Κωστας Καβανοζης, συγγραφεας «Η Θρακη πρωταγωνιστει στο βιβλιο, ωστοσο ειναι μια Θρακη “λογοτεχνικη”»

Το νέο βιβλίο του Κομοτηναίου συγγραφέα Κώστα Καβανόζη με τίτλο «Το Χαρτόκουτο» παρουσιάζεται σήμερα στην Κομοτηνή, σε διοργάνωση του Συνδέσμου Φιλολόγων Ροδόπης, των εκδόσεων Πατάκη, του Δημοκριτείου Βιβλιοπωλείου και της εφημερίδας Παρατηρητής της Θράκης.
 
Η εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου θα λάβει χώρα στις 19:00 στο χώρο του βιβλιοπωλείου Δημοκρίτειο (Δημοκρίτου 7Α) και πέραν του συγγραφέα για το βιβλίο θα μιλήσει ο ποιητής και συγγραφέας Ιγνάτης Χουβαρδάς. Την εκδήλωση θα προλογίσει ο φιλόλογος κ. Σπύρος Κιοσσές ενώ αποσπάσματα θα διαβάσει η φιλόλογος κ.Μαρία Αλεξίου.
 
Ο Κώστας Καβανόζης γεννήθηκε στην Κομοτηνή το 1967. Είναι φιλόλογος και διδάσκει στη Μέση Εκπαίδευση. «Το Χαρτόκουτο» αποτελεί το τέταρτο κατά σειρά μυθιστόρημά του, μετά τα «Χοιρινό με λάχανο» (2004, Κέδρος), «Του κόσμου ετούτου» (2009, Κέδρος) , «Όλο το φως απ” τα φεγγάρια» (2011, Πατάκης, ενώ έχει συμμετάσχει και σε αρκετά συλλογικά έργα.
 
Με αφορμή την παρουσίαση αυτή ο Κομοτηναίος συγγραφέας μίλησε στο «Ράδιο Παρατηρητής» και τη Νατάσσα Βαφειάδου για το νέο συγγραφικό του δημιούργημα, που αποτελεί το τέταρτο μυθιστόρημά του, το περιεχόμενό του αλλά και τη γενικότερη σχέση του με τη συγγραφή.
 
Κώστας Καβανόζης όμως… 

«Το Χαρτόκουτο» ξεκινάει από την παιδική ηλικία του ήρωα, ο οποίος ανακαλεί πράγματα από το παρελθόν του, τα οποία συνεχίζουν να καθορίζουν τη ζωή του στο παρόν του βιβλίου»

ΠτΘ: κ. Καβανόζη το τέταρτο κατά σειρά μυθιστόρημά σας, «το Χαρτόκουτο» έχει χαρακτηριστεί ως ένα μυθιστόρημα της παιδικής ηλικίας και της νιότης σας. Πείτε μας δύο λόγια για το περιεχόμενό του.
Κ.Κ.: «Το Χαρτόκουτο» όντως ξεκινάει από την παιδική ηλικία του ήρωα, ο οποίος ανακαλεί πράγματα από το παρελθόν του, έχοντας μια εμμονή με την παιδική του ηλικία, τα οποία όμως δεν αρκείται μόνο να τα νοσταλγήσει ή απλά να τα ανακαλέσει, αλλά είναι πράγματα που καθορίζουν τη ζωή του στο παρόν του βιβλίου.

Υπάρχει μια εμμονή στο ερωτικό στοιχείο, καθότι αυτό είναι το πιο προβληματικό στον ήρωα, γιατί πρόκειται για έναν προβληματικό ήρωα. Από κει και πέρα όμως η ιστορία περιστρέφεται γύρω από το πώς η μία ανάμνηση φέρνει την άλλη, οι οποίες μπορεί χρονικά να είναι πολύ απομακρυσμένες ή θεματολογικά να μην συνδέονται, ωστόσο αυτές συνδέονται σε ένα βαθύτερο επίπεδο.
     
