Αλεξανδρουπολη: Ενεργειακος Κομβος

Τον Ιανουάριο του 1994, η Τουρκία προβάλλοντας θέματα προστασίας περιβάλλοντος, υιοθετούσε –με ισχύ από 1/7/1994– ειδικό κανονισμό (Maritime Traffic Regulations for the Straits) για τη ναυσιπλοΐα των Στενών που της έδινε το δικαίωμα, να αρνείται τη διέλευση δεξαμενοπλοίων. Μετά από διεθνείς αντιδράσεις παρενέβη ο ΙΜΟ, μέσω της Επιτροπής Ναυτικής Ασφάλειας, υιοθετώντας νέους Κανόνες και Συστάσεις (Resolution A.827(191) – Rules and Recommendation on Navigation through the Strait of Istanbul, Strait of Cannakale and the Marmara Sea) οι οποίοι εγκρίθηκαν από τη Συνέλευση του ΙΜΟ, τον Νοέμβριο του 1994, χωρίς ωστόσο να είναι δεσμευτικοί για την Τουρκία. Αυτή, απλά ανέλαβε την υποχρέωση να ενημερώνει την Επιτροπή του ΙΜΟ για οιεσδήποτε εξελίξεις σχετικά με τον καθορισμό σχεδίων διαχωρισμού της κυκλοφορίας  στα Στενά.

Τότε, γεννήθηκε η ελληνική ιδέα κατασκευής του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη. Ο αγωγός αυτός  θα συνέδεε, σε φυσικό επίπεδο, την Ελλάδα απευθείας με τη Μαύρη Θάλασσα, παρακάμπτοντας την Τουρκία και καθιστώντας το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης ενεργειακό κόμβο και στρατηγικό παίχτη στα Βαλκάνια και την Ευρώπη. Μετά από 13 χρόνια συζητήσεων, διαβουλεύσεων, συναντήσεων εμπειρογνωμόνων, υπογραφής μνημονίων, αντεγκλήσεων κλπ, στο τρίγωνο Αθήνας, Σόφιας, Μόσχας, η ιδέα κατέληξε στη Συμφωνία (υπογράφτηκε στην Αθήνα 15 Μαρτίου 2007) για Συνεργασία στην Κατασκευή και την Εκμετάλλευση του Αγωγού πετρελαίου Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη ( Ν. 3558 / 2007 ΦΕΚ 101 Α /14-5-2007).

Με αυτά τα δεδομένα στο «Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης» η Αλεξανδρούπολη χαρακτηριζόταν «διεθνής ενεργειακός κόμβος και πύλη του θαλασσίου διαδρόμου  Μεσόγειος – Εύξεινος» (βλ. σ. 2269 του ΦΕΚ 128 Α / 3-7-2008). Τότε, η Αλεξανδρούπολη, βρέθηκε για πρώτη φορά στο επίκεντρο του παγκόσμιου χάρτη, στον τομέα της ενέργειας και των μεταφορών. Όμως, οι κυβερνήσεις Γ. Παπανδρέου και Μ. Μπορίσοφ, την περίοδο 2009-2010, εκτιμώ για πολιτικούς λόγους και μόνο, δυναμίτισαν και ακύρωσαν ένα τεράστιο  έργο για το οποίο απασχολήθηκαν πρόεδροι, πρωθυπουργοί και υπουργοί τριών χωρών, δαπανήθηκαν εκατομμύρια ευρώ, εκπονήθηκαν μελέτες από το ΔΠΘ, διεθνείς (ILF Consulting Engineers, ERM Ltd) και ελληνικές (ΑΣΠΡΟΦΟΣ) τεχνικές εταιρείες, έγιναν νομοθετικές ρυθμίσεις, εκδόθηκαν ΚΥΑ και Πράξεις Υπουργικού Συμβούλιου, συγκροτήθηκαν έξι (6) Επιτροπές για τη διαπραγμάτευση και την παρακολούθησή του κ.ο.κ.

