Η Φ.Ε.Ξ. θα ειχε θεσει ηδη σε λειτουργια οχι μια, αλλα δυο χρησεις του κτιριου του Μουζαφερ Μπεη

Ήταν πριν από οκτώμισι μήνες (μέσα Μαΐου) τότε που ενώ όλα έδειχναν ότι το ζήτημα της στέγασης μουσείου παιδικής τέχνης και ιστορικού αρχείου στο κτίριο του Μουζαφέρ Μπέη οδεύει στο σχεδιασμό της υλοποίησής του από τη Φιλοπρόοδη Ένωση Ξάνθης (Φ.Ε.Ξ.), σημειώθηκε η… μεγάλη επιστροφή στην αφετηρία!

Το γεγονός της ξαφνικής εμφάνισης περισσοτέρων επίδοξων «μνηστήρων» (Θρακική Σκηνή, Σύλλογος Μικρασιατών κ.α.), όπως επιβεβαίωνε τότε ο δήμαρχος Ξάνθης Μιχάλης Στυλιανίδης –ανάμεσά τους η Δημοτική Επιχείρηση Ανάπτυξης Ξάνθης- μάλλον ανάγκασε τον ίδιο να το… ξανασκεφτεί. Και να θέσει εξ υπαρχής το ζήτημα, βοηθούντων ίσως και δύο σημαντικών παραμέτρων: της παρέμβασης του ισχυρού δημοτικού «χαρτιού» Μανώλη Φανουράκη και του γεγονότος ότι πλησιάζαμε στις δημοτικές κάλπες…

Ξαφνικά στα μέσα του Μάη και σύμφωνα με δηλώσεις του προέδρου της Δ.Ε.Α.Ξ. κ. Φανουράκη σε τοπικά Μ.Μ.Ε., ο ίδιος θεωρεί «αδιανόητο να μην χρησιμοποιεί ο δήμος -που το αναπαλαίωσε κιόλας- το υπέροχο και μεγάλο αυτό κτίριο, που έχει μετατραπεί σε ένα από τα κοσμήματα της πόλης». Ο κ. Φανουράκης επικαλέστηκε την κακή οικονομική συγκυρία (χωρίς ωστόσο να κάνει αναγωγή αυτής στα του δήμου) και έκανε λόγο για «εκμετάλλευση σε πολλούς τομείς που όμως επιβάλλεται να σχεδιαστούν με τον καλύτερο τρόπο ώστε οι προτάσεις που ήδη υπάρχουν να είναι βιώσιμες». Μάλιστα, σε μια προσπάθεια να προλάβει τις εξελίξεις, ο πρόεδρος της Δ.Ε.Α.Ξ. μετέβη στην Αθήνα πριν στεγνώσει το μελάνι των ξαφνικών δηλώσεών του!

Η εσχάτως αναγορευθείσα σε… έχουσα το γενικό πρόσταγμα περί των παιδικών πολιτιστικών ζητημάτων Κάρμεν Ρουγγέρη (που –χωρίς καμία πρόθεση αμφισβήτησης ή προσβολής του έργου και της προσωπικότητάς της από μέρους μας- απολαμβάνει και ιδιαίτερων τιμών από τον δήμο Ξάνθης) επισκέφτηκε το κτίριο του Μουζαφέρ Μπέη και ήδη πρότεινε τρόπους για τη χρήση του επάνω ορόφου ως μουσείου παιδικής τέχνης. Όσο για τη στέγαση ιστορικού αρχείου, από τον Μάιο επικράτησε πλέον σιωπή… Το γιατί, αποτυπώθηκε από τότε κιόλας στα λεγόμενα του καλλιτεχνικού διευθυντή της Φ.Ε.Ξ. Πασχάλη Ξανθόπουλου: «Οι άλλοι σύλλογοι και φορείς –πέρα από τη Φ.Ε.Ξ.- δεν κατέχουν ιστορικό αρχείο και υλικό για ένα τέτοιο εγχείρημα. Μακάρι να μας εκπλήξουν, φανερώνοντας υλικό που θ’ αλλάξει τη ροή της ιστορίας της πόλης…».

…και ξαφνικά είδε τις δυνατότητες του δήμου για ανάληψη του εγχειρήματος

Την όψιμη αλλαγή πλεύσης από πλευράς δήμου, κλήθηκε να εξηγήσει τότε ο δήμαρχος Ξάνθης κ. Στυλιανίδης: «Δεν είχε παρθεί απόφαση ούτε ακόμα έχει αποφασιστεί τίποτε» λέει: «Υπήρξε ένα αίτημα από τη Φ.Ε.Ξ. και ήμουν θετικός, διότι έχουν δώσει εξετάσεις και μπορώ να πω ότι τις πέρασαν. Κάνουν δουλειά και θα μπορούσαν να το αξιοποιήσουν. Μάλιστα σήμερα (σσ. τότε) εγκαινιάζουν και μια πτέρυγα στο Λαογραφικό Μουσείο. Ωστόσο, κοιτάμε και το γιατί να έχει ένας σύλλογος έναν και δύο χώρους και άλλοι να μην έχουν…».

