Ο Εικαστικος Γιαννης Ριτσος

Ο Γιάννης Ρίτσος, ένας άνθρωπος που τον γνωρίσαμε μέσα από πολυάριθμες ποιητικές συλλογές, πεζογραφήματα, δημοσιεύματα, θεατρικά έργα, μελέτες και μεταφράσεις… Ο Γιάννης Ρίτσος, που πολύ λίγο μας αποκάλυψε την άλλη πλευρά του εαυτού του… που πολύ λίγο μας αποκάλυψε έναν άλλο ποιητή, τον ποιητή της πέτρας και του ξύλου, τον ποιητή των απλών χρωμάτων, τον «ποιητή του χρωστήρα»

Μία έκθεση, λοιπόν, για το γνωστό-άγνωστο «ποιητή» Γιάννη Ρίτσο… μια γνωριμία με ένα πολύπλευρο καλλιτέχνη, που ο ίδιος μας αναφέρει:

«Τη ζωγραφική την αντιμετωπίζω σαν έναν άλλο τρόπο άσκησης της ποίησης…

Όπως στην ποίηση, η μία λέξη βοηθάει την άλλη και η μίξη τους οδηγεί σε ανακάλυψη, έτσι και η ζωγραφική λειτουργεί απρόβλεπτα ξεπερνώντας πολλές φορές κάθε προσχέδιο…».

Περπατώντας στις αρχές του Νοέμβρη – αν θυμάμαι καλά την πρώτη μέρα του τελευταίου μήνα του φθινοπώρου – στην Βασιλίσσης Σοφίας της πόλης των Αθηνών, στη γειτονιά που συγκεντρώνει το μεγαλύτερο μέρος του αληθινού πολιτισμού της δικής μας ξεχωριστής χώρας, τυχαία συναντήθηκα με ένα χώρο – όχι πολύ γνώριμο στους περισσότερους ανθρώπους – που ονομάζεται Βυζαντινό & Χριστιανικό Μουσείο. Μέσα του φιλοξενούσε έναν ιδιαίτερο ποιητή, δημιουργό του λόγου και των χρωμάτων… Άραγε μπορούν να συνδυαστούν αυτές οι δύο πτυχές στον ίδιο άνθρωπο; Να δημιουργεί ποιητικά με ένα καθημερινό παιχνίδι λέξεων και εικαστικά με αντικείμενα εικόνων που περνάνε μπροστά από τα μάτια μας σε ανυποψίαστες στιγμές;

Κι όμως, πολλοί άνθρωποι του λεγόμενου Πολιτισμού κατάφεραν να κρατήσουν άξια το πανί της Τέχνης και να συνταιριάξουν όλες τις πτυχές του είτε αυτό λέγεται έκφραση Λόγου είτε εικαστική Δημιουργία… Ένας τέτοιος άνθρωπος είναι κι o δικός μας, έλληνας Γιάννης Ρίτσος…

Εκεί στην πρώτη αίθουσα ήταν κι αυτός εκεί να κάθεται στην καρέκλα του με το ρεπούπλικό του να ατενίζει… ούτε κι ο ίδιος μπορούσε να μας πει τι ακριβώς έβλεπε – ίσως εικόνες λέξεων & χρωμάτων που απέδιδαν με αρμονία την μέχρι τώρα πορεία του…Ο χώρος τόσο φιλικός και ταυτόχρονα τόσο συμβολικός. Έκθεση τριών επιπέδων σαν να σε προκαλούσε να εισχωρήσεις στην ψυχή του καλλιτέχνη με τρόπο σταδιακό, να εκμαιεύσεις την σκέψη του για τις εικαστικές του δημιουργίες με πέτρα, με ξύλο, πάνω στο μετάξι και στο χαρτί…

Τα πιο απλά υλικά έγιναν το εφαλτήριο του Ρίτσου να δημιουργήσει νέα ποίηση χρωμάτων και αντικειμένων, να δημιουργήσει μια ζωγραφική γλυπτικής… Η πολυτάραχη ζωή του ανάμεσα σε ιδεολογικές επαναστάσεις και εξορίες, δίπλα σε σημαντικούς ανθρώπους της εποχής του έγιναν πηγή έμπνευσης του σε ολόκληρη την καλλιτεχνική του δραστηριότητα.

Το σχήμα μιας πέτρας, το φυσικό, δίχως καμία τυραννία και καμιά γλυπτική επεξεργασία έδιναν την αυθόρμητη μορφή ενός προσώπου, ενός συνόλου ατόμων, μίας σκηνικής παρουσίασης ενός τόπου. Η θλίψη των ματιών των προσώπων, η κίνηση των σωμάτων τους καθοριστική για την κατασκευή συνειρμών που σε μεταφέρουν αυτόματα σε μια περίοδο χρόνου δύσκολη με άξονα την καταπίεση και τον πόνο ανθρώπινων ψυχών.

Το μετάξι τόσο μαλακό να δεχτεί το χρώμα να κυλάει ανάλαφρα μέσα του δημιουργώντας μια ονειρική ψευδαίσθηση εικόνων και σχημάτων… Το χαρτί τόσο παραστατικό να αγκαλιάσει το κάθε πρόσωπο και να βυθιστεί στη σκέψη του. Άμορφες εικόνες δίχως γραμμές και περιγράμματα, αληθινά ελεύθερης έκφρασης ενός ποιητή που αγωνίστηκε πάντα για την ελευθερία σε κάθε της μορφή.

Δεν περιορίστηκε και δεν περιόρισε κανένα μέσα από την τέχνη του. Ελεύθερος περιηγητής απόκρυφων στιγμών σφράγισε με τον λόγο της ποίησής του πολλές γενιές, έδωσε με την εικαστική του τέχνη πολλές εικόνες στα μάτια πολλών ανθρώπων – των μεγαλύτερων για να θυμούνται, των νεώτερων για να γνωρίζουν.

Ένας απλός δημιουργός, ένας απλός άνθρωπος μονάχα απλές ιδέες θα μπορούσε να παράγει που πίσω τους όμως κρυμμένες άλλες πιο βαθιές, πιο ζωντανές.

Κι όλα αυτά τα συναισθήματα όχι σε ένα χώρο μη πραγματικό, αλλά σε ένα χώρο εκθεσιακό, μέσα από το φακό ενός άλλου καλλιτέχνη που ακούραστα μας ταξίδεψε στον πρωτόγνωρο κόσμο του Εικαστικού Γιάννη Ρίτσου. Ο ίδιος καλλιτέχνης της φωτογραφίας αποτύπωσε σεμνά τα έργα του Ρίτσου και τους χάρισε το χώρο να αναδειχθούν δίχως να αποζητά την δική του εξύψωση, ο Πλάτωνας Μάξιμος. Ένας φωτογράφος που με τρόπο καθαρά ερωτικό προσέφερε απλόχερα στην έκθεση τη προσωπική του πινελιά δημιουργίας πλάι στα έργα του «ποιητή του χρωστήρα».

… Κλείνεις αργά το βιβλίο και συνεχίζεις να περπατάς στην Βασιλίσσης Όλγας. Το μαύρο βιβλίο που γράφει: Γιάννης Ρίτσος, Εικαστικά, του Πλάτωνα Μάξιμου. Αυτό το βιβλίο που απέμεινε ως ενθύμιο από το ταξίδι των χρωμάτων με συντροφιά τον Γιάννη Ρίτσο και το Πλάτωνα Μάξιμο να αποθανατίζει κάθε μας κίνηση με τη φωτογραφική του μηχανή.

Αυτό το βιβλίο σας το χαρίζω… καλό ταξίδι…

Ν.Μ.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.