Γαλλια: δεξια στην καλπη, αριστερα στην καρδια;

Λίγο πριν τον πρώτο γύρο των γαλλικών προεδρικών εκλογών

Την Κυριακή 24 Απριλίου θα γνωρίζουμε τον επόμενο πρόεδρο της Γαλλίας. Ο «κεντρώος» Εμανουέλ Μακρόν είναι το φαβορί, έχοντας στα δεξιά του τρεις ισχυρές υποψηφιότητες. Στην πολυδιασπασμένη Αριστερά ξεχωρίζει ο Ζαν Λυκ Μελανσόν, με ισχνές πιθανότητες να βρεθεί στον δεύτερο γύρο. Αδυνατώντας να καταλήξει σε μια κοινή υποψηφιότητα, μοιάζει ακόμη μια φορά να βρίσκεται σε πολιτική αδυναμία.

Ο Μακρόν βρίσκεται αντιμέτωπος με τρεις αποχρώσεις της Δεξιάς. Μια παραδοσιακή συντηρητική υποψήφια, την Βαλερί Πεκρές, η οποία αυτοσυστήνεται ως μείγμα Θάτσερ και Μέρκελ, και ενώ ξεκίνησε δυναμικά φαίνεται να έχει χάσει την αρχική της ορμή. Μια τυπική ακροδεξιά υποψήφια, την Μαρίν Λεπέν, η οποία επιχειρεί μια «κανονικοποίηση» του λεπενισμού, ώστε κάποια στιγμή να εμφανιστεί ως «νόμιμη» κυβερνητική δύναμη χωρίς να συσπειρώνει εναντίον της το (όλο και πιο απρόθυμο πάντως) δημοκρατικό μέτωπο. Και μία alt-Right υποψηφιότητα, τον Ερίκ Ζεμούρ, ο οποίος μέσα από την ακραία ξενοφοβία και την υιοθέτηση θέσεων όπως η θεωρία της δημογραφικής «μεγάλης αντικατάστασης» (του λευκού χριστιανικού πληθυσμού της Ευρώπης από τους μουσουλμάνους) ριζοσπαστικοποιεί την ατζέντα του λεπενισμού προσπαθώντας να πλασαριστεί ως «the real thing» και να καλύψει το έδαφος που αφήνει η Λεπέν μετατοπιζόμενη προς πιο mainstream πολιτικές θέσεις.

Τι έχει συμβεί στη χώρα που τον 20ό αιώνα υπήρξε το μεγάλο εργαστήρι της προοδευτικής πολιτικής, τη χώρα του Μάη του ’68, του Μιτεράν και του Λαϊκού Μετώπου; Το ερώτημα είναι προφανές, αν και παραβλέπει ότι εν πολλοίς η γαλλική πολιτική υπήρξε διαχρονικά πιο συντηρητική απ’ ό,τι συχνά θεωρούμε. Ας σημειώσουμε δύο στοιχεία, προς σκέψη.

Πρώτον, η μετατόπιση του κέντρου βάρους στα δεξιά έχει τις ρίζες της σε καθοριστικές στιγμές του πρόσφατου παρελθόντος. Αφενός, η μεγάλη ματαίωση της Αριστεράς μετά την απογοητευτική θητεία του Φρανσουά Ολάντ. Αν και εκλέχθηκε το 2012 με μια ατζέντα προσανατολισμένη στο προωθημένο τρίπτυχο «κοινωνική μέριμνα – πραγματική ισότητα – φορολογική επανάσταση», ο Ολάντ όχι μόνο δεν ανταποκρίθηκε στην υπόσχεσή του αλλά προχώρησε σε μεταρρυθμίσεις που έθιγαν υπαρξιακά στοιχεία της σοσιαλιστικής ταυτότητας. Αφετέρου, η συντηρητική παράταξη, από την εποχή Σαρκοζί, προσπαθώντας υποτίθεται να αντιμετωπίσει την απειλή του λεπενισμού, υιοθέτησε μια νεοσυντηρητική αξιακή ατζέντα (μεταναστευτικό, ρομά, σύνορα) που, αντιθέτως, του έδινε ιδεολογικό χώρο. Στις εκλογές του 2017, το Σοσιαλιστικό Κόμμα συνετρίβη και η Λεπέν υποσκέλισε τη συντηρητική Δεξιά.

Δεύτερον, η εικόνα είναι διπλής όψεως. Στην εφημερίδα Le Monde, ο κοινωνιολόγος Roger Sue περιέγραψε τη Γαλλία ως μια χώρα που ψηφίζει δεξιά ενώ κοινωνιολογικά στρέφεται προς τα αριστερά («La France est un pays de gauche qui vote à droite», 6-1-2022). Η ψήφος στις εκλογές είναι η μία όψη. Η άλλη είναι η ολοένα μεγαλύτερη απήχηση στη γαλλική κοινωνία μιας προοδευτικής αξιακής ατζέντας: γάμοι ομοφύλων, μηχανισμοί ενσωμάτωσης του Άλλου (δι-εθνοτικοί γάμοι), κινήματα ΛΟΑΤΚΙ, φεμινισμός, αιτήματα εξισωτισμού απέναντι στις υλικές και άλλες ανισότητες. Ένα ρεύμα εκδημοκρατισμού, που δίνει έμφαση στην egalité του τριπτύχου της Γαλλικής Επανάστασης, αλλά δεν βρίσκει πολιτική εκπροσώπηση. Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα της γαλλικής Αριστεράς. Στις εκλογές του Απριλίου θα το χάσει. Η πρόκληση, ωστόσο, θα συνεχίσει να είναι εδώ.

*Ο Γιάννης Μπαλαμπανίδης είναι Πολιτικός Επιστήμονας

Το άρθρο είναι το ένα μέρος ενός τριπτύχου για τις επερχόμενες Γαλλικές εκλογές. Μπορείτε να δείτε τα άλλα δύο εδώ:

Τα δύο πρόσωπα της γαλλικής ακροδεξιάς, Του Λάμπρου Φλιτούρη

Γαλλικές Προεδρικές εκλογές: Τι συμβαίνει με τη Γαλλική Αριστερά; Του Στέφανου Γραβάνη

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.