Το ΠΑΚΕΘΡΑ εξεδωσε το εργο «Μαλακωφ» του Μιχαηλ Χουρμουζη
Η ιστορία του 19ου αιώνα ζωντανεύει μέσα από τις λέξεις ενός συγγραφέα, του Μιχαήλ Χουρμούζη και ένα από τα έργα του, το θεατρικό σε πέντε πράξεις «Μαλακώφ», ζωντανεύει εκ νέου μέσα από την πρωτοβουλία του ΠΑΚΕΘΡΑ να προχωρήσει σε μια αναστατική ή αναστασιακή έκδοση που έγινε χάρη στη συμβολή μιας ομάδας ανθρώπων, συνδρομητών που προαγόρασαν το βιβλίο για να υλοποιηθεί η έκδοσή του. Η πρώτη παρουσίαση θα γίνει στην Κωνσταντινούπολη στις 9 Μαΐου με τη συμμετοχή όλων όσων συνετέλεσαν στο να πάρει σάρκα και οστά στην αίθουσα του Σισμανογλείου Μεγάρου. Στην εκδήλωση θα είναι παρών και ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη Βασίλης Μπορνόβας.
Σημαντικό στην συγκεκριμένη έκδοση είναι ο πρόλογος που γράφτηκε από τον θεατρολόγο Βάλτερ Πούχνερ, όπως και η αναλυτική και αξιόλογη εισαγωγή από την ιστορικό Λήδα Ιστικοπούλου, η οποία συνέγραψε και το Γλωσσάρι του «Μαλακώφ».
Β. Αϊβαλιώτης,
«Είναι μια απόπειρα να μπούμε
στο πεδίο των
αναστατικών εκδόσεων»
Ο Βασίλης Αϊβαλιώτης και η Σοφία Αδαμαντίδου είχαν την επιμέλεια του βιβλίου «Μαλακώφ» του Μ. Χουρμούζη και ο κ. Αϊβαλιώτης ανέλαβε και την φωτογράφηση των σελίδων του πρωτοτύπου. Μίλησε στον ΠτΘ για τις προσπάθειες που κατέβαλαν να έρθει στο φως το συγκεκριμένο θεατρικό του Χουρμούζη 143 χρόνια μετά από την έκδοσή του στην Κωνσταντινούπολη, στο Κεντρικό Τυπογραφείο.
ΠτΘ: Πώς έγινε η επιλογή του συγκεκριμένου έργου του Χουρμούζη το οποίο εκδόθηκε αρχικά το 1865 στην Κωνσταντινούπολη;
Β.Α.: Ο Χουρμούζης είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση ανθρώπου. Γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη, κατέβηκε νωρίς στην Ελλάδα, πήρε μέρος στον αγώνα του ’21 κι επέστρεψε μεσήλικας στην Κωνσταντινούπολη και συνέχισε να γράφει, σατιρίζοντας κυρίως την γραφειοκρατία και τους εκφραστές της. Έγραψε κωμωδίες, αρκετές εκ των οποίων έχουν επανεκδοθεί. Μετά το 1865 δεν είχε γίνει κάποια νέα έκδοση του «Μαλακώφ». Έτσι, όταν μας ενημέρωσαν ότι υπάρχει, ήταν φυσικό – όπως αναφέρεται και στον πρόλογο του ΠΑΚΕΘΡΑ – να πούμε ένα ενθουσιώδες «ναι» στην αναστατική έκδοση.
Άρα, λόγω του ότι η Κωνσταντινούπολη μάς θέλγει και δουλεύουμε συχνά εκεί – είναι ένας χώρος οικείος όχι μόνο για μας αλλά και για μεγάλο ποσοστό του ελληνισμού ανά τον κόσμο – ήταν αυτός ο κύριος λόγος, πέρα από το περιεχόμενο το οποίο εκ των υστέρων μάς γοήτευσε.
