«Ο πολιτης πρεπει να σκεφτεται με την ευρωπαικη κι οχι την τοπικη διασταση»

Με αφορμή τη συμμετοχή του γενικού διευθυντή της Αναπτυξιακής Ροδόπης Σ. Κεφαλίδη σε σεμινάριο που έγινε στις Βρυξέλλες με θέμα «Διασφαλίζοντας πρακτικές του μάνατζμεντ στα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης 2007 – 2013» και την ανάληψη από μέρους της ελληνικής πλευράς της διοίκησης του LEADER+ της προεδρίας της ELARD (Ευρωπαϊκή Ένωση του LEADER για την Αγροτική Ανάπτυξη) για τα δυο επόμενα έτη, στις 3 και 4 Οκτώβρη, συζητήσαμε στην εκπομπή «Βομβιστές Δυτικών Προαστίων» για τη σημασία του lobbing και της επικοινωνίας των Ελλήνων πολιτικών και οικονομικών παραγόντων με όργανα και δομές της Ε.Ε.

Τα πλεονεκτήματα του lobbing

Ο κ. Κεφαλίδης υποστηρίζει ότι οι φορείς της περιοχής θα πρέπει να κατανοήσουν την αναγκαιότητα άμεσης πρόσβασης στις Βρυξέλλες, στην καρδιά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Το να υπάρχω στην Ε.Ε. σημαίνει να γίνω γνωστός. Το αίτημά μου πρέπει να το γνωρίζει η Ε.Ε. Το lobbing έχει αυτή την έννοια. Η Ε.Ε. θέλει να γνωρίζει τι θέλουν οι πολίτες της και ανάλογα να προγραμματίζει κι αυτό γίνεται θεσμοθετημένα, από τους λεγόμενους λομπίστες, οι οποίοι μεταφέρουν τυποποιημένα είτε ομαδικά είτε ατομικά προβλήματα φορέων σε αντίστοιχα όργανα της Ε.Ε. μέσω μελετών κι ερευνών που ανατίθενται σε αντίστοιχα γραφεία των φορέων της Ε.Ε.»

Φέρνοντας το παράδειγμα των αγροτικών θεμάτων που άμεσα πρέπει να προωθούνται μέσω Βρυξελλών, ο κ. Κεφαλίδης αναφέρθηκε σε μια επαφή του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης Αλέκου Κοντού με την αρμόδια Επίτροπο για αγροτικά θέματα κ. Μαριάν Φίσερ Μπολ, η οποία έφερε αποτέλεσμα. «Η Ε.Ε. με βάση τις ανάγκες βγάζει προγράμματα που να επιλύουν προβλήματα των πολιτών. Η Ε.Ε. δε θέλει να δαπανούνται τα χρήματα των πολιτών σε θέματα που δεν λύνουν προβλήματα» εξήγησε.

Επομένως, οι φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, της οικονομίας, οι εκπρόσωποι της πολιτείας, τα στελέχη των υπουργείων θα πρέπει να έχουν εμπειρία σε θέματα της Ε.Ε. «Θέλουμε μια πολιτική εξωστρεφή η οποία να μην περιορίζεται στα καθ’ ημάς αλλά και να μεταφέρει το λόγο μας στα κέντρα λήψης αποφάσεων, που δεν περιορίζονται μόνο στην Αθήνα. Στα πλαίσια της αποκέντρωσης της Ε.Ε. πολλά από τα προγράμματα που τρέχουν είναι αποκεντρωμένα και βρίσκονται στη Ρώμη, τη Βιέννη…

Οι συναντήσεις για ευρωπαϊκά προγράμματα και θέματα ξεκινούν πολύ πρωί και τελειώνουν αργά το βράδυ. Ακόμη και τα γεύματα είναι γεύματα εργασίας. Σε κάθε περίπτωση, συμμετέχουν άτομα για να μεταφέρουν απόψεις και μια εικόνα της περιοχής τους, οπότε οι πολιτικοί παράγοντες θα πρέπει να έχουν μια πιο εξωστρεφή συμπεριφορά» περιέγραψε ο κ. Κεφαλίδης.

