Ο μεγαλος λυρικος ποιητης της γενιας του 1930

Mε αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Κώστα Θρακιώτη ο δήμος Σουφλίου, σε συνεργασία με τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ροδόπης – Έβρου και το περιοδικό «Βορέας», διοργάνωσε εκδήλωση – αφιέρωμα στη ζωή και το έργο του την Τετάρτη 28 Οκτωβρίου στο Δημοτικό Θέατρο Σουφλίου.
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης παρουσιάσθηκε η μεγάλη πνευματική μορφή του Κώστα Θρακιώτη από τον κ. Σταύρο Παπαθανάκη, εκδότη του περιοδικού «ΒΟΡΕΑΣ» και των τελευταίων έργων του Κ. Θρακιώτη καθώς και ομιλία με θέμα «Κώστας Θρακιώτης: Η αγωνιστική φωνή της Θράκης», από το Φιλόλογο – Λογοτέχνη και τον Ειδικό Συνεργάτη του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης Ξάνθης, κ. Θανάση Μουσόπουλο.
Ποιος ήταν όμως ο Κώστας Θρακιώτης, η μεγάλη αυτή μορφή των γραμμάτων που στους περισσότερους είναι άγνωστη; Την προσωπικότητά του, αλλά και το έργο του σκιαγραφεί ο εκδότης του περιοδικού Βορέας κ. Σταύρος Παπαθανάκης, ο οποίος, σημειωτέον, είχε μια σχέση χρόνων μαζί του.

Ο λυρικός ποιητής της γενιάς του ΄30

«Ο Κώστας Θρακιώτης ήταν και παραμένει μια μεγάλη μορφή της μεγάλης πνευματικής παράδοσης της Θράκης και της νεοελληνικής μας γραμματείας. Πριν από λίγο καιρό το περιοδικό Βορέας είχε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Κώστα Θρακιώτη με τον τίτλο «Ο λυρικός ποιητής της γενιάς του 1930». Δεν είναι δική μας αξιολόγηση αυτό,- υπό την έννοια ότι είναι ένας δικός μας άνθρωπος, ένας Θράκας, δεν είναι στόχος να ανεβάζουμε την αξία του και να δημιουργούμε με αυτό τον τρόπο μια εντύπωση στο πλαίσιο μιας τοπικής αντίληψης για το ανθρώπινο δυναμικό. Ο Θρακιώτης αναγνωρίστηκε από τους ομότεχνούς του πολύ πριν τον αναγνωρίσουμε εμείς. Βεβαίως, είναι ιδιαίτερη τιμή για όλους μας να αναγνωρίζουμε τη συμβολή των Θρακών στο δημόσιο κοινωνικό, πολιτιστικό βίο της χώρας και να τιμούμε την μνήμη τους και να δίνουμε έτσι αφορμή και να δημιουργούμε τις προϋποθέσεις, ώστε νεώτεροι άνθρωποι ή ένα ευρύτερο κομμάτι της κοινής γνώμης, που δεν είναι εξοικειωμένο με τέτοια θέματα να γνωρίσουν όλοι οι συμπατριώτες μας, αυτή τη μεγάλη κληρονομιά που είναι και το ανθρώπινο δυναμικό της Θράκης.