Αναφέρονται επίσης αυτοί που συνέδραμαν οικονομικά. Πρόκειται για μια κατάσταση ανθρώπων που προαγόρασαν το βιβλίο και προέρχονται απ’ όλο τον κόσμο. Οι περισσότεροι είναι από την Ξάνθη που είναι η έδρα του ΠΑΚΕΘΡΑ, έχουμε αρκετούς από την Αθήνα και διάφορες πόλεις της Ελλάδας, αλλά έχουμε επίσης από την Γαλλία, το Βέλγιο, την Ολλανδία, την Γερμανία, τον Καναδά … Ανάμεσά τους είναι όχι μόνο έλληνες αλλά και ξένοι, φίλοι κάποιου έλληνα που τους αγόρασε το βιβλίο ως δώρο.
Αυτό έχει γίνει και παλιότερα από το ΠΑΚΕΘΡΑ για έξι βιβλία μας. Γινόταν συχνά στο παρελθόν γιατί υπήρχε ένδεια πόρων και γινόντουσαν οι λεγόμενες προεγγραφές. Είναι πολύ συγκινητική αυτή η συνεισφορά των ανθρώπων.
Από παλιότερα βιβλία μπορεί κάποιος να εντοπίσει άτομα που αναζητά και τους βρίσκει ως συνδρομητές σε κάποιες εκδόσεις. Στο παρελθόν, στον 19ο αιώνα και τις αρχές του 20ου, είχαμε πολλά παρόμοια βιβλία.
ΠτΘ: Πώς έγινε η μεταφορά του κειμένου του Χουρμούζη;
Β.Α.: Το βιβλίο φωτογραφήθηκε, δεν ξαναγράφτηκε. Υπήρχε ένα αντίτυπο το οποίο φωτογραφήσαμε με μεγάλη δυσκολία. Είναι βέβαια ευανάγνωστο. Χρειάζεται διάθεση και μεράκι από τον αναγνώστη για να διαβάσει τα κωνσταντινουπολίτικα του καιρού εκείνου.
Νεοπλουτισμός
ΠτΘ: Θεωρείτε πως ο Χουρμούζης παρουσιάζει αυτή την περίοδο ενδιαφέρον να διαβαστεί, καθώς θίγει κάποια ζητήματα πολυτέλειας και νεοπλουτισμού των τότε ελλήνων της Κωνσταντινούπολης, τον οποίο περάσαμε στην Ελλάδα τις προηγούμενες δεκαετίες;
Β.Α.: Με κάποιο τρόπο τον ξαναπερνάμε. Στο έργο του «Μαλακώφ» γίνεται ένας αγώνας ανάμεσα στον άντρα της οικογένειας, ο οποίος εκφράζει τις παλιές αρχές, την κοινή λογική, και την γυναίκα του, την κόρη του και τον γιο του που είναι στον κόσμο τους. Δίνουν
πολλά χρήματα σε μοδίστρες, ανάβουν πυροτεχνήματα και συγκεκριμένα το κάνει ο νεαρός γιος της οικογενείας ο οποίος το 1860 έκαιγε πυροτεχνήματα για το κέφι του, όπως συμβαίνει στους σημερινούς γάμους.
Να δούμε τι σημαίνει «Μαλακώφ»: όταν έγινε ο πόλεμος της Κριμαίας ένα ύψωμα το ονόμαζαν «Μαλακώφ», γιατί είχε ακριβώς τη μορφή του φουρό. Τότε είχαν βγει εκείνα τα φορέματα με τα φουρό και οι αγγλογάλλοι τα ονόμασαν «μαλακώφ» καθώς είχαν δει το λόφο αυτόν πολεμώντας στην Κριμαία με τους ρώσους. Τα φουρό έδιναν έναν τεράστιο όγκο στα φορέματα της εποχής.
ΠτΘ: Πώς είδε το βιβλίο το κοινό της Ξάνθης;
Β.Α.: Κατ’ αρχήν άρεσε σ’ αυτούς που το είδαν, παρά το ότι δεν κυκλοφόρησε ευρέως. Κυκλοφορεί τώρα στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη. Δεν πρόκειται για βιβλίο με αναμενόμενες μεγάλες πωλήσεις αλλά για μας ήταν μια απόπειρα να μπούμε στο πεδίο των αναστατικών ή αναστασιακών εκδόσεων, στο οποίο έχουν κάνει σπουδαία δουλειά εκδότες της Αθήνας. Επίσης, παρόμοια κινήθηκαν τα Πανεπιστήμια του Αιγαίου και της Κρήτης.
