Πως βλεπουν την Ελλαδα οι φιλελληνες

Το 4ο Γυμνάσιο Κομοτηνής φιλοξενεί από τις 22 Ιουλίου και για δύο εβδομάδες το 6ο Πρόγραμμα διδασκαλίας Νέας Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού, το οποίο συνδιοργανώνουν το Κέντρο Βυζαντινών, Νεοελληνικών και Κυπριακών Σπουδών της Γρανάδας, το Πανεπιστήμιο της Γρανάδας και ο Δήμος Κομοτηνής, κάτω από τη στέγη της Περιφέρειας ΑΜ-Θ και με την αρωγή της Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων Θράκης και του Δήμου Αβδήρων. Το κοινό των συμμετεχόντων αποτελούν ισπανόφωνοι καθηγητές της δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, που διδάσκουν αρχαία ελληνικά, μεταπτυχιακοί και προπτυχιακοί φοιτητές της Κλασικής Φιλολογίας και των Σχολών Μετάφρασης και Διερμηνείας.

Ο υπεύθυνος του προγράμματος, καθηγητής του Πανεπιστημίου της Γρανάδας και Διευθυντής του Κέντρου Βυζαντινών, Νεοελληνικών και Κυπριακών Σπουδών, Δρ. Μόσχος Μορφακίδης σχολιάζει αρχικά ότι οι στόχοι του προγράμματος είναι χαρακτηριστικοί ενός summer school: «Είναι η εκμάθηση της νεοελληνικής γλώσσας και ταυτόχρονα η διδασκαλία του νεοελληνικού πολιτισμού, από το μεσαίωνα μέχρι σήμερα, διότι οι περισσότεροι που συμμετέχουν, θα διδάξουν ή διδάσκουν ήδη τα νέα ελληνικά, ή θα τα χρησιμοποιήσουν στον επαγγελματικό χώρο, για παράδειγμα στη μετάφραση και τη διερμηνεία».

Ανάμεσα στους διδασκόμενους βρέθηκαν και καθηγητές που διδάσκουν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Τα νέα ελληνικά, όπως και όλες οι κοινοτικές γλώσσες, μπορούν να μπουν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, φτάνει να υπάρχουν άτομα για να διδάξουν. Η ελληνική γλώσσα έχει το εξής προτέρημα: οι κλασικοί φιλόλογοι που διδάσκουν ήδη τα αρχαία ελληνικά είναι σε θέση με σχετική ευκολία να επιμορφωθούν, ώστε να διδάξουν και τα νέα ελληνικά». Στην Ισπανία διδάσκονται τα νέα ελληνικά σε 17 πανεπιστήμια, αυτό όμως δεν συνεπάγεται ότι χορηγείται πτυχίο, γιατί τα νέα ελληνικά δεν είναι αναγνωρισμένα ως γνωστικό αντικείμενο. Ο κ. Μορφακίδης διευκρινίζει ότι υπάρχει ο τομέας της κλασσικής φιλολογίας, ο οποίος επικεντρώνει στα αρχαία ελληνικά ενώ τα μεσαιωνικά και τα νέα ελληνικά είναι μαθήματα κατ’ επιλογήν. Είναι σημαντικό βέβαια το ότι αρκετοί Ισπανοί ενδιαφέρονται να μάθουν την ελληνική γλώσσα. «Είμαστε σε ένα κρίσιμο σημείο, γιατί αυτή τη στιγμή περιμένουμε να αναγνωριστούν οι σπουδές για να μπορέσουμε να χορηγούμε πτυχίο. Υπάρχει ένα νομικό κενό το οποίο επιτρέπει μεν τη διδασκαλία των νέων ελληνικών στα πανεπιστήμια, αλλά όχι την ανεξάρτητη ύπαρξη των νεοελληνικών σπουδών ή των βυζαντινών». Οι Ισπανοί, ενδιαφέρονται σε μεγάλο βαθμό, να γνωρίσουν τα νέα ελληνικά σε επίπεδο διδασκαλίας τους στα σχολεία: «Υπάρχει κοινό και μάλιστα περισσότερο από άλλες γλώσσες. Έχουμε περισσότερους φοιτητές από αυτούς που έχει η γαλλική φιλολογία, η οποία βρίσκεται σε παρακμή».

Η ακαδημαϊκή υπεύθυνος του προγράμματος που λαμβάνει χώρα στην Κομοτηνή, κ. Θεοδώρα Πολύχρου συμπληρώνει: «Εκτός απ’ το Φιλολογικό Τμήμα στο οποίο προσφέρονται τα νέα ελληνικά ως λογοτεχνία στο πανεπιστήμιο της Γρανάδας, η ελληνική υφίσταται και ανεξάρτητα προσφέρεται στο Τμήμα Μετάφρασης και Διερμηνείας, που είναι τετραετούς φοίτησης.