Προσπάθεια ανάδειξης του Κώστα Θρακιώτη

«Λόγω των ιδιαίτερων δεσμών που είχαμε επί σειρά ετών με τον μεγάλο αυτό πνευματικό άνθρωπο, είχαμε μια ευθύνη, να επιμένουμε στην παρουσίαση του έργου του, της μεγάλης προσφοράς στα γράμματα και στη Θράκη. Αυτό το κάναμε με πάρα πολλές πρωτοβουλίες από το θάνατό του και μετά, αλλά και πριν. Δεκαπέντε χρόνια συμπληρώθηκαν από το θάνατό του το 1994 μέχρι σήμερα και υπήρξαν πολλές αναφορές και αφιερώματα σε μέσα μαζικής ενημέρωσης με χαρακτηριστικότερο αφιέρωμα αυτό που κάναμε πριν από λίγους μήνες τον περασμένο Ιούλιο όπου ο Βορέας είχε αφιερώσει το κύριο θέμα του στον Κώστα Θρακιώτη με τίτλο «Ο λυρικός ποιητής της γενιάς του 1930».
Σε ό,τι αφορά τις πρωτοβουλίες που με συνδέουν με το Θρακιώτη και πριν από είκοσι χρόνια, όταν ξεκινούσα ένα άλλο εκδοτικό εγχείρημα, τις εκδόσεις «Ρήσος», το πρώτο βιβλίο που εξέδωσα τότε στην Αθήνα ήταν η ποιητική του συλλογή «Η οργή των αγαλμάτων». Αυτό συνέβη το καλοκαίρι του 1989. Συγκεκριμένα έτυχε να εκδώσω τα τέσσερα τελευταία βιβλία του μαζί με την ποιητική συλλογή «Κάτω από τον ίσκιο». Το πρώτο, όπως είπα, ήταν «Η γιορτή των αγαλμάτων», η τραγωδία «Ρήσος» και πριν από δεκαοχτώ χρόνια εκδώσαμε μια καταπληκτική μελέτη του «Λαϊκή πίστη και λαϊκή λατρεία στην Θράκη» που πιστεύω ότι είναι η πιο ολοκληρωμένη λαογραφική μελέτη που έχει γραφεί για τη Θράκη.
Επίσης, να πω ότι το Μάιο του 1989 κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων για την απελευθέρωση της Θράκης που είχαν φιλοξενηθεί στο πάρκο Ελευθερίας στο πρώην ΕΑΤ- ΕΣΑ τιμώμενο πρόσωπο ήταν ο Κώστας Θρακιώτης. Ως κεντρικός ομιλητής των εκδηλώσεων παρουσίασα σε ένα πολύ μεγάλο ακροατήριο, σκεφτείτε ότι ήταν 2500 συμπατριώτες μας που συμμετείχαν.
Η τελευταία εκδήλωση για τον Κώστα Θρακιώτη έγινε σε συνεργασία με το Δήμο Σουφλίου και τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ροδόπης – Έβρου και ελπίζω ότι αυτή η προσπάθεια θα συνεχισθεί και με άλλες πρωτοβουλίες. Εμείς θα επιμείνουμε».

Κώστας Θρακιώτης και Θράκη

«Ο Θρακιώτης ήταν πέρα από όλα τα άλλα και ένα μέρος της σωματειακής μας παράδοσης, δεν διακατεχόταν από ελιτίστικο πνεύμα, θα έλεγα το αντίθετο, προσπαθούσε με χίλιους δυο τρόπους να διατηρεί ζωντανούς τους δεσμούς με τους συμπατριώτες του, είτε στο χώρο της Αθήνας είτε βεβαίως της Θράκης και κυρίως στο Σουφλί, το οποίο και τον ενέπνευσε. Έζησε στο Σουφλί, είχε συγγενικούς δεσμούς με αυτό, έντονες μνήμες, έντονες σχέσεις και δεσμούς φιλίας. Ο Κώστας Θρακιώτης μας χάρισε από τα πιο ολοκληρωμένα λαογραφικά κείμενα για την πόλη του μεταξιού, για το Σουφλί μέσα από τα διηγήματά του «Θρακικές Ιστορίες», που είναι ταυτόχρονα ένα λογοτεχνικό, ιστορικό, πολιτιστικό τεκμήριο για την μεταξένια πολιτεία και αναφέρεται σε πραγματικά ιστορικά, πολιτιστικά και κοινωνικά γεγονότα που ήταν χαρακτηριστικά ή διαδραματίσθηκαν στο Σουφλί στις αρχές του αιώνα λίγο πριν και κατά τη διάρκεια του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου όπου είχαμε κοινωνικές ανακατατάξεις και το πρώτο μεγάλο κύμα προσφύγων από το χώρο του Σουφλίου. Μάλιστα ένα μεγάλο κύμα αυτών έφυγε στην Αμερική, στον Καναδά, ένα μέρος του πήγε στη Μικρά Ασία όπως και ο Κώστας Θρακιώτης πήγε με τον πατέρα του, ο οποίος ήταν μια σημαντική πνευματική μορφή της Θράκης αφού διετέλεσε και πρώτος διευθυντής της Λεονταριδείου Σχολής το 1909 της Αλεξανδρούπολης, τότε Δεδέαγατς».