Η συγκεκριμένη έκδοση είναι σχολιασμένη και δεν αποτελεί απλώς το σώμα το παλαιού κειμένου, για να είναι διαθέσιμο στον κόσμο, γι’ αυτό και η αξία του έγκειται και στο ζήτημα του σχολιασμού που είναι εκτενής και καίριος.
ΠτΘ: Ετοιμάζετε κάποια άλλη αναστατική έκδοση;
Β.Α.: Όχι, προς το παρόν.
ΠτΘ: Σχεδιάζετε κάποια παρουσίαση στην Ξάνθη ή την Αθήνα;
Β.Α.: Θα γίνει μια παρουσίαση στην Κωνσταντινούπολη στις 9 Μαΐου. Η παρουσίαση αφιερώνεται σ’ ένα παλιό φίλο του ΠΑΚΕΘΡΑ, μακαρίτη τώρα, τον Νηχωρίτη Σταύρο Καλφάολγου. Ήταν ένας από τους άρχοντες που είχαμε γνωρίσει στην Πόλη και είναι ψυχικά ωφέλιμο για μας ν’ αφιερώσουμε την εκδήλωση της Πόλης στον φίλο μας τον Σταύρο. Μάς είχε φιλοξενήσει στο σπίτι του στην Κωνσταντινούπολη, ήταν ένας σπουδαίος άνθρωπος.
Έχει νόημα να γίνει μια παρουσίαση στην Αθήνα ή την Θεσσαλονίκη, όπου θεωρούμε ότι υπάρχει ένα εκτενέστερο ενδιαφέρον γι’ αυτά τα ζητήματα.
ΠτΘ: Η παρουσίαση είναι μια μεγάλη ευκαιρία να έρθετε σε επαφή με την ελληνική κοινότητα της Πόλης.
Β.Α.: Θα πρέπει να αναφερθούμε στη σημαντική βοήθεια του Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη που μάς παραχωρεί την αίθουσα του Σισμανογλείου Μεγάρου. Στην εκδήλωση θα είναι παρών και ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη Βασίλης Μπορνόβας.
Λ. Ιστικοπούλου,
«Ο «Μαλακώφ» αποτελεί
κύρια σπουδαία ηθογραφία»
Η Λήδα Ιστικοπούλου είναι διδάκτωρ της Ιστορίας κι έχει κάνει μια επισταμένη κι ενδελεχή εισαγωγή στο έργο του Χουρμούζη από ιστορικής άποψης, δίνοντας όλο το ιστορικό, κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο της εποχής που διαδραματίζει το θεατρικό «Μαλακώφ» και της ευρύτερης περιόδου περί τον Κριμαϊκό Πόλεμο που είχε παίξει καθοριστικό ρόλο στην οικονομία των ελλήνων εμπόρων της Πόλης. Εισαγάγει τον αναγνώστη στο κλίμα της εποχής, τα έθιμα που επηρεάστηκαν από το χρήμα, με αποτέλεσμα να επηρεάσουν και τα ήθη και στην «ανάγνωση» που κάνει ο Χουρμούζης αυτής της έως κι ασύδοτης ζωής των ελλήνων της Πόλης. Επίσης, καταθέτει ένα πολύ σημαντικό Γλωσσάρι, πολύτιμο οδηγό γι’ αυτόν που θέλει να περιπλανηθεί στη γλώσσα του γνωστού συγγραφέα, που ήταν και δείγμα της γλώσσας που τότε μιλούσαν, με όλες τις επιρροές από την Ευρώπη και φυσικά από την Τουρκία.
ΠτΘ: Το έργο αφορά την περίοδο μετά τον Κριμαϊκό Πόλεμο.
Λ.Ι.: Το έργο τοποθετείται μετά το τέλος του Κριμαϊκού Πολέμου που διήρκησε από το 1853 μέχρι το 1856, δηλαδή το 1857.
