Κεμπαπ του Γαμου και αλλες Θρακιωτικες Γευσεις

Πατέτνικ, καβουρμάς, κεσκέκ με κοσάρα, ισπέκνα τίκβα και πραούστι: εδέσματα με ονόματα… πολυπολυτισμικά, «κράμα ανατολίτικης κουζίνας, αστικής φινέτσας και αγροτικών παρασκευασμάτων» θα σερβίρονται μέχρι και την Κυριακή των εκλογών στον εκλεκτής αισθητικής Χώρο Γεύσεων και Πολιτισμού «Μίλητος», στα Λαδάδικα της Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο αφιερώματος στη Θρακιώτικη Κουζίνα.

Η γαστρονομική αυτή γιορτή προς τιμή της Θρακιώτικης μαγειρικής, με ενορχηστρωτή τον ιδιοκτήτη της «Μιλήτου», κ. Λευτέρη Ζερβουδάκη, εντάσσεται στο πρόγραμμα εκδηλώσεων της εταιρίας «Όλυνθος ΑΕ», μιας επιχείρησης που επέλεξε να στεγάσει τις δραστηριότητές της σ’ ένα από τα ιστορικότερα κτίρια της περιοχής των Λαδάδικων, το παλιό εμπορικό κέντρο της πόλης, σ’ ένα κτίσμα του 1915, από τα ελάχιστα που διασώθηκαν από τη μεγάλη πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης των αρχών του 20ου αι. Το κτίριο αποτελείται από δύο ορόφους. Στο επάνω όροφο λειτουργεί η «Αίθουσα Εκθέσεων & Γεύσεων», ένας χώρος που αποπνέει την αρχοντιά και την αστική αισθητική των αρχών του προηγούμενου αιώνα. Στο χώρο προσφέρονται αποκλειστικά ελληνικές παραδοσιακές γεύσεις και ποτά – αυστηρά και μόνο ελληνικά, δηλαδή, κρασί, τσίπουρο, τσικουδιά και ούζο. Ταυτόχρονα, καλλιτέχνες εκθέτουν τη δουλειά τους και μουσικοί παρουσιάζουν το έργο τους, με κριτήριο αποκλειστικό την ποιότητα της τέχνης τους και όχι κατ’ ανάγκη την αναγνωρισιμότητά τους.

Στο ισόγειο του κτιρίου αναβιώνει ένα ελληνικό παραδοσιακό «Καφενείο» της εποχής του 1935, με ξυλόσομπα, τάβλι, σαλέπι και «υποβρύχιο». Δίπλα, το βιβλιοπωλείο, επικεντρώνει το ενδιαφέρον του σε εκδόσεις Ιστορίας, Τέχνης και Πολιτισμού και στον ημιώροφο του κτιρίου, ο εκδοτικός οίκος «Όλυνθος», εκθέτει τα βιβλία των εκδόσεων «Μίλητος» καθώς και του «Πνευματικού Ιδρύματος Κύπρου».

Γεύση Θράκης

Αναμφισβήτητα, η κουζίνα είναι ένας χώρος που λειτουργεί ενοποιητικά . τόπος που η ύλη μαγειρεύεται με στόχο απώτερο τη δημιουργία αρωμάτων, «θεαμάτων» και εν τέλει γεύσεων, που προτού θρέψουν το σώμα, αρχικά θα ευφράνουν, τουλάχιστον τα τρία πέμπτα των αισθήσεων. Και ο ρόλος του μάγειρα, εξ ορισμού ρόλος ενοποιητικός. Ένα είδος «ειρηνιστή». «Μαγειρεύει» τα συστατικά προκειμένου να ισορροπήσει τις χημείες τους. Και να κάνει τη γεύση ηδονή. Στη «Μίλητο», και μέχρι την Κυριακή, η γαστρονομική κληρονομιά των διαφορετικών πολιτισμών που ειρηνικά διαβιούν στον ίδιο χώρο – ντόπιοι, πρόσφυγες από τη βόρεια Θράκη και την Καππαδοκία, Πομάκοι, πόντιοι και Ρωμά – συναντιέται και δίνει την ευκαιρία στον επισκέπτη να γνωρίσει το πολυπολυτισμικό και πολύγευστο αυτό ψηφιδωτό. Και για του λόγου το αληθές, ένα πιάτο αχνιστή τραχανόσουπα πασπαλισμένη με σουσάμι και πιπεριά και για επιδόρπιο ψητό κίτρινο κολοκύθι από τα πομακοχώρια, με μεράκι φτιαγμένα και φινέτσα σερβιρισμένα, προσφέρονται από το σεφ της Μιλήτου, κ. Μιχάλη Ζευγουλά, προς βρώση και απόλαυση. Σημειώνεται εδώ ότι πολλά από τα θρακιώτικα εδέσματα που σερβίρονται στην Αίθουσα Γεύσεων της «Μιλήτου» προέρχονται από συνταγές που συναντάμε στο βιβλίο «Νόστιμος Έβρος» της κ. Αγγέλας Γιαννακίδου, προέδρου του Εθνολογικού Μουσείου Αλεξανδρούπολης, η οποία μάλιστα πριν λίγο καιρό μίλησε σε εκδήλωση που οργανώθηκε από τη «Μίλητο» με θέμα «Παράδοση και Γεύσεις στη Θράκη: από το Νέστο στον Έβρο».