Τα παρακολουθούν φοιτητές, κυρίως για επαγγελματικούς λόγους, για τη χρήση τους ως μεταφραστές ή ως διερμηνείς. Σ’ αυτό το πρόγραμμα υπάρχουν φοιτητές που έχουν περάσει απ’ το κέντρο μας ή απ’ το Τμήμα Μετάφρασης, αυτή τη στιγμή είναι διερμηνείς κι εδώ πλέον βελτιώνουν τη γλώσσα».

Μ.Μορφακίδης:

«Γίνονται προσπάθειες για να μπουν τα ελληνικά ως τρίτη γλώσσα»

Ο κ. Μορφακίδης δίνει μια νέα διάσταση στον τομέα εκμάθησης των ελληνικών. «Γίνονται προσπάθειες για να μπουν τα ελληνικά ως τρίτη γλώσσα κι αυτό προϋποθέτει τουλάχιστον 4 άτομα ως προσωπικό για να μπορέσουμε να προσφέρουμε τα όσα μια τρίτη γλώσσα απαιτεί σε μαθήματα γλώσσας, μετάφρασης και πολιτισμού. Ζητήσαμε ήδη Έλληνες καθηγητές για να διδάξουν. Θα έρθει φέτος στο Πανεπιστήμιο της Γρανάδας ένας καθηγητής αποσπασμένος. Έχουμε ήδη έναν λέκτορα κι επιπλέον το Κέντρο μας θα αναλάβει μέρος της διδασκαλίας, γιατί είναι συμβεβλημένο με το Πανεπιστήμιο της Γρανάδας, οπότε το προσωπικό του Κέντρου- εάν τα ελληνικά γίνουν τρίτη γλώσσα- θα αναλάβει και διδακτικό ρόλο στη Σχολή Διερμηνείας και Μετάφρασης».

Το Κέντρο Βυζαντινών, Νεοελληνικών και Κυπριακών Σπουδών είναι ίδρυμα του ελληνικού δημοσίου και συνδέεται με το πανεπιστήμιο της Γρανάδας, άρα ταυτόχρονα δρα ως αυτόνομο και όσα προσφέρει αναγνωρίζονται απ’ το πανεπιστήμιο και ως πιστωτικές μονάδες. «Το Κέντρο μας αξιοποιεί τα πανεπιστημιακά προγράμματα» σημειώνει ο κ. Μορφακίδης, εξηγώντας: «Στο Κέντρο μας διοργανώνουμε μαθήματα νέας ελληνικής γλώσσας, τα οποία οι φοιτητές μπορούν να τα αναγνωρίσουν ως πιστωτικές μονάδες στη Σχολή Διερμηνείας –Μετάφρασης στη Φιλοσοφική».

Η σχέση του Κέντρου, το οποίο ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 1998, μέσω της Ελληνικής Πρεσβείας της Μαδρίτης, με το ελληνικό δημόσιο διευκολύνει στη λειτουργία του. Έχει τη μορφή ιδρύματος, στο Δ.Σ. του οποίου συμμετέχουν θεσμικά το Πανεπιστήμιο της Γρανάδας, η ελληνική Πρεσβεία της Μαδρίτης, το Υπουργείο Πολιτισμού της Αυτόνομης Κυβέρνησης της Ανδαλουσίας και ο Δήμος της Άδρας, που ως γνωστόν αναπτύσσει τους τελευταίους μήνες σχέσεις αδελφοποίησης με τα Άβδηρα του Νομού Ξάνθης. «Οι σχέσεις με την ελληνική Πρεσβεία είναι εγκάρδιες» μεταφέρει ο κ. Μορφακίδης, ενώ η κ. Πολύχρου προσδιορίζει τα ιδρύματα όπου διδάσκεται η ελληνική γλώσσα: «Στο Τμήμα Διερμηνείας και Μετάφρασης, αλλά και στο Φιλολογικό προσφέρεται η ελληνική γλώσσα για τους φοιτητές. Το Κέντρο μας, όμως, είναι ανοιχτό ευρύτερα σε άτομα που έχουν ενδιαφέρον για την ελληνική γλώσσα και για μαθήματα και ως βιβλιοθήκη. Προσκαλούμε το κοινό να έρθει να μας γνωρίσει από κοντά. Η ελληνική μας ενδιαφέρει και ως γλώσσα επικοινωνίας, ανεξάρτητα από επαγγελματικούς λόγους».

