη καταγγελία. Ξεκίνησαν οι δικαστικές έρευνες. Κλήθηκαν μάρτυρες. Και κλήθηκαν ως κατηγορούμενοι η Επιτροπή Ελέγχου και ο Επενδυτής.Στον φάκελο της δικογραφίας, από όλα τα δικαιολογητικά των τότε ελέγχων υπήρχαν μόνο ανεξόφλητα τιμολόγια για την προμήθεια των μηχανημάτων της επένδυσης. Για την Επιτροπή Ελέγχου αυτό έμοιαζε με μαγική εικόνα. Γιατί; Γιατί η Επιτροπή Ελέγχου είχε επισυνάψει στις εκθέσεις της εξοφλημένα τιμολόγια για την προμήθεια των μηχανημάτων, πάνω στα οποία στηρίχτηκε η πιστοποίησή της για τη δαπάνη τους. Θέλετε και το κορυφαίο; Στον φάκελο της δικογραφίας δεν υπήρχε ούτε μία από τις τέσσερις εκθέσεις που είχε συντάξει η Επιτροπή Ελέγχου. Και εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι η πιστοποίηση για τις κτιριακές εγκαταστάσεις της επιχείρησης –πεδίο ευθύνης Πολιτικού Μηχανικού– και στις τέσσερις εκθέσεις ήταν αδιαπραγμάτευτα, μηδενική (ολογράφως: Μηδέν ευρώ, αριθμητικά: 0,00 ευρώ). Στην εύλογη ερώτηση για τις ελλείψεις του φακέλου της δικογραφίας η απάντηση είναι απλή: Η αρμόδια Υπηρεσία της Περιφέρειας δεν χορήγησε προανακριτικά στην Εισαγγελία τις εκθέσεις της Επιτροπής Ελέγχου μαζί με τα εξοφλημένα τιμολόγια της δαπάνης των μηχανημάτων. Οι Δικαστικοί Λειτουργοί προβληματίστηκαν. Ανθρώπινο ήταν, λογικό. Ωστόσο, μπορούσαν τουλάχιστον να αναρωτηθούν. Εφόσον η αρμόδια Υπηρεσία και η Γνωμοδοτική Επιτροπή της Περιφέρειας δεν είχαν τις εκθέσεις της Επιτροπής Ελέγχου, δεν είχαν τα εξοφλημένα τιμολόγια, δεν είχαν ενδεχομένως και άλλα προαπαιτούμενα δικαιολογητικά, πώς ακριβώς πείσθηκαν να υπογράψουν την επιταγή και να στείλουν στην Τράπεζα τον Επενδυτή να εισπράξει την επιδότηση; Πώς δεν κάλεσαν τον Επενδυτή να υποβάλει τα νόμιμα δικαιολογητικά; Γιατί δεν τον καλούσαν στη συνέχεια στο πλαίσιο του διαχρονικού ελέγχου της υποχρεωτικής δεκαετούς λειτουργίας του –τουλάχιστον μία ή καλύτερα δύο φορές τον χρόνο– να υποβάλει δικαιολογητικά μέσα από τα οποία θα βεβαίωνε ότι λειτουργεί η επιχείρησή του και ότι απασχολεί το απαιτούμενο εργατοτεχνικό προσωπικό;Αντί, λοιπόν να αναρωτηθούν, προβληματίστηκαν ακόμη περισσότερο, όταν η Επιτροπή Ελέγχου βρήκε κάπου παραπεταμένα στα Αρχεία της Περιφέρειας τις τέσσερις τεκμηριωμένες εκθέσεις της μαζί με τα εξοφλημένα τιμολόγια των μηχανημάτων και τα επισύναψε όλα μαζί στο απολογητικό της υπόμνημα.

«Ευτυχώς, σχεδόν είκοσι χρόνια μετά, βλέπω τα πράγματα πιο καθαρά, ψύχραιμα, φιλοσοφημένα. Έχω αποδομήσει τις κατηγορίες. Έχω κωδικοποιήσει τις καταθέσεις, ακόμη και τις πιο συνοπτικές, των εμπλεκόμενων προσώπων στην προανακριτική διαδικασία. Με κάποιες γελάω, με κάποιες απορώ και με κάποιες τρομάζω ακόμη και σήμερα από την ανύπαρκτη τεκμηρίωσή τους. Σε κάθε περίπτωση, όμως, τις θεωρώ πολύτιμο υλικό ανθρωπογεωγραφίας για ένα ενδεχόμενο τρίτο βιβλίο μου»