Ανεξάρτητο Σύστημα Φυσικού Αερίου Α.Σ.Φ.Α Αλεξανδρούπολης

Όμως, η κομβική θέση της Αλεξανδρούπολης δεν θα μπορούσε να μείνει ανεκμετάλλευτη. Έτσι την ίδια χρονιά που έσβηνε η ιδέα κατασκευής του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη, μια νέα ιδέα γεννιόταν. Στους ενεργειακούς κύκλους επικρατούσε διάχυτη η πεποίθηση ότι το φυσικό αέριο θα αποτελέσει τον διάδοχο του πετρελαίου στον 21ο αιώνα και η ναυτιλία, που αποτελεί τη βάση του παγκοσμίου εμπορίου, θα συμμετέχει δυναμικά στις νέες προκλήσεις. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, η κατανάλωση φυσικού αερίου θα καλύπτει το 1/4 των παγκόσμιων ενεργειακών αναγκών το 2030.

Η μεταφορά του φυσικού αερίου, εξαρτάται από την κατάστασή του. Σε αέρια κατάσταση μεταφέρεται με αγωγούς υπό υψηλή πίεση, ενώ σε υγρή κατάσταση μεταφέρεται με πλοία. Το γεγονός ότι ένα κυβικό μέτρο υγρού φυσικού αερίου αντιστοιχεί σε 600 κυβικά μέτρα αερίου σε ατμοσφαιρική πίεση επεξηγεί και την αυξανόμενη ζήτηση διακίνησής του με τα ειδικού τύπου πλοία, τα LNG (Liquefied Natural Gas). Με αυτά τα δεδομένα, τον Δεκέμβριο του 2010, η εταιρεία «GASTRADE Α.Ε.» του Ομίλου Κοπελούζου, με αίτησή της στη Ρυθμιστική Αρχή Ενεργείας (Ρ.Α.Ε) ξεκινούσε τη διαδικασία για την εγκατάσταση πλωτού Ανεξάρτητου Συστήματος Φυσικού Αερίου Α.Σ.Φ.Α – Floating Storage and Regasification Unit  FSRU, στη θαλάσσια περιοχή της Αλεξανδρούπολης. Τότε, ήταν ένα ελπιδοφόρο μήνυμα στην οικονομική κρίση που μόλις είχε ξεσπάσει και μάστιζε όλη την Ελλάδα. Αλλά και σήμερα, ειδικά μετά την κρίση στην Ουκρανία, πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό έργο με γεωπολιτική και γεωστρατηγική αξία το οποίο θα διασφαλίσει νέες ποσότητες φυσικού αερίου για την τροφοδοσία της ελληνικής και της περιφερειακής αγοράς της Νότιο-Ανατολικής Ευρώπης, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στη διεύρυνση των πηγών προμήθειας φυσικού αερίου και στην ενεργειακή ασφάλεια.

Το έργο παρουσιάστηκε στο κοινό της Αλεξανδρούπολη τουλάχιστον τέσσερις φόρες. Σε εκδήλωση του Ο.Λ.Α Α.Ε (12/12/2011), στο Δημοτικό Συμβούλιο Αλεξανδρούπολης (6/2/2012), σε εκδήλωση της Ένωσης Πολιτών ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΘΡΑΚΗΣ (19/3/2012), σε εκδήλωση της Δημοτικής Παράταξης ΑΝΑΣΑ (8/12/2014) και μετά από αίτημα πολιτών, στο Δημοτικό Συμβούλιο Αλεξανδρούπολης (29/2/2016). Μετά τις σχετικές εγκρίσεις, από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενεργείας (ΡΑΕ), το Υπουργείο Περιβάλλοντος (ΥΠΕΚΑ), τις θετικές γνωμοδοτήσεις που έδωσαν το Δημοτικό Συμβούλιο Αλεξανδρούπολης και το Περιφερειακό Συμβούλιο ΑΜΘ, εγκρίθηκεη ΜΠΕ και εκδόθηκε η αριθ. 181707/27-3-2013 Απόφαση ΥΠΕΚΑ «Έγκριση ΜΠΕ για εγκατάσταση και λειτουργία του έργου «Ανεξάρτητο Σύστημα Φυσικού Αερίου Αλεξανδρούπολης».