Οι 40 συμμετέχοντες στο πρόγραμμα παρακολουθούν για δυο εβδομάδες μαθήματα ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού. «Είναι το 6ο πρόγραμμα που διοργανώνουμε. Πριν την Κομοτηνή προηγήθηκε η Δράμα και η Ρόδος. Το κοινό μας είναι κυρίως καθηγητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, της κλασικής φιλολογίας, οι οποίοι γνωρίζουν τα ελληνικά σε κάποιο επίπεδο. Είναι ένας τρόπος προσέλκυσης του κοινού που ενδιαφέρεται για τα ελληνικά. Επιδιώκουμε, κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου, να γίνει ένα εντατικό πρόγραμμα, ώστε να βελτιώσουν τις γνώσεις τους και παράλληλα να διαμορφώσουν μια γενική εικόνα της Ελλάδας και ιδιαίτερα της περιοχής όπου βρίσκονται». Η αρχή γίνεται για κάποιους, επομένως, στην Ελλάδα, όπως επισημαίνει ο κ. Μορφακίδης, ενώ με την επιστροφή τους στην Ισπανία μπορούν να προχωρήσουν στη συστηματικότερη εκμάθηση των ελληνικών. «Αυτές οι 15 ημέρες είναι αρκετές για να πάρουν γεύση από Ελλάδα. Εφόσον μείνουν ικανοποιημένοι μπορούν να συνεχίσουν από μόνοι τους την ενασχόληση με τη γλώσσα και τον πολιτισμό. Υπάρχουν προσφορές τόσο στην Ισπανία όσο και στην Ελλάδα, όπου λειτουργούν προγράμματα του ΙΝΧΑ, του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης και άλλα».

Αρχάριοι, μέσοι και προχωρημένοι εξασκούνται στα ελληνικά μέσα από κείμενα της νεοελληνικής λογοτεχνίας, λύνουν σταυρόλεξα, διαβάζουν άρθρα εφημερίδων και περιοδικών, σερφάρουν σε ελληνικές σελίδες στο διαδίκτυο. Τα απογεύματά τους περιλαμβάνουν και εκμάθηση παραδοσιακών χορών, στις εγκαταστάσεις του 4ου Γυμνασίου Κομοτηνής. «Επισκέπτονται τους αρχαιολογικούς χώρους, τους διδάσκει ο έφορος Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Θράκης, κ. Διαμαντής Τριαντάφυλλος. Θα γνωρίσουν επίσης το μεσαιωνικό χώρο, τη νεότερη Ελλάδα.

Τους προτείνουμε εναλλακτικές λύσεις, όπως είναι το θέατρο και η μουσική. Για να έχουν άμεση επαφή με τη ζωή της περιοχής σε μάθημα που είχαν για το παζάρι πραγματοποίησαν επίσκεψη για να δουν από κοντά το χώρο.Στο 4ο Γυμνάσιο, αφού ολοκληρωθούν οι τέσσερις ώρες διδασκαλίας, παρακολουθούν καθημερινά διαλέξεις».

F. Morcillo:

«Υπάρχει συνέχεια από την αρχαία Ελλάδα»

Ο Francisco Morcillo, είναι καθηγητής της αρχαίας ελληνικής γλώσσας σε λύκειο της Ισπανίας και μαθαίνει εδώ και πέντε χρόνια και νέα ελληνικά, με ιδιαίτερη έμφαση τον τελευταίο χρόνο. «Οι Ισπανοί αρχίζουν τα ελληνικά με περιέργεια, συνεχίζουν με ενδιαφέρον και θέλουν να μιλούν ελληνικά, γιατί οι Έλληνες είναι κοντά στη ψυχολογία των Ισπανών. Μπερδεύεται ο ένας με τον άλλον και δεν ξέρεις αν είσαι Έλληνας ή Ισπανός. Αν επισκεφθείς την Αγγλία ξεχωρίζεις ποιος είναι Άγγλος.

Ζούμε σε μια μικρή πόλη, αλλά κάθε χρόνο κάνουμε ένα ταξίδι στην Ελλάδα. Μας αρέσει όταν ερχόμαστε στην Ελλάδα να μιλάμε τη γλώσσα της χώρας κι όχι αγγλικά, γι’ αυτό και μαθαίνουμε σιγά-σιγά ελληνικά». Ο Francisco Morcillo βρίσκεται στην Κομοτηνή με τους μαθητές του από την πόλη Αλβαθέτε που βρίσκεται στο κέντρο της Ισπανίας. «Είναι η πατρίδα του Δον Κιχώτη» εξηγεί, ενώ ο κ. Μορφακίδης σχολιάζει ότι πάνε ενάντια στο ρεύμα.

