Υγιεινη και ασφαλεια στα τεχνικα εργα

Σεμινάριο για την υγιεινή και ασφάλεια στα τεχνικά έργα πραγματοποιήθηκε χθες στο κτίριο του ΤΕΕ Θράκης στην Κομοτηνή με εισηγητές τον μηχανολόγο, ηλεκτρολόγο μηχανικό, υπεύθυνο ασφάλειας και υγείας της Εγνατίας Οδού ΑΕ, Βασίλη Λουκίδη, τον αναπληρωτή τμηματάρχη Στέλιο Σκραβελάκη, την προϊσταμένη του τμήματος ΚΕΠΕΚ Μακεδονίας – Θράκης Μαρία Δόση – Σιββά, την αναισθησιολόγο, με εξειδίκευση στα επείγοντα, Σοφία Παπαναστασίου και τον Επίκουρο Καθηγητή Υγιεινής στην Ιατρική Σχολή του ΔΠΘ, Θόδωρο Κωνσταντινίδη

Ν. Παπαθανασίου, πρόεδρος ΤΕΕ Θράκης «Ο μηχανικός οφείλει

να ελέγχει εάν έχουν ληφθεί τα μέτρα στο εργοτάξιο»

Ο πρόεδρος του ΤΕΕ Θράκης Νίκος Παπαθανασίου, μιλώντας στον ΠτΘ εξήγησε ότι το σεμινάριο είναι επαναλαμβανόμενο και περιοδικά φιλοξενείται σε πόλεις της Θράκης. Πριν δυο χρόνια μάλιστα έγινε και στην Ορεστιάδα. «Στόχος του σεμιναρίου είναι να συνειδητοποιήσουν οι μηχανικοί τις ευθύνες που αναλαμβάνουν μέσα στο χώρο της εργασίας, στα εργοτάξια, όπου οι συνέπειες είναι τρομακτικές εξαιτίας της ελληνικής νομοθεσίας. Η πολιτεία έχει φροντίσει οποιοδήποτε ατύχημα συμβεί να ορίζει ως ένοχο τους μηχανικούς, με συνέπειες που ακολουθούν όλη τους τη ζωή αυτούς και τις οικογένειές τους.

Είναι μια παγκόσμια πρωτοτυπία, μια αυστηρότητα που ξεπερνάει τα όρια. Από την άλλη, οι μηχανικοί που αναλαμβάνουν την επίβλεψη του έργου έχουν την ευθύνη της ασφάλειας και της ζωής των ανθρώπων που εργάζονται στο έργο. Είναι μια υποχρέωση που δεν εκχωρείται, δεν υπάρχουν εκπτώσεις ή ολιγωρία. Η παρακολούθηση του έργου θα πρέπει να είναι συνεχής, με τρόπο οργανωμένο και τεχνικά επαρκή ούτως ώστε να αποφευχθεί το ατύχημα γιατί η ανθρώπινη ζωή και ο τραυματισμός δεν αποτιμώνται σε χρήματα».

Ο κ. Παπαθανασίου σημείωσε ότι έχουμε ατυχήματα και στη Θράκη και μάλιστα και θανατηφόρα. Ο μηχανικός, ακόμη κι ο επιβλέπων που έχει τις βασικές ευθύνες, δίνει τις κατευθύνσεις και τις οδηγίες. Ας μην ξεχνάμε, όμως, ότι για την κατασκευή ενός έργου συμμετέχουν κι άλλοι συντελεστές όπως είναι ο ιδιοκτήτης, ο επιχειρηματίας κατασκευαστής, ο οποίος τις περισσότερες φορές στερείται στοιχειωδών τεχνικών γνώσεων – όποιος έχει κεφάλαια μπορεί να κάνει τον εργολάβο – και βέβαια οι υπεργολάβοι που αναλαμβάνουν υποτμήματα του έργου, ανάλογα με την κατάρτισή τους. Όλοι αυτοί συμμετέχουν στην κατασκευή και πολλές φορές προκειμένου να μεγιστοποιήσουν το κέρδος τους, είτε συμπιέζοντας το χρόνο είτε μην παίρνοντας τα απαραίτητα προστατευτικά μέτρα είτε για να γλιτώσουν χρήματα δεν παίρνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας και τις περισσότερες φορές τα ατυχήματα οφείλονται σε όλους τους άλλους συντελεστές. Σε κάθε περίπτωση, ο μηχανικός είναι ο υπεύθυνος που οφείλει να καθοδηγεί, να ελέγχει εάν έχουν ληφθεί τα μέτρα στο εργοτάξιο».

