Κωστας Αντωνοπουλος «Η ναυτικη μας παραδοση συνηγορησε ολα αυτα τα χρονια στην μη επεκταση της αιγιαλιτιδας ζωνης της Ελλαδας»

Η τελετή παραλαβής – παράδοσης του χαρτοφυλακίου του Υπουργείο Εξωτερικών από τον κ. Νίκο Κοτζιά στον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, το Σάββατο 20 Οκτωβρίου μπορεί να μην έδωσε «τροφή» σε όσους ήθελαν τους δύο προαναφερθέντες να είναι στα «μαχαίρια», αλλά έδωσε εξαιρετικές ειδήσεις σε ότι αφορά τόσο το τι επιτεύχθηκε κατά την θητεία του κ. Κοτζιά στο Υπουργείο Εξωτερικών όσο και στα όσα αναμένονται, με κυρίαρχο την προαναγγελία της επέκτασης των χωρικών υδάτων της Ελλάδας, στη ζώνη από τα Διαπόντια νησιά έως και τα Αντικύθηρα, την περιοχή δηλαδή η οποία αφορά τις θαλάσσιες ζώνες που έχει η Ελλάδα με την Ιταλία και την Αλβανία.
 
Η ανακοίνωση αυτή κυριάρχησε στην επικαιρότητα, ως ένα από τα σημαντικότερα βήματα της Ελληνικής εξωτερικής πολιτικής με θετικότατο μάλιστα αντίκτυπο, αλλά  προκάλεσε επίσης και την έντονη αντίδραση της Τουρκίας η οποία μεσούσης της τρέχουσας εβδομάδας επανέφερε στο προσκήνιο το τουρκικό casus belli σχετικά με την έκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στο Αιγαίο.
 
Δεδομένων των εξελίξεων αυτών ο Αναπληρωτής Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΔΠΘ κ. Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος φιλοξενήθηκε στο «Ράδιο Παρατηρητής 94fm» εξηγώντας το τι ακριβώς είναι η αιγιαλίτιδα ζώνη, τι ισχύει με την αιγιαλίτιδα ζώνη της Ελλάδας, γιατί η χώρα μας κάνει χρήση του δικαιώματος επέκτασής της 80 και πλέον χρόνια μετά την οριοθέτησή της το 1936 και ποια τελικά τα οφέλη για την χώρα μας, από την επέκτασή αυτή στα δώδεκα ναυτικά μίλια.
 
Ο λόγος στον ίδιο…

ΠτΘ: κ. Αντωνόπουλε να ξεκινήσουμε από τα βασικά και το τι ακριβώς είναι η αιγιαλίτιδα ζώνη.
Κ.Α.: Η αιγιαλίτιδα ζώνη είναι μια θαλάσσια ζώνη, η οποία βρίσκεται δίπλα στις ακτές. Είναι παρακείμενη στις ακτές ενός κράτος και το πλάτος της σύμφωνα με Εθιμικό Διεθνές Δίκαιο, και στη σύμβαση του 1982 του Δικαίου της Θάλασσας, πρέπει να εκτίνεται μέχρι τα 12 ναυτικά μίλια. Η ζώνη αυτή υπολογίζεται από τις λεγόμενες Γραμμές Βάσης. Οι γραμμές βάσης είναι είτε μια κανονική γραμμή βάσης, στις περιπτώσεις που η ακτογραμμή είναι ομαλή είτε ευθείες γραμμές βάσης,  όταν η ακτή παρουσιάζει εγκολπώσεις ή υπάρχουν συστάδες με νησιά ή βράχοι, παράλληλα με την ακτή και δεν είναι πρακτικά εφικτή η χάραξη μιας κανονικής γραμμής βάσης. Στην αιγιαλίτιδα ζώνη τα κράτη ασκούν κυριαρχία, η οποία όμως περιορίζεται εκ του νόμου, με μόνο περιορισμό  το δικαίωμα αβλαβούς διέλευσης πλοίων που φέρουν σημαία τρίτων κρατών για τις ανάγκες της ναυσιπλοΐας. Αβλαβής διέλευση είναι η απρόσκοπτη, χωρίς στάσεις, χωρίς παλινδρομήσεις, ευθεία πορεία πλοίου για να διασχίσει την αιγιαλίτιδα ζώνη, έτσι ώστε να μεταβεί στον προορισμό του, γιατί αυτό υπαγορεύεται από τις ανάγκες της ναυσιπλοΐας. 