Εκκλησία και πολυτέλεια
ΠτΘ: Κι εκτυλίσσεται έναν χρόνο πριν γίνει η πρώτη δημόσια παράσταση ελληνικού θιάσου στην Πόλη. Τα οικονομικά γεγονότα που σήμαναν τον εύκολο πλουτισμό κάποιων τι ρόλο διαδραμάτισαν στις αλλαγές που έγιναν στην κοινωνία;
Λ.Ι.: Λειτούργησαν εκμαυλιστικά, με δεδομένο ότι και η Εκκλησία είχε πάρει θέση σαφή κατά της πολυτέλειας, όχι μόνο με διατάξεις που προερχόταν από το Πατριαρχείο αλλά και από τις Κοινότητες, σε μια προσπάθεια να περιορίσουν την πολυτέλεια. Για παράδειγμα, απαγόρευαν τον μπακλαβά, άρα είχε θεωρηθεί ως πολυτέλεια. Η Εκκλησία κι ένα μέρος του λαού που επηρεαζόταν από την Εκκλησία προσπαθούσαν να συγκρατήσουν το ποίμνιο και να το στρέψουν σε μια πιο ενάρετη, λιτοδίαιτη ζωή που δεν είχε σχέση με την λαγνεία του χρήματος και της πολυτέλειας.
ΠτΘ: Είχαν απαγορεύσει ακόμη και τα δώρα που προσφερόταν στις επισκέψεις, κάτι που ισχύει και σήμερα εκτεταμένα, τουλάχιστον στην ελληνική επαρχία. Απαγόρευαν το ποτό και τα γλυκά τα οποία σερβίριζαν σε ασημένια σκεύη.
Λ.Ι.:ΠτΘ: Θα πρέπει να θεωρείται χαρακτηριστική αυτή η περίοδος του χριστιανισμού, της Ορθόδοξης Εκκλησίας για τις θέσεις της απέναντι σε θέματα πολυτέλειας γιατί αφορούσε ακόμη και στην είσοδο των γυναικών με μαλακώφ στη Θεολογική Σχολή, με απόφαση Πατριάρχη.
Λ.Ι.: Ακριβώς, αλλά αυτό προκλήθηκε από τη στενότητα του χώρου που δημιουργούσαν αυτά τα φορέματα. Παρόμοια μαλακώφ – φουρό – έχω δει στο Μουσείο της Παπαντωνίου στο Ναύπλιο. Τα φουρό ήταν πολύ φουσκωτά, με αποτέλεσμα το φόρεμα να εκτείνεται σε κάποια τετραγωνικά γύρω από την γυναίκα.
Όταν συνέρρεαν λοιπόν οι γυναίκες εξαιτίας της αποφοίτησης των νέων από την Θεολογική Σχολή της Χάλκης περιορίζονταν ο χώρος, άρα ο λόγος της απαγόρευσης ήταν πρακτικός.
Εξευρωπαϊσμός – μιμητισμός
ΠτΘ: Ποιος ο ρόλος του Χάττι Σερίφ (1839) και του Χάττι Χουμαγιούν (1856) στο θέμα του εξευρωπαϊσμού;
Λ.Ι.: Ο εξευρωπαϊσμός δεν είναι μόνο θέμα νόμων αλλά έχει να κάνει με το ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία αναγκάστηκε να επιστρέψει τη διείσδυση των ευρωπαίων. Ας μην ξεχνάμε ότι οι γάλλοι κατασκευάζουν τους πρώτους σιδηροδρόμους στη Σμύρνη κι αμέσως μετά οι άγγλοι, με αποτέλεσμα ν’ αλλάζει το πνεύμα. Θα έπρεπε να δημιουργηθούν θεσμοί που να επιτρέπουν τη διείσδυση των ευρωπαίων. Οι έλληνες ήταν οι πιο κοντινοί τους από τις κοινότητες που κατοικούσαν στην Μικρά Ασία, γιατί ήταν φιλοπρόοδοι, αισθάνονταν κοντύτερα στους ευρωπαίους και ήταν πρόθυμοι να τους υπηρετήσουν. Υπάρχει μια πολύ ωραία κουβέντα, ενός περιηγητή της εποχής εκείνης που δείχνει τη διαφορά μεταξύ ελλήνων και τούρκων. Λέει «οι τούρκοι φυτεύουν δέντρα που κάνουν σκιά και οι έλληνες φυτεύουν δέντρα που κάνουν καρπό».