Ο Κώστας Θρακιώτης και η αριστερά

Προβληματισμό, όμως, δημιουργεί το γεγονός πώς ένας τόσο σημαντικός συγγραφέας είναι άγνωστος στους περισσότερους. Σε ερώτηση αν σε αυτό συνετέλεσε το αριστερό παρελθόν του ο κ. Παπαθανάκης τονίζει ότι δεν είναι μόνο αυτό. «Υπάρχει και το ενδοαριστερό παρελθόν. Ο Κώστας Θρακιώτης ήταν σε μια διαρκή αποκλίνουσα πορεία από δόγματα και, όπως γίνεται κατανοητό, όταν αποκλίνεις ή διεκδικείς την αυτονομία σου, την κοινωνική, πολιτική, πολιτιστική, πνευματική, δεν είναι εύκολο να διεκδικήσεις αναγνωρισιμότητα ή επιβεβαίωση πέραν πολύ συγκεκριμένων ορίων, τα οποία όμως δεν έχουν αυτή την ευρύτερη αποτύπωση και απήχηση, όπως θα έπρεπε, στην κοινή γνώμη της πατρίδας σου ή της περιοχής σου. Ο Θρακιώτης ήταν αιρετικός μέσα στην γενικότερη αριστερή αιρετική στάση του. Όπως αντιλαμβάνεσθε το να είσαι κάποια στιγμή μέλος μιας «αριστερής μειοψηφίας» ή μιας παράταξης που έχει ηττηθεί και να είσαι μειοψηφία σε αυτόν τον ίδιο σου το χώρο και αιρετικός τα πράγματα γίνονται προβληματικά για τη δραστηριότητά σου. Δεν θέλω να μπω περισσότερο στο θέμα καθώς θα μπορούσα να αναφέρω πολλά εφόσον για δεκαπέντε χρόνια είχα μια δυνατή σχέση με τον Κώστα Θρακιώτη».
Ο Θρακιώτης δεν είναι τόσο άγνωστος σε ένα συγκεκριμένο κοινό γιατί δίδαξε σε πάρα πολλούς ηθοποιούς και μάλιστα θεωρείται πολύ καλός ιστορικός της νεοελληνικής λογοτεχνίας καθώς είχε εκδώσει μια σύντομη ιστορία της που ήταν και παραμένει εξαιρετική».

Η απώλεια του έργου του

«Ο Κώστας Θρακιώτης θεωρούσε ότι θα μπορούσα να παίξω ένα διαχειριστή της πνευματικής του κληρονομιάς. Δυστυχώς, ο τρόπος που έφυγε από τη ζωή δεν μας επέτρεψε αυτή την επιθυμία του να τη διασφαλίσουμε. Τότε είχα επιστρέψει στην Ορεστιάδα, υπήρχαν κάποια προβλήματα στην επικοινωνία και έτσι αυτή η επιθυμία του δεν υλοποιήθηκε, με αποτέλεσμα να έχουμε μια μεγαλύτερη απώλεια. Το σπίτι στη Μυριοφύτου που έμενε στη Νέα Σμύρνη ήταν ένα σπίτι με χιλιάδες βιβλία από τα οποία κάποια σπάνια και πολύ καλές εκδόσεις, τα περισσότερα των οποίων χάθηκαν και πολύ περισσότερο χάθηκε ένα αρχειακό υλικό από το οποίο διασώθηκαν ελάχιστα. Ο Θρακιώτης πέρα από τα άλλα ήταν εγκριτότατος μεταφραστής μάλιστα στην τραγωδία του Ευριπίδη «Ρήσος» την οποία μετέφρασε και την εκδώσαμε στην Αθήνα είχε εξαιρετικά σχόλια ιστορικού και εθνολογικού ενδιαφέροντος. Είχε μεταφράσει όλους τους τραγικούς και έκτοτε όλο αυτό το αρχείο αγνοείται. Δηλαδή η απώλεια του θανάτου ταυτίστηκε με μια άλλη απώλεια, ενός μεταφραστικού πολιτιστικού θησαυρού, και δεν ξέρουμε σε ποια χέρια βέβηλων βρίσκεται. Αν μπορούμε έστω και μέσα από αυτή τη συνομιλία να στείλουμε ένα μήνυμα, δεν ξέρω αν μπορεί να φθάσει, ότι αυτά θα πρέπει, εφόσον υπάρχουν, να δοθούν για παράδειγμα στο Δημοκρίτειο πανεπιστήμιο ή οπουδήποτε αλλού, ώστε να διαμορφώσουμε ένα αρχείο που θα έχει να κάνει με τη μελέτη του Κώστα Θρακιώτη και την ανάδειξή του».