LEADER – ELARD

Η κοινοτική πρωτοβουλία LEADER βρίσκεται πλέον στην τέταρτη φάση της. Ο κ. Κεφαλίδης εξήγησε ότι η κοινοτική πρωτοβουλία αποτελεί μια πιλοτική πρακτική, μια καινοτόμο προσπάθεια σ’ ένα θέμα το οποίο αποφασίζει να χρηματοδοτήσει η Ε.Ε. «Εάν τ’ αποτελέσματα είναι θετικά την ενσωματώνει μέσα στα εθνικά προγράμματα ή στα κοινοτικά πλαίσια στήριξης. Το LEADER, για παράδειγμα, έχει πλέον ενσωματωθεί μέσα στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Οι φορείς που τρέχουν τα προγράμματα είναι οι Αναπτυξιακές Εταιρίες, οι ομάδες τοπικής δράσης, οι οποίες τα διεκδικούν συμμετέχοντας σε διαγωνισμούς. Παρουσιάζουν το τι πρέπει να κάνουν, αποδεικνύουν γιατί θέλουν να το κάνουν. Η όλη φιλοσοφία του προγράμματος συνίσταται στη δημιουργία δομών που θα συγκρατήσουν το ανθρώπινο δυναμικό, γνωρίζοντας τα προβλήματα της περιοχής, ώστε να μπορέσουν να τα ομογενοποιήσουν, να τα τυποποιήσουν και να τα διαμορφώσουν σε πρόγραμμα (LEADER), με σκοπό να τύχει χρηματοδότησης και η ομάδα να μπορέσει να κατευθύνει τους επενδυτές στην υλοποίηση των προγραμμάτων με τον καλύτερο τρόπο.

Η LEADER δεν περιοριζόταν, επομένως, μόνο στον αγροτικό τομέα αλλά έχει να κάνει με τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των υποβαθμισμένων περιοχών της Ε.Ε. Αυτή τη στιγμή το σήμα LEADER είναι το πιο αναγνωρίσιμο σήμα στην Ε.Ε. και θεωρείται ένα τα πιο πετυχημένα προγράμματα».

Μέσα από την πρωτοβουλία LEADER δημιουργήθηκαν μια σειρά αξιόλογες δομές, πολλές από αυτές σχετικές με μια εναλλακτική τουριστική ανάπτυξη, όπως εύκολα μπορεί να διακρίνει κι ένας πολίτης που ταξιδεύει στην περιφέρεια. Ο κ. Κεφαλίδης θέλησε να εξηγήσει ότι για να δημιουργηθεί μια δομή προϋποτίθεται ένα οργανωμένο σχέδιο που θα συνδυάζει τις υπηρεσίες με την ευαισθητοποίηση του κόσμου ώστε να οδηγηθεί στην εφαρμογή. Πρόσθεσε ότι ο ρόλος των Αναπτυξιακών έγκειται στο να εφαρμόζουν τις πολιτικές της τοπικής κοινωνίας.

Τοπικές κοινωνίες και ανάπτυξη

Το σεμινάριο που έγινε με αντικείμενο τη διασφάλιση πρακτικών του μάνατζμεντ στα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης 2007 – 2013 είχε σαν στόχο να προσανατολιστούν στη διαχείριση με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ώστε να μην υπάρχουν αλληλοκαλύψεις και να επιταχύνονται οι διαδικασίες. «Το πρώτο σκέλος αφορούσε στην τεχνογνωσία και την πολιτική που θα εφαρμόσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, το δεύτερο αναφερόταν στις πρακτικές που τα κράτη – μέλη εφαρμόζουν, διαχειρίζονται τα προγράμματα και τα προωθούν στις τοπικές κοινωνίες. Ορισμένες από αυτές είναι ολοκληρωμένες παρεμβάσεις». Αξιολογώντας τα δίκτυα επικοινωνίας που αναπτύσσουν με τις τοπικές κοινωνίες, ο Σ. Κεφαλίδης έφερε το γαλλικό παράδειγμα που χαρακτηρίζεται από τις ισχυρές νομαρχίες, οι οποίες αναλαμβάνουν ένα μεγάλο όγκο δουλειάς και συνεργάζονται με τη διαχειριστική αρχή. «Το σουηδικό μοντέλο από την άλλη είναι πολύ αποκεντρωμένο και τον πρώτο λόγο τον έχει η τοπική κοινωνία η οποία αποφασίζει για το είδος των προγραμμάτων και λογοδοτεί. Αυτό είναι ένα εξαιρετικό μοντέλο και θεωρώ ότι εάν δεν εμπιστευτούμε τις τοπικές κοινωνίες δε θα έχουμε ανάπτυξη σε τοπικό επίπεδο.

Το σλόγκαν της εταιρίας μας είναι «Μπορούμε κι εμείς καλύτερα», με την προϋπόθεση να έχουμε ευκαιρίες. Ας κάνουμε λάθη. Αν συγκεντρώσουμε αθροιστικά τα λάθη που κάνει το κέντρο είναι πολύ περισσότερα από τα λάθη που θα γινόντουσαν εάν είχαν αποκεντρωθεί αυτά τα προγράμματα».