Ο κ. Παπαθανασίου εξήγησε ότι το συγκεκριμένο σεμινάριο απευθύνεται σε μεγάλο βαθμό και στους νέους μηχανικούς, οι οποίοι «τρομάζουν από απειρία μπροστά στον έμπειρο τεχνίτη και υποχωρούν στο ν’ αναλάβουν πρωτοβουλίες. Ανεξάρτητα, όμως, από την όποια εμπειρική γνώση διαθέτει ο τεχνίτης στο χώρο κατασκευής δεν αντικαθίσταται η επιστημονική κατάρτιση του μηχανικού γι’ αυτό και δε θα πρέπει να εγκαταλείπει την υποχρέωση που αναλαμβάνει».

Δίνοντας έμφαση στη σπουδαιότητα των κατασκευαστικών, ο πρόεδρος του ΤΕΕ Θράκης θύμισε ότι το 25% του εθνικού προϊόντος προέρχεται από την παραγωγή έργου.

Μιλώντας για τη συμβολή του ΤΕΕ Θράκης στην τοπική κοινωνία και τη συλλογική εργασία των μελών του ο κ. Παπαθανασίου σημείωσε. «Στη δύναμή μας, έχουμε επανδρωθεί με 200 τουλάχιστον μηχανικούς πρώτης γραμμής στα εκλεγμένα όργανα και τις επιτροπές μας κι επιδιώκουμε να κρατάμε αποστάσεις όσον αφορά στην οποιαδήποτε πολιτική σκοπιμότητα, καταθέτοντας αντικειμενική, τεκμηριωμένη κι αξιόπιστη πρόταση και παρέμβαση».

Σ’ αυτές τους τις προσπάθειες περιλαμβάνεται και η κατάρτιση – ενημέρωση του τεχνικού κόσμου, με έμφαση στην ενημέρωση των νέων μηχανικών που εντάσσονται στην αγορά εργασίας, με «στόχο τον εγκλιματισμό τους στις πραγματικές συνθήκες που επικρατούν» τόνισε ο πρόεδρος του ΤΕΕ.

Βασίλης Λουκίδης, υπεύθυνος ασφάλειας και υγείας στην Εγνατία Οδό ΑΕ

«Ως Εγνατία Οδός πιέζουμε τους εργολάβους να εφαρμόσουν την ελληνική νομοθεσία»

Στο περιθώριο του σεμιναρίου συζητήσαμε με τον κ. Λουκίδη για μια σειρά από θέματα ασφάλειας που άπτονται των αρμοδιοτήτων της Εγνατίας Οδού και στηρίζονται στην κοινοτική νομοθεσία με την οποία έχει εναρμονιστεί και η ελληνική.

ΠτΘ: Σε ποιους απευθύνεται το σεμινάριο, γιατί ανάμεσα στο κοινό διακρίνουμε στελέχη δήμων και ιδιώτες;

Β.Λ.: Ναι, γενικά απευθύνεται στον τεχνικό κόσμο, μηχανικούς κι εργοδηγούς. Όσα λέγονται καλύπτουν και τις δυο μεριές κι αυτούς που αντιμετωπίζουν θεωρητικά το θέμα υπό μορφή μελέτης, τους κατασκευαστές μηχανικούς αλλά και τους εργοδηγούς οι οποίοι θα υλοποιήσουν αυτά που λέμε στον τόπο του έργου.