Ο δήμαρχος δήλωνε τότε και τα ακόλουθα ενδιαφέροντα: «Ενθάρρυνα τη Φ.Ε.Ξ. να κάνει αίτηση, αλλά από κει και πέρα βγήκαν κι άλλοι, ενώ γίνεται συζήτηση με τη Δ.Ε.Α.Ξ. για να δούμε αν θα το κρατήσουμε ως δήμος. Σ’ αυτή την κατεύθυνση ζήτησα την πρότασή της, να δούμε τις δυνατότητες και θα πάμε το ζήτημα στο δημοτικό συμβούλιο μέσα στο καλοκαίρι». Τέλος, ο δήμαρχος σημείωνε… κατευναστικά ότι «δεν αρκεί η αίτηση, θα πρέπει να γίνει και έκθεση για ν’ αποδειχτούν οι δυνατότητες και τι πρόκειται να κάνουν…».

Απ’ ό,τι φάνηκε τότε, η πρόταση της Δ.Ε.Α.Ξ. επικεντρώνει μόνο στην παιδική τέχνη, απαλείφοντας το ζήτημα του ιστορικού αρχείου! Η μελέτη που ετοιμάζει η δημοτική επιχείρηση θα περιλαμβάνει προτάσεις για κάθε χώρο του κτιρίου, με δημιουργία χώρου παιδικής τέχνης στον όροφο. Στον δε χώρο που προοριζόταν για το ιστορικό αρχείο, θα δοθεί εκπαιδευτικός χαρακτήρας καθ’ υπόδειξη της κ. Ρουγγέρη και θέλησης της δημοτικής αρχής προς τούτο, παρακάμπτοντας τη δημιουργία αρχείου…

Π. Ξανθόπουλος «Οι παλιοί πολιτικοί έλεγαν  “και παιδιά θα σας φτιάξουμε”!…»

Τα γεγονότα και τις εκτιμήσεις από την πλευρά της Φ.Ε.Ξ. κατέθετε τότε ο καλλιτεχνικός διευθυντής της κ. Ξανθόπουλος: «Κατ’ αρχήν πρόκειται για ένα κτίριο με συγκεκριμένες απαιτήσεις και δεσμεύσεις. Για παράδειγμα, η καπναποθήκη “Π” είναι ένας πολιτιστικός χώρος που μπορεί να γίνει ό,τι θέλει. Σ’ αυτό το κτίριο όμως, έγινε μελέτη με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και είναι δεσμευμένο από τον τίτλο της: “Αποκατάσταση του κτιρίου και λειτουργία του ως ιστορικού αρχείου και μουσείου παιδικής τέχνης”»…

Ως προς τις μέχρι τότε ενέργειες και το σχεδιασμό της υλοποίησης του εγχειρήματος, ο κ. Ξανθόπουλος δήλωνε: «Όταν κληθήκαμε από τον δήμο, πιστέψαμε ότι αυτό έγινε συνεπεία των συγκεκριμένων απαιτήσεων. Μάλιστα κάναμε μελέτη με μουσειολόγο (σσ. την Κική Χριστοδούλου) και βλέποντας και το υλικό της Φ.Ε.Ξ., μπορούμε να πούμε ότι εξαρχής ικανοποιούνται οι βασικές απαιτήσεις. Και φυσικά, στη συνέχεια θα γίνουν περισσότερα».

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής εξιστορεί ανάλογη εμπειρία μέσα από την καπναποθήκη “Π” του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης και καταλήγει λέγοντας χαρακτηριστικά: «Καλώς ή κακώς όλα κρίνονται εκ του αποτελέσματος. Και το αποτέλεσμα ανάλογων ενεργειών ήταν τραγικό στην Ξάνθη… Δεν λειτουργούν πολλά από τα υπεσχημένα. Το να κάνεις μια μελέτη γίνεται απ’ τον καθένα, όμως μπορείς να φτιάξεις και… το υλικό; Όλα αυτά θυμίζουν τους παλιούς πολιτικούς που έλεγαν “και παιδιά θα σας φτιάξουμε”!», καταλήγει χαριτολογώντας ή σαρκάζοντας…