Παράδειγμα αποκέντρωσης αποτελούν τα LEADER αλλά απαιτούνται περισσότερες αρμοδιότητες στην τοπική αυτοδιοίκηση. «Με τον Καποδίστρια β΄ θεωρώ ότι θα μεταφερθούν αρκετές αρμοδιότητες στις τοπικές κοινωνίες. Εάν δε δοθούν αρμοδιότητες οι τοπικές κοινωνίες θα βρίσκονται σε μαρασμό. Όσο εξαρτιόμαστε από κέντρα θα αποφασίζει το κέντρο για μας» ανέφερε, θεωρώντας ενθαρρυντικό το ότι το Δ΄ ΚΠΣ θα διατεθεί στο μεγαλύτερο βαθμό του στην περιφέρεια, επομένως και αρμοδιότητες. «Ενδεχόμενα να διατεθεί περισσότερο ή και λιγότερο από το 80% στην περιφέρεια. Το θέμα είναι κατά πόσο είμαστε έτοιμοι να μπορέσουμε με ολοκληρωμένες προτάσεις να μεταφέρουμε και να διεκδικήσουμε την άποψή μας. Ας μην ξεχνάμε ότι χρειάζονται μελέτες, ακόμη και για ν’ αναπτυχθεί μια αγροτουριστική δραστηριότητα. Το πώς θα το κάνω, πόσο θα στοιχίσει, ποιοι θα το αναλάβουν καθώς και το χρονοδιάγραμμα αποτελούν προϊόν προσέγγισης που ξεκινά από έρευνα και φτάνει σε μελέτη.

Για παράδειγμα, συντάχθηκε το στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης του νομού Ροδόπης το οποίο μπορεί να λειτουργήσει σαν υπόβαθρο σε όλους τους φορείς της περιοχής, ώστε να μπορέσουν να συντάξουν τις επιμέρους μελέτες που θα τους βοηθήσουν ν’ απαιτήσουν ολοκληρωμένα και με σαφήνεια αυτά που θέλουν».

Καλές πρακτικές διαχείρισης στην αγροτική ανάπτυξη

Η τεχνολογία μαζί με το μάνατζμεντ έρχονται να μικρύνουν τις γεωγραφικές αποστάσεις, να πολλαπλασιάσουν τις ευκαιρίες επιχειρηματικότητας, να δώσουν λύσεις. «Ο καθένας πολίτης στην εποχή μας μπορεί πλέον να γίνει ενεργός πολίτης, χρησιμοποιώντας τους μηχανισμούς που υπάρχουν και τα ηλεκτρονικά μέσα και το αίτημά του ν’ απαντηθεί. Άρα, ο πολίτης δε θα πρέπει να σκεφτεί ότι η γεωγραφική απόσταση δεν τού επιτρέπει να προωθήσει τα ζητήματά του. Είναι το πρώτο λάθος που κάνουμε το να σκεφτόμαστε με αρχές γεωγραφίας. Πρέπει ν’ αρχίσουμε να σκεφτόμαστε με αρχές βιογραφίας και να βγάλουμε από τη σκέψη μας τις αποστάσεις.

Ο μέσος πολίτης μπορεί να προωθήσει ένα ζήτημά του μέσα από το διαδίκτυο και να θέσει οποιοδήποτε ερώτημα στους φορείς στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ως πολίτης έχω θέσει ερωτήματα ακόμη και στον πρωθυπουργό κι έχω λάβει απάντηση η οποία με ικανοποίησε. Όταν καθυστερούσαν τα ευρυζωνικά δίκτυα του ΟΤΕ έστειλα αποστολή ηλεκτρονικά και μού ήρθε απάντηση από τον ΟΤΕ. Ο πολίτης πρέπει να σκέφτεται με την ευρωπαϊκή κι όχι την τοπική διάσταση» εξήγησε ο γενικός διευθυντής της ΑΝΡΟ.

Αναφορικά με το σεμινάριο που έγινε στις Βρυξέλλες στις 3 και 4 Οκτώβρη για τη διασφάλιση των πρακτικών του μάνατζμεντ στα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης 2007 – 2013» και το κατά πόσο έγινε έγκαιρα μια και πολλοί φορείς που ασχολούνται μ’ αυτά τα θέματα σε τοπικό επίπεδο δεν έχουν την απαραίτητη τεχνογνωσία, ο κ. Κεφαλίδης εξήγησε ότι ο χρόνος που επελέγη έχει να κάνει με το πότε εγκρίνονται τα επιχειρησιακά προγράμματα της κάθε χώρας. «Τα σχέδια της Ελλάδας τα σχετικά με τη γεωργία βρίσκονται αυτή τη στιγμή στη φάση της έγκρισης, ενώ κάποια σχέδια άλλων χωρών μπορεί να έχουν ήδη εγκριθεί.

