«Στην ισοπεδωτικη μανια μας καναμε και τα εργα του πολιτισμου προιοντα»

ΠτΘ: κ. Κρεμμύδα συμμετείχατε σε ένα συνέδριο το οποίο πραγματικά στις επιδιώξεις του τουλάχιστον ήταν πλουραλιστικό. Συμμετείχαν άνθρωποι που εκπροσωπούν το διαδίκτυο και προσπαθούν να διοχετεύσουν πολιτισμό μέσα από αυτό, κλασικά περιοδικά πολιτισμού, γραμμάτων και τέχνης, περιοδικά life-style, κάποιες απόπειρες επίσης περιοδικών μεμονωμένων τομέων της τέχνης, περισσότερο περιφερειακών, για τη μουσική, τον κινηματογράφο, ακόμη και ομάδες νέων ανθρώπων, όπως επίσης και ξενόγλωσσα περιοδικά από τη Γαλλία, την Τουρκία, το Βέλγιο. Όλη αυτή η μάζωξη με τόσο ευρύ περιεχόμενο τελικά θεωρείτε ότι θέτει τα προβλήματα ή είναι απλώς μια αφετηρία για ένα συναπάντημα αλληλογνωριμίας και προσέγγισης;

Κ.Κ:Το συγκεκριμένο είναι το τρίτο συνέδριο που διοργανώνεται. Το πρώτο έγινε στα Γιάννενα, το δεύτερο πέρσι στα Καλάβρυτα. Ο πολιτισμός έχει μια πρώτη δυνατότητα καταγραφής. Καταρχήν έχω την άποψη ότι ο πλουραλισμός είναι πάντα θετική διαδικασία, γιατί ο διάλογος μπορεί να ανοίγει θέματα. Από την άλλη περάσαμε από το στάδιο, που είναι πολύ σπουδαίο, αυτό της αλληλογνωριμίας, της διατύπωσης απόψεων. Υπάρχει όμως και μια άλλη διαφορά στη διαμόρφωση αυτών των συναντήσεων. Τα ζητήματα που τέθηκαν στη συγκεκριμένη συνάντηση αφορούν προβλήματα πολύ διαφορετικά, δηλαδή από τη μια υπάρχουν επαγγελματίες δημοσιογράφοι που θέτουν θέματα δικής τους απασχόλησης και θέματα εργασιακών σχέσεων, από την άλλη υπάρχουν κάποια περιοδικά, ίσως και λιγότερα, μεγάλων επιθετικών χώρων καθώς και περιοδικά, κυρίως τα περιοδικά λόγου, που βασίζονται στη συνεισφορά και στην ιδιωτική πρωτοβουλία, στην ατομική προσπάθεια. Άρα και από αυτήν την άποψη όσο και αν είναι δικαιολογημένο το αίτημα του εργαζόμενου δημοσιογράφου ή του άνεργου δημοσιογράφου, άλλο τόσο είναι δικαιολογημένο και το αίτημα του μικρού εκδότη που βγάζει ένα περιοδικό για ουσιαστική παρέμβασή του. Το ερώτημα είναι από εδώ και πέρα τι γίνεται. Θεωρώ ότι το πρόβλημα είναι και πολιτικό, -δεν είναι απλά πρόβλημα που καταρχήν αφορά κάποια περιοδικά λόγου ή κάποια θέματα της τέχνης και είναι έξω από την ελληνική κοινωνία, – ζούμε μια περίοδο έντονα μεταβατική τόσο στις εργασιακές σχέσεις όσο και στα δικαιώματα της διαμόρφωσης και έκφρασης του καλλιτεχνικού και όχι μόνο λόγου. Αυτό είναι που γεννά και τα προβλήματα.