Βέβαια, σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει πολύ…
ΠτΘ: Γιατί πιστεύετε πως ο λεγόμενος εξευρωπαϊσμός – δεν ήταν ακριβώς εξευρωπαϊσμός αλλά μια κακή μίμηση την οποία καυτηριάζει ο Χουρμούζης – έγινε λανθασμένα;
Λ.Ι.: Γιατί οι έλληνες είδαν μόνο την πολυτέλεια από τον εξευρωπαϊσμό, δεν διέκριναν την θαυμαστή παραγωγικότητα, την πρόοδο. Η ελληνική κοινωνία, περιθωριοποιημένη όπως ήταν μέσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, έκανε την επιλογή της. Δεν μπορούσε να συναγωνιστεί την Ευρώπη στην πρόοδο των επιστημών, αλλά οι κυρίες μπορούσαν να συναγωνιστούν τις κομψευόμενες της εποχής εκείνης.
ΠτΘ: Οι οποίες ήταν σαν καρικατούρες.
Λ.Ι.: Σε κάποιο σημείο του κειμένου αναφέρω ότι ο Θεόφιλος Γκωτιέ αναφέρει ότι τις ελληνίδες δεν μπορείς να τις ξεχωρίσεις από τις ευρωπαίες παρά μόνο στην υπερβολή της πολυτέλειας.
ΠτΘ: Ο Χουρμούζης καυτηριάζει την γλώσσα που είναι ανάμικτη, το ντύσιμο στο οποίο αναφερθήκατε αλλά και το ότι θέλουν να μεταφερθούν σε άλλες περιοχές της Κωνσταντινούπολης, όπως η Κατίγκω (η κόρη του Παυλάκη) που θέλει να μετακομίσουν στο Σταυροδρόμι.
Λ.Ι.: Είναι ο τρόπος ζωής. Δεν είναι τυχαίο το ότι έχουν μάγειρα, καμαριέρα, η κυρία θέλει να βάλει καμπανάκι. Είναι modus vivendi που ταιριάζει στην Ευρώπη κι όχι στην Ανατολή. Η κυρία, για παράδειγμα, δεν θέλει να μπαίνει στην κουζίνα για να μην μυρίζει από τα κρεμμύδια.
Ηθογραφία της εποχής
ΠτΘ: Αν δει, επομένως, ο αναγνώστης το έργο του Χουρμούζη ηθογραφικά και κοινωνιολογικά δίνει αρκετά στοιχεία για την εποχή εκείνη.
Λ.Ι.: Αναφέρθηκε ότι ο «Μαλακώφ» του Χουρμούζη δεν είναι σπουδαίο για την δραματουργία του, δεν είναι σπουδαίο σαν θεατρικό αλλά αποτελεί κύρια ηθογραφία.
Επίσης, η φιλανθρωπία σχετίζεται με τους Συλλόγους. Από το 1861 μέχρι το 1922 έχουμε 800 αντρικούς και 60 γυναικείους συλλόγους, ένας αριθμός πολύ μεγάλος. Υπάρχουν διάφοροι λόγοι που δημιουργούνται οι σύλλογοι κι ένας από αυτούς είναι το ν’ ασκήσουν φιλανθρωπία. Σ’ αυτόν τον τομέα επηρεάζονται πάρα πολύ από την Ευρώπη.
Οι Σύλλογοι
της Κωνσταντινούπολης
ΠτΘ: Σε ό,τι έχει να κάνει με τους γυναικείους συλλόγους, επισημαίνετε κ. Ιστικοπούλου σε κάποιο σημείο τον ρόλο που αποκτούσε σταδιακά η γυναίκα σε θέματα μόρφωσης και συμμετοχής της στο κοινωνικό γίγνεσθαι.
Λ.Ι.: Υπήρχε ενδιαφέρον για το τι γινόταν στην Ευρώπη κι όχι μόνο στον τομέα της μόδας.