«Σύμφωνες με το διεθνές δίκαιο οι προαναγγελίες Κοτζιά για την επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης» 

ΠτΘ: Τι γίνεται με την περίπτωση της Ελλάδας;
Κ.Α.: Η αιγιαλίτιδα ζώνη της Ελλάδας αυτή τη στιγμή είναι στα έξι ναυτικά μίλια. Απλά το δίκαιο λέει ότι δεν μπορεί να υπερβαίνει τα δώδεκα. Η Ελλάδα όμως έχει το δικαίωμα να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της από τα έξι στα δώδεκα ναυτικά μίλια, δικαίωμα που της δίνει το διεθνές δίκαιο της θάλασσας, αλλά και η Σύμβαση του 1982, την οποία η Ελλάδα επικύρωσε το 1995. Όταν η Ελλάδα επικύρωσε αυτή τη σύμβαση δήλωσε, μεταξύ άλλων, ότι διατηρεί το δικαίωμα, σε οποιονδήποτε χρόνο, να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της από το πλάτος που έχει τώρα, δηλαδή τα έξι ναυτικά μίλια, στα δώδεκα ναυτικά μίλια. Επομένως αυτό που δήλωσε ο προηγούμενος υπ. Εξωτερικών, είναι απολύτως σύμφωνο με το διεθνές  δίκαιο.
 
ΠτΘ: Η Ελλάδα οριοθέτησε το εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης της το 1936, χωρίς βεβαίως ποτέ να απαρνηθεί το δικαίωμα περαιτέρω επέκτασης της. Παρόλα αυτά γιατί 80 και πλέον χρόνια τώρα δεν έκανε χρήση του  δικαιώματός της αυτού;
Κ.Α.: Από τη δεκαετία του '30 μέχρι τα μέσα ή τέλη της δεκαετίας του '60 υπήρχε μεγάλη αμφισβήτηση για το αν υπάρχει ένα κοινά αποδεκτό ανόθευτο πλάτος στην αιγιαλίτιδα ζώνη. Αυτή η αμφισβήτηση λύθηκε γύρω στα τέλη της δεκαετίας του '60, όταν η πλειοψηφία των κρατών υιοθέτησε αιγιαλίτιδες ζώνες δώδεκα ναυτικών μιλίων. Έτσι όταν έγινε η τρίτη συνδιάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας στη δεκαετία του '70, που οδήγησε  στη συνθήκη του 1982, τα δώδεκα ναυτικά μίλια ήταν πλέον εθιμικό διεθνές δίκαιο, γεγονός που αποτυπώνεται και στο άρθρο 3 της σύμβασης.
 
Επιπλέον Η Ελλάδα θεωρείται από τις μεγάλες ναυτικές δυνάμεις. Έχει μεγάλη εμπορική ποντοπόρα ναυτιλία. Ως μεγάλη ναυτική δύναμη, λοιπόν, έχει συμφέρον όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος των ωκεανών, της θάλασσας, να είναι ανοιχτή και υποκείμενη σε ελεύθερη χρήση από όλα τα κράτη. Είναι λοιπόν η ναυτική μας παράδοση, αυτή η οποία συνηγόρησε όλα αυτά τα χρόνια, και εξηγεί την πολιτική βούληση, για μη επέκταση από τα έξι στα δώδεκα ναυτικά μίλια. Όπως επίσης και το ότι ακολουθούμε τη φυσική ακτογραμμή, δεν έχουμε χαράξει πουθενά ευθείες γραμμές βάσης, ούτε κλείσει κόλπους με ευθείες γραμμές βάσης. Αλλά αυτό τώρα αλλάζει σύμφωνα με την αναγγελία που έκανε ο πρώην υπουργός Εξωτερικών. 

«Η υιοθέτηση της αιγιαλίτιδας ζώνης είναι αποκλειστικό δικαίωμα του κράτους» 

