Η Ελενη Εφραιμιδου και ο Χρηστος Βασματζιδης γραφουν για την ποιητικη συλλογἠ «Περιμετρος» του Γιαννη Στρουμπα

Η ξανθιώτισσα συγγραφέας της υπέροχης «Γκέρα»  Ελένη Δημητριάδου-Εφραιμίδου και ο αλεξανδρουπολίτης, εξαιρετικός αναγνώστης λογοτεχνίας και κριτικογράφος,  Χρήστος Βασματζίδης,  αναφέρθηκαν στην πρόσφατη, τέταρτη, ποιητική συλλογή του κομοτηναίου εκπαιδευτικού, φιλολόγου και συγγραφέα Γιάννη Στρούμπα «Περίμετρος», στους προσωπικούς τους λογαριασμούς στο facebook,  αποδεικνύοντας για μια ακόμη φορά ότι οι Θρακιώτες −συγγραφείς και αναγνώστες λογοτεχνίας−, και γράφουν καλά αλλά και τη «διαβάζουν» εξαιρετικά, κι ευτυχώς, υπερνικώντας αποστάσεις και χιλιόμετρα των ομολόγων του κέντρου με το «μετρό» της ευαισθησίας τους.

Ελένη Εφραιμίδου, Χρήστος Βασματζίδης και «Περίμετρος» όμως…

Ελένη Εφραιμίδου

« “Περίμετρος”: Πόσα μέτρα αιχμαλωσίας χρειάζεται μία περίφραξη;»

«Στην τέταρτη ποιητική του κατάθεση, ο Γιάννης Στρούμπας καταγράφει, σχολιάζει, καυτηριάζει τη σύγχρονη ανθρωπιστική και κοινωνική κρίση της εποχής του. Ένας έντονος κοινωνικός προβληματισμός δονεί τους στίχους της συλλογής για το άγχος, τη μοναξιά, τη μελαγχολία, την απόγνωση, την αδράνεια και την αλλοτρίωση του εσώτερου ψυχισμού του σύγχρονου ανθρώπου, επιβεβαιώνοντας έτσι τη ρήση του Γ. Σεφέρη, “ο ποιητής ένας κληρωτός της εποχής του”.

Οι διαβρωτικές αποβάθρες και καταβόθρες του Μετρό ή γενικότερα των Μετρό στα μεγάλα αστικά κέντρα είναι το σημείο έμπνευσης του Γιάννη Στρούμπα, όπου με το γνωστό επιγραμματικό, αποφθεγματικό και σκωπτικό του ύφος, μας δίνει εικόνες αστραπές ενός πολύμορφου, ανώνυμου πλήθους που σαν μυρμήγκια στοιβάζονται στις σκοτεινές στοές και στα βαγόνια ενός συρμού και που το μοναδικό συναίσθημα που τους ενώνει είναι μια καθημερινή, περιορισμένη και αδιέξοδη διαδρομή συνήθειας, με μοναδικό στόχο μια ανούσια και ανελεύθερη επιβίωση.

“Τι κρύβει μέσα της μια μυρμηγκοφωλιά;

Τι ζει και πώς / στο πολυδαίδαλο σκοτάδι;” (“Μυρμηγκοφωλιά”,  σ.11).

Στις αποβάθρες του Μετρό, αποβάθρες χωρίς λιμάνια και πλοία διαφυγής, ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι του πάνω και του κάτω κόσμου, τα ανάπηρα και κατεδαφιστέα συναισθήματα του συνωστισμένου πλήθους, προβάλλονται με την ευφάνταστη ποιητική υφή του Στρούμπα ως σε μία θεατρική σκηνή όπου η υποκρισία των ηρώων δεν εξαντλείται σε καμία στάση και σε καμία “αυλαία που δεν πέφτει”( “Είναι σκηνή”, σ.12).

Πολλαπλά συναισθήματα κενού ταξιδεύουν μαζί στις πολλαπλές στάσεις του και κανένα στιγμιαίο φως δεν φωτίζει τα επαναλαμβανόμενα αδιέξοδα των ανθρώπων.

Το φως βουλιάζει στις στοές

“Νέο φως, νέα στάση, νέα εκκίνηση

μπετόν τσιμέντα σκυροδέματα.

Απ’ το παράθυρό μου τρέχουν

τα σκυροδέματα” (“Απ’ το παράθυρο”, σ.18).

Πολλά τα ποιήματα που ξεχωρίζω, στέκομαι όμως στο ποίημα “Αιώνας των φώτων”, σ.20, όπου το ποιητικό υποκείμενο αυτοσαρκάζεται κοιτώντας το “μηχανικό επίτευγμα / κάποιου αιώνα φώτων”, στους στίχους: “Πάντ’ ανοιχτά πάντ’ άρρωστα/τα φώτα της στοάς μου”, σε μια αντιπαράθεση με τους στίχους του Δ. Σολωμού, “Πάντ’ ανοιχτά πάντ’ άγρυπνα/ τα μάτια της ψυχής μου”, από τους “Ελεύθερους πολιορκημένους” του.

