«Μας ενδιαφερει η αυθεντικη διατηρηση της λαικης παραδοσης»

Με αφορμή την παράσταση με τίτλο «Στου χρόνου τα γυρίσματα» στα πλαίσια των εκδηλώσεων «Μουσικοχορευτικά Θέσμια» που διοργανώνει το Λύκειο Ελληνίδων Ξάνθης ο ΠτΘ συζητά με την πρόεδρο του Συλλόγου κ. Πέπη Στάντσιου. Η κ. Στάντσιου μιλά για τους σκοπούς του συλλόγου, τις προοπτικές του, αλλά και για την αυθεντική λαϊκή παράδοση, την οποία τιμά με την εργασία του τόσο το Λύκειο Ελληνίδων Ξάνθης, όσο και όλα τα Λύκεια ανά την Ελλάδα.

Να σημειωθεί ότι η παράσταση «Στου χρόνου τα γυρίσματα» θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 30 Μαρτίου στις 7:30 το βράδυ στο Αμφιθέατρο της Πολυτεχνικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Ξάνθης στα Κιμμέρια.

ΠτΘ: Σε μία εποχή παγκοσμιοποίησης η διατήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και παράδοσης είναι εφικτή και πώς μπορεί να γίνει αυτό μέσα από μία τέτοια οργάνωση;

Π.Σ.: Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης που ζούμε είναι επιβεβλημένη πλέον αυτή η διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Όλα ισοπεδώνονται και από την άλλη βλέπουμε τα σύνορα να πέφτουν, το νόμισμα είναι ένα. Εμείς οι Έλληνες και ας μου επιτραπεί η έκφραση οι οποίοι είμαστε και λίγοι, πρέπει να διατηρήσουμε αυτή την πολιτιστική κληρονομιά, αυτό δηλαδή που μας κάνει να ξεχωρίζουμε σαν λαό από τους υπολοίπους. Η προσπάθεια πρέπει να είναι συνεχής και εντατική. Είναι δύσκολη προσπάθεια με την έννοια ότι θα πρέπει κανείς πέρα από το να μαθαίνει ένα χορό και να ακούει ένα τραγούδι να προχωρά σε καταγραφές, ώστε αυτά τα πράγματα να μείνουν και να υπάρχουν και για την επόμενη γενιά, να μη χαθούν, διότι στο διάβα του χρόνου αρχίζουν και αλλοιώνονται. Εμάς σαν Λύκειο Ελληνίδων μας ενδιαφέρει η διατήρηση η αυθεντική των πραγμάτων και όσο το δυνατόν να μείνουμε πιο πιστοί στην παράδοση και στον πολιτισμό, χωρίς βέβαια και να παραγνωρίζουμε και τις συνήθειες που αποκτά ο νεοέλληνας σιγά – σιγά στην πορεία του. Γίνεται μία προσπάθεια μέσα στο χώρο μας με την εκμάθηση των χορών, – δεν μένουμε βέβαια στην στείρα εκμάθηση, αλλά θα μιλήσουμε και για την περιοχή, για τα έθιμά της, για το χρόνο που χορευόταν, για το ποιος ήταν ο σκοπός της, ποια φορεσιά φοριόταν, γίνεται δηλαδή ένα μάθημα γύρω από το χορό στους χορευτές μας οι οποίοι ξεκινούν από ηλικίας έξι ετών μέχρι και εβδομήντα ετών, αρκεί κανείς να έχει τη διάθεση να βρίσκεται σε αυτό το χώρο. Μέσα από το τραγούδι, μέσα από τις παραστάσεις και τις εκδηλώσεις προσπαθούμε να αναβιώνουμε γεγονός που ωφελεί και αυτούς και τους θεατές. Αυτή την περίοδο προχωρούμε σε καταγραφή τραγουδιών της Θράκης, είναι ένα κομμάτι που θέλουμε να διατηρήσουμε. Με όλες αυτές τις δραστηριότητες προσπαθούμε και να διατηρήσουμε και να διαδώσουμε την παράδοση και να ευαισθητοποιήσουμε τους νέους ανθρώπους, να αγαπήσουν το Λύκειο, να ‘ρθουν κοντά μας, να ασχοληθούν με αυτό που λέμε λαϊκή παράδοση και πολιτισμός.