ΠτΘ: κ. Κρεμμύδα εκείνο που μας έκανε εντύπωση είναι ότι αρκετοί συμμετέχοντες, αν και δημοσιογράφοι, άνθρωποι δηλαδή που κατέχουν το λόγο και ξέρουν να χρησιμοποιούν την γραφίδα, απλώς περιγράφουν τα προβλήματα ως κάτι δεδομένο και μη ανατρέψιμο, δεν επιτρέπουν καμία ελπίδα και δεν φαίνεται να πιστεύουν σε νέες συλλογικότητες. Δεν είναι και δικό τους θέμα όχι μόνον να έχουν θέσεις αλλά και να διεκδικούν αυτές ν’ αποκτήσουν κοινωνικό αντίκρισμα; Τελικά θεωρείτε ότι ό,τι μπορεί να περιγράψει τη σημερινή κατάσταση στους εργασιακούς χώρους είναι η διαπίστωση των φαινομένων και η περιγραφή τους ή υπάρχει τελικά μία κάποια λύση;

Κ.Κ.: Φοβάμαι ότι ζούμε σε μια εποχή που τα πάντα προσπαθεί να τα εμπορευθεί και τα πάντα τα τοποθετεί στη θέση του προϊόντος. Μέσα σε αυτήν την ισοπεδωτική μανία κάναμε και τα έργα του πολιτισμού προϊόντα. Από την ώρα που τα κάναμε προϊόντα και που θεωρούμε ότι η αξία ή η απαξία τους είναι συνυφασμένη με την μεγιστοποίηση της ζήτησής τους ή όχι, είναι λογικό ότι κάποιες επιχειρήσεις θα προσπαθήσουν να αποσπάσουν κέρδος από το προϊόν αυτό που λέγεται πολιτισμός. Από την ώρα που προσπαθείς να εισπράξεις από ένα προϊόν που παράγεται, αυτόματα αρχίζουν και δημιουργούνται και πολιτικά προβλήματα. Και από εκεί και ύστερα το αίτημα είναι το ίδιο με το όποιο θα ήταν το αίτημα σε ένα εργοστάσιο καπνού, από την πλευρά του ιδιοκτήτη καπνέμπορα και από την πλευρά των καπνεργατών εργαζόμενων. Πιστεύω ότι έτσι τίθεται το θέμα πια.

ΠτΘ: Εσείς ευελπιστείτε ότι θα δημιουργηθούν καινούριες συλλογικότητες ή τελικά το μόνο που απομένει είναι η υπακοή και η συμμόρφωση;

Κ.Κ.: Δεν είναι σε θέση το συνδικαλιστικό κίνημα σήμερα να αντιδράσει και δεν εννοώ μόνο το κίνημα των δημοσιογράφων, που δεν το ξέρω καλά και δεν έχω σχέση με το χώρο ως δημοσιογράφος, αλλά δεν πιστεύω ότι κανένα τμήμα του σύγχρονου συνδικαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα – και ξεκινάω από τη ΓΣΕΕ έως τις τελευταίες οργανώσεις – έχει την παραμικρή όχι δυνατότητα αλλά διάθεση ν’ αντιδράσει. Το συνδικαλιστικό κίνημα στην Ελλάδα, αφού φροντίσαμε να το διαλύσουμε, να το εξαναγκάσουμε σε λογικές εξαργύρωσης των θέσεών του, και δεν θα πω το απλό, απλουστευτικό και λαϊκιστικό ότι οι συνδικαλιστές έγιναν βουλευτές και στελέχη υπουργείων, αλλά θα πω ότι πάρα πολλές προσπάθειες διεκδικήσεων έχουν ουσιαστικά αποσιωπηθεί, γιατί έρχονται σε σύγκρουση με τα ατομικά συμφέροντα των συγκεκριμένων συνδικαλιστικών εκπροσώπων. Με αυτή την έννοια είναι λογικό ότι το απογυμνωμένο συνδικαλιστικό κίνημα δεν μπορεί να παίξει το ρόλο που θα μπορούσε να παίξει και στις εργασιακές σχέσεις μας. Και αυτό είναι ο πρόβλημα που υπάρχει και στον πολιτισμό. Αν τελικά αποδεχόμαστε την αύξηση του ωραρίου εργασίας, την αύξηση των συντάξεων, τη μείωση των αποδοχών, αν η εργασία δεν θεωρείται ότι είναι δικαίωμα και κατάκτηση, αλλά ψίχουλα επαιτείας του εργοδότη προς τον εργαζόμενο, αν θεωρούμε ότι ο καλλιτεχνικός συντάκτης οφείλει χάρη στον εκδότη που τον προσλαμβάνει, ότι οφείλει να εναρμονίζεται στις επιθυμίες του και στα συμφέροντά του μέσα στους χώρους τους εμπορικούς και τους καταναλωτικούς κι όχι στους καλλιτεχνικούς, τότε από εκεί και πέρα υπάρχει σοβαρό πρόβλημα. Γιατί το θέμα της ανεργίας και είναι δεδομένο και το αίτημα του συντάκτη για την επόμενη δουλειά του είναι δεδομένο.