Τώρα που γνωρίζουμε ποιοι είναι οι άξονες και οι πολιτικές της κάθε χώρας η Ε.Ε. καλεί να έρθουν από τις Διαχειριστικές Αρχές, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και τις Αναπτυξιακές για να γίνει διάλογος και ανταλλαγή απόψεων και να έχουμε ένα ομογενοποιημένο μοντέλο προσέγγισης της αγροτικής ανάπτυξης στο θέμα της διαχείρισης και της επιλογής των πολιτικών. Γι’ αυτό και συμμετείχε η Ευρωπαία Επίτροπος, μια σειρά υψηλόβαθμα στελέχη της Ε.Ε., συνολικά 400 άτομα».

Ο Σ. Κεφαλίδης αναφέρθηκε σ’ ένα ακόμη βασικό κομμάτι της επόμενης προγραμματικής περιόδου, αυτό της δικτύωσης. «Θα πρέπει να μπορούμε ν’ αναπτύσσουμε κοινές δραστηριότητες με τις άλλες χώρες πάνω σε κοινά, συμπληρωματικά ή ομοειδή πεδία. Τώρα, έχουμε την έννοια του διατοπικού και του διακρατικού. Το διατοπικό ήταν διακρατικό μέχρι χθες, μια και η Βουλγαρία στην προηγούμενη περίοδο δεν ήταν μέλος της Ε.Ε. Οι χώρες και οι φορείς των χωρών που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα ή θέλουν να έχουν τεχνογνωσία θα πρέπει ν’ αναπτύσσουν κοινά προγράμματα, με οργανωτικά μοντέλα, που αποτελούν το βασικότερο στοιχείο για την επιτυχία ενός προγράμματος κι ενσωματώνουν ανθρώπινο δυναμικό, τεχνογνωσία, χρηματοδοτικούς πόρους».

Ελληνικό δημόσιο κι επιμόρφωση

Για να προχωρήσει μια προσπάθεια σε κεντρικό ή σε τοπικό επίπεδο υπάρχει μια αλυσίδα διαδικασιών και προσώπων που ενεργοποιείται ή εμπλέκεται και εάν ένα κομμάτι της υπολειτουργεί ενδέχεται να προκληθούν σοβαρά λάθη, καθυστερήσεις, ίσως κάποιες φορές και ανατροπές. Στην αλυσίδα μετέχουν όχι μόνο υψηλόβαθμα στελέχη αλλά και υπάλληλοι του δημοσίου, τους οποίους ενίοτε περιγράφει το «λάθος άνθρωπος σε λάθος θέση». Ο Σ. Κεφαλίδης θεωρεί πλέον ότι οι ευθύνες πρέπει ν’ αναζητηθούν αλλού, μια και κανείς δεν ενδιαφέρθηκε ν’ αναβαθμίσει το δημόσιο υπάλληλο. «Το πεδίο του δημοσίου είναι τόσο ευρύ ώστε εάν υπάρχει ένα οργανωτικό μοντέλο με τη σωστή δομή και την κατάλληλη εκπαίδευση και με προοπτική θα μπορεί να τοποθετηθεί σε μια θέση όπου θα μπορεί ν’ αποδώσει γιατί θα τού είναι ενδιαφέρουσα. Ένα από τα απαράδεκτα της ελληνικής δημόσιας διοίκησης είναι το ότι το πριμ παραγωγικότητας το παίρνουν όλοι. Στη δημόσια διοίκηση δεν υπάρχει καρότο και μαστίγιο, δεν υπάρχει συνεχής επιμόρφωση, δεν υπάρχει αξιολόγηση και δεν υπάρχει και μισθολόγιο. Οι μισθοί του δημοσίου συμπαρασύρουν τους μισθούς του ιδιωτικού.

Στις περιπτώσεις αυτές, προσπαθούμε ν’ απαντήσουμε με την εκπαίδευση. Αναζητάς το λόγο για τον οποίο αυτός ο άνθρωπος δε μπορεί ν’ ανταποκριθεί στο συγκεκριμένο περιβάλλον» περιέγραψε.

Για τον κ. Κεφαλίδη, σημαντικό παράγοντα στην εύρυθμη λειτουργία της ΑΝΡΟ διαδραμάτισε η επιλογή των φορέων για την ύπαρξη μιας εταιρίας που να διοικείται με αξιοκρατικά κριτήρια. «Εάν δεν λειτουργείς αξιοκρατικά θα αποτυπωθεί στα αποτελέσματα. Για να υπάρχει αυτή η εταιρία που είναι στις τρεις καλύτερες στην Ελλάδα συμβαίνει γιατί η τοπική κοινωνία και οι τοπικοί φορείς το ήθελαν».

Μαρία Αμπατζή

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.