Οι προσφυγες και οι αιτουντες ασυλο στην Ελλαδα

17:30 Χαιρετισμοί

• Χαιρετισμός Αντιπροσώπου ΥΑ ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, κου Ρόμπερτ Γουάιτ

• Χαιρετισμός Προέδρου Εφετών

• Χαιρετισμός Προέδρου Δικηγορικού Συλλόγου, κου Γιώργου Πεταλωτή

• Χαιρετισμός εκπροσώπου Τοπικής Αυτοδιοίκησης

18:00 Η Διεθνής Προστασία: Το διεθνές νομικό πλαίσιο

• Διεθνείς Συμβάσεις και Ανθρώπινα Δικαιώματα

• Η Σύμβαση της Γενεύης του 1951 και ο ελληνικό κυρωτικός νόμος

• Ο ορισμός του Πρόσφυγα

• Στατιστικά στοιχεία

• Video

18:15 Διάλειμμα

19:30 Οι πρόσφυγες στην Ελλάδα

• Αιτούντες άσυλο και διαδικασία καθορισμού του καθεστώτος του πρόσφυγα (Π.Δ. 61/99)

• Κράτηση και η αρχή της μη επαναπροώθησης

• Γυναίκες και παιδιά πρόσφυγες

20:30 Συζήτηση, Αξιολόγηση

21:00 Λήξη και απονομή τιμητικών διπλωμάτων

Δήλωση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες

Η ελληνική νομοθεσία είναι σχετικά φιλελεύθερη όσον αφορά τον ορισμό του πρόσφυγα και τη διαδικασία ασύλου (για παράδειγμα υιοθετεί αυτούσιο τον ορισμό του πρόσφυγα που περιλαμβάνεται στη Σύμβαση του 1951 για το καθεστώς των Προσφύγων και παρέχει μια σειρά από διαδικαστικές εγγυήσεις στους αιτούντες, συμπεριλαμβανόμενου του δικαιώματος συνδρομής από δικηγόρο).

Αναφερόμενη στη σημερινή πολιτική και πρακτική της Ελλάδος σε θέματα ασύλου, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες ανησυχεί για:

-τη δυσκολία πρόσβασης στην επικράτεια και στην διαδικασία ασύλου, που αντιμετωπίζουν όσοι χρειάζονται τη διεθνή προστασία,

-τις ανεπαρκείς συνθήκες υποδοχής των αιτούντων άσυλο,

-την αδυναμία του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας να ικανοποιήσει τις βασικές ανάγκες προσφύγων και των αιτούντων άσυλο και

-το ιδιαίτερο χαμηλό ποσοστό αναγνώρισης των προσφύγων.

Σχετικά με την πρόσβαση στην επικράτεια και στη διαδικασία ασύλου: Λαμβάνοντας υπόψη το Πρωτόκολλο επανεισδοχής που υπέγραψαν η Ελλάδα και η Τουρκία και που άρχισε να εφαρμόζεται από το Νοέμβριο του 2002, καθώς και το προφίλ και τις εθνικότητες όσων έχουν επαναπροωθηθεί βάσει των διατάξεών του και παρά τις διαβεβαιώσεις του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης περί εξαίρεσης των αιτούντων άσυλο από το πεδίο εφαρμογής του, η Ύπατη Αρμοστεία ανησυχεί ότι μπορεί να υπάρξουν περιπτώσεις ανθρώπων που αν και έχουν ανάγκη διεθνούς προστασίας, δεν έχουν πρόσβαση στη διαδικασία κατάλληλων συμβουλευτικών υπηρεσιών και υιοθέτησης συστήματος προκαταρκτικής εξέτασης στα μεθοριακά σημεία εισόδου στην Ελλάδα και στα κέντρα επανεισδοχής και σύμφωνα με τις διεθνείς υποχρεώσεις της Ελλάδας κατά τη Σύμβασης της Γενεύης του 1951.

Αναφορικά με τη διαδικασία καθορισμού του καθεστώτος του πρόσφυγα σε πρώτο και δεύτερο βαθμό, η Ύπατη Αρμοστεία, ανησυχεί ιδιαίτερα για την δραματική μείωση του ποσοστού αναγνώρισης του καθεστώτος του πρόσφυγα σε όσους έχουν ανάγκη προστασίας.

Το ποσοστό αναγνώρισης του καθεστώτος του πρόσφυγα σύμφωνα με τη Σύμβαση της Γενεύης του 1951 στην Ελλάδα, ήταν ήδη χαμηλό το 2002 δηλαδή της τάξεως του 0,3%. Το συνολικό ποσοστό αναγνώρισης που περιλαμβάνει και το καθεστώς του πρόσφυγα (σύμφωνα με τη Σύμβαση του 1951) και το ανθρωπιστικό καθεστώς, ανερχόταν στο 1%. Αυτά τα ποσοστά ήταν από τα χαμηλότερα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το 2002 σε σύγκριση με τα αντίστοιχα των υπολοίπων κρατών μελών ( ο μέσος όρος αναγνώρισης εννέα κρατών μελών ήταν 18,4%). Το 2003, τα ποσοστά στην Ελλάδα μειώθηκαν ακόμα περισσότερο, σε 0,06% και 0,6% αντίστοιχα (στοιχεία διαθέσιμα μέχρι τέλος Νοεμβρίου).

Το Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας, προσφέρθηκε να συνεχίσει την παροχή της αναγκαίας τεχνογνωσίας και την συνεισφορά στην κατάρτιση με στόχο την ενημέρωση των αρμοδίων που εξετάζουν τις αιτήσεις και τη βελτίωση της ποιότητας των αποφάσεων που αφορούν το καθεστώς του πρόσφυγα. Έτσι, το 2003, η Ύπατη Αρμοστεία, με τη βοήθεια του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης, οργάνωσε εκπαιδευτικά σεμινάρια για τις Αστυνομικές Λιμενικές και Δικαστικές Αρχές, για δικηγόρους/ νομικούς, καθώς και για τις τοπικές Μη – Κυβερνητικές Οργανώσεις σε Χίο, Κω, Θεσσαλονίκη, Κρήτη, Σάμο, Καλαμάτα και Πάτρα. Επτά νέα σεμινάρια έχουν προγραμματιστεί για αυτό το χρόνο, ενώ ήδη έχει πραγματοποιηθεί ένα, στην Αθήνα, τον Ιανουάριο.

Η Ύπατη Αρμοστεία, εκφράζει την ικανοποίησή της για τις πρωτοβουλίες που ανέλαβε η ελληνική κυβέρνηση σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο για τη βελτίωση των συνθηκών υποδοχής των καταγεγραμμένων αιτούντων άσυλο. Όμως, λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό αυτών που εισέρχονται ετησίως στην Ελλάδα (8.178 καταγεγραμμένοι το 2003), απαιτείται ανάληψη περαιτέρω δράσης, ώστε να ενισχυθεί η δυναμικότητα των κέντρων υποδοχής (που ανέρχεται σήμερα σε περίπου 1200 άτομα). Αξιολογώντας τα θετικά βήματα της ελληνικής κυβέρνησης, η Ύπατη Αρμοστεία, αναζήτησε περαιτέρω συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές ώστε το κράτος να αναλάβει προοδευτικά την οικονομική ευθύνη των προγραμμάτων παροχής βοήθειας στους πρόσφυγες στην Ελλάδα.