ΠτΘ: Θεωρείτε ότι έπαιξε ρόλο το γεγονός ότι ο Χουρμούζης όχι μόνο απουσίασε επί μακρόν από την Κωνσταντινούπολη αλλά ασχολήθηκε και με την πολιτική στην Ελλάδα και μάλιστα ως ενεργό μέλος του Ελληνικού Κοινοβουλίου;
Λ.Ι.: Βέβαια και μάλιστα θα έλεγα ότι αυτή του η απέχθεια για την αντιβασιλεία φαίνεται μέσα στα θεατρικά του έργα. Είναι πολύ πιθανόν να ήταν το κέντρισμα για το ρόλο των ευρωπαίων, το μοντέλο που έφεραν στην Κωνσταντινούπολη. Υπήρχε κάτι εναντίον τους. Βέβαια, εκτιμά την προσφορά των ευρωπαίων στον τομέα της προόδου και της έρευνας αλλά παραμένουν ευρωπαίοι. Θεωρώ ότι αυτά τα φέρνει από την Αθήνα και την αντιβασιλεία.
ΠτΘ: Επισημαίνετε, εξάλλου κι εσείς το γεγονός ότι είναι έλληνας και χριστιανός.
Λ.Ι.: Είναι αγνός πατριώτης, ορθόδοξος, ένας σεμνός άνθρωπος ο οποίος φορούσε φουστανέλα μέχρι το τέλος της ζωής του. Έχω μάλιστα την φωτογραφία του με φουστανέλα στο πρόγραμμα της παράστασης του «Μαλακώφ» που ανέβηκε στην Αθήνα την δεκαετία του ’80.
Γλωσσάρι
ΠτΘ: Ν’ αναφερθούμε και στο Γλωσσάρι που αποτελεί έναν πολύτιμο οδηγό για τον αναγνώστη.
Λ.Ι.: Ναι, μόνο που μια φίλη που το διάβασε επεσήμανε ότι δεν υπάρχουν όλες οι λέξεις. Λόγω του ότι έχω μια εξοικείωση με τα κείμενα του 19ου αιώνα θεώρησα ότι έχουν όλοι τη σχετική γνώση.
ΠτΘ: Ακόμη και σ’ εμάς στην Θράκη πού είμαστε πιο εξοικειωμένοι με κάποιες λέξεις, αρκετές δεν τις γνωρίζουμε ή τις βρίσκουμε μια διαφοροποιημένη προφορά από αυτήν που χρησιμοποιεί ο Χουρμούζης.
Λ.Ι.: Δεν πρόσθεσα βέβαια τις γαλλικές λέξεις…
ΠτΘ: Πολλές από αυτές που αναφέρονται στο Γλωσσάρι είναι λατινογενείς, όπως το κρέτιτο που είναι η πίστωση, το credit στα γαλλικά.
Λ.Ι.: Σε σχέση με τον γιατρό επίσης υπάρχουν πολλές λέξεις. Θεώρησα ότι έπρεπε να βάλω τις ιδιωματικές λέξεις και όχι τις γαλλικές οι οποίες παρεισφρέουν λόγω της παρουσίας του γιατρού ή της μόδας.
ΠτΘ: Συνεχίζετε την έρευνα στην συγκεκριμένη κατεύθυνση;
Λ.Ι.: Όχι με την Κωνσταντινούπολη, αυτή τη στιγμή μ’ ενδιαφέρει περισσότερο η Μικρά Ασία.
Σ. Σκιάς,
«Η Κωνσταντινούπολη μάς δονούσε
εξ απαλών ονύχων»
Ο Στέλιος Σκιάς είναι πρόεδρος του ΠΑΚΕΘΡΑ και στηρίζει την πολύτιμη και πολυετή πλέον εκδοτική προσπάθεια του Συλλόγου της Ξάνθης, που καταφέρνει ν’ αγγίζει αναγνώστες απ’ όλη την Ελλάδα, αλλά κι εκτός συνόρων, όπως αποδεικνύει και η συγκεκριμένη αναστατική έκδοση. Τιμά τα ίχνη που αφήνουν στις αναστατικές εκδόσεις ο Νότης Καραβίας και οι Χαράλαμπος και Κώστας Σπανός, όπως και οι εκδόσεις του Πανεπιστημίου Κρήτης, με κορυφαία την ψηφιακή βιβλιοθήκη «Ανέμη».
Για την παρουσίαση που ετοιμάζεται στην Κωνσταντινούπολη εκτιμά ότι θα εξελιχθεί σ’ ένα εγκάρδιο συναισθηματικά και πολιτιστικά γεγονός.