ΠτΘ: Παρόλα αυτά υπάρχει μια μερίδα πνευματικών ανθρώπων που δεν εμπορεύεται, όπως συμβαίνει λόγου χάριν και με την ομάδα διανοουμένων του «Μανδραγόρα», στον οποίο εξακολουθείτε να ασχολείστε με θέματα τα οποία είναι ντεμοντέ κατά την τρέχουσα αισθητική του Life Style, αντιστεκόμενη στην εμπορευματοποίηση των αξιών και τη μετατροπή των πάντων σε προϊόντα. Εμείς, οι κοινοί θνητοί πρέπει να έχουμε απαίτηση από τους πνευματικούς ανθρώπους να λειτουργούν όπως και παλαιότερα ως πυρήνες αντίδρασης στην ισοπέδωση των πάντων ή όλα σήμερα μοιάζουν και είναι παραδομένα;

Κ.Κ.: Αυτό είναι ένα περίεργο της εποχής μας. Θεωρώ ότι έχουμε οι ίδιοι κατεβάσει τον λαιμό για να μας σφάξουνε και αυτό είναι ένα πρόβλημα. Ενώ από την μια διαφωνούμε και φαίνεται ότι αντιδρούμε, από την άλλη έχουμε οι ίδιοι επιλέξει το μέσον με το οποίο θα οδηγηθούμε στη σφαγή μας. Η δικιά μας εμπειρία όμως που δεν κρίνεται με κριτήρια εμπορικού κέρδους αλλά με ένα κριτήριο, αυτό της επιβίωσης, είναι ότι όταν υπάρχουν πολλές εστίες πυρκαγιάς τότε πολλά πράγματα μπορούν να γίνουν. Πιστεύω ότι η δεκατριάχρονη πορεία μας το έχει δείξει, χωρίς ουσιαστικά μέσα, μόνο με τις πωλήσεις, σε ένα χώρο λογοτεχνικό και μάλιστα με ένα περιοδικό με συγκεκριμένη κατεύθυνση, το οποίο δεν έχει καμία σχέση με το Life Style. Και όταν προβάλλεις νέους δημιουργούς, νέους ανθρώπους, ή από τους δημιουργούς αυτούς που είναι περισσότερο περιφερειακοί και λιγότερο προβεβλημένοι, δεν είναι δηλαδή Καβάφης, Σολωμός, κλασικές αξίες, αλλά κάποιοι άνθρωποι που βρίσκονται στην περιφέρεια του ενδιαφέροντος του μέσου αναγνώστη και εξακολουθείς να υπάρχεις, αυτό δείχνει ότι υπάρχει αποδοχή. Το ίδιο γίνεται και με μικρά θεατρικά σχήματα, το ίδιο γίνεται και με τους περιφερειακούς καλλιτέχνες. Σαφώς υπάρχουν πολλά σοβαρά προβλήματα. Ίσως το πρόβλημα ξεκινάει από το γεγονός ότι έχουμε μπει σε μια νοοτροπία, όλα αυτά που βλέπουμε να τα συγκρίνουμε με τις αντιδράσεις. Θεωρούμε ότι μέσα από τη δουλειά μας, από το έργο που κάνουμε θα πρέπει μέσα σε μία μέρα ξαφνικά να πλουτίσουμε. Η ανάγκη του πλουτισμού ή η ανάγκη της κοινωνικής καταξίωσης, το να γίνουμε όλοι φίρμες, πρωτοσέλιδα, είναι δύσκολη πορεία και απαιτεί εκπτώσεις. Όσο μεγαλύτερος είναι ο πόθος να αναδειχθείς σε πρόσωπο της ημέρας είτε οικονομικά, είτε κοινωνικά, τόσο περισσότερες είναι οι εκπτώσεις τις οποίες πρέπει να κάνεις. Από την άλλη πλευρά πιστεύω ότι υπάρχει και έρεισμα και χώρος για έκφραση. Αν αυτοί πολλαπλασιαστούν, τότε εγώ θα γίνω πολύ αισιόδοξος. Και αν θέλει να συμβάλλει σε κάτι και αυτό το συνέδριο, θα ήταν καλό να μπορούσε να πετύχει την όσμωση μεταξύ κάποιων ανθρώπων ή να λειτουργήσει στο να ανοίξουν τέτοιες εστίες σοβαρές αντίστασης. Αν αυτά πολλαπλασιαστούν πιστεύω ότι θα πολλαπλασιαστούν και τα όρια της αντίστασής μας.