Η συνέχεια; Αντί της πανηγυρικής απαλλαγής από κάθε κατηγορία, κρίθηκε ότι οι εκθέσεις αυτές βεβαίωναν περιστατικά ψευδώς με πρόθεση και κατ’ εξακολούθηση, με σκοπό τη διασπάθιση δημοσίου χρήματος από κοινού με τον Επενδυτή (ανεξήγητο «πάντρεμα») ποσού μεγαλύτερου από τα 150.000 ευρώ (κακούργημα). Επιβλήθηκαν, μάλιστα, και οι περιοριστικοί όροι της καταβολής εγγύησης και της απαγόρευσης εξόδου από τη χώρα!Ασύλληπτο; Ναι. Σε μια τόσο μικρή κλειστή κοινωνία, πόσο εύκολο θα ήταν για τους Μηχανικούς της Επιτροπής Ελέγχου, που κάθε χρόνο κρίνονταν για το ήθος και τις ικανότητές τους από τους Προϊσταμένους τους στις κύριες υπηρεσίες τους και από την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου για τις δηλώσεις Πόθεν Έσχες, να υπογράψουν ψευδώς στις εκθέσεις τους για μια ανύπαρκτη επιχείρηση; Μια επιχείρηση που είχαν ελέγξει και άλλα ελεγκτικά όργανα (Διεύθυνση Βιομηχανίας για τα μηχανήματα, Επιθεώρηση Εργασίας για το εργατοτεχνικό προσωπικό και Δ.Ο.Υ. για τη νομιμότητα των τιμολογίων). Μια επιχείρηση που θα μπορούσαν –προσωπικά, πιστεύω ότι όφειλαν έστω μία φορά με την ολοκλήρωσή της– να επισκεφτούν κάποιοι από την αρμόδια Υπηρεσία και τη Γνωμοδοτική Επιτροπή της Περιφέρειας. Αλίμονο αν ήταν τόσο εύκολο για τις Επιτροπές Ελέγχου να βεβαιώνουν περιστατικά ψευδώς με πρόθεση και κατ’ εξακολούθηση, ενώ λογοδοτούσαν σε δύο ανώτερα κατά τον Αναπτυξιακό Νόμο ελεγκτικά όργανα της Περιφέρειας. Σε τελική ανάλυση ακόμη και αν δεχτούμε ότι ήταν τόσο εύκολο, γιατί στη συγκεκριμένη επένδυση η πιστοποίηση ήταν μηδενική σε κτιριακές εγκαταστάσεις; Γιατί δεν υπέγραψε η Επιτροπή Ελέγχου οικοδομικές εργασίες για τη βελτίωση του ενοικιαζόμενου χώρου; Γιατί δεν υπέγραψε για ένα δήθεν κτίριο με μια δήθεν οικοδομική άδεια, με μια δήθεν μεγάλη δαπάνη, για να αυξήσει θεαματικά το ποσό της επιδότησης υπέρ του Επενδυτή; Και τέλος, επειδή όντως είχε ελέγξει, τόσο η Επιτροπή Ελέγχου όσο και άλλα ελεγκτικά όργανα, έναν φερέγγυο Επενδυτή και μια βιώσιμη επιχείρηση, πώς ακριβώς θα μπορούσε να υποψιαστεί ότι είχαν εκδοθεί για τα μηχανήματα… διπλά τιμολόγια (ανεξόφλητα/εξοφλημένα) και πώς θα μπορούσε να μαντέψει ότι αυτή η επιχείρηση σε ένα με δύο χρόνια θα έκλεινε; Υπάρχουν πολλά εύλογα και αναπάντητα μέχρι σήμερα ερωτήματα, που ασφαλώς δεν μπορεί να απαντήσει ούτε το βιβλίο μου «Εργοστάσια…». Και δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι από τα αναπάντητα αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα προέκυψε και το τελευταίο εκτονωτικό για μένα κεφάλαιο του βιβλίου με τίτλο… «Τα δύο ενδεχόμενα».

«Το πολύ χρήμα είναι ισχυρό δέλεαρ όχι μόνο για τη Θράκη, αλλά και για την Ήπειρο, την Αθήνα, παντού σε όλη τη χώρα»

ΠτΘ: Καταληκτικά, θεωρείτε ότι ένοχοι ήταν ο αναπτυξιακός νόμος, το επιχειρείν, η πολιτική και οι σχεδιασμοί της, μόνο στη Θράκη; Πώς ερμηνεύετε αυτή τη χωρική εστίαση και το πάθος για καθαρότητα των εν Αθήναις μέσων;