Οι εντυπώσεις που σχημάτισε για τη χώρα μας ο Ισπανός καθηγητής ταξιδεύουν ανά τους αιώνες.«Για πρώτη φορά, όλοι όσοι έρχονται στην Ελλάδα διατηρούν τις αρχαίες εικόνες. Γνωρίζοντας την τωρινή Ελλάδα φαίνεται ότι άλλαξαν τα πράγματα, δεν είναι τόσο ιδανικά. Αν μελετήσουμε όμως προσεκτικά καταλαβαίνουμε ότι υπάρχει συνέχεια από την αρχαία στη σημερινή Ελλάδα κι αυτή η συνέχεια μας ενδιαφέρει πολύ, γιατί η Ελλάδα είναι αθάνατη. Οι μαθητές μου βλέπουν ελληνικά νομίσματα και αναρωτιούνται γιατί δεν απεικονίζεται ο Σωκράτης, αλλά ο Καποδίστριας, ο Ρήγας Φεραίος, ο Βενιζέλος. Η Ελλάδα όμως έχει αρχαία αλλά και σύγχρονη ιστορία. Είναι ένα σύνολο κι αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον για εμάς, μοιάζει πάρα πολύ με την ιστορία της Ισπανίας. Στην Ελλάδα ήταν οι Τούρκοι και στην Ισπανία οι Άραβες. Είχαμε πολλές αναλογίες, Εμφύλιο Πόλεμο, δικτατορία…».

Η σχέση του Francisco Morcillo με την Ελλάδα αποδεικνύεται και από μέσα από τις επιστημονικές του αναζητήσεις. Το μεταπτυχιακό του είναι πάνω στον ποιητή Κώστα Βάρναλη κι έχει μεταφράσει ποιήματά του. Ο κ. Μορφακίδης προσθέτει ότι έχει επίσης μεταφράσει την «Απολογία» του Σωκράτη και το διδακτορικό του είναι πάνω στην κλασική παράδοση του Βάρναλη.

Η κ. Πολύχρου εξηγεί ότι η ομάδα του Αλβαθέτε χρησιμοποιεί συχνά μια έκφραση «δίνω τα ρέστα μου για σένα, δίνω τα ρέστα μου για την Ελλάδα».

M.Larriera:

«Στο Μοντεβιδέο έχουμε άγαλμα του Σωκράτη»

Το ενδιαφέρον για την ελληνική γλώσσα, την παράδοση και τον πολιτισμό φτάνει μέχρι τη μακρινή Ουρουγουάη, από την οποία έρχεται η κ. Margarita Larriera, με χαρακτηριστικό της την εξαιρετική γνώση των ελληνικών, ακόμη και σε επίπεδο προφοράς. «Στην Ουρουγουάη υπάρχουν άνθρωποι που μιλούν πολύ καλά τα ελληνικά» σχολιάζει, ενώ η ίδια εκπροσωπεί το Πολιτιστικό Ίδρυμα Μαρία Τσάκου: «Λειτουργεί εδώ και 25 χρόνια στην Ουρουγουάη και είναι μια πρωτοβουλία του Έλληνα εφοπλιστή Παναγιώτη Τσάκου που θέλησε να δώσει κάτι σχετικό με τον ελληνικό πολιτισμό. Το ίδρυμα μας είναι ιδιωτικό, επιχορηγείται από την οικογένεια Τσάκου που δραστηριοποιείται επιχειρηματικά και στην Ελλάδα.

Βασικοί στόχοι του ιδρύματος είναι η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας, η διάδοση του ελληνισμού στην Ουρουγουάη και στις περιφερειακές χώρες και η διοργάνωση εκδηλώσεων που σχετίζονται με την Ελλάδα, συχνά σε συνεργασία με άλλους ελληνικούς φορείς που εδρεύουν εκεί, όπως είναι η Πρεσβεία της Ελλάδας και η ελληνική κοινότητα».

Η κ.Larriera επισκέφθηκε για πρώτη φορά την Ελλάδα το 1980 και διατηρεί την επαφή της μέσα από το ίδρυμα. Η Ουρουγουάη είναι μια χώρα 3.000.000 κατοίκων, που αριθμεί 2.000 Έλληνες, για τους οποίους ο κ. Μορφακίδης επισημαίνει ότι «σχηματίζουν μια δραστήρια κοινότητα». Η κ.Larriera δίνει το προφίλ όσων σχετίζονται με το ίδρυμα Μαρία Τσάκου: «Το 95% των 200 περίπου μαθητών που έχουμε κάθε χρόνο δεν είναι Έλληνες. Πρόκειται για Ουρουγουανούς που ενδιαφέρονται πάρα πολύ για τα ελληνικά. Στην παιδεία μας είναι πολύ έντονη η παρουσία του ελληνικού στοιχείου, ιδιαίτερα της αρχαίας Ελλάδας, στο γυμνάσιο, στο λύκειο, στο πανεπιστήμιο. Στο Μοντεβιδέο έχουμε άγαλμα του Σωκράτη, προτομή του Ομήρου. Το κτίριο της Βουλής είναι νεοκλασικό. Οφείλω να πω ότι ο λαός της Ουρουγουάης είναι πολύ μορφωμένος και δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον για το ίδρυμα. Πέρα από τα παιδιά που έρχονται, οι περισσότεροι είναι επαγγελματίες, επιχειρηματίες, δικηγόροι, γιατροί, καθηγητές πανεπιστημίου, νέοι άνθρωποι 17-18 χρόνων έως και ηλικιωμένοι. Έχουμε μαθητή 83 ετών».

