Κατι γινεται στο Γαλατα

Τι θα λέγατε να κάναμε μαζί μικρές και μεγάλες περιηγήσεις στην Πόλη; Να περπατούσαμε νοερά στους μεγάλους δρόμους και τα στενά σοκάκια; Να ανεβοκατεβαίναμε τις γειτονιές στις ακτές του Κεράτιου και του Βοσπόρου; Να σας σύστηνα τις Ρωμαίικες Κοινότητες και να σας έφερνα τα νέα τους;

Γιατί η Πόλη είναι έρωτας κι όποιος τη γνωρίσει δεν την ξεχνά! Κι όχι, μην ανησυχείτε δεν θα σας μιλώ για τα γνωστά και τα πολυδιαφημισμένα. Θα σας παίρνω από το χέρι και θα χωνόμαστε σε σχολεία και σε κοινοτικά σαλόνια, σε εκδηλώσεις και γιορτές. Θα πάμε σε αγορές και σε παζάρια. Θα μπούμε σε εκκλησίες και τεμένη, σε κονάκια και χαμάμ. Θα γνωρίσουμε απλούς ανθρώπους αλλά και προσωπικότητες της Ρωμαίικης Κοινότητας. Θα μιλήσουμε για όλα αυτά και για πολλά ακόμα κι όσα καινούρια και απρόοπτα συμβαίνουν στην Πόλη των πόλεων.

Και για αρχή τι θα λέγατε να πάμε μία βόλτα στο Γαλατά;

Η πλαγιά του λόφου, στην απέναντι ακτή του Κεράτιου από την ιστορική χερσόνησο, που κάποτε αναδείχθηκε σε τραπεζικό, εμπορικό και χρηματιστηριακό κέντρο, πέρασε από πολλές μεταπτώσεις. Από περιοχή των Ρωμιών και των Εβραίων αλλά και πολλών Λεβαντίνων, που είχαν τις επιχειρήσεις τους και τις λαμπρές κατοικίες τους με θέα το σημείο που ενώνονται οι τρεις θάλασσες, που περικυκλώνουν την Πόλη, ο Βόσπορος, ο Κεράτιος και η Θάλασσα του Μαρμαρά, μετατράπηκε μετά τη δεκαετία του 50 σε παρακμιακή περιοχή, που μόλις έπεφτε το φως της μέρας φοβόταν κανείς να περάσει. Εκεί λοιπόν σ’ αυτήν τη γειτονιά, εκεί που ο λόφος του Πέρα καταλήγει να φιλά το Βόσπορο, πάνω στην κεντρική οδό Kemealtı οι Ρωμιοί έχτισαν την αστική σχολή τους, το δημοτικό σχολείο της περιοχής. Μεγαλόπρεπο, εντυπωσιακό σχολείο, ένα στολίδι που κοσμεί ακόμα και σήμερα την περιοχή. Σε οικόπεδο που δώρισε η Ελένη Ζαρίφη, σύζυγος του μεγάλου τραπεζίτη κι ευεργέτη Γεωργίου Ζαρίφη, κα με τη γενναία δική της χρηματική δωρεά, ξεκίνησαν το 1908 οι εργασίες ανέγερσης της Σχολής του Γαλατά.  Στους πέντε ορόφους του, των 800 τ.μ. ο καθένας, φιλοξένησε από το 1910 που άνοιξε τις πύλες του, μέχρι το 1988, που έκλεισε ελλείψει μαθητών, χιλιάδες αγόρια αρχικά και κορίτσια αργότερα στα θρανία του. 

Τα σχολεία όταν σιωπούν μοιάζουν με νεκρά σώματα. Η παρουσία παιδιών, οι φωνές και τα ποδοβολητά τους, τα παιχνίδια και τα γέλια τους, οι ήχοι του γυρίσματος των σελίδων των βιβλίων αλλά και το σύρσιμο του μολυβιού τους πάνω στο χαρτί είναι ήχοι που λες και τους έχουν απορροφήσει οι τοίχοι και τους αφήνουν και πάλι να ακουστούν μόνο τις ώρες της απόλυτης ησυχίας. Τις υπόλοιπες ώρες σιωπούν και περιμένουν.