ΠτΘ: Γιατί επιλέγεται το Ιόνιο και η επέκταση προς τις  θαλάσσιες ζώνες με Ιταλία και Αλβανία σε πρώτη βάση; Μια πιθανή επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στο Αιγαίο συνυφαίνεται και με την κυριαρχία της χώρας μας επί του Αιγαίου; Σύμφωνα με τα στοιχεία του Τουρκικού ΥΠΕΞ η Ελλάδα σήμερα κατέχει το 43,5 % και  σε περίπτωση αύξησης στα δώδεκα ναυτικά μίλια θα πήγαινε στο 71,5%.
Κ.Α.: Υπάρχει το δικαίωμα κάθε κράτους να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνης του σταδιακά και σε διαφορετικές περιοχές της ακτογραμμής του. Το έχουν κάνει πολλά κράτη, μεταξύ των οποίων και η Τουρκία. Για παράδειγμα στο Αιγαίο  η Τουρκία είχε έξι ναυτικά μίλια, στον Εύξεινο Πόντο, την Ανατολική Μεσόγειο και ανατολικά της Ατάλιας, έχει δώδεκα ναυτικά μίλια. Η Τουρκία αντιδρά στην πιθανή επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης της Ελλάδας στο Αιγαίο στα δώδεκα ναυτικά μίλια, υποστηρίζοντας ότι το Αιγαίο είναι μια ειδική περίπτωση, μια ημίκλειστη θάλασσα. Ως γεγονός γεωγραφικά φυσικά ισχύει, αλλά αυτό δεν εμποδίζει τα παράκτια κράτη σε μια ημίκλειστη θάλασσα να υιοθετούν αιγιαλίτιδα ζώνη στο ανώτατο πλάτος των δώδεκα ναυτικών μιλίων. Και αυτό γιατί η υιοθέτηση της αιγιαλίτιδας ζώνης είναι κάτι το οποίο είναι αποκλειστικό δικαίωμα κάθε κράτους. Δεν χρειάζεται προηγούμενη άδεια από τα υπόλοιπα παράκτια κράτη. Όταν η Τουρκία υιοθέτησε αιγιαλίτιδα ζώνη δώδεκα ναυτικών μιλίων στον Εύξεινο Πόντο, που είναι επίσης μία ημίκλειστη θάλασσα, δεν έλαβε την άδεια κανενός. Το ότι θα περάσει το 71% του Αιγαίου σε ελληνική κυριαρχία σε μία πιθανή επέκταση, δεν εμποδίζει την ναυσιπλοΐα τρίτων κρατών. Από εκεί και πέρα όσον αφορά την επιλογή του Ιονίου, νομίζω ότι θα γίνει επέκταση σε στάδια. Μετά το Ιόνιο θα ακολουθήσει νομίζω η Κρήτη. Και μετά θα ακολουθήσει επέκταση παράλληλα με την ηπειρωτική γραμμή της Ελλάδας, από την Πελοπόννησο μέχρι τον Έβρο.

«Η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης ευνοεί πάρα πολύ την ελληνική οικονομία, στον τομέα της αλιείας» 

ΠτΘ: Σε συνέχεια των εξαγγελιών Κοτζιά υπάρχει μεγάλη συζήτηση σε σχέση με το πόσο ευνοϊκότερο ή όχι περιβάλλον δημιουργεί η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης για τα ελληνικά πράγματα. Με τις απόψεις βέβαια να διίστανται. Τελικά πόσο σημαντική είναι η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης της χώρας μας για την ελληνική ναυσιπλοΐα;
Κ.Α.: Το να περάσει περιοχή που μέχρι τώρα ήταν ανοιχτή θάλασσα, και επομένως υπόκειντο σε ελεύθερη χρήση από όλους, στην αιγιαλίτιδα ζώνη, όπως γίνεται κατανοητό περνάει μια ελεύθερη χρήση της περιοχής στην κυριαρχία του κράτους, εν προκειμένω στην Ελλάδα. Μείον φυσικά το δικαίωμα της αβλαβούς διέλευσης. Αυτό ευνοεί πάρα πολύ την ελληνική οικονομία στον τομέα της αλιείας, διότι θα μπορούν πλέον μόνο ελληνικά αλιευτικά να αλιεύουν σε απόσταση δώδεκα ναυτικών μιλίων από τις ακτές μας. Γεγονός πολύ σημαντικό καθώς όπως πιθανότατα γνωρίζετε, με την  υφιστάμενη αιγιαλίτιδα ζώνη, πάρα πολλά ιταλικά αλιευτικά αλιεύουν πολύ κοντά δυτικά των Ιονίων νήσων. Από τη στιγμή που δεν έχουμε ακόμη ΑΟΖ, όπου η αλιεία περνάει στην αποκλειστική μας δικαιοδοσία ως κυριαρχικό δικαίωμα, όλη η θάλασσα πέρα των έξι ναυτικών μιλίων είναι ανοιχτή θάλασσα. Διπλασιάζοντας την αιγιαλίτιδα ζώνη σε δώδεκα ναυτικά μίλια, ένα μεγάλο μέρος της έρχεται στην κυριαρχία μας, οπότε η αλιεία ανήκει αποκλειστικά στο παράκτιο κράτος και στα πλοία που έχουν τη σημαία του.
 
Ένα άλλο ζήτημα είναι ότι τα δικαιώματα εκμετάλλευσης και έρευνα στην υφαλοκρηπίδα, υπάρχουν από το σημείο που τελειώνει η αιγιαλίτιδα ζώνη στο βυθό. Επομένως επεκτείνοντας την αιγιαλίτιδα ζώνη στα δώδεκα ναυτικά μίλια, ένα μεγάλο μέρος της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου, περιέρχεται στην απόλυτη ελληνική κυριαρχία. Η κυριαρχία δε στο βυθό της αιγιαλίτιδας ζώνης και στον εναέριο χώρο πάνω από αυτήν είναι απόλυτη. Δεν περιορίζεται υπέρ τρίτου, με το δικαίωμα αβλαβούς διέλευσης. Επομένως μένει πολύ λιγότερη υφαλοκρηπίδα στο Αιγαίο για οριοθέτηση.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.