ΠτΘ: Τα όσα αναφέρονται στον τομέα της υγιεινής και της ασφάλειας είναι με βάση τις προδιαγραφές που ορίζονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις έχει υιοθετήσει και το ΤΕΕ;

Β.Λ.: Πολύ σωστά το θέσατε. Τα όσα λέγονται στο σεμινάριο είναι ό,τι πιο σύγχρονο. Είναι η εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με την κοινοτική. Για παράδειγμα, μιλάμε για σχέδιο και φάκελο ασφάλειας και υγείας, ο οποίος προήλθε από το προεδρικό διάταγμα 305/96, που ήταν από τις τελευταίες εναρμονίσεις της νομοθεσίας και κατά βάση είναι ένα νέο θεσμικό κεφάλαιο στην ασφάλεια και υγεία. Ένα άλλο πολύ σοβαρό θέμα έχει σχέση με τα ατυχήματα από ηλεκτροπληξία. Ο κανονισμός εσωτερικών ηλεκτρικών εγκαταστάσεων αναβαθμίστηκε μ’ έναν νέο που ήρθε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και λέγεται «πρότυπο ΕΛΟΤ», το οποίο επιβάλλει σε όλες τις οικοδομές, τις επιχειρήσεις, τα σπίτια μας, την τοποθέτηση διακόπτη διαρροής εφόσον είναι ήδη κατασκευασμένα. Στα νέα που θα κατασκευαστούν επιβάλλει διακόπτη διαρροής και θεμελιακή γείωση. Αυτό γίνεται γιατί τα ατυχήματα από ηλεκτροπληξίες ανά έτος είναι πολύ υψηλά. Είναι τέσσερις φορές επάνω συγκριτικά μ’ αυτά που έχουμε από σεισμούς και καταποντισμούς.

ΠτΘ: Για ποιο λόγο;

Β.Λ.: Διότι οι κανονισμοί είναι παλιοί, διότι δεν ελέγχονται αυτά που πρέπει και διότι προφανώς επεμβαίνουμε στη γείωση (τη διακόπτουμε) της οικοδομής ή του σπιτιού ενώ δεν πρέπει.

Παλαιότερα, συνδέαμε τη γείωση με τις διάφορες μεταλλικές σωληνώσεις, ενώ εδώ και χρόνια δεν χρησιμοποιούμε συχνά μεταλλικές σωληνώσεις. Επομένως, έπρεπε ν’ αλλάξει το σύστημα της γείωσης κι αυτό έφερε ο νέος κανονισμός από τις αρχές του 2006.

ΠτΘ: Το ΤΕΕ πιέζει για να εφαρμοστούν οι αλλαγές;

Β.Λ.: Δεν γνωρίζω για το ΤΕΕ, αλλά ως Εγνατία Οδός πιέζουμε ως επιβλέποντες τους εργολάβους να εφαρμόσουν την ελληνική νομοθεσία η οποία είναι κοινοτική νομοθεσία.

ΠτΘ: Η Εγνατία Οδός είναι επιβλέπουσα του όποιου κατασκευαστή έχει πάρει εργολαβία.

Β.Λ.: Ναι, είτε πρόκειται για μελετητική, είτε για κατασκευαστική, είτε για τη συντήρηση.

ΠτΘ: Αυτούς που εποπτεύετε εσείς έχουν υψηλές προδιαγραφές ασφάλειας; Είναι αρκετά υπεύθυνοι;

Β.Λ.: Δεν ήταν στην αρχή, γιατί όλοι μαθαίναμε. Στη συνέχεια, όμως, προσαρμοστήκαμε και μάλιστα αποτελούμε παράδειγμα για την Ελλάδα, καθώς εφαρμόσαμε οργανωτικά συστήματα κι επιβάλαμε ορισμένες καταστάσεις τις οποίες παλαιότερα δεν επέβαλαν. Για παράδειγμα, μας κατέβασε επανειλημμένως το ΥΠΕΧΩΔΕ στην Αθήνα για να τους εξηγήσουμε πώς δουλεύουμε, τι κάνουμε και είμαστε ικανοποιητικοί, συγκριτικά και με μεγάλα ευρωπαϊκά έργα. Δεν είμαστε, βέβαια, περήφανοι ότι όλα τα κάνουμε σωστά. Προσπαθούμε συστηματικά και θεωρώ ότι προχωράμε καλά.