ΠτΘ: κ. Κρεμμύδα ξέρουμε ότι είστε φίλος της Κομοτηνής. Εκτός από τις εξαιρετικές βραδιές με την επαναστατική ποίηση, εκτός από το αφιέρωμα στον Ηλία Πετρόπουλο, μια συναρπαστική όντως βραδιά, αναμένεται από μέρους σας να χαρίσετε στην πόλη και κάτι ακόμη ιδιαίτερα σημαντικό, το διεθνές συνέδριο που θα αφορά στον Νικόλα Κάλας. Γιατί αυτή η εμμονή σας στη σουρεαλιστική ποίηση, στους εκπροσώπους του σουρεαλισμού; Είναι συνειδητή αυτή η επιλογή, υποκρύπτει πολιτική στάση;

Κ.Κ.: Έχει πολύ ενδιαφέρον το συνέδριο γιατί δεν έχει ξαναγίνει πότε στην Ελλάδα. Ο Νικόλας Κάλας πρωτοστάτησε στην προσπάθεια του σουρεαλισμού και του όλου κινήματος με την πρωτοποριακή του σκέψη και μέσα από τη συνεπή αριστερή του στάση. Με αυτή την έννοια θεωρούμε ότι είναι αδικαιολόγητο το γεγονός ότι δεν είναι ευρύτερα γνωστός στην Ελλάδα. Πρόσφατα κυκλοφόρησε και βιβλίο με την αλληλογραφία του με τον Μιχάλη Ράπτη. Πιστεύω ότι θα είναι η πρώτη φορά στην Ελλάδα που θα παρουσιασθεί το έργο του σε ένα συνέδριο που γίνεται από τις 10 έως τις 12 Ιουνίου στην Κομοτηνή. Οφείλουμε ευχαριστίες στο Δήμαρχο Κομοτηνής Τάσο Βαβατσικλή και στη ΔΕΠΑΚ που δέχθηκαν να αναλάβουν τη φιλοξενία του συνεδρίου στο χώρο της Κομοτηνής, αρκεί να σας πω ότι στο Υπουργείο Πολιτισμού ο Κάλας είναι σχεδόν άγνωστος σαν όνομα. Θέλουμε την παρουσία του κοινού της Κομοτηνής της οποίας ο κόσμος θεωρώ ότι είναι ευαισθητοποιημένος στα θέματα της τέχνης και πιστεύω ότι έχει να μάθει πολλά εκ των οποίων πολλά σχετίζονται και με τα όσα προβλήματα προσπαθήσαμε να κουβεντιάσουμε και παραπάνω.

ΠτΘ: κ. Κρεμμύδα σας ευχαριστούμε πολύ.

Κ.Κ.: Κι εγώ σας ευχαριστώ.

Τ.Β.- Α.Π.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.