Α.Π.:Οτιδήποτε σχετίζεται με τις Ιδιωτικές επενδύσεις δεν διαφέρει από περιοχή σε περιοχή. Στη Θράκη, όπως και σε όλες σχεδόν τις περιοχές της Ελλάδας, υπήρχαν επιδοτήσεις για τις Ιδιωτικές επενδύσεις από τότε που διορίστηκα στο Δημόσιο στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Οι έλεγχοι ήταν απλούστεροι. Υπήρχε κατανόηση, αμοιβαίος σεβασμός και εμπιστοσύνη ανάμεσα στις Επιτροπές Ελέγχου, τους Επενδυτές και τις ανώτερες ελεγκτικές Υπηρεσίες. Κατά τη δεκαετία του ’90 τα ποσά των επιδοτήσεων ήταν πολύ μεγάλα. Οι σχέσεις διαταράχτηκαν. Δόθηκε προτεραιότητα ένταξης στον Αναπτυξιακό Νόμο σε αρκετά κομματικά στελέχη. Το πολύ χρήμα είναι ισχυρό δέλεαρ όχι μόνο για τη Θράκη, αλλά και για την Ήπειρο, την Αθήνα, παντού σε όλη τη χώρα. Όταν, μάλιστα, δεν είναι ξεκάθαρο το ελεγκτικό πλαίσιο και δεν αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους όλα τα ελεγκτικά όργανα με βάση τις αρμοδιότητές τους, τότε τα προβλήματα πολλαπλασιάζονται. 

Προσωπικά, από ένστικτο, αντιλήφθηκα αμέσως τους όποιους κινδύνους για τους ελεγκτικούς μηχανισμούς. Προσπάθησα με κάθε τρόπο να μην είμαι σ’ αυτές τις Επιτροπές Ελέγχου, έκανα υπηρεσιακές αναφορές, έβαλα και μέσον για να απαλλαγώ, αλλά δεν τα κατάφερα.Οι διώξεις των Μηχανικών ξεκίνησαν δύο περίπου χρόνια πριν από τους Ολυμπιακούς αγώνες του 2004 στην Αθήνα. Ήταν τότε που έτρεχαν οι πάντες για να προλάβουν την τελετή έναρξης των αγώνων. Και όπως συμβαίνει στις περιπτώσεις αυτές,εκταμιεύονται ποσά πολύ μεγαλύτερα από αυτά των προϋπολογισμών των έργων. Μπορεί να ήταν μια ατυχής συγκυρία, όμως ήταν εμφανής η αγωνία της τότε Κυβέρνησης να μετατοπίσει τα φώτα της δημοσιότητας από τα Ολυμπιακά έργα της Αθήνας και τα εξοπλιστικά προγράμματα της χώρας σε άλλες πιο μακρινές γεωγραφικά υποθέσεις με οσμή σκανδάλου, όπως π.χ. στις Ιδιωτικές επενδύσεις της Θράκης. Προς αυτήν την κατεύθυνση συνέκλιναν και τα καταγγελτικά για τη Θράκη δημοσιεύματα των αθηναϊκών εφημερίδων. Κάποια ήταν σωστά, αλλά κάποια άλλα ήταν ατεκμηρίωτα.Οι έρευνες, πάντως, από την πλευρά της Δικαιοσύνης έπρεπε να γίνουν, για να μπει ένα φρένο σε όσα συνέβησαν τότε στη Θράκη. Το κακό είναι ότι έγιναν υπερβολές και με ξεκάθαρη στόχευση στις Επιτροπές Ελέγχου. Οι Μηχανικοί των Επιτροπών Ελέγχου θα μπορούσαν με τις γνώσεις τους, την εμπειρίατους και τις παραστάσεις που είχαν από τις επιτόπιες αυτοψίες τους στα εργοστάσιανα βοηθήσουν τις έρευνες από άλλες θέσεις και όχι από αυτές των κατηγορούμενων.

«Η αδιανόητη αίσθηση ότι ευθύνεσαι μόνον εσύ και άλλοι είκοσι Μηχανικοί ανάμεσα σε ένα πλήθος ελεγκτικών οργάνων, επιτροπών και μιας υπηρεσίας της Περιφέρειας εντεταλμένης για τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη της Θράκης δεν είναι συνθήκες εύκολα διαχειρίσιμες»

ΠτΘ: Στο βιβλίο σας αναφέρετε στα γενικά του στοιχεία ότι οι ιστορίες αυτές πόνεσαν και εσάς. Πώς νιώθετε σήμερα για όσα συνέβησαν τότε;