ΠτΘ: Έχετε υιοθετήσει παραδείγματα προηγμένων ευρωπαϊκών χωρών σε θέματα παρακολούθησης, επόπτευσης των κανόνων ασφαλείας;

Β.Λ.: Εάν έχουμε κάποιο θέμα που το αγνοούμε επικοινωνούμε με το εξωτερικό. Παλαιότερα, η Εγνατία Οδός ΑΕ είχε ξένους συμβούλους οι οποίοι μας βοήθησαν σε ορισμένα πράγματα. Κατ’ αυτόν τον τρόπο έχουμε επικοινωνία με το εξωτερικό.

ΠτΘ: Μέσα από τη σημερινή ημερίδα μεταφέρετε τους κανόνες της υγιεινής και ασφάλειας σε στελέχη, εργοδηγούς, μηχανικούς ιδιώτες αλλά και στελέχη της αυτοδιοίκησης. Τι γίνεται για να λάβουν οι ίδιοι οι εργάτες την εκπαίδευση που απαιτείται;

Β.Λ.: Δεν το μεταδίδουμε θεωρητικά. Πηγαίνουμε επί τόπου στα έργα, έχουμε πίνακες ελέγχου, έχουμε γνώσεις, μας έχει αποδεχτεί ο κόσμος των μηχανικών και των εργατών και τα όσα βλέπουμε είναι από τρίτο μάτι κάποιου που δεν είναι διαρκώς στο χώρο της δουλειάς, άρα μπορεί να παρατηρεί πράγματα που οι άλλοι τα αποδέχονται. Επομένως, οι διάφορες παρατηρήσεις μας, είτε γραπτές είτε προφορικές λαμβάνονται ιδιαίτερα σοβαρά υπόψη.

Υπάρχουν καλοί και κακοί εργολάβοι

ΠτΘ: Έχουμε στοιχεία για το ποια κομμάτια της Εγνατίας Οδού είναι καλύτερα κατασκευασμένα, από την άποψη του πού παρατηρήθηκαν οι λιγότερες παρατυπίες και λάθη;

Β.Λ.: Έχουμε κι έχουν δημοσιοποιηθεί. Το θέμα είναι ότι υπάρχουν καλοί και κακοί εργολάβοι, αναφορικά με την ασφάλεια και την υγεία. Άλλοι προσέχουν πολύ περισσότερο και άλλοι λιγότερο. Όταν ξεκινήσαμε, κανείς δεν έδινε σημασία. Ανέβηκαν όλοι ένα επίπεδο. Οι καλοί έγιναν πολύ καλοί και οι κακοί έγιναν καλοί.

ΠτΘ: Έχω την αίσθηση ότι σε υπηρεσίες των νομαρχιών και των δήμων δεν υπάρχουν εξειδικευμένα στελέχη στον τομέα της υγιεινής και ασφάλειας που να έχουν κάνει και τις απαραίτητες σπουδές.

Β.Λ.: Μπορεί να έχετε δίκιο, πλην όμως ο νόμος είναι σαφής και αφορά το δημόσιο τομέα, τα πρόσωπα ιδιωτικού και δημοσίου δικαίου και τους ΟΤΑ.

Οι άνθρωποι που ασχολούνται μ’ αυτά είναι εξειδικευμένοι κι εκπαιδεύονται στην Ελλάδα από το Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας.

«Ασφάλεια στα εργοτάξια»

Στο πλαίσιο του σεμιναρίου μοιράστηκε στους συμμετέχοντες το βιβλίο της κ. Δόση – Σιββά, με τίτλο «Ασφάλεια στα εργοτάξια», το οποίο περιλαμβάνει τη νομοθεσία του υπουργείου Απασχόλησης για την πρόληψη των εργατικών ατυχημάτων, τη νομοθεσία άλλων υπουργείων, τις υποχρεώσεις παραγόντων κατασκευής τεχνικών έργων, τις απαιτήσεις ασφάλειας και υγείας ανά φάση εργασιών, ειδικές πληροφορίες με το ανάλογο φωτογραφικό υλικό για τις φορητές σκάλες και τις στέγες, όπως και το Σχέδιο Ασφάλειας και Υγείας.

