Η ιεροψαλτικη ως μεσο μετουσιωσης των πιστων προς τα ανω

Με αφορμή τα τριάντα εφτά χρόνια λειτουργίας του ο Σύλλογος Φίλων Βυζαντινής Μουσικής διοργάνωσε το διήμερο 1ο Συμπόσιο Ιεροψαλτικής Διακονίας και Τέχνης το οποίο φιλοξενήθηκε στην αίθουσα τελετών του Μητροπολιτικού Μεγάρου της πόλης μας. Το Συμπόσιο τελούσε υπό την αιγίδα του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Μαρωνείας και Κομοτηνής κ.κ. Δαμασκηνού ενώ παράλληλα συμμετείχαν ως αρωγοί η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ροδόπης – Έβρου, η Νομαρχία Ροδόπης και ο δήμος Κομοτηνής.

Το πρόγραμμα του συνεδρίου περιελάμβανε τρεις συνεδριάσεις στις οποίες εισηγητές ήταν ο Αντώνιος Αλυβιζάκης, καθηγητής του Πανεπιστημίου της Μακεδονίας, ο Αθανάσιος Βουρλής από το πανεπιστήμιο Αθηνών και ο πρωτοψάλτης Αθανάσιος Σαλαμάνης.

Συγκεκριμένα το θέμα του Συμποσίου αφορούσε στην κατάρτιση του ιεροψάλτου από τεχνικής και θεωρητικής κατάρτισης αλλά και από πλευράς γνώσεων. Γενικότερα αναφερόταν στην δια βίου εκπαίδευση του ιεροψάλτου έτσι ώστε να φαίνεται χρήσιμος και ευχάριστος στους πιστούς «ακροατές» και λάτρεις χριστιανούς.

Στο πλαίσιο λοιπόν αυτό τέθηκαν τρία θέματα. Κατ’ αρχήν η τεχνική κατάρτιση του ιεροψάλτου που αφορά στην μεθοδολογία, την πρακτική και τη γνώση της βυζαντινής μουσικής, θέμα που ανάπτυξε ο καθηγητής Αντώνιος Αλυγιζάκης, καθηγητής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, ο οποίος μιλώντας συγκεκριμένα με θέμα «Καταρτισμός ιεροψάλτου» έδωσε διευκρινήσεις για την «πολυφωνία» που υπάρχει στη Βυζαντινή Μουσική, με την έννοια ότι ο κάθε καταξιωμένος ιεροψάλτης προσπαθεί να προάγει ένα δικό του προσωπικό ύφος. Ο κ. Αλυγιζάκης έθεσε το στοίχημα που αφορά στην προσέλκυση των αρχέγονων πηγών και των αρχαίων κλασικών κειμένων που αποτελούν πηγή για τον τρόπο που ψάλλει ο ιεροψάλτης, κάνοντας σαφές ότι το σημείο αναφοράς θα πρέπει να είναι ο τελευταίος των μεγάλων Ιάκωβος Ναυπλιώτης.

Από την πλευρά του ο καθηγητής κ. Βουρλής από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, αλλά και καταξιωμένος ιεροψάλτης Αθηνών, μίλησε με θέμα «Πώς δει ψάλλειν –Βιβλιοπατερική προσέγγισις», το οποίο και ανέπτυξε από την θεολογική σκοπιά. Αναφέρθηκε στο θέμα της εισόδου της μουσικής στην Εκκλησία ως στοιχείο λατρείας, στον τρόπο που πρέπει να αποδίδονται οι ύμνοι από τους εκτελεστές τους εν προκειμένω από τους ιεροψάλτες. Αναφέρθηκε σε κείμενα του Μεγάλου Βασιλείου, του Ιερού Χρυσοστόμου και πολλών άλλων τονίζοντας ότι θα πρέπει να υπάρχει μέσα στην Ιερή Ακολουθία κάλλος, ευταξία, να μην φωνάζουν οι ιεροψάλτες και να μην μετατρέπουν την εκκλησία σε στούντιο ή μπουζουκτσίδικο, διότι η μουσική θεωρείται, και αυτό επιδέχεται η Ορθόδοξη Εκκλησία, ως μέσο μετουσίωσης των πιστών προς τα άνω και όχι προσωπικής ικανοποίησης των φιλοδοξιών και των εγωιστικών τάσεων των ιεροψαλτών.