Οι ελεύθεροι πολιορκημένοι του Μετρό, κατά τον Γιάννη Στρούμπα, επί σκηνής λοιπόν.

Καλοτάξιδο, Γιάννη!»

Χρήστος Βασματζίδης

«Νομίζω ότι είναι τα πιο ώριμα ποιήματα που έχω διαβάσει από τον Γιάννη Στρούμπα»

«Μπορεί μία ποιητική συλλογή να εμπνευστεί από τις αποβάθρες και τις σήραγγες ενός μετρό; Να περάσει σε στίχους το περίφημο “mind the gap”; Να εναρμονίσει τον ήχο ενός ταχύτατου συρμού με τις σκέψεις ενός πλήθους που κατεβαίνει τις κυλιόμενες σκάλες;

Η “Περίμετρος” του Γιάννη Στρούμπα, είναι μία ποιητική συλλογή-παλίμψηστο. Ενώ τη χαρακτηρίζει το ενιαίο του θέματος, τα ποιήματα έχουν διάφορες υφές και γεύσεις, που παραπέμπουν σε μία ευρεία κλίμακα ρευμάτων από τη δημοτική παράδοση έως τη μεταμοντέρνα συνθήκη.

“Τι κρύβει μέσα της/ μια μυρμηγκοφωλιά;/ Τι ζει και πώς/ στο πολυδαίδαλο σκοτάδι;…”/ και “Αν τα σκέλια σφίγγω/ είναι που/ βγαίνοντας επάνω/ταξί έπρεπε να βρω/ είναι που/ κατουριέμαι/από εκατόν είκοσι μόλις ml/ταξική αγωνία”.

Ο ποιητής εναλλάσσει ταχύτητες, άλλοτε τα ποιήματα είναι ολιγόστιχα άλλοτε πιο σύνθετα, οπότε παίρνουμε και τις κατάλληλες ανάσες. Είμαστε σ’ ένα σκοτάδι που διαλύεται από τα φώτα των αποβαθρών. Είμαστε κοντά στις γραμμές ασφαλείας αλλά και βαθιά στο τούνελ. Λείπει ο αέρας και η τριβή των συρμών στις ράγες πάντα προκαλεί ανατριχίλα. Ένα αίσθημα ασφυξίας, αναμονής αλλά και μία ελπίδα για έναν καλύτερο προορισμό.

Τα ποιήματα έχουν δημοσιευθεί για πρώτη φορά σε λογοτεχνικά περιοδικά και sites, και συγκεντρώθηκαν σ’ αυτό το τομίδιο με μία ιδιαίτερη αρχιτεκτονική δομή που μόνο σε σήραγγες και κατηφόρες δεν παραπέμπει. Είναι κι αυτή μία συνθήκη για να σε θέλξει ένα ποιητικό βιβλίο. Η δομή της, η αύρα της συγκέντρωσης των ποιημάτων, ο τρόπος που τίθενται στις σελίδες. Είναι μέρος της κειμενικής συγκρότησης κι εγώ τουλάχιστον δίνω σημασία σ’ αυτές τις λεπτομέρειες, που δεν εννοούνται ως αμελητέες, όταν πρόκειται για μία ποιητική σύνθεση. Ταιριαστό με τα παραπάνω και το εξώφυλλο, λεπτομέρειες από έργο του Νίκου Οικονομίδη. Νομίζω ότι είναι τα πιο ώριμα ποιήματα που έχω διαβάσει από τον Γιάννη Στρούμπα.

Ξεχώρισα και παραθέτω το παρακάτω ποίημα που είναι γραμμένο σε πλάγια γραφή στο βιβλίο. Ο ποιητής εδώ ανακοινώνει ένα συμβάν, αντλεί έμπνευση από τη μεταφυσική της θρησκευτικής παράδοσης, δημιουργεί μία εσκεμμένη σύγχυση με την Ομόνοια (σταθμός και ουσιαστικό) και φτιάχνει τελικώς ένα ποιητικό ρεπορτάζ:

Ο ΕΡΧΟΜΕΝΟΣ

“Τραγικό συμβάν

στον σταθμό του μετρό Ομονοίας.

Μεσήλικη γυναίκα

βρέθηκε ανάσκελα στις ράγες

για λόγους απροσδιόριστους.

Πέτυχαν να την ανασύρουν

τρεις νεαροί

που ρίχτηκαν στο μαύρο

να προλάβουν

τον Ερχόμενο.

Πλην, καθώς όλοι απομακρύνοταν

συρμένοι απ’ του βίου τους την Ομόνοια

την άτυχη γυναίκα διαμέλισε

στην αποβάθρα μόνη ξαπλωμένη

προτού συνέλθει καν από το σοκ

ο ανηλεής συρμός

της καθημερινότητας

Οι Αρχές ακόμη ερευνούν

τας χείρας νίπτοντας κι ευχόμενες

Ομόνοια υμίν

Πόθεν ανέκυψε ο Ερχόμενος”».

Καλοτάξιδη η νέα ποιητική σας συλλογή, ποιητά  Γιάννη Στρούμπα!

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.