Τελος το 8ωρο – παγιωνονται οι ελαστικες μορφες απασχολησης στην Ελλαδα

Πού βρισκόμαστε σήμερα σε όρους «ποιότητας» της εργασίας και τι θα πρέπει να γίνει για την «εξυγίανση» της εργασίας στο απώτερο μέλλον

Την έκρηξη των απολύσεων αλλά και την «καθιέρωση» των ελαστικών μορφών απασχόλησης, κατέγραψε το πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ κατά το μήνα Νοέμβριο με αποτέλεσμα να καθίστανται αρνητικές οι ροές απασχόλησης στο ισοζύγιο του συγκεκριμένου μηνός.

Και αν το πρώτο εύρημα έρχεται να επιβεβαιώσει εκ νέου το γεγονός ότι η απασχόληση στην Ελλάδα, επηρεάζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την εποχικότητα, δεδομένο που θα πρέπει να δημιουργήσει προβληματισμό για το στοιχείο τουρισμού, το δεύτερο έρχεται να καταδείξει την αύξηση της ευελιξίας στην αγορά εργασίας, που αλλιώς «μεταφράζεται» όπως εξήγησε ο αναπληρωτής Καθηγητής Εργασιακών Σχέσεων του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΔΠΘ κ.Θεόδωρος Κουτρούκης, «στον σταδιακό περιορισμό των ποιοτικά καλύτερων θέσεων εργασίας και στην σταδιακή αντικατάσταση των θέσεων πλήρους απασχόλησης, με ευέλικτες θέσεις εργασίας που φέρουν μεγαλύτερη επισφάλεια και ό,τι η ευελιξία αυτή συνεπάγεται».

Σε ό,τι αφορά τους εποχικά εργαζόμενους, τα συγκεκριμένα στοιχεία του ΕΡΓΑΝΗ ανταποκρίνονται στην ουσία στα δεδομένα στην εκπνοή της τουριστικής περιόδου, κυρίως στη νότια Ελλάδα, και καταγράφουν τους ανθρώπους εκείνους που απολύονται και είτε δεν εργάζονται κατά τη μη τουριστική περίοδο, ήτοι την Χειμερινή, είτε απασχολούνται σε λοιπές εργασίες έως την επανέναρξη της τουριστικής περιόδου. Το δεδομένο αυτό αποτελεί, όπως εξήγησε ο ίδιος, χαρακτηριστικό της ελληνικής οικονομίας, που χαρακτηρίζεται από τις θέσεις εργασίας που δημιουργούνται στην αρχή της τουριστικής περιόδου και χάνονται με την εκπνοή της.

Αυτό αποτελεί και το χαρακτηριστικό θέσεων εργασίας που προσαρμόζονται κάθε φορά στις ανάγκες και τις συνθήκες των τοπικών κοινωνιών, αλλά και της «μεταβλητότητας» που χαρακτηρίζει τον κλάδο, ο οποίος μπορεί να επηρεαστεί από μία σειρά παραγόντων.

Άλλωστε η ίδια η ελληνική οικονομία συνολικά διαθέτει το χαρακτηριστικό της επιρροής από διάφορα εξωτερικά γεγονότα, δεδομένο που έχει οδηγήσει και τις ελληνικές επιχειρήσεις στην προσαρμογή του εργατικού τους δυναμικού στις εκάστοτε θετικές ή αρνητικές εξελίξεις.

Η επικράτηση των συμβάσεων μερικής απασχόλησης ή ωρομισθίων, με λίγα λόγια οι διάφορες μορφές ευελιξίας της εργασίας που εξυπηρετούν την ανάγκη αυτή της προσαρμογής στις συνθήκες, αποτυπώνεται και στα επίσημα στοιχεία αλλά και στις συμβάσεις πλήρους απασχόλησης που τείνουν να περιοριστούν.

Εγκαταλείπεται το μοντέλο της 8ωρης εργασίας αλλά και των «χρόνιων» εργαζομένων

Η αλλαγή αυτή όπως εξήγησε ο κ.Κουτρούκης, δεν είναι φαινόμενο τωρινό. «Τα τελευταία 20-30 χρόνια ούτως ή άλλως η αγορά εργασίας έχει αλλάξει πάρα πολύ» τόνισε χαρακτηριστικά εξηγώντας πως «σιγά σιγά εγκαταλείπουμε το μοντέλο του εργαζόμενου που ήταν 8ωρο την ημέρα και 40ωρης απασχόλησης την εβδομάδα, που είχε μια μακροχρόνια σχέση με τις επιχειρήσεις και συνήθως έβγαινε στη σύνταξη είτε από την πρώτη επιχείρηση στην οποία πρωτοδούλεψε, είτε από τη δεύτερη ή το πολύ την τρίτη επιχείρηση». «Τώρα έχουμε ένα διαφορετικό μοντέλο, όπου κάθε εργαζόμενος αλλάζει πολλές δουλειές στη διάρκεια του εργασιακού του βίου και βέβαια σε αυτό το γεγονός εξυπηρετεί και το θεσμικό  πλαίσιο της αγοράς εργασίας που ενισχύει πια την ευελιξία,  αλλά και οι  μεγάλες προσαρμογές στην παραγωγική διαδικασία και την τεχνολογία, που οδηγούν ακριβώς είτε στην απαξίωση κάποιων επαγγελμάτων,  είτε στην ανάδειξη κάποιων καινούργιων επαγγελμάτων» συμπλήρωσε.