Α.Π.:Προφανώς και με πόνεσαν. Οι άδικες διώξεις σε συγκεκριμένες περιπτώσεις που έκανες υπεύθυνα το καθήκον σου, το ανεξήγητο «πάντρεμα»της Επιτροπής Ελέγχου με τον Επενδυτή στα βαρύτατα κατηγορητήρια, ηαμήχανη στιγμή της πρώτης φοράς της ζωής σου σε καρέκλα κατηγορούμενου, ηαδιανόητη αίσθηση ότι ευθύνεσαιμόνον εσύ και άλλοι είκοσι Μηχανικοί ανάμεσα σε ένα πλήθος ελεγκτικών οργάνων, επιτροπών και μιας υπηρεσίας της Περιφέρειας εντεταλμένης για τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη της Θράκης δεν είναι συνθήκες εύκολα διαχειρίσιμες. Ιδιαίτερα, μάλιστα, όταν σκέφτεσαι ότι όλα ξεκίνησαν ουσιαστικά από ένα απλό φιλικό χτύπημα στην πλάτη και μια επίκληση στο συναίσθημα από τον οικείο πολιτικό Προϊστάμενο.Από την άλλη, βέβαια, το κάθε τι ασφαλώς και συμβαίνει για κάποιο λόγο. Στην αρχή αποκτάς, σταδιακά και με τη βοήθεια ειδικού γιατρού, τη δύναμη που νόμιζες ότι δεν είχες. Στη συνέχεια αντιλαμβάνεσαι καλύτερα τους ανθρώπους, ιδιαίτερα όσους θεωρούσες φίλους, για να μείνεις τελικά –παρά τη συγκινητική ομολογουμένως συλλογική αποδοχή– με λίγους αριθμητικά, αλλά ειλικρινείς φίλους. Ο κάθε άνθρωπος στις δύσκολες στιγμές της ζωής του κάνει τον απολογισμό του, μετράει τα συν και τα πλην, γίνεται πιο δυνατός. Ενίοτε βρίσκει διέξοδο στο προσωπικό του πολιτιστικού περιεχομένου διαδικτυακό περιοδικό «TimeLineAlex»,για να κρατάει σε εγρήγορση το μυαλό του. Ενίοτε συγγράφει καιδύο βιβλία.Το πρώτο βιβλίο, «Λητώ+», ως ειλικρινή συγγνώμη για την αθέτηση υπόσχεσης προς τη Λητώ των εφηβικών του χρόνων. Το δεύτερο βιβλίο, «Εργοστάσια…», ως προσπάθεια αποκατάστασης της αλήθειας για τον ρόλο των συναδέλφων Μηχανικώνπου στελέχωσαν τις Επιτροπές Ελέγχου των Ιδιωτικών επενδύσεων της Θράκης κατά τη δεκαετία του ’90. Ανεξάρτητα με τα παραπάνω οφείλω να ομολογήσω ότι στις δίκες, στο Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Θράκης, το σκηνικό ήταν τελείως διαφορετικό. Είχαμε στο πλευρό μας σπουδαίους Δικηγόρους: Λευκή Κιοσσέ-Παυλίδου, Θεοχάρη Δαλακούρα, Χρήστο Μητσάκο και εκ μέρους του Τ.Ε.Ε. τον Χρήστο Κακλαμάνη και τον αείμνηστο Αντώνη Βγόντζα. Βρεθήκαμε μπροστά σε άριστα ενημερωμένους, ως προς τον Αναπτυξιακό Νόμο και τις αρμοδιότητές μας, Δικαστικούς Λειτουργούς. Υπήρξε Γυναίκα Πρόεδρος Εφετείου, η οποία ταυτόχρονα με την αθώωση της Επιτροπής Ελέγχου στο τέλος της δίκης αναρωτήθηκε φωναχτά «για ποιον ακριβώς λόγο είναι ενώπιόν μας κατηγορούμενοι οι υπάλληλοι της Επιτροπής Ελέγχου;». Τέλος, άξια αναφοράς για τον κλάδο μας ήταν η παρουσία στις υποθέσεις συναδέλφων Μηχανικών της Θράκης, οι οποίοι έκαναν υπεύθυνα το καθήκον τους ως πραγματογνώμονες της Εισαγγελίας. Οι πραγματογνωμοσύνες τους, ως προς τα τεχνικοοικονομικά στοιχεία, ταυτίζονταν απόλυτα με τις εκθέσεις των Επιτροπών Ελέγχου.Ευτυχώς, σχεδόν είκοσι χρόνια μετά, βλέπω τα πράγματα πιο καθαρά, ψύχραιμα, φιλοσοφημένα. Έχω αποδομήσει τις κατηγορίες. Έχω κωδικοποιήσει τις καταθέσεις, ακόμη και τις πιο συνοπτικές, των εμπλεκόμενων προσώπων στην προανακριτική διαδικασία. Με κάποιες γελάω, με κάποιες απορώ και με κάποιες τρομάζω ακόμη και σήμερα από την ανύπαρκτη τεκμηρίωσή τους. Σε κάθε περίπτωση, όμως, τις θεωρώ πολύτιμο υλικό ανθρωπογεωγραφίας για ένα ενδεχόμενο τρίτο βιβλίο μου.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.