Τον Ιανουάριο του 2015, εκδόθηκε η άδεια για την κατασκευή του έργου (Απόφαση ΥΠΕΚΑ αριθ.1708307/20-1-2015, ΦΕΚ 164 Β/22-01-2015) με ισχύ μέχρι 22/01/2018. Μετά από αίτηση (26/11/2019) της GASTRADE, εκδόθηκε νέα Απόφαση (5606/106/19-01-2020, ΦΕΚ 82Β/24-01-2020) και η ισχύς της άδειας παρατάθηκε μέχρι 22/01/2025. Στην άδεια αυτή προβλεπόταν η παροχή αερίου από τον ΑΣΦΑ μόνο στο εθνικό σύστημα φυσικού αερίου. Η GASTRADE, το 2018 και το 2020, με αίτηση στη Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε τη σύνδεση του ΑΣΦΑ Αλεξανδρούπολης και με τον Διασυνδετήριο Αγωγό Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB), έναν αγωγό αμφίδρομης ροής φυσικού αερίου που συνδέει τα εθνικά δίκτυα μεταφοράς των δύο χωρών ο οποίος τέθηκε σε λειτουργία τον Οκτώβριο του 2022.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το 2020, με την C(2020)8377f /25-11-2020 Απόφασή της ενέκρινε το αίτημα. Στην Απόφαση «Έγκρισης του Οδικού Χάρτη Αγοράς Φυσικού Αεριού περιόδου 2017-2020» (ΦΕΚ 59Β/18-01-2018) ο Α.Σ.Φ.Α Αλεξανδρούπολης αναφερόταν ως έργο υποδομής εθνικού και διεθνούς ενδιαφέροντος (ως εναλλακτική πηγή φυσικού αερίου για Βουλγαρία, Σερβία, Ουγγαρία, Ρουμανία και Ουκρανία) με εκτιμώμενο προϋπολογισμό 383,5 εκατ. ευρώ και έναρξη λειτουργίας το 2020. Από το 2013 θεωρείτο Ευρωπαϊκό Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI – Project of Common Interest – Κανονισμοί Ε.Ε. 347/2013 και 1316/2013)  και κατά συνέπεια έργο προτεραιότητας για την Ευρωπαϊκή Ένωση  με δυνατότητα ένταξής του στο ΕΣΠΑ  2014-2020. Μετά από τις δοθείσες παρατάσεις, η Gastrade, ως φορέας υλοποίησης και διαχείρισης του έργου, περίμενε την έγκριση της συμβατότητας της επένδυσης με τους κανόνες κρατικών ενισχύσεων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν) και η έγκριση δόθηκε στις 17/6/2021 με μέτρο στήριξης ύψους 166,7 εκατ. ευρώ. Τελικά, μετά από ποικιλόμορφες καθυστερήσεις, στις 3 Μαΐου 2022 έγιναν επίσημα τα εγκαίνια έναρξης κατασκευής του. Στις 17 Δεκεμβρίου 2023, κατέπλευσε το ειδικά διαμορφωμένο δεξαμενόπλοιο υπό ελληνική σημαία με το όνομα ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΙΣ που θα λειτουργεί ως πλωτή μονάδα αποθήκευσης και επαναρεοποίησης του υγροποιημένου φυσικού αερίου. Στις 20 Ιανουαρίου 2024 αναμένεται το πρώτο φορτίο και μετά από τις σχετικές δοκιμές αναμένεται πλέον να ξεκινήσει η πλήρης λειτουργία του, μέσα  στο πρώτο τρίμηνο του 2024.

Δεν έχουμε παρά να ευχηθούμε να πάνε όλα καλά και η Αλεξανδρούπολη, μετά από 30 χρόνια σχεδιασμού, να καταστεί εν τοις πράγμασι ενεργειακός κόμβος.

Αλεξανδρούπολη,  Ιανουάριος 2024

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.