Στο σημείο αυτό υπήρξε παρέμβαση του πρωτοπρεσβυτέρου της Ιεράς Μητροπόλεως Μαρωνείας και Κομοτηνής Δημητρίου Βασιλειάδη που αφορούσε στις ευθύνες της διοικούσας Εκκλησίας, η οποία δεν κατάφερε ή δεν ασχολήθηκε τα τελευταία πενήντα χρόνια με την ευταξία στην εκκλησία, με την καθοδήγηση των ιεροψαλτών προς τη σωστή κατεύθυνση και ελέχθη μάλιστα ότι μπορεί και η ίδια η Εκκλησία να είναι υπεύθυνη για τις αταξίες αυτές.

Παρεμφερώς στη συζήτηση αναφέρθηκαν και θέματα που αφορούσαν στα συνδικαλιστικά δικαιώματα των ιεροψαλτών, όπως οι αμοιβές. Λέχθηκε ότι η Εκκλησία δεν ενδιαφέρεται να τους επιμορφώσει, δεν ενδιαφέρεται να τους πληρώσει, να τους ασφαλίσει, δεν ενδιαφέρεται να δημιουργήσει οργανικές θέσεις και κριτήρια αξιολόγησης των ιεροψαλτών, θέματα που έχουν οδηγήσει στην απαξίωση αυτής της τάξης και αν δεν ήταν τα λεγόμενα «ψώνια» αυτή η τάξη θα είχε εκλείψει προ πολλού.

«Ήταν ένα εποικοδομητικό συμπόσιο με την έννοια ότι αναπτύχθηκαν θέματα που αφορούν στην τάξη των ιεροψαλτών. Προσωπική μου άποψη ως συμμέτοχος σε αυτό θα έλεγα ότι είδα την παντελή απουσία της Εκκλησίας, με την έννοια ότι ένα συμπόσιο που αφορούσε στην Εκκλησία το παρακολούθησαν ελάχιστοι ιερείς όπως επίσης την εκδήλωση που έγινε τη Δευτέρα το βράδυ. Αυτή είναι μια μόνιμη διαρκής συμπεριφορά πανταχόθεν και όχι μόνο στην Κομοτηνή», αναφέρει ο Κώστας Γερόσταθος, Γραμματέας της Σερραϊκής Βυζαντινής Χορωδίας «Ιωάσαφ ο Διονυσιάτης». «Πιστεύω ότι κάποτε τα λόγια πρέπει να γίνονται πράξη και να σταματήσουν οι υποκρισίες και αυτό βέβαια ισχύει όχι μόνο για τον κλάδο της ιεροψαλτικής αλλά για όλα τα φαινόμενα της κοινωνικής, πολιτιστικής και πολιτικής ζωής».

Οι εργασίες του συνεδρίου έληξαν το μεσημέρι της Δευτέρας και το απόγευμα οι μετέχοντες του συμποσίου από όλη τη Βόρεια Ελλάδα έπειτα από μια μικρή προετοιμασία απέδωσαν σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του Εργατικού Κέντρου Κομοτηνής ύμνους της Εκκλησίας. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης ήταν προγραμματισμένο να δοθούν τιμητικές διακρίσεις στους πρωτοψάλτες Κυριαζή Κυριαζή, Κωνσταντίνο Γαϊτανίδη και Γεώργιο Καραμάνη, οι οποίοι συνετέλεσαν στη διατήρηση της συγκεκριμένης παράδοσης στην Κομοτηνή. Οι δύο πρώτοι λόγω κωλύματος δεν παραβρέθηκαν και έτσι απεδόθη έπαινος στον Γεώργιο Καραμάνη.

Η εκδήλωση έκλεισε με τον Πρόεδρο των Ιεροψαλτών Ελλάδας κ. Ζορμπά ο οποίος μιλώντας έκανε λόγο για 15.000 ιεροψάλτες σε όλη την Ελλάδα ενώ ευχαρίστησε όλους όσους παραβρέθηκαν στη συναυλία και συνεχάρη τους ιεροψάλτες για την παρουσία τους σημειώνοντας ιδιαίτερα την παρουσία των νέων. «Αυτό είναι το παρήγορο και οπωσδήποτε τα νέα παιδιά θα γίνουν καλύτεροι ιεροψάλτες από εμάς». Αναφέρθηκε επίσης στην παρουσία των εκατό ιεροψαλτών από Μακεδονία και Θράκη που άφησαν τις δουλειές και τις οικογένειές τους για να συμμετέχουν στην εκδήλωση και αυτό γίνεται γιατί όπως είπε «το αισθανόμαστε σαν ανάγκη να εκτονωθούμε. Γι’ αυτό και η εκδήλωση είχε επιτυχία».

Τέλος, η εκδήλωση έκλεισε μετά από παρότρυνση του Πρωτοψάλτου κ. Αθανασίου Σαλαμάνη με τον Ακάθιστο Ύμνο ο οποίος και ψάλθηκε από όλους τους παρευρισκόμενους.

Α.Π.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.