Για την Margarita Larriera, το ενδιαφέρον της για την Ελλάδα είναι διαρκές, γι’ αυτό και συμμετέχει στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, που είναι μια αφορμή να γνωρίσει τη Θράκη, την οποία εκτίμησε πολύ. Δεν αποκλείει βέβαια και τη συνεργασία του ιδρύματος Μαρία Τσάκου με το Κέντρο Βυζαντινών, Νεοελληνικών και Κυπριακών Σπουδών. «Ανοίγονται νέοι δρόμοι».

Μ. Morcillo:

«Ένα τμήμα στην έρευνά μου αφορά τη Δυτική Θράκη»

Η κ. Μatilde Morcillo είναι καθηγήτρια της σύγχρονης ιστορίας στο πανεπιστήμιο της Καστίλης κι εκφράζει μια σχετική συστολή ως προς την εκφορά των ελληνικών. Οι γνώσεις της όμως πάνω στην νεοελληνική Ιστορία και την Επανάσταση του 1821 είναι πολύ δυνατές. Το διδακτορικό της στηρίζεται σε ισπανικές πηγές και αφορά την Επανάσταση του 1821. «Εδώ και χρόνια ασχολείται με τα αρχεία του Υπουργείου Εξωτερικών της Ισπανίας, τα οποία σύντομα θα εκδοθούν απ’ το Κέντρο μας σε μια σειρά από τους τόμους. Ο πρώτος θα κυκλοφορήσει τον Σεπτέμβρη και περιλαμβάνει τα αρχεία του Υπουργείου Εξωτερικών που αναφέρονται στην εποχή του Όθωνα» πληροφορεί ο κ. Μορφακίδης, για να γίνει κατανοητό το πόσο χρήσιμη είναι η έρευνα της κ. Morcillo, πριν η ίδια εξομολογηθεί τη σχέση της με την ελληνική ιστορία και γλώσσα: «Στην αρχή, δεν αισθάνθηκα την ανάγκη να μάθω τα ελληνικά, διότι η έρευνά μου μπορούσε να γίνει και μέσα από άλλες γλώσσες, τα αρχεία είναι στα γαλλικά. Στην πορεία κατάλαβα ότι τα νέα ελληνικά είναι απαραίτητα, γιατί απ’ την εποχή της πτώσης της Μοναρχίας, απ’ τον 20ο αιώνα κι έπειτα, τα αρχεία ήταν στο σύνολό τους στην ελληνική γλώσσα. Δεν ασχολήθηκα μόνο με την Επανάσταση, αλλά και με τη νεότερη ιστορία, γι’ αυτό και προέκυψε η ανάγκη εκμάθησης της ελληνικής». Η ενασχόλησή της με το αντικείμενο μετράει 15 χρόνια και στο Αλβαθέντε είναι η μοναδική που έχει αυτήν την κατεύθυνση. «Ευτυχώς αυτή τη στιγμή μπορώ να υπολογίσω στη βοήθεια που μου προσφέρει το Κέντρο της Γρανάδας».

Η διαφορετική «καταγωγή» των αρχείων που αφορούν στην Ελληνική Επανάσταση προκαλεί την ερώτηση κατά πόσο υπάρχει ή όχι απόκλιση από πλευράς ιστορικής καταγραφής. Η Morcillo επισημαίνει: «Υπάρχει μια ολοκάθαρη διαφορά ανάμεσα στα πρώτα αρχεία και σε αυτά που αρχίζουν απ’ τον 20ο αιώνα, οι επιρροές των οποίων είναι δυτικές, ενώ των πρώτων είναι ανατολικές. Αυτή η διαφορά δεν δημιούργησε πρόβλημα στην έρευνά μου γιατί είναι ένα είδος φυσικής εξέλιξης. Ούτως ή άλλως η κοινωνία αλλάζει και φυσικά γίνεται περισσότερο δυτική».

