Η νεα ποιητικη καταθεση του Πασχαλη Κατσικα

Τον κομοτηναίο τεχνίτη του λόγου Πασχάλη Κατσίκα πολλές φορές έχω παρουσιάσει τα τελευταία χρόνια. Όπως έχω γράψει σε κείμενό μου : «Είναι ένας ποιητής άμεσος και ειλικρινής.  Τα ποιήματα κινούνται ανάμεσα στο άτομο και στο σύνολο, ενώ μιλά για τη φύση και τα προβλήματά της. Ασχολείται με τον άνθρωπο της εποχής μας. Η κραυγή του είναι κραυγή απελευθέρωσης: «“Λευτερωθείτε είναι / η μόνη θεραπεία”».

 Μέσα  στο δύσκολο καλοκαίρι του 2021 είχα τη χαρά και τιμή να μιλήσω σε εκδήλωση της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Κομοτηνής, παρουσιάζοντας την ποιητική συλλογή «Ρετάλια» του Πασχάλη Κατσίκα (εκδ. Γράφημα, 2020), αναφέρθηκα επίσης στην πρώτη ποιητική του συλλογή με τίτλο «Τεταρτημόρια» που εκδόθηκε το 2019 από τις εκδόσεις του Παρατηρητή της Θράκης, αλλά και τη νέα ποιητική του συλλογή «Κοιμώμενο τσίρκο»  που κυκλοφορεί ηλεκτρονικά, από τις εκδόσεις Εξιτήριον, ήδη και σε ιδιωτική έκδοση, 2021.

Τον Δεκέμβριο 2021 στη σειρά κειμένων που επιμελούμαι «Ποιήματα Εποχής» δημοσίευσα το κείμενο «Ο σύγχρονος εκρηκτικός λόγος του ποιητή Πασχάλη Κατσίκα», όπου είχα τη χαρά να παρουσιάσω δύο σύγχρονα αδημοσίευτα τότε ποιήματά του. Το ένα από αυτά, αριστούργημα, ήδη περιλαμβάνεται στη νέα τέταρτη συλλογή του, με τίτλο «Τα κόκκινα πουλιά». Θα το παραθέσω ως πρόγευση και στη συνέχεια θα μιλήσω για τη νέα αυτή συλλογή του.

ΤΑ ΑΔΙΗΓΗΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ

Όσο ωριμάζουν πληγώνονται απ’ τον χρόνο

κι εγώ τα περιθάλπω με στοργή

Πρωί και βράδυ από μία εκφώνηση δυνατά

μου έχουν συστήσει οι γιατροί

τις λέξεις τους ν’ αλλάζω τακτικά προτού κακοφορμίσουν

Κι όταν πια είναι ικανά να εργαστούν

λιγάκι πριν γεράσουν, σε σας τα παραδίδω

Η καλαίσθητη συλλογή «Τα κόκκινα πουλιά» των εκδόσεων Δρόμων, με το λαμπρό έργο του Γιάννη Δημητράκη «Πτηνά» ακουαρέλα στο εξώφυλλο, και τη φιλολογική επιμέλεια της Ιφιγένειας Σιαφάκα, είναι αφιερωμένη στη Σοφία. Η συλλογή περιέχει 47 ποιήματα και διαιρείται σε τέσσερες ενότητες. Στα ποιήματα της νέας συλλογής διαπιστώνω μία στροφή προς την ποιητική της δημιουργίας. Πολλά ποιήματα «εικονογραφούν» αισθήματα και συναισθήματα:

—Ας είμαι μόνο μια λακκούβα στο μαξιλάρι/ Το πρωί σαν ανοίγει τα μάτια

—Ευτυχώς με αγκυλώνεις/ Στην πραγματικότητα/ Μένω υπόχρεος που σ’ αγαπώ

— Όσο κι αν νίφτηκα/ Η νοητή οσμή δεν λέει να ξεθωριάσει.

Εκείνο που διαπιστώνουμε μέσα από την επαφή μας με τη φύση και τον άνθρωπο είναι ο διαρκής μετασχηματισμός και η αέναη ροή των οντοτήτων:

—Κι οι πεταλούδες που έσπρωχναν/Τα σώματα στον έρωτα γίνονται νυχτερίδες/

Να σκεπάσουν το φεγγάρι

—Κι εσύ, σ’ ένα λιμάνι χιονισμένο,/ Σφυρίζεις τον σκοπό/ Που πέφτει από τα δέντρα.

  Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της δημιουργίας είναι ο πόνος:

— Με μια κόκκινη ανάσα / παίζω τότε εξαίσια μουσική/ Έτσι όμως  κάνεις ένα άλμα ζωής:

—Από λαθρεπιβάτης βρέθηκα μηχανοδηγός.

Σε τούτη τη γραμμή ένα χαρακτηριστικό ποίημα:

ΘΥΤΗΣ ΚΑΙ ΘΥΜΑ

Σε σκόπιμη συσκότιση

εχθρεύομαι ό,τι με συγκροτεί

Λευκό ή κόκκινο αίνιγμα

που μου δανείζετε οίστρο

Απόψε το φλεβικό μου δίκτυο

διψά για μια στρεβλή γιορτή

Ας είναι πάρα φύση και ύπουλος ο οργασμός

Αύριο η τοξικολογία θ’ αποφανθεί με τακτ

πως ήταν απλώς το σύμπτωμα

κοινής δηλητηρίασης

Επεκτείνοντας τούτη την προβληματική, θα λέγαμε ότι φτάνουμε στο πάντρεμα ζωής και θανάτου, στην αέναη οντολογία και διαλεκτική:

Απροειδοποίητα φάνηκε η ομορφιά του κόσμου/ Μόλις γεννήθηκε ο θάνατος.

Οι ποιητές και τα ποιήματα αποτελούν για τον Πασχάλη Κατσίκα πεδίο λαμπρής δημιουργίας. Ένα δείγμα που συναιρεί κατά κάποιο τρόπο όλες τις επισημάνσεις μας:

ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΚΙ ΕΝΑΝ ΚΑΙΡΟ

                                  στον γιο μου

Έδωσα μιλιά στα δέντρα

Κι αισθήματα στα τρεχούμενα νερά

Ποιήματα έγραψα στα χώματα

Όταν με καταπιούν ν’ ακούς τη φωνή μου

Πάνω στο δέρμα της μάνας μου, της γης.

Συνεχίζουμε με ένα ποίημα που αντιστοιχεί με τον τίτλο της συλλογής:

ΑΠΟΨΕ

Δεν μ’ αγαπούν τα πουλιά

σπάνε τα τζάμια στα παράθυρα

συντρίμμια γίνεται το ταβάνι

Ζητιανεύω τσουρέκια στον ουρανό

να χορτάσω το πεινασμένο φάντασμα

που δίχως πόδια

παίζει μιαν εξαντλητική φλογέρα.

Ο Πασχάλης Κατσίκας αφιερώνει το ποίημά του «Άνθρωποι και Ποντίκια» στον Ντίνο Χριστιανόπουλο. Το ποίημα αυτό καταλήγει με το εξής τετράστιχο:

Όλοι εσείς που ξημεροβραδιάζεστε /Στα δρομολόγια του πάθους/ Αφήστε τουλάχιστον ένα στεφάνι/ Στον τύμβο της δυστυχίας μου.

Μας κατευθύνει ο νέος ποιητής στους εμβληματικούς στίχους του αγαπητού μου Ντίνου Χριστιανόπουλου από το ποίημά του «Ενός λεπτού σιγή»:

Ἐσεῖς ποὺ βρήκατε τὸν ἄνθρωπό σας

κι ἔχετε ἕνα χέρι νὰ σᾶς σφίγγει τρυφερά,

ἕναν ὦμο ν᾿ ἀκουμπᾶτε τὴν πίκρα σας,

ἕνα κορμὶ νὰ ὑπερασπίζει τὴν ἔξαψή σας,

κοκκινίσατε ἄραγε γιὰ τὴν τόση εὐτυχία σας,

ἔστω καὶ μία φορά;

Εἴπατε νὰ κρατήσετε ἑνὸς λεπτοῦ σιγή

γιὰ τοὺς ἀπεγνωσμένους;

(ἀπὸ τὴ Συλλογή του Ντίνου Χριστιανόπουλου, «Ἀνυπεράσπιστος Καημός»)

Σε ευχαριστώ και σε συγχαίρω, φίλε Πασχάλη, για το πλούσιο έργο σου.

ΞΑΝΘΗ, ΜΕΓΑΛΗ ΒΔΟΜΑΔΑ 2022

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.