ΠτΘ: Ως Λύκειο Ελληνίδων έχετε προχωρήσει σε καταγραφές;

Π.Σ.: Όπως είπα αυτή τη στιγμή ασχολούμαστε με το θέμα της μουσικής. Έχουμε καταγράψει κάποια έθιμα της Θράκης και προσπαθήσαμε να κάνουμε συσχετισμούς με ανάλογα άλλων περιοχών, ώστε να βλέπουμε τις διαφορές και ομοιότητες. Θα τολμήσω να πω ότι οι παραστάσεις που ανεβάζουμε ιδιαίτερα αυτά τα «Μουσικοχορευτικά θέσμια», οι οποίες, εκτός από μουσικοχορευτικές, έχουν και μια θεατρική και σκηνική παρουσία είναι ακριβώς αυτό που λέμε αναβίωση. Είναι μια καταγραφή που την εισπράττει ο θεατής, αλλά παράλληλα κοιτάζουμε να την αποτυπώσουμε σε DVD, διότι ειδικά συνεργεία καλύπτουν όλη την παράσταση και έτσι μπορεί να τη μελετήσει κανείς είτε είναι σύλλογος είτε είναι σχολείο που ασχολείται με πολιτιστικά. Αποτελεί, δηλαδή, μία βάση ενός ολοκληρωμένου εθίμου με την μουσική του, με την παρουσία του τη θεατρική με τη φορεσιά που φοριόταν την εποχή εκείνη, με την αναφορά στην περιοχή, με την αφήγηση που συμπληρώνει όλο αυτό το κομμάτι που είναι πραγματικά σαν να το ξαναζεί και σαν να ζωντανεύει το έθιμο αυτό. Αυτό για μας είναι καταγραφή.

ΠτΘ: Σήμερα ο όρος παράδοση αποτελεί παρεξηγημένη έννοια. Μήπως πρέπει κάποια στιγμή να συζητήσουμε τι είναι παραδοσιακό;

Π.Σ.: Το Λύκειο Ελληνίδων Ξάνθης, και γενικώς τα Λύκεια της χώρας, με βάση την κατεύθυνση που έχουν από το Κεντρικό, προσπαθούν ό,τι παρουσιάζουν να είναι στην αυθεντική του βάση. Πολλές φορές το παραδοσιακό γυρίζει στο φολκλορικό. Πολλές φορές, για να κάνουμε ένα θέαμα περισσότερο εντυπωσιακό, προσθέτουμε στο χορό ή στο τραγούδι στοιχεία τα οποία δεν υπήρχαν στη λαϊκή βάση. Προσπαθούμε τα στοιχεία που αντλούμε από τις συνομιλίες που έχουμε να τα μελετήσουμε, γιατί την καταγραφή την κάνουμε ερχόμενοι σε επαφή με μεγάλους σε ηλικία ανθρώπους. Για παράδειγμα, θα σας πω ότι στο θέμα της φορεσιάς πέρσι ήμουν στον Έβρο πήγα σε πολλά χωριά, έψαξα να βρω φορεσιές, έβγαλα από τα μπαούλα κάποιας κυρίας την προίκα της και με αυτό θέλω να πω ότι προσπαθούμε και ψάχνουμε να βρούμε την παράδοση στη βάση, όχι όπως ίσως έχει μεταφερθεί και πιθανόν να έγιναν κάποιες αλλαγές, οι οποίες μας γυρίζουν περισσότερο στο θέαμα χωρίς να έχουμε τη βάση και την ουσία. Γιατί τίποτα στην παράδοση δεν είναι τυχαίο, το κάθε τι έχει μια σκοπιμότητα και από μία σκοπιμότητα γινόταν έτσι, κάποιες ανάγκες το υπαγόρευαν. Αυτά λοιπόν προσπαθούμε να τα βρούμε, να τα ανακαλύψουμε για να είμαστε όσο το δυνατόν πιο πιστοί.

ΠτΘ: Όλο αυτό βέβαια συνεπάγεται πολύ τρέξιμο και δουλειά…

Π.Σ.: Δουλειά που θέλει βάθος χρόνου. Δεν είναι κάτι που το ολοκληρώνεις εύκολα. Συγκεντρώνεις στοιχεία από πολλά μέρη, τα μελετάς ακούς μία γνώμη παραπέρα όλα αυτά τα συνδυάζεις και καταλήγεις κάπου, όταν είναι διαπιστωμένο και επιβεβαιωμένο από διάφορες πηγές.