ΠτΘ: Ο «Μαλακώφ» είναι μια από τις πολλές εκδόσεις του ΠΑΚΕΘΡΑ, οι οποίες εντάσσονται στις ευρύτερες δράσεις του Συλλόγου, στηρίζοντας τον πολιτισμό από την πλευρά της παράδοσης και παράλληλα μια δράση διαφορετική, μια αναστατική έκδοση που ενεργοποίησε μια σειρά πολιτών να συμμετάσχουν.
Σ.Σ.: Ήταν μια ιδιαίτερη πρωτοβουλία η οποία εγκαινιάζει τη διαδικασία των αναστατικών εκδόσεων. Είναι επίσης πολύ σημαντική δουλειά η δημιουργία της έκδοσης του πανεπιστημίου της Κρήτης με την ψηφιακή βιβλιοθήκη «Ανέμη».
Στην περίπτωσή μας έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο να έχουμε τον πρόλογο και την εισαγωγή για το συγκεκριμένο έργο και όλη την ατμόσφαιρα της περιόδου όπου αναφέρεται το έργο όπως και στοιχεία για τον Χουρμούζη, από δυο εξαιρετικούς επιστήμονες, τον Βάλτερ Πούχνερ και την Λήδα Ιστικοπούλου που είχαν την ευγενή καλοσύνη να μάς παραχωρήσουν το συγκεκριμένο υλικό.
Την περίοδο του 1860 κι έπειτα είχαμε μια οικονομική ανάπτυξη. Το έργο αναφέρεται στα ήθη και τα έθιμα της εποχής εκείνης. Αφορά κυρίως τον μιμητισμό των δυτικών εθίμων από την εύπορη ελληνική παροικία της Πόλης, όπου ουσιαστικά αντιγράφουν με κακό τρόπο αυτόν τον τρόπο ζωής.
Αυτοί που είχαν χρήματα κατασπαταλούσαν την περιουσία τους, ξόδευαν χρήματα για φορέματα και διάφορες δραστηριότητες, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται κωμικοτραγικές ιστορίες που περιγράφονται στο συγκεκριμένο έργο, το «Μαλακώφ».
Στην οικογένεια Παυλάκη, η γυναίκα, η κόρη και ο γιος λειτουργούν υπό το καθεστώς του μιμητισμού των εθίμων κατασπαταλώντας χρήματα. Στο τέλος, επεμβαίνει δυναμικά ο αρχηγός της οικογένειας και βάζει το γιο στη δουλειά, προσπαθώντας να διαφυλάξει ό,τι μπορεί. Πολλοί από τους εύπορους κατέρρεαν οικονομικά μετά από την κατασπατάληση της περιουσίας τους.
Σπατάλη και … καταστροφή
ΠτΘ: Ο ήρωας του Χουρμούζη επηρεάζεται και από τον φίλο του, τον Στεφανάκη που τον επισκέπτεται, ο οποίος φαλίρισε αφού σπατάλησε την εξουσία του λόγω της χλιδής της γυναίκας του κι αυτό το παράδειγμα τον ενεργοποίησε.
Σ.Σ.: Είναι χρήσιμο και διαφωτιστικό το παράδειγμα.
Οι συγκεκριμένοι πρόλογοι είναι αξιόλογοι γιατί ζωγραφίζουν μια ολόκληρη περίοδο στον ελλαδικό χώρο και την Κωνσταντινούπολη, τις δεκαετίες μετά τον Πόλεμο της Κριμαίας κι αυτά συμβάλλουν στο να είναι χρήσιμη η συγκεκριμένη έκδοση.
Θα πρέπει να τονίσουμε την βοήθεια των ανθρώπων που συνέβαλαν σημαντικά στην συγκεκριμένη έκδοση, όπως η Τζένη Κατσαρή – Βαφειάδη που κάλυψε το κόστος έκδοσης και βιβλιοδεσίας, μέσω της Επικοινωνίας ΑΕ, όπως και πολλούς ανθρώπους που είχαν προαγοράσει το βιβλίο.