Είχα εξαρχής τον προβληματισμό αν θα πρέπει να το ονομάσω μυθιστόρημα ή συλλογή διηγημάτων. Τελικά διαπίστωσα ότι είναι μυθιστόρημα, ωστόσο όντως το κάθε κεφάλαιο μπορεί να λειτουργήσει και ως διήγημα ξεχωριστό. Το βιβλίο ακολουθεί την ίδια λογική όπως τα πράγματα που είναι συγκεντρωμένα σε ένα χαρτόκουτο. Το χαρτόκουτο είναι ένα κουτί που έχει ο ήρωας μέσα στο κομοδίνο του, δίπλα στο κρεβάτι του και στο οποίο συλλέγει διάφορα αντικείμενα από το παρελθόν του, όπως ένα τσαλακωμένο σημείωμα ή ένα σπασμένο στρατιωτάκι από όταν ήταν παιδί. Ασήμαντα μεν για τους άλλους ανθρώπους, με σπουδαία συναισθηματική και οντολογική αξία δε για τον ίδιο, στα οποία δίνει μία άλλη διάσταση έχοντάς τα ως ζωντανά. 

«Η πρώτη ύλη του βιβλίου είναι τα δικά μου προσωπικά βιώματα, τα οποία ωστόσο είναι τόσο παραλλαγμένα που καταλήγουν να είναι τα βιώματα του πρωταγωνιστή και κατ’ επέκταση του κάθε αναγνώστη»

ΠτΘ: Θα ήθελα να μιλήσουμε για μια ιστορία του βιβλίου που αφορά στην απώλεια κάποιων αγαπημένων μας ανθρώπων, στην απουσία συγκεκριμένα της πατρικής φιγούρας. Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης των κειμένων αυτών; Θα μπορούσατε να πείτε ότι αποτελούν ένα είδος καταγραφής των δικών σας βιωμάτων;
Κ.Κ.: Σαν συγγραφέας όταν ξεκινάω να γράφω ξεκινάω πάντα από δικά μου προσωπικά βιώματα. Από το δικό μου βιωματικό υλικό και νομίζω ότι αυτό το κάνουν οι περισσότεροι συγγραφείς. Ξεκινάς από αυτό που έχεις ζήσει και από αυτό που ξέρεις καλά. Ωστόσο το να μεταφέρεις τα βιώματά σου στο χαρτί, δεν είναι λογοτεχνία σε καμία περίπτωση, ούτε αφορά κάποιον. Το ζήτημα είναι τι θα κάνεις με αυτά. Ξεκινάς ίσως από κάτι που έζησες, αλλά αυτό δεν έχει από μόνο του κάποια αξία. Αξία έχει το πώς θα το δουλέψεις.

Τα βιώματά σου αποτελούν την πρώτη ύλη που έχεις στα χέρια σου κι από κει και πέρα μπαίνει η γλώσσα, η εμπειρία, η ζωή που έχεις ζήσει και σου δίνει μια συγκεκριμένη μορφή μετά από πάρα πολύ δουλειά. Αφορμή λοιπόν και για «Το χαρτόκουτο» ήταν τα δικά μου βιώματα. Ωστόσο είναι τόσο παραλλαγμένα που καταλήγουν τελικά να μην είναι δικά μου, αλλά να είναι του πρωταγωνιστή του βιβλίου και μέσα από αυτό περνούν και στους αναγνώστες. Διαβάζοντας ένα βιβλίο, πάντα θέλεις να ταυτιστείς, να βρεις πράγματα δικά σου μέσα στο βιβλίο, αλλιώς το παρατάς.
 