Το καθεστώς αυτό ωστόσο δεν βοηθά το επιχειρείν σε ό,τι τουλάχιστον αφορά την ανεύρεση στελεχιακού δυναμικού πάνω στο οποίο ενδεχομένως θα βασίσει και την ανάπτυξή του, με τον κ.Κουτρούκη να επισημαίνει πως «οι εξελίξεις είναι αυτές που οδηγούν τις επιχειρήσεις».

Με το απολύτως απαραίτητο προσωπικό η βασική λειτουργία των επιχειρήσεων – Προσθήκες ανάλογες της ζήτησης και των οικονομικών συνθηκών

Σύμφωνα με τον ίδιο σήμερα οι επιχειρηματίες επιλέγουν να κρατούν ένα χαμηλό πυρήνα  εργατικού δυναμικού, το απολύτως απαραίτητο για να λειτουργήσει η επιχειρηματική τους μονάδα, και από εκεί και έπειτα ανάλογα με τη ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών και φυσικά τις διακυμάνσεις της οικονομικής συγκυρίας, να μπορούν να προσαρμόζουν προσθέτοντας ή αφαιρώντας εργατικό δυναμικό ή με μία πρόταση «να προσαρμόζουν τον οργανισμό τους στις καινούργιες εξελίξεις». Αυτή αποτελεί άλλωστε και την συνταγή της επιβίωσης για το σύγχρονο επιχειρείν όπως τόνισε και ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις φαίνεται πως την υιοθετούν.

Η επισφάλεια μειώνει και την ποιότητα της εργασίας

Πέραν των συμπερασμάτων από τα στοιχεία του ΕΡΓΑΝΗ, ο Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών, κλήθηκε να αξιολογήσει την υφιστάμενη αγορά εργασίας σε όρους ποιότητας. Ο ίδια επέμεινε στην μετεξέλιξή της σε μία «απροσδιόριστη αγορά εργασίας που χαρακτηρίζεται από μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας», γεγονός που αδιαμφισβήτητα επηρεάζει την ποιότητα της εργασίας. Υπό την έννοια ότι «είναι πολύ δύσκολο πλέον τόσο οι επιχειρήσεις, όσο κι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι να επενδύσουν μακροπρόθεσμα σε μια σχέση, πόσο μάλλον όταν  κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή να  επηρεαστούν από τον ανταγωνισμό,  από τις εξωτερικές εξελίξεις, από την οικονομική  συγκυρία  και πολλούς άλλους παράγοντες».

«Θύματα» της αγοράς σε περιόδους ύφεσης όσοι διακρίνονται για δεξιότητές τους

Αυτό συμπλήρωσε ο ίδιος «οδηγεί στο να έχουμε βέβαια βραχυχρόνιες σχέσεις εργασίας που μπορεί να είναι υψηλής ποιότητας, κυρίως τα στελέχη ή τους πολύ εξειδικευμένους επαγγελματίες σε κάποιον κλάδο παραγωγής, από την άλλη μεριά όμως έχουμε έναν μεγάλο αριθμό εργαζομένων, αυτοί που δεν διακρίνονται για κάποια σπανιότητα σε κάποιο από τα χαρακτηριστικά τους (ταλέντο, δεξιότητες, ικανότητες κ.ο.κ.) οι οποίοι και είναι ταυτόχρονα οι ωφελημένοι, σε περίοδο οικονομικής άνθησης, αλλά και “θύματα” της αγοράς εργασίας, σε περιόδους που έχουμε ύφεση».

Άνθρωποι με μεγάλες διακυμάνσεις σε εργασιακό επίπεδο στη ζωή τους, ήτοι με ένα σύντομο χρονικό διάστημα κατά το οποίο έχουν απασχόληση και ένα μεγάλο χρονικό διάστημα που δεν έχουν απασχόληση, ή έχουν χαμηλότερης ποιότητας απασχόληση.

Δεδομένο που όπως έσπευσε να υπογραμμίσει ο κ.Κουτρούκης έχουν επιπτώσεις και στο ασφαλιστικό σύστημα, δεδομένου ότι «η δια βίου απασχόληση, εξασφάλιζε και μια ανθεκτικότητα και υγεία στο ασφαλιστικό σύστημα. Όταν κάποιον όμως σε μια διάρκεια 40 χρόνων θα δουλεύει τα 15 ή τα 20  χρόνια, όπως γίνεται κατανοητό το θέμα με τις συντάξεις αρχίζει και γίνεται  πάρα πολύ επικίνδυνο, μια άλλη “ωρολογιακή βόμβα”».