Για να πάρουμε μια γεύση από τον τεράστιο τομέα των κατασκευών, μεταφέρουμε την εισαγωγή της συγγραφέως.

Εκεί διακρίνουμε τη σοβαρότητα των εργατικών ατυχημάτων, τις δυσκολίες της συγκεκριμένης εργασίας, ενώ συνοψίζονται και τα συνηθέστερα ατυχήματα στα εργοτάξια.

«Τα εργοτάξια είναι χώροι όπου οι συνθήκες μεταβάλλονται συνεχώς. Σε σχέση με χώρους εργασίας όπως είναι οι βιομηχανίες και οι βιοτεχνίες όπου οι συνθήκες παραμένουν σταθερές, διακρίνονται από ιδιαιτερότητες οι οποίες αυξάνουν τόσο την πιθανότητα όσο και τη σοβαρότητα των ατυχημάτων.

Σε σύγκριση με άλλους χώρους εργασίας, τα εργατικά ατυχήματα στα εργοτάξια είναι λιγότερα ανά έτος, αλλά τα περισσότερα είναι σοβαρά ή και θανατηφόρα. Οι εργαζόμενοι στους χώρους αυτούς δεν διαθέτουν, κατά μεγάλη πλειοψηφία, εκπαίδευση και ειδίκευση. Η εργασία είναι για πολλούς περιστασιακή και εκτελείται κάτω από απρόβλεπτες μεταβολές των καιρικών συνθηκών. Απαιτεί σωματική δύναμη και ακρίβεια, ιδιαίτερα όταν εκτελείται σε μεγάλα ύψη ή υπόγειους χώρους (αυξημένοι κίνδυνοι) και πολλές φορές αλλάζει την τελευταία στιγμή. Συχνά εκτελείται παράλληλη εργασία πολλών συνεργείων με έλλειψη συνεργασίας και συντονισμού σε ό,τι αφορά τη λήψη και τήρηση των μέτρων ασφάλειας. Πολλές φορές επιζητείται και η επιβεβαίωση των οικοδόμων μέσα από την εκδήλωση ενδιαφέροντος για επικίνδυνη εργασία.

Σήμερα παρουσιάζεται έντονα το φαινόμενο της σύνθεσης των συνεργείων κατά μεγάλο ποσοστό από αλλοδαπούς και παλιννοστούντες, οι οποίοι δε γνωρίζουν καλά τη γλώσσα και την τεχνική των οικοδομικών εργασιών και έτσι δημιουργούνται προβλήματα επικοινωνίας που αυξάνουν την επικινδυνότητα και την πιθανότητα ατυχήματος. Η συνεργασία των Γενικών Εργολάβων με τους Υπεργολάβους συνήθως δεν προκαθορίζεται σαφώς με την σύνταξη επίσημων συμφωνητικών. Τα συμφωνητικά καθιστούν συνήθως πιο υπεύθυνους τους Υπεργολάβους σε ό,τι αφορά τις δικές τους υποχρεώσεις σε θέματα ασφαλείας και υγείας, διότι αφενός αποτελούν μια πιο άμεση υπενθύμιση των υποχρεώσεών τους έναντι της νομοθεσίας και αφετέρου συνεκτιμάται το κόστος των υποχρεώσεων αυτών στην αμοιβή τους.

Τις παραπάνω δυσκολίες αντιμετωπίζουν όλοι οι παράγοντες του έργου, μεταξύ αυτών και ο μηχανικός εφόσον εμπλέκεται στην κατασκευή σαν Επιβλέπων, Μελετητής, Συντονιστής Μελέτης, Συντονιστής Εκτέλεσης, Τεχνικός Ασφαλείας ή σαν Κατασκευαστής.

Τα συνηθέστερα ατυχήματα στα εργοτάξια είναι: πτώσεις από ύψη, τραυματισμοί από: πτώσεις αντικειμένων ή και υλικών κατασκευής, εργαλεία που αποβαίνουν επικίνδυνα κατά τη χρήση τους, ηλεκτρισμό, κατολισθήσεις, μηχανήματα (κακή λειτουργία, κακός χειρισμός)».

Μαρία Αμπατζή

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.