Προσπάθεια επανέκδοσης διηγημάτων του Κώστα Θρακιώτη

«Γίνεται μια προσπάθεια τα διηγήματά του «Θρακικές Ιστορίες» να επανακυκλοφορήσουν και με άλλο αρχειακό υλικό και ηχητικά ντοκουμέντα, όπου ο Κώστας Θρακιώτης μιλά ή απαγγέλλει ο ίδιος δικά του ποιήματα. Είμαστε σε μια τέτοια διαδικασία και νομίζω ότι η έκδοσή του θα είναι ένα ιδιαίτερο πολιτιστικό και κοινωνικό γεγονός για την πόλη του Σουφλίου.

Έλλη Παπά και «Τα παιδιά του Σπάρτακου»

«Οφείλουμε και προσωπικά, αλλά και ως «Βορέας», να αποδώσουμε και μια ιδιαίτερη τιμή σε μια άλλη μορφή των γραμμάτων της νεοελληνικής μας λογοτεχνίας, αλλά και της δημοσιογραφίας, στην Έλλη Παπά, στη γυναίκα του Νίκου Μπελογιάννη, ενός εμβληματικού συμβόλου της σύγχρονης κοινωνικής και πολιτικής ιστορίας και της αριστεράς στην πατρίδα μας. Στην Έλλη Παπά οφείλουμε και ένα άλλο σημαντικό καλλιτεχνικό ντοκουμέντο, αναφέρομαι στο ανολοκλήρωτο μυθιστόρημα της Διδώς Σωτηρίου «Τα παιδιά του Σπάρτακου». Όλο αυτό το υλικό το ανασύνθεσε, το επεξεργάστηκε, αλλά δεν το ολοκλήρωσε η Διδώ Σωτηρίου. Το υλικό αυτό αφορά στις μαρτυρίες και αφηγήσεις της αδελφής της Έλλη Παπά από τις φυλακές Αβέρωφ, όπου είχε συγκρατούμενες γυναίκες εργάτριες από το Σουφλί. Η ηρωίδα είναι η Βασιλειώ, μια Θρακιώτισσα εργάτρια, μια σύγχρονη κόρη του Σπάρτακου γιατί, όπως γράφει και στο μυθιστόρημα, όλοι οι Θρακιώτες είμαστε παιδιά του Σπάρτακου. Είναι ένα πολύ σημαντικό κείμενο για το Σουφλί και τη Θράκη και θεωρώ ότι είναι μια πρόκληση για όλους που βλέπουμε ότι ο πολιτισμός είναι μια δυνατότητα για την περιοχή και μπορεί να την αναδείξει παντοιοτρόπως. Αυτό το μυθιστόρημα είτε με δική μας πρωτοβουλία είτε από κάπου αλλού πρέπει να το δούμε να κυκλοφορεί. Εμείς είχαμε τη δυνατότητα να το παρουσιάσουμε με την πιο πλήρη παρουσίασή του πανελλαδικά με τη συνεργασία της καθηγήτριας νεοελληνικής λογοτεχνίας της κ. Εύης Σταυροπούλου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ήταν μια ιδιαίτερη τιμή, καθώς την άδεια την είχε δώσει η Έλλη η Παπά και, βεβαίως, ο γιος της Νίκος Μπελογιάννης. Νομίζω ότι όλα αυτά είναι από μόνα τους συγκλονιστικά το πόσο μικρές ή μεγάλες ιστορίες έχουν την λογοτεχνική τους αποτύπωση και αποτελούν λογοτεχνικά, πολιτιστικά, ιστορικά τεκμήρια πνευματικής αξίας τα οποία οφείλουμε να προσεγγίσουμε και να αναδείξουμε με απόλυτο σεβασμό προς τους πρωταγωνιστές και τους δημιουργούς τους».

 

Το αφιέρωμα σε pdf υπάρχει και στη στήλη “Ένθετα Αφιερώματα”

http://www.paratiritis-news.gr/admin/entheta/1277453153.pdf

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.