Έτσι και η σχολή του Γαλατά περίμενε για χρόνια τη στιγμή που και πάλι θα αποκτούσε ζωή, μπορεί όχι ακριβώς σχολική αλλά σίγουρα παιδευτική. Έτσι η δωρεά του ιδρύματος της οικογένειας Μαρτίνου έδωσε πνοή ζωής στο εμβληματικό αυτό κτίριο των αρχών του 20ου αι. Η εκ βάθρων ανακαίνιση και η μετατροπή του σε Πολιτιστικό Κέντρο της Ρωμαίικης Ομογένειας το κάνει σημείο αναφοράς, με θεματική βιβλιοθήκη, αίθουσες εκδηλώσεων και εκθέσεων, μικρό μουσειακό χώρο, εστιατόριο και καφέ. Όλα συνδεδεμένα με την ελληνική γλώσσα και τη ρωμαίικη παράδοση και κουλτούρα.

Η απαξιωμένη και εγκαταλελειμμένη περιοχή του Γαλατά, μετατράπηκε τα τελευταία χρόνια σε πόλο έλξης μετά και την ανάπλαση του λιμανιού. Karaköy, Topahane, Galata έχουν γίνει περιοχές που συγκεντρώνουν χιλιάδες επισκέπτες καθημερινά με το Galataport να φιλοξενεί το μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, τον εντυπωσιακό χώρο που δένουν τα κρουαζιερόπλοια, ένα από τα ακριβότερα ξενοδοχεία στον κόσμο, το Peninsula, και μια υπέροχα διαμορφωμένη παραλιακή ζώνη, ιδανική για περίπατο, ειδικά την ώρα του ηλιοβασιλέματος, που ο ήλιος βυθίζεται στη Θάλασσα του Μαρμαρά και οι φιγούρες των τζαμιών και της Αγια-Σοφιάς γίνονται μαύρες σκιές πάνω στον φλεγόμενο καμβά του ουρανού.

 Η Σχολή του Γαλατά με το υπέροχο κτίριο της θα θυμίζει σε όλους την δυναμική παρουσία των Ρωμιών στην περιοχή, τη δύναμη και τη ενεργή δράση που ανέπτυξε κάποτε αυτή η κοινότητα. Οι δικαστικοί αγώνες που έδωσαν για χρόνια οι άνθρωποι της ομογένειας και η επιστροφή τελικά των τίτλων ιδιοκτησίας το 2012 στους νόμιμους ιδιοκτήτες, το Βακούφι του Γαλατά,  ήταν η πρώτη νίκη. Η λαμπερή επαναφορά της σχολής στα πνευματικά πράγματα της Πόλης είναι η δεύτερη. Κι έπονται κι άλλες.

Ήδη η πρώτη έκθεση με συλλεκτικά αντικείμενα και πίνακες των οικ. Μαρτίνου και Koç, πάντα με θέμα την Πόλη, κερδίζει το ενδιαφέρον των επισκεπτών. Οι άοκνες προσπάθειες της κ. Μαίρης Κομοροσάνο, της Προέδρου του Βακουφιού, με τη συνδρομή της Εύας Αχλάδη, υπεύθυνης της βιβλιοθήκης του Σισμανογλείου Μεγάρου, θα φέρουν το καλύτερο αποτέλεσμα.

Σημ. είχαμε τη χαρά αλλά και την τιμή να προσθέσουμε κι εμείς ένα ελάχιστο λιθαράκι σ’ αυτήν την προσπάθεια προσφέροντας τα βιβλία μας στη συλλογή της βιβλιοθήκης.

* Η Μαρία Δήμου γεννήθηκε στην Κομοτηνή και είναι δασκάλα. Έχει υπηρετήσει σε δημόσια και μειονοτικά σχολεία στη Θράκη και στην Κωνσταντινούπολη. Έχει γράψει το βιβλίο «Η Πόλη όπως την κράτησα μέσα μου» εκδ. Επίκεντρο και με τον Συμεών Σολταρίδη το «Παλαιομουσουλμάνοι και Κεμαλικοί στη Δυτική Θράκη» που κυκλοφορεί σε ηλεκτρονική μορφή από τις εκδόσεις Bookoo. Επίσης συμμετείχε με κείμενό της στο συλλογικό τόμο «Aşrı Memleket» του εκδ. οίκου İletişim. Τα τελευταία χρόνια μοιράζει τη ζωή της ανάμεσα στην Πόλη και την Κομοτηνή.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.