ΠτΘ: κ. Στάντσιου, δουλεύετε σε εθελοντική βάση ως οργάνωση. Ο εθελοντισμός είναι πολύ δύσκολος;

Π.Σ.: Αυτή τη στιγμή το Λύκειο Ελληνίδων διοικείται από ενδεκαμελές συμβούλιο, το οποίο αποτελούν κυρίες που βρίσκονται στο χώρο πολλά χρόνια. Πολλές κοπέλες προέρχονται από χορευτικά τμήματα, έχουν μεγαλώσει στο χώρο του Λυκείου και άλλες είναι ευαισθητοποιημένες στον τομέα αυτό. Έχουμε περίπου τετρακόσια μέλη και προσπαθούμε να είναι συνειδητοποιημένα. Δεν μας ενδιαφέρει να είναι κάποιος στο Λύκειο για να είναι, αν δεν αισθάνεται την ανάγκη ύπαρξης αυτού του Συλλόγου. Έχουμε περίπου 350 χορευτές διαφόρων ηλικιών. Λειτουργούμε σε καθημερινή βάση με πάρα πολλά τμήματα τελευταίως ενισχύσαμε το τμήμα της μουσικής, το οποίο βέβαια δεν έχει πολλούς μαθητές αλλά ευελπιστούμε ότι σιγά – σιγά θα αποκτήσουμε περισσότερους. Προσπαθούμε να λειτουργήσουμε μέσα σε αυτό τον χώρο και με τα άτομα που έχουμε.

ΠτΘ: Τι προοπτικές έχει το Λύκειο Ελληνίδων;

Π.Σ.: Οι προοπτικές του είναι να συνεχίσει αυτό που κάνει να το εμπλουτίζει όσο μπορεί. Σκεφτόμαστε τη δημιουργία και άλλων τμημάτων όπως μιας χορωδίας, αν μπορέσουμε του χρόνου θα την εντάξουμε στο πρόγραμμά μας, σε αυτό βέβαια θα μας βοηθήσει πολύ η αναπαλαίωση του κτιρίου που στεγαζόμασταν. Σήμερα νοικιάζουμε και λειτουργούμε αλλού, γιατί το κτίριο ανήκει στο δήμο και βρίσκεται στην Παλιά Πόλη της Ξάνθης. Είναι ένα υπέροχο κτίριο του οποίου όταν ολοκληρωθεί η αναπαλαίωση θα αποτελεί κόσμημα για τον τόπο. Ευελπιστούμε και εμείς ότι θα το διαρρυθμίσουμε με τέτοιο τρόπο, ώστε αφενός να καλύπτει τις ανάγκες μας και από την άλλη να είναι ένας πολυχώρος ζωντανός, στον οποίο θα γίνονται και εκδηλώσεις, θα εκτίθενται οι φορεσιές μας, να αποτελέσει δηλαδή ένα μουσείο. Οπωσδήποτε όμως η ύπαρξη περισσότερων αιθουσών θα μας βοηθήσει να αναπτύξουμε και δραστηριότητες τις οποίες έχουμε κατά νου αλλά δυστυχώς ο περιορισμένος χώρος που έχουμε δεν μας δίνει τη δυνατότητα να τις αναπτύξουμε. Σας μίλησα για τη χορωδία, θέλουμε να φτιάξουμε ένα τμήμα φιλολογικό, τμήμα λογοτεχνικό έχουμε διάφορα στο νου μας ευελπιστούμε ότι θα εμπλουτίσουμε το πρόγραμμά μας.

Λύκειο Ελληνίδων και απόδημος ελληνισμός

ΠτΘ: Μεταξύ των στόχων σας και η ενίσχυση των αποδήμων Ελλήνων. Αυτό πώς το πετυχαίνετε;