Αναγκαία η διασφάλιση του εργατικού δυναμικού

Ερωτηθείς για το τι θα έπρεπε να γίνει προς την κατεύθυνση της «εξυγίανσης» του εργασιακού χώρου στην Ελλάδα, ο ίδιος ξεκίνησε από την αναγκαία διασφάλιση του εργατικού δυναμικού ή αλλιώς στην αντιμετώπιση της επισφάλειας που γεννά σήμερα η αγορά εργασίας. Δεδομένο που δυσκολεύει την ζωή των εργαζομένων αλλά και την δυνατότητά τους να επενδύσουν στη γνώση, τις νέες δεξιότητες, στην ανταγωνιστικότητά τους ως εργαζόμενους κλπ.

Το δεύτερο αφορά την εκπαίδευση και την ανάγκη αυτή να υποβοηθήσει στην διαρκή προσαρμογή του εργατικού δυναμικού στις νέες εξελίξεις. «Σήμερα δεν υπάρχει αυτό το ότι βρήκα μια δουλειά και εξασφαλίστηκα για όλη μου τη ζωή. Αν δεν μπορώ να προσαρμοστώ φεύγω, χάνω τη δουλειά μου και δεν υπάρχει προστασία σε αυτό, ούτε νομίζω ότι μπορεί να υπάρξει αποτελεσματική  προστασία» ανέφερε για να προσθέσει επίσης την ανάγκη ενίσχυσης των επιχειρήσεων που φροντίζουν να επενδύουν στο εργατικό τους δυναμικό, τόσο υπό την άποψη της αναβάθμισης των δεξιοτήτων τους όσο και της εξασφάλισης των καλών συνθηκών εργασίας. «Αυτές τις επιχειρήσεις πρέπει να τις ενισχύουμε, τόσο με πρωτοβουλία του κράτους και βέβαια αντίστοιχες της Ε.Ε. ώστε αυτές να ξεχωρίζουν και να έχουν ακόμη μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα και να γίνουν παραδείγματα για τις υπόλοιπες» υπογράμμισε.

Αναγκαία η στήριξη επιχειρήσεων που «επενδύουν» στο στελεχιακό τους δυναμικό

Ο ίδιος αναφέρθηκε μάλιστα στο παράδειγμα επιχειρήσεων της Θράκης, όπου όπως τόνισε υπάρχουν πολλές επιχειρήσεις που έχουν επιδείξει σημαντική ικανότητα προσαρμογής στα δεδομένα και τις συνθήκες που ισχύουν, καλές ή κακές. «Σε κάθε περίπτωση δείχνουν να προσπαθούν  και  μάλιστα με σημαντικά δείγματα προώθησης των στόχων και της προσαρμοστικότητάς τους, γι’ αυτό και δεν πρέπει να τις αφήνουμε αβοήθητες. Πρέπει να φροντίζουμε ώστε όσο το δυνατόν περισσότερο να βοηθούμε τις επιχειρήσεις γιατί αυτές ουσιαστικά είναι που κρατάνε ζωντανή την περιοχή, την οικονομία της και βέβαια  και το εργατικό δυναμικό» τόνισε.

Γιατί έτσι θα μπορέσει να αντιμετωπιστεί, τουλάχιστον ως έναν βαθμό, και η «φυγή» των νέων επιστημόνων στο εξωτερικό οι οποίοι όπως έσπευσε να επισημάνει «δεν έγινε μόνο απλώς και γιατί δεν βρίσκανε μια κάποια  δουλειά, αλλά γιατί  οι δουλειές που βρίσκανε ήταν πολύ υποδεέστερες των προσόντων τους κατά κάποιον τρόπο και τους έδιναν χαμηλούς μισθούς και κακές ποιοτικά συνθήκες εργασίας». «Ας προβληματιστούμε σε αυτό» ανέφερε υπογραμμίζοντας και τον ρόλο που μπορούν τα πανεπιστήμια και εν προκειμένω το ΔΠΘ να παίξει στην υποστήριξη της περιοχής.

Άλλωστε όπως τόνισε καταληκτικά «το τμήμα Οικονομικών Επιστημών είναι ένα απολύτως διεθνοποιημένο τμήμα, παρακολουθεί τις εξελίξεις στον διεθνή ανταγωνισμό και  προσπαθεί διαρκώς να  αφουγκράζεται τις ανάγκες της περιοχής και να  προσαρμόζεται στις ανάγκες των επιχειρήσεων. Γι’ αυτό και καλωσορίζουμε κάθε επιθυμητή συνεργασία με τις επιχειρήσεις της περιοχής, γιατί  η αποστολή μας, αυτό για το οποίο έχουμε ταχτεί να υπηρετούμε, είναι να προσφέρουμε υπηρεσίες σε επιχειρήσεις και εργαζομένους».

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.