Παρόμοια μετάβαση από την ανατολή στη δύση συνέβη στη Ισπανία στα μέσα του 18ο αιώνα. Αυτό που αποκομίζει η κ. Morcillo από την παραμονή της στην Κομοτηνή είναι η επαφή με τις ιδιαιτερότητες της περιοχής: «Γνωρίζω την ίδια την Κομοτηνή. Υπάρχει ένα τμήμα στην έρευνα που αφορά στη Δυτική Θράκη. Την πρώτη εβδομάδα είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω ομιλίες σχετικές με τη σύσταση του πληθυσμού και την ιστορία αυτού του τόπου. Αυτό που με παθιάζει είναι να εργάζομαι πάνω στις διπλωματικές σχέσεις Ελλάδας- Ισπανίας κι ελπίζω να συνεχίσουν σ΄ αυτό το επίπεδο».

S.Montenegro:

«Κατορθώσαμε

να γνωρίσουμε την κλασική Ελλάδα μέσω της νέας»

Ο κ. Salvador M. Montenegro είναι καθηγητής της ισπανικής φιλολογίας στο πανεπιστήμιο της Λα Λαγούνας, ιδρυτικό μέλος του ελληνοϊσπανικού συνδέσμου «Γέφυρα». Η κ. Πολύχρου λειτούργησε ως γέφυρα ανάμεσα στους δυο πολιτισμούς, έχοντας ξεκινήσει την καριέρα της απ’ το πανεπιστήμιο της Λα Λαγούνας, στο πλάι του κ. Montenegro. Ο κ. Μορφακίδης εξηγεί ότι τη «Γέφυρα» συνθέτουν καθηγητές του πανεπιστημίου και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όπως και ότι ο κ. Montenegro δεν ασχολείται με τα ελληνικά ως γλώσσα, αλλά είναι φιλέλληνας. «Έχει συνδιοργανώσει 7 συνέδρια που σχετίζονται με τη νεοελληνική λογοτεχνία και τον πολιτισμό. Πήρε μέρος στη διοργάνωση του συνεδρίου των Ισπανόφωνων νεοελληνιστών, που έλαβε χώρα το Νοέμβριο στην Τενερίφη».

Μετά το σύντομο βιογραφικό που παραθέτει ο κ. Μορφακίδης, ο κ. Montenegro περιγράφει τα όσα απεκόμισε από τη «Γέφυρα»: «Στα Κανάρια Νησιά υπήρχε μια παντελής έλλειψη σε ό,τι αφορά τη νεοελληνική γλώσσα και το νεοελληνικό πολιτισμό. Η δημιουργία της «Γέφυρας»ήταν πραγματική ανάγκη πρόσβασης σε ελληνική γλώσσα και πολιτισμό. Πρόκειται για έναν σύλλογο στον οποίο συμμετέχουν φοιτητές και καθηγητές που ενδιαφέρονται να γνωρίσουν τη νεοελληνική γλώσσα και όλα όσα συνδέονται με αυτήν. Οι δραστηριότητες είναι πολλές: διοργανώνουμε μαθήματα ελληνικών χορών, μαθήματα για τη σύγχρονη ελληνική κουζίνα. Έχει δημιουργηθεί μια ιστοσελίδα στο Internet με όλα όσα αφορούν στη «Γέφυρα»». Ο Σύνδεσμος έχει επικοινωνία με το πανεπιστήμιο της Λα Λαγούνας. Ο κ.Montenegro εξηγεί ότι οι συμμετέχοντες αντιμετωπίζουν πολύ θετικά την ελληνοϊσπανική αυτή προσέγγιση κι αυτό αποδεικνύεται μέσα από τη δεκαετή της λειτουργία. «Σ’ αυτό το διάστημα, ένα σύνολο 300 μαθητών και καθηγητών ανακάλυψαν πολλά σε ό,τι αφορά τη νεοελληνική κουλτούρα, κυρίως την γνώρισαν. Τα συνέδρια που πραγματοποιήθηκαν στην Τενερίφη επέτρεψαν στην εκεί επιστημονική κοινότητα να ανακαλύψει τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία και παράλληλα κατόρθωσαν να τη συγκρίνουν με τη σύγχρονη ισπανική, γιατί είχαν την ευκαιρία να υποδεχτούν στο πανεπιστήμιό τους εξέχοντες καθηγητές, από τα πανεπιστήμια της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης και της Κρήτης».

Στη διαδρομή γνωριμίας με το σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό οι 300 του συνδέσμου δεν απογοητεύτηκαν από το σύγχρονο πρόσωπο της χώρας μας. «Κατορθώσαμε να γνωρίσουμε την κλασική Ελλάδα μέσω της νέας Ελλάδας. Οδηγηθήκαμε από τη νέα στην κλασική, αλλά και στη βυζαντινή, την μεσαιωνική».