Π.Σ.: Με τη συμμετοχή μας σε δικές τους εκδηλώσεις, όπου το Λύκειο Ελληνίδων καλύπτει και φροντίζει να είναι παρόν, παρόλα που τα έξοδα είναι πολλά για ένα ταξίδι στο εξωτερικό, παρόλα αυτά γίνεται θυσία από πλευράς μας, αλλά και με το να τους διδάξουμε πολλά. Όπως σας είπα πέρσι εστάλη αποστολή από δύο δασκάλους, συμμετείχε και η Νομαρχία Ξάνθης η οποία κάλυψε κάποια έξοδα, και δίδαξε χορούς και τραγούδια στην Ομοσπονδία Θρακικών Συλλόγων Ευρώπης στη Γερμανία. Πρόπερσι, με αφορμή τις εκδηλώσεις για τα Ελευθέρια Θράκης πήγαμε και εμείς και παρουσιάσαμε δικό μας πρόγραμμα. Εδώ και δύο χρόνια έχουμε έρθει σε επαφή με δάσκαλο Έλληνα της περιοχής Νυρεμβέργης, ο οποίος κάθε καλοκαίρι μας φέρνει κυρίως σε συνδυασμό με τις Γιορτές της Παλιάς Πόλης άτομα από εκεί, Έλληνες και ξένους που αγαπούν τον ελληνισμό και την παράδοση και τους φιλοξενούμε στο χώρο του Λυκείου, τους διδάσκουμε χορούς, τους παρουσιάζουμε φορεσιές, συζητούμε για αυτά τα ζητήματα. Με όλο αυτό τον τρόπο προσπαθούμε να διατηρήσουμε την παράδοση ζωντανή και στα μέρη που ζουν απόδημοι Έλληνες και είναι συγκινητική η επαφή μαζί τους, γιατί ο Ελληνισμός χτυπά πιο δυνατά ίσως έξω παρά μέσα, η απόσταση και η νοσταλγία βλέπετε δημιουργούν άλλες παραμέτρους, η επιθυμία είναι μεγαλύτερη και πραγματικά για μας είναι πολύ συγκινητικό να βρισκόμαστε κοντά τους και το επιδιώκουμε με κάθε τρόπο και πολλές φορές με μεγάλο κόστος.

Λύκειο Ελληνίδων και γυναίκα

ΠτΘ: Μέσα στους στόχους του Λυκείου και η στήριξη της γυναίκας. Πώς προσπαθείτε να προάγετε το ρόλο της γυναίκας;

Π.Σ.: Το Λύκειο Ελληνίδων ιδρύθηκε από την Καλλιρρόη Παρέν, μία γυναίκα πρωτοπόρα στην εποχή της, μαχητική, που προσπάθησε το ρόλο της γυναίκας πραγματικά να τον εξυψώσει σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής, με μεγάλη δραστηριότητα δημοσιογραφική, κοινωνική, προσφοράς αλλά και πολιτιστική. Μέσα στα πλαίσια αυτά ίδρυσε το Λύκειο Ελληνίδων. Ένοιωσε εκείνη την εποχή ότι η γυναίκα έπρεπε να πάρει στα χέρια τη ζωή της. Ήταν καταπιεσμένη, αδικημένη, περιορισμένη, δεν είχε δικαίωμα ψήφου, δεν συμμετείχε στα κοινά, οπότε μέσα από τον πολιτιστικό αυτό φορέα προσπάθησε να αναδείξει το ρόλο της και να τον προωθήσει. Έτσι και εμείς παραδοσιακά σήμερα κρατούμε το σύλλογο αυτό, μέλη μας εγγράφονται μόνο γυναίκες, μπορεί να έχουμε αρωγά μέλη άνδρες, αλλά το κύριο δυναμικό μας είναι οι γυναίκες.

Η ανάπτυξη του ρόλου της γυναίκας γίνεται μέσα από τη διοργάνωση διαφόρων απογευματινών συναντήσεων με θέμα που ενδιαφέρει είτε τη γυναίκα είτε το παιδί είτε το ρόλο της στην οικογένεια, στην εργασία, στην κοινωνία, δίνοντας διάφορες πρωτοβουλίες. Δημιουργήσαμε ένα τμήμα ενασχόλησης με τον καλλιτεχνικό τομέα, είχαν αναλάβει κάποιες κυρίες τη δημιουργία των χριστουγεννιάτικων καρτών του συλλόγου, είχαμε ασχοληθεί και με κοινωνικά θέματα με γυναίκες που είχαν προβλήματα οικογενειακά, γυναίκες από το σύλλογο τις πλησίασαν και προσπάθησαν να τις στηρίξουν ψυχολογικά και ηθικά. Μέσα λοιπόν από εκδηλώσεις και προσωπικές πρωτοβουλίες προσπαθούμε να συμπαρασταθούμε στη γυναίκα και να την ενισχύσουμε όσο μπορούμε.