Στην Κωνσταντινούπολη, γινόντουσαν πολλές εκδόσεις με τον τρόπο των προπληρωμών από τους ανθρώπους που αγαπούσαν ένα συγκεκριμένο έργο, οπότε με την χορηγία αυτών των χρημάτων προχωρούσε η έκδοση. Ως έκφραση ευγνωμοσύνης για τη συμβολή τους, τα ονόματα αυτών των ανθρώπων παρατίθεντο στο βιβλίο, όπως συμβαίνει και στο συγκεκριμένο και τους οποίους θέλουμε να ευχαριστήσουμε.
Είναι επίσης σημαντικό το ότι το βιβλίο θα παρουσιαστεί στην Κωνσταντινούπολη όπου αναφέρεται και κατά πάσα πιθανότητα γράφτηκε παρότι ο Χουρμούζης το είχε έτοιμο νωρίτερα, απλά δεν είχε εκδοθεί τότε, προφανώς για λόγους οικονομικούς.
«Ελληνικός» Χάρτης της Πόλης από το ΠΑΚΕΘΡΑ
ΠτΘ: Εξάλλου το ΠΑΚΕΘΡΑ έχει στήσει μια γέφυρα με την Κωνσταντινούπολη εδώ και πολλά χρόνια.
Σ.Σ.: Η Κωνσταντινούπολη είναι για πολλούς από εμάς κάτι ιδιαίτερο, μάς δονούσε εξ απαλών ονύχων και εξακολουθεί να μας κρατά γοητευμένους. Το ΠΑΚΕΘΡΑ έχει πραγματοποιήσει πολλά ταξίδια εκεί και το τελευταίο αφορά τις ανάγκες για την έκδοση ενός χάρτη που θα περιλαμβάνει όλα τα ελληνικού ενδιαφέροντος σημεία της Κωνσταντινούπολης. Δεν περιλαμβάνονται μόνο οι μεγάλες εκκλησίες αλλά και τα αγιάσματα, τα σπίτια επιφανών ελλήνων… Ο χάρτης διαμορφώθηκε με επισκέψεις και έρευνα βήμα – βήμα. Άρα, ένας επισκέπτης που θέλει να έχει λεπτομερή γνώση για ό,τι ελληνικό υπήρχε και υπάρχει στην Πόλη, ο χάρτης αποτελεί ένα μεγάλο βοήθημα.
Ο χάρτης ακολουθεί μια άλλη χαρτογραφική δουλειά που αφορούσε στον χώρο της Ανατολικής Θράκης, με σειρά χαρτών που περιγράφουν όλες τις εστίες του ελληνισμού και μπορεί να επισκεφθεί τον όποιο οικισμό αναφέροντας το παλιό και το σημερινό όνομα. Ετοιμαζόμαστε για μια επανέκδοση του χάρτη για την Ανατολική Θράκη ο οποίος έχει εξαντληθεί κι αυτό θα εξαρτηθεί από τα οικονομικά του συλλόγου.
Στο ΠΑΚΕΘΡΑ έχουμε φτάσει στην έκδοση 50 βιβλίων, σε 7 μουσικές παραγωγές αλλά και σε 5 τόμους του επιστημονικού περιοδικού ΠΕΡΙ ΘΡΑΚΗΣ.
Αποκατάσταση
νεοκλασικού
Επίσης, αυτό το διάστημα μάς ενδιαφέρει η αποκατάσταση ενός κτιρίου που έχουμε στην ιδιοκτησία μας μετά από μια προσφορά του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη. Μας είχε δώσει τα χρήματα να αγοράσουμε ένα νεοκλασικό στην Παλιά Πόλη της Ξάνθης, στην οδό Μπότσαρη 20, το οποίο επιχειρούμε να το αποκαταστήσουμε λειτουργικά. Έχουμε κάνει μια μελέτη αναστύλωσης αλλά τα χρήματα που απαιτούνται είναι πολλά. Έχουμε διαμορφώσει ένα μικρό μέρος για τα βιβλία κι ένα χώρο γραφείου, αλλά πρόκειται για ένα τριώροφο που απαιτεί πολλά χρήματα. Η περιφέρεια ΑΜ-Θ είχε υποσχεθεί στον χορηγό ότι θα συνέδραμε για την αποκατάσταση αλλά αυτό δυστυχώς δεν έγινε.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