Όπως σημειώνει ο κ. Μορφακίδης, ο Salvador Montenegro πραγματοποιεί έρευνα πάνω στις αναφορές του ισπανικού Τύπου για τους Βαλκανικούς πολέμους. «Παρουσίασε τη μελέτη του στο συνέδριο και θα κυκλοφορήσει τον επόμενο μήνα. Είναι γεγονός ότι υπάρχουν άνθρωποι που δεν γνωρίζουν νέα ελληνικά, μπορούν όμως να προσφέρουν στη μελέτη της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Αν βέβαια, μάθουν και τα ελληνικά θα προσφέρουν ακόμη περισσότερα». Ο διακριτικός κ. Montenegro, σεμνός απέναντι στα σχόλια του Μόσχου Μορφακίδη, θεωρεί την προσφορά του ελάχιστη. «Στην Κομοτηνή είχα την ευκαιρία να γνωρίσω την Matilde, που ασχολείται με την έρευνα και δώσαμε ραντεβού στην Ισπανία».

M.Morera:

«Οι γλώσσες προσθέτουν διαφορετικές όψεις

η μία στην άλλη»

Ανάμεσα στους εκλεκτούς συμμετέχοντες του προγράμματος που λαμβάνει χώρα στο 4ο Γυμνάσιο ήταν και ο γνωστός γλωσσολόγος, κ. Marcial Mo- rera, ο οποίος ανήκει και στο δυναμικό της ισπανικής φιλολογίας. «Ασχολείται με τη λεξικογραφία και είναι ένα από τα πιο γνωστά ονόματα στην Ισπανία», σχολιάζει ο κ. Μορφακίδης.

Ζητώντας απ’ τον κ.Morera να συνοψίσει τις σημαντικότερες διαφορές στην εκφορά των ελληνικών και των ισπανικών, απαντά: «Είναι μάλλον εύκολο, γιατί οι δυο γλώσσες έχουν ένα φωνολογικό σύστημα παρόμοιο διότι βασίζονται σε πέντε φωνήματα- φωνήεντα, παρόλο που οι γλωσσολόγοι γνωρίζουν ότι αυτά τα συστήματα είναι τα πιο δύσκολα. Εάν σ’ αυτό το φωνολογικό σύστημα προσθέσουμε τα σύμφωνα, επίσης δεν θα συναντήσουμε δυσκολίες, γιατί τα περισσότερα είναι ακριβώς τα ίδια, με εξαίρεση το ξ, το ψ και το ζ.

Το φωνολογικό σύστημα δεν είναι μόνο η εκφορά του λόγου. Υπάρχει και ένα δεύτερο μέρος, το οποίο αφορά το περιεχόμενο της γλώσσας και ως προς τη γραμματική είναι πραγματικά δύσκολη και περίπλοκη, γιατί τόσο το ρηματικό όσο και το ονοματικό της σύστημα είναι δύσκολα και σύνθετα για τους Ισπανούς, γιατί κλίνονται.

Υπάρχει κι ένα τρίτο μέρος, το οποίο αφορά το λεξιλόγιο. Ως προς αυτό είναι εντελώς διαφορετικές, με εξαίρεση την ομοιότητα που παρουσιάζουν ορισμένες. Η μόνη δυσκολία συνίσταται στο ότι το πέρασμά τους γίνεται από τη λατινική γλώσσα. Υπάρχουν πολλά προθέματα που είναι ακριβώς τα ίδια».

Για το τι μπορεί να μάθει μέσα απ’ τη συμμετοχή του στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, ο κ. Morera μεταφέρει: «Στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ύπαρξης Συλλόγων και Κέντρων που εδρεύουν στην Ισπανία, αυτού του τύπου οι πρωτοβουλίες είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες, διότι εφόσον είμαστε πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χρειάζεται να δημιουργηθούν σφαιρικές πολιτικές, με σκοπό κάποιοι απ’ τους πολίτες να γνωρίσουν την κουλτούρα άλλων Ευρωπαίων. Γι’ αυτό το λόγο έχει βαρύτητα η συγκεκριμένη πρωτοβουλία».

Όσον αφορά τη γνωριμία με μια διαφορετική κουλτούρα και γλώσσα, ο κ.Morera αναγνωρίζει δύο τρόπους: «Ο πρώτος είναι επαφή με τη γλώσσα στον τόπο του πολιτισμού. Ο άλλος είναι αυτό που γίνεται εδώ. Άτομα από άλλες χώρες έρχονται στον τόπο που τους ενδιαφέρει και αυτό είναι πιο αποτελεσματικό γιατί αξιοποιείται καλύτερα ο χρόνος.