ΠτΘ: Έλκετε την καταγωγή σας από την Κομοτηνή. Υπάρχουν στο βιβλίο παραλλαγμένες δικές σας αναμνήσεις από την πόλη αυτή;
Κ.Κ.: Η Κομοτηνή είναι όντως η γενέτειρά μου, αλλά η καταγωγή μου είναι από τον Έβρο. Γεννήθηκα στην Κομοτηνή το 1967 και έζησα στο χωριό Προσκυνητές. Εκεί πήγα στο δημοτικό. Φύγαμε από τους Προσκυνητές το 1977, αλλά μέχρι τότε ζούσα εκεί. Επομένως ένα μεγάλο κομμάτι της παιδικής μου ηλικίας το πέρασα εκεί. Λογικό και επόμενο λοιπόν μέσα στο βιβλίο να υπάρχουν αναμνήσεις και βιώματα από την Κομοτηνή. Δε θα μπορούσε να είναι διαφορετικά εφόσον κουβαλάω μέσα μου την παιδική μου ηλικία. Ο τόπος ωστόσο, που για μένα παίζει πολύ μεγάλο ρόλο στο βιβλίο, όπως και σε κάθε μου βιβλίο, δεν είναι ακριβώς όπως ήταν. Είναι παραλλαγμένος. Υπάρχει αναφορά σε έναν νεολιθικό οικισμό ο οποίος υποτίθεται ότι βρίσκεται εκεί όπου ο ήρωας μεγαλώνει, μόνο που αυτός ο νεολιθικός οικισμός στην πραγματικότητα βρίσκεται στην Καστοριά με την οποία δεν έχω καμία σχέση. Ποιητική αδεία λοιπόν μετέφερα εκείνον τον οικισμό στα μέρη, που δεν τα ταυτοποιώ ως Θράκη, ωστόσο νομίζω ότι όποιος διαβάσει το βιβλίο θα καταλάβει ότι μιλάω γι’ αυτήν. Απλώς έχω φτιάξει μια Θράκη «λογοτεχνική». Δεν έχει να κάνει με την πραγματική, αλλά σίγουρα οι αναμνήσεις ξεκινούν από κει και συγκεκριμένα από τους Προσκυνητές. 

«Η γλώσσα είναι αυτή που δίδει διέξοδο, και σε σένα και στο κείμενο»

ΠτΘ: Διαβάζοντας το βιογραφικό σας βλέπουμε ότι είστε ένας από τους πιο καταρτισμένους συγγραφείς στην Ελλάδα, αυτή τη στιγμή. Έχετε μεταπτυχιακό στη δημιουργική γραφή, έχετε ασχοληθεί επισταμένως με τη δημιουργική γραφή, και επιπλέον είστε φιλόλογος και διδάσκετε στη μέση εκπαίδευση. Πώς είναι αυτό το ταξίδι στη γλώσσα και στη γραφή;
Κ.Κ.: Η γλώσσα είναι το Α και το Ω για έναν άνθρωπο ο οποίος γράφει. Είναι το μόνο υλικό που έχει στα χέρια του. Φυσικά κουβαλάει τις μνήμες του και όλα τα άλλα, αλλά ο τρόπος για να βγάλεις πράγματα προς τα έξω, πράγματα τα οποία θα χρησιμοποιήσεις, είναι η γλώσσα, οι λέξεις. Όπως ο γλύπτης έχει το μάρμαρο. Όταν ο γλύπτης παίρνει ένα κομμάτι μάρμαρο στα χέρια του, αυτό δεν είναι τίποτα. Σιγά σιγά με πολύ σκληρή δουλειά με τα χέρια του, του δίνει σχήμα. Το ίδιο κάνει και ο συγγραφέας. Έχει στα χέρια του υλικό ανεπεξέργαστο, το οποίο το πλάθει σιγά σιγά με πολύ υπομονή, αποτυγχάνοντας, δοκιμάζοντας κι όλα αυτά φυσικά είναι η γλώσσα. Δεν έχει άλλο. Όπως ο συνθέτης έχει τις νότες. Από μόνες τους οι νότες, από μόνες τους οι λέξεις, όπως κι από μόνο του το μάρμαρο δε λένε κάτι. Επομένως η γλώσσα είναι αυτή που θα σου δώσει διέξοδο, και σε σένα και στο κείμενο. Η γλώσσα είναι αυτή που θα το κοινωνήσει προς τα έξω.
 
Το πώς συνδυάζεται η διδασκαλία με τη λογοτεχνία είναι ένα μεγάλο ζήτημα. Κανονικά αυτά τα δύο δεν συνδυάζονται. Μου αρέσει πάρα πολύ η δουλειά μου, είμαι φιλόλογος, διδάσκω στη μέση εκπαίδευση, τελευταία διδάσκω και στο μεταπτυχιακό τμήμα του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας που είναι για μένα μια πάρα πολύ ωραία εμπειρία, ωστόσο άλλο πράγμα είναι η διδασκαλία κι άλλο πράγμα η γραφή. Έχω την ευτυχία να υπηρετώ δυο πράγματα που τα αγαπώ εξίσου πολύ.
 
 

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.