«Μουσικοχορευτικά θέσμια»

ΠτΘ: κ. Στάντσιου, την Κυριακή το Λύκειο Ελληνίδων Ξάνθης ανεβάζει μία παράσταση με τίτλο «Μουσικοχορευτικά θέσμια». Τι ακριβώς είναι;

Π.Σ.: Τα «Μουσικοχορευτικά Θέσμια» είναι ένας θεσμός που ξεκίνησε πριν πολλά χρόνια από το Λύκειο. Τα τελευταία δέκα χρόνια γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα ανά διετία. Παλιότερα γινόταν σε αραιότερα. Όπως το λέει και η λέξη είναι μουσικοχορευτικές, θεατρικές παραστάσεις, ιδιαίτερα προσεγμένες αφιερωμένες σε μια θεματική ενότητα. Συμμετέχει πάντα το Λύκειο με τις χορευτικές του ομάδες με ένα πολυάριθμο δυναμικό, αλλά έχουμε χορευτικές ομάδες και άλλων συλλόγων, μουσικούς, τραγουδιστές, ηθοποιούς. Φέτος το θέμα μας έχει τίτλο «Στου χρόνου τα γυρίσματα», γιατί προσπαθούμε να αναδείξουμε μέσα από την παράδοση την αλληλεπίδραση και την εξάρτηση που υπάρχει μέσα στο διάβα του χρόνου ανάμεσα στις εποχές, στα ήθη και έθιμα, τους χορούς, τις μουσικές και τα τραγούδια στον εορταστικό κύκλο του χρόνου. Θα παρουσιάσουμε δρώμενα, λατρευτικές εκδηλώσεις, λαϊκές τελετουργίες που μπλέκονται με τις συνήθειες του νεοέλληνα, τις θρησκευτικές παραδόσεις, τους μύθους και τις δοξασίες που εξακολουθούν ακόμη και σήμερα να πραγματώνονται στην ύπαιθρο, στα χωριά και στις πόλεις, γιατί πιστεύουμε ότι η φύση, οι εποχές, οι γιορτές, τα έθιμα είναι οι αιμοδότες της παράδοσης που την κρατούν ζωντανή στο πέρασμα του χρόνου. Ευελπιστούμε μέσα από τις κινήσεις των χορών, τα λόγια των τραγουδιών, τη ζωντάνια των αφηγήσεων να φανερώσουμε όλο αυτόν τον κρυμμένο πλούτο της πολιτιστικής κληρονομιάς, να τον προβάλλουμε, να τον αναδείξουμε και να καταστήσουμε κοινωνούς και τους συμμετέχοντες και τους θεατές.

ΠτΘ: κ. Στάντσιου, εκτός του Λυκείου Ελληνίδων συμμετέχουν και άλλα σχήματα. Πώς είναι οργανωμένο το πρόγραμμα;

Π.Σ.: Εκτός από το Λύκειο Ελληνίδων Ξάνθης, που θα συμμετάσχει με 150 άτομα, συμμετέχει το Λύκειο Ελληνίδων Ηρακλείου, το Λύκειο Ελληνίδων Λάρισας, η χορευτική ομάδα της Ενώσεως Σουρμενίων Αττικής, του Κέντρου Έρευνας Ρουμλουκιώτικης Λαογραφίας και Παράδοσης Αγκαθιάς Ημαθίας, του Πολιτιστικού Λαογραφικού Συλλόγου Φλάμπουρου «Άγιος Ιωάννης» και η βυζαντινή χορωδία «Οι Δομέστικοι της Δράμας». Πάνω από 260 άτομα είναι οι συμμετέχοντες και τεχνικοί. Με ιδιαίτερη προσοχή και επιμέλεια κάναμε την επιλογή, φέρνουμε όλα αυτά τα συγκροτήματα, ώστε να παρουσιαστούν τα έθιμα των περιοχών τους όσο πιο αυθεντικά γίνεται. Θα συμμετάσχει το μουσικό σχήμα του Νίκου Φιλιππίδη, καταξιωμένο σχήμα με μουσικούς που παίζουν διάφορα παραδοσιακά όργανα και έχουν τη δυνατότητα να καλύψουν όλες αυτές τις περιοχές, θα προβληθεί οπτιακουστικό πρόγραμμα με εικόνες σε μεγάλη οθόνη πίσω από τη σκηνή, ώστε ό,τι δεν μπορούμε να το διαδραματίσουμε επί σκηνής να προβάλλεται από εκεί ή να προδιαθέτουμε το θεατή τι θα δει. Όλη η παράσταση θα βιντεοσκοπηθεί, ώστε να μπορεί το dvd να δίδεται σε όποιον το θέλει και να παίρνει πληροφορίες για χορούς και τραγούδια. Θα υπάρχει ανάλογος φωτισμός και ήχος, τραγουδιστές, αφηγητές. Είναι μια πολύ μεγάλη προσπάθεια.

ΠτΘ: κ. Στάντσιου, σας ευχαριστώ πολύ.

Π.Σ.: Κι εγώ σας ευχαριστώ.

Α.Π.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.