Το διαπίστωσα προσωπικά γιατί παρακολουθώ μαθήματα στο τμήμα αρχάριων, τα οποία είναι εντατικά και μέσα σε 2 εβδομάδες αρχίσαμε να μιλάμε, να διαβάζουμε, κάτι που χρειάζεται ένα χρόνο στην Ισπανία». Η κ.Πολύχρου είχε παραδώσει μαθήματα ελληνικών στον κ.Morero πριν 10 χρόνια και έκτοτε ο γλωσσολόγος δεν είχε επαφή με τη γλώσσα. «Παρόλο που μεσολάβησε αυτό το μεγάλο χρονικό διάστημα, υποθέτω ότι υπάρχει ένα σύστημα μέσα μας που αφορά στην παθητική γνώση, η οποία αφυπνίστηκε αυτές τις ημέρες».

Ο λόγος που ο Marcial Morera επέλεξε τα ελληνικά και όχι κάποια άλλη γλώσσα είναι κατανοητός: «Χρειάστηκε ήδη να σκεφτώ την απάντηση στην αίτηση που χρειάστηκε να συμπληρώσω για τη συμμετοχή μου. Παρόλο που η ελληνική και η ισπανική είναι ινδοευρωπαϊκές γλώσσες δεν έχουν κάτι κοινό, γιατί δεν είναι ρωμαϊκές, ενώ όσες είναι λατινογενείς ακολουθούν μια διαφορετική πορεία.

Επέλεξα να μάθω τα νέα ελληνικά για να γνωρίσω καλύτερα τη δική μου γλώσσα, γιατί πιστεύω ότι υπάρχει μια γλωσσολογική ενότητα και αυτό που κάνουν οι επί μέρους γλώσσες είναι να προσθέτουν διαφορετικές όψεις η μια στην άλλη, οι οποίες τις περισσότερες φορές δεν είναι καθόλου αντιθετικές, ίσα-ίσα μπορούν να θεωρηθούν ως συμπληρωματικές.

Κάποια στιγμή ασχολήθηκα και με τα γιαπωνέζικα αλλά δεν μπόρεσα να τα συνηθίσω. Θεωρώ ότι υπάρχει μια και μοναδική γλώσσα στον κόσμο».

Τα μαθήματα πλαισιώνονται μ΄ένα πλούσιο πολιτιστικό πρόγραμμα που περιλαμβάνει επισκέψεις σε αρχαιολογικούς και άλλους χώρους. Το βράδυ της Δευτέρας οι Ισπανοί παρακολούθησαν την κωμωδία «Αχαρνής» του Αριστοφάνη στη Μαρώνεια και την Τρίτη ξεναγήθηκαν από τον κ.Διαμαντή Τριαντάφυλλο στο αρχαιολογικό μουσείο Κομοτηνής.

Για την επιμόρφωση καθηγητών της Δευτεροβάθμιας και Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, το Πανεπιστήμιο της Γρανάδας και το Κέντρο Βυζαντινών, Νεοελληνικών και Κυπριακών Σπουδών διοργανώνουν από το 1995 σεμινάρια και ειδικά προγράμματα νέας ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού στην Ισπανία αλλά και στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο της δραστηριότητας αυτής εντάσσεται και το 6ο Πρόγραμμα που διενεργείται τις μέρες αυτές στην Κομοτηνή.

Υπεύθυνος του προγράμματος είναι ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Γρανάδας και Διευθυντής του Κέντρου Βυζαντινών , Νεοελληνικών και Κυπριακών Σπουδών, Δρ. Μόσχος Μορφακίδης και ακαδημαϊκός υπεύθυνος η Θεοδώρα Πολύχρου. Την ευθύνη της διδασκαλίας έχουν καθηγητές του ίδιου Κέντρου (Θεοδώρα Πολύχρου και Παναγιώτα Μαϊκούση), των Πανεπιστημίων της Γρανάδας (Δρ. Μόσχος Μορφακίδης και Δρ. Encarnacion Motos Guirao), του Ινστιτούτου γλωσσών του Πανεπιστημίου της Zaragoza (Εμ. Γιατσίδης), ενώ συμμετέχει επίσης διδακτικό προσωπικό του ΔΠΘ (Δρ. Βασιλική Κοντογιάννη, Δρ. Κωνσταντίνος Χατζόπουλος και Δρ. Ξυροτύρης), γνωστές προσωπικότητες του ακαδημαϊκού κόσμου, όπως η Δρ. Αικατερίνη Κουμαριανού, του χώρου της αρχαιολογίας (ο Έφορος Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Θράκης, κ. Διαμαντής Τριαντάφυλλος), του πνευματικού κόσμου της Κομοτηνής (π.Δημήτριος Βασιλειάδης) καθώς και καθηγητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της Κομοτηνής (Μαριάννα Σάρτη και Μαρία Κύρτση).

Μαρία Αμπατζή

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.