Συνεταιρισμοί Γεύσεων

Αν ανήκαμε στον αγγλοσαξονικό χάρτη, αναμφισβήτητα οι διαφορετικές διατροφικές συνήθειες της μεγάλης ποικιλίας πολιτισμικών ομάδων κατοικούντων στον ίδιο τόπο θ’ αποτελούσε τη βάση ανάπτυξης μιας τουριστικής υποδομής με κερδοφόρα αποτελέσματα. Προς το παρόν, όμως, και επειδή το τουριστικό μάρκετινγκ δεν έχει ακόμη ενηλικιωθεί στη χώρα μας, κάτι τέτοιο δε συμβαίνει.

Παρ’ όλα αυτά, ελπιδοφόρα βήματα γίνονται και θρακιώτικοι Συνεταιρισμοί με τεχνογνωσία και επαγγελματισμό δραστηριοποιούνται στην παραγωγή και διάθεση θρακιώτικων προϊόντων. Η «Εκάβη» Φερρών, ο Αγροτουριστικός Συνεταιρισμός Γυναικών Τριγώνου Έβρου «Γαία», οι Γυναικείοι Συνεταιρισμοί Σαμοθράκης και Σταυρούπολης Ξάνθης και το Εργαστήριο Παρασκευής Θρακιώτικων Προϊόντων «Θεώνη» της Αλεξανδρούπολης, εκθέτουν προϊόντα τους στη «Μίλητο», κάνοντας έτσι γνωστές – εκτός τοπικών ορίων – τις ενδιαφέρουσες και συχνά προκλητικές γεύσεις της σχεδόν άγνωστης θρακιώτικης κουζίνα.

Αξίζει δε να σημειωθεί ότι ο Συνεταιρισμός «Γαία» Τριγώνου παρουσιάζει τα προϊόντα του, αλλά και προτάσεις μαγειρικής αυτών, μέσα από μια καλαίσθητη έγχρωμη έκδοση. Αλλά και το Εργαστήριο «Θεώνη» φαίνεται ότι τιμά αυτό που κάνει, αφού στο λιτό ενημερωτικό του φυλλάδιο, το κείμενο είναι επιμελημένο με προσοχή και γραμμένο με τέχνη και οίστρο λογοτεχνικό.

Νηστεία για Κάθαρση και η Θεωρία του Τσιμπολογήματος

«Τα αισθησιακά σκιρτήματα του πρώτου μήνα της Άνοιξης, συνυπάρχουν με την υλική στέρηση και την πνευματικότητα». Λόγια όμορφα, ενταγμένα στο πνεύμα της σαρακοστής που διάγουμε, στολίζουν τον κατάλογο των εκδηλώσεων της «Μιλήτου», εκφράζοντας έννοιες ελαφρώς «δύσκολες» αφού η πνευματικότητα δια μέσου της νηστείας είναι ιδεατό που με κόπο αγγίζεται. Εντούτοις, η «Μίλητος» συνδράμει με τα μέσα της στην κατεύθυνση αυτή αφού διαθέτει ταυτόχρονα, πέρα από τα θρακιώτικα, και μια ποικιλία νόστιμων νηστίσιμων και μάλιστα σχεδόν όλο το χρόνο, αφού, όπως μας υπενθυμίζει στον κατάλογο «ένας από τους λόγους μακροβιότητας των παλαιότερων γενεών ήταν και η πιστή συμμετοχή στη νηστεία, που οι μέρες της καλύπτουν παραπάνω από το 1/3 του χρόνου».

Και τι είναι το «Φεστιβάλ του Τσιμπολογήματος»; Απλούστατα, η ευκαιρία μέσα από μια ποικιλία μεζέδων που σταδιακά σερβίρονται και με την αρωγή του «ενοποιητικού» τσίπουρου ή κρασιού, που σε μικρές ποσότητες και σε μεγάλη διάρκεια χρόνου πίνεται, ανάμεσα σε τσιμπολόγημα και κουβεντούλα, έρχεται η σταδιακή και με μέτρο ανύψωση της διάθεσης. Συλλογικά, συντροφικά, όμορφα, λοιπόν, και ως απάντηση στο διαβρωτικό καθεστώς της ταχυφαγίας, στο «Καφενείο» της θεσσαλονικώτικης «Μιλήτου», τα πράγματα λειτουργούν… αντικαθεστωτικά.

Βάγια Παπαδοπούλου

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.