«Τεσσερις ανεμοι», ενα λογοτεχνικο ταξιδι στην αμερικανικη υπαιθρο της Μεγαλης Υφεσης

Kristin Hannah, «Τέσσερις άνεμοι», Χριστίνα Σωτηροπούλου (μτφ.), εκδ. Κλειδάριθμος, Αθήνα 2021, σ. 584.

Ένα βιβλίο στον δρόμο που χάραξε ο Tζον Στάινμπεκ με «Τα σταφύλια της οργής», είναι το νέο πόνημα με τίτλο «Τέσσερις Άνεμοι» της Kristin Hannah, της βραβευμένης συγγραφέως του best seller «Το αηδόνι».

Κι αν με «Το Αηδόνι» η συγγραφέας απέδειξε ότι δύναται να περιγράψει αριστοτεχνικά έναν πόλεμο, ήτοι τον Β΄ Παγκόσμιο, το ίδιο ισχύει και με μία μεγάλη οικονομική κρίση, ίσως τη χειρότερη της πρόσφατης ιστορίας μας. Πρόκειται για το περίφημο Κραχ του ’29, τις συνέπειες του οποίου περιγράφει η K. H. διεξοδικά στο «Τέσσερις Άνεμοι».

Η μεγάλη οικονομική ύφεση, η οποία έπληξε όχι μόνο την Αμερική αλλά και ολόκληρο τον κόσμο, άλλες χώρες λιγότερο και άλλες περισσότερο, συνδυάστηκε στον Νέο Κόσμο με μία μεγάλη ξηρασία η οποία ενέσκηψε το 1931 στις Μεγάλες Πεδιάδες των νότιων Μεσοδυτικών πολιτειών, που ανήκουν στη λεκάνη απορροής του Μισισιπή, δηλαδή εκείνες του Τέξας, του Κάνσας, της Οκλαχόμα και άλλων πολλών.

Κεντρική ηρωίδα στο βιβλίο της Κ. Η. είναι η Έλσα, μία κοπέλα που δεν έλαβε από τους γονείς της την αγάπη που της άξιζε. Μεγαλωμένη στα καλά χρόνια, πριν από τη Μεγάλη Ύφεση, η ζωή της θα αλλάξει αναπάντεχα μετά από τη γνωριμία της με έναν απόγονο Ιταλών μεταναστών, τον οποίο θα καταλήξει να παντρευτεί, μεταπηδώντας από τη ζωή τής αστής στη ζωή της αγρότισσας.

Κοντά στην καλόκαρδη πεθερά της, η Έλσα θα μεταμορφωθεί σε ευσυνείδητη αγρότισσα και μητέρα δύο παιδιών που θα τις γνωρίσουν την αληθινή αγάπη που τόσα χρόνια η ίδια στερήθηκε από τους φυσικούς της γονείς. Η μεγάλη ξηρασία όμως το 1931 θα τα ανατρέψει όλα. Η ίδια η φύση, η οποία μέχρι τότε ήταν αρωγός και σύμμαχος των Μαρτινέλι, θα αποβεί η καταστροφή τής οικογένειας, θέτοντας στην Έλσα τη δύσκολη επιλογή μεταξύ της μετανάστευσης στη δυτική ακτή ή της παραμονής σε έναν τόπο που αργοπεθαίνει.

Η συγγραφέας δεν καταφεύγει σε πεπατημένες ατραπούς της μυθιστορηματικής της αφήγησης, αντιθέτως επιλέγει να ξαφνιάζει διαρκώς τον αναγνώστη με τις επιλογές των ηρώων της και τις αναπάντεχες εκπλήξεις που κρύβει στις σελίδες του βιβλίου της. Τα περιγράφει όλα με ζωηρές πινελιές, τόπους, πρόσωπα, συναισθήματα, χωρίς να καταφεύγει σε πλατειασμούς και κοινοτοπίες. Αυτή η τακτική καθιστά το λογοτεχνικό αποτέλεσμα άψογο.

Σε κανένα άλλο μυθιστόρημα της σύγχρονης Λογοτεχνίας δεν  περιγράφεται με τόση ενάργεια η ζωή στις Μεγάλες Πεδιάδες των ΗΠΑ, αλλά και στην Καλιφόρνια, μετά από τη μεγάλη μετανάστευση και την ανεργία που προκάλεσε η Ύφεση.

Εκτός από τις εικόνες της αμερικανικής υπαίθρου, πριν και μετά από την ξηρασία, αυτό το οποίο θα μείνει στον αναγνώστη αδιαμφισβήτητα είναι η συγκίνηση που θα βιώσει, όντας συμμέτοχος με την ανάγνωση, στο δράμα της Έλσας, αλλά και εκατοντάδων άλλων ανθρώπων που έπεσαν θύματα της Μεγάλης Ύφεσης, ανθρώπων εργατικών που έχασαν όλες τις ελπίδες και τη γη τους εν μία νυκτί.

Η συγγραφέας δεν καταφεύγει σε πεπατημένες ατραπούς της μυθιστορηματικής της αφήγησης, αντιθέτως επιλέγει να ξαφνιάζει διαρκώς τον αναγνώστη με τις επιλογές των ηρώων της και τις αναπάντεχες εκπλήξεις που κρύβει στις σελίδες του βιβλίου της. Τα περιγράφει όλα με ζωηρές πινελιές, τόπους, πρόσωπα, συναισθήματα, χωρίς να καταφεύγει σε πλατειασμούς και κοινοτοπίες. Αυτή η τακτική καθιστά το λογοτεχνικό αποτέλεσμα άψογο

Τα θέματα  που θίγει η συγγραφέας είναι περισσότερο σύγχρονα από ποτέ, παρά το γεγονός ότι το βιβλίο αναφέρεται στις δεκαετίες του μεσοπολέμου. Η μετανάστευση και ο ρατσισμός προς τους μετανάστες, η αγάπη για την πατρίδα και τα παιδιά μας, η οικολογία, η φιλία, όλα αυτά απασχολούν και τώρα την ανθρωπότητα, ακριβώς όπως την απασχολούσαν και τότε.

Πάνω απ’ όλα όμως, το μυθιστόρημα διατρέχει σε όλες τις σελίδες του η βαθιά ριζωμένη αγάπη του ανθρώπου για τη γη, τη γη που καλλιεργεί με τόσο κόπο και αυτή του το ανταποδίδει, αλλά και η αγάπη μεταξύ των ανθρώπων και της οικογένειας, κυρίως εκείνη της μάνας προς τα παιδιά. Σε εκείνη καταλήγει τελικά η συγγραφέας. Εκείνη μονάχα είναι που απομένει όταν όλα τα άλλα έχουν χαθεί.

Δεν θα πω περισσότερα για την υπόθεση, διότι κινδυνεύω να καταστρέψω τη μαγεία της ανάγνωσης. Τις εκπλήξεις που επιφυλάσσει η K. H. είναι καλύτερο να τις ανακαλύψει μόνος του ο αναγνώστης. Εγώ αυτό που μπορώ να πω μονάχα είναι ότι, στ’ αλήθεια, οι «Τέσσερις Άνεμοι» ήταν ένα από τα καλύτερα αναγνώσματα που είχα τη φετινή χρονιά.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.