Επιβεβαιώνεται η εγκατάλειψη της ιδέας για ιστορικό αρχείο

Η ρήση του Κικέρωνα «cum tacent clamant» (με τη σιωπή φωνάζουν) καταδεικνύει ότι το όλο εγχείρημα για τον δήμο Ξάνθης εστιάζεται μόνο στο σκέλος της παιδικής βιβλιοθήκης, εγκαταλείποντας αυτό του ιστορικού αρχείου. Μετά τον δήμαρχο που δεν αναφέρθηκε καν στο ζήτημα του αρχείου, αυτό επιβεβαιώθηκε και από τη συνομιλία μας στις 17 Μαΐου με τον πρόεδρο της Δ.Ε.Α.Ξ.
Επικοινωνώντας από την Αθήνα, ο κ. Φανουράκης επιβεβαίωσε ότι «έγιναν ήδη επαφές ώστε να πάρουμε τεχνογνωσία και προτάσεις, καθώς κανείς δεν μπορεί να τα ξέρει όλα… Θα βγουν τα κόστη και θα δούμε τι θα γίνει στην κατεύθυνση εξεύρεσης χρημάτων και προσωπικού». Ο ίδιος ξεκαθάρισε ότι ενεργεί ως δημοτικός σύμβουλος και όχι ως πρόεδρος της Δ.Ε.Α.Ξ. και δήλωσε: «Στο άκουσμα ότι το κτίριο αυτό θα δοθεί σε κάποιο σύλλογο, θεώρησα αδιανόητο να μην το λειτουργήσει ο δήμος! Κι έπειτα, με ποια κριτήρια μπορούμε να πούμε ποιος είναι ικανός και ν’ αποκλείσουμε τους άλλους; Έτσι λοιπόν, διατύπωσα αυτή τη θέση –που είναι προσωπική- ότι ο δήμος πρέπει πάση θυσία να βρει τρόπο και χρήματα και να το υλοποιήσει με οποιοδήποτε κόστος».

Ο κ. Φανουράκης τόνισε ότι «ο δήμος πρέπει να είναι ο κύριος φορέας ενός κτιρίου-σταθμού που μπορεί ν’ αλλάξει πολλά πράγματα στην πόλη» και κατέληξε λέγοντας: «Κατόπιν αυτών, ο δήμος μού ζήτησε να το κοιτάξω και το δημοτικό συμβούλιο είναι αυτό που θ’ αποφασίσει…».

«Ό,τι ξέρετε, ξέρω…»

Η μακρά ιστορία μας (που παρατίθεται διεξοδικά λόγω πίστης στους ενημερωμένους αναγνώστες), σκεπάστηκε από την μερική… αμνησία και τη σκόνη τόσων άλλων ζητημάτων. Όμως εμείς έχουμε υποσχεθεί να παρακολουθούμε κάποια ζητήματα κι έτσι την επαναφέρουμε…
«Θα είχε ενδιαφέρον να πάτε εκεί και να βγάλετε μερικές φωτογραφίες» λέει σε χθεσινή συνομιλία μας ο Πασχάλης Ξανθόπουλος, ξεκαθαρίζοντας ότι η άποψή του αυτή δεν εκφράζει τη Φ.Ε.Ξ. αλλά είναι προσωπική: «Η μια πλευρά του κτιρίου έχει φουσκώσει από την αχρησία. Αυτά τα κτίρια είναι επικίνδυνα όσο δε λειτουργούν, με τις φθορές να είναι πολύ μεγαλύτερες απ’ ό,τι αν λειτουργούν»… Όσο για την πορεία του πράγματος, «ό,τι ξέρετε, ξέρω» ήταν η αφοπλιστική απάντηση του συνομιλητή μας που θυμίζει όσα έλεγε τον Μάιο (παραπάνω) και προσθέτει: «Είχαμε μια πολύ καλή επαφή με το ίδρυμα Νιάρχου, το οποίο μπορούσε να καλύψει κάποια λειτουργικά έξοδα του ιστορικού αρχείου, αφού αυτό δεν έχει έσοδα. Από τη στιγμή που φύγαμε εμείς από τη μέση, έφυγε και το ίδρυμα Νιάρχου και τα υπόλοιπα είναι γνωστά».

Ο Πασχάλης Ξανθόπουλος επισημαίνει ότι «ο δήμος ήταν τυχερός που αξιοποιήθηκαν κτίρια με ευρωπαϊκά χρήματα και μπορούν να λειτουργούν (σσ. αναφέρεται και στην καπναποθήκη «Π») και καταλήγει λέγοντας: «Ήταν Οκτώβριος που εμείς θα κάναμε εγκαίνια αν όντως το παίρναμε τότε και ήδη θα λειτουργούσε σε πρώτη φάση».

Έλα όμως που τον Οκτώβριο είχαμε εκλογές κι αυτό το ξέραμε από τον… Απριλομάη της μεγάλης ανατροπής…

Μ. Φανουράκης, «Η δική μου θέση είναι να έχει τελειώσει μέσα στο 2011»

«Το κτίριο ανήκει στον δήμο» ξεκαθαρίζει με τη σειρά του σε χθεσινή συνομιλία μας ο Μανώλης Φανουράκης και λέει αναφορικά με την πορεία του έργου: «Θέλουμε να δώσουμε τώρα τη μελέτη στην κ. Καραπιδάκη που είναι μουσειολόγος και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Δεν έχει γίνει ακόμη η παραλαβή-παράδοση του κτιρίου, έχουμε κάποιες εκκρεμότητες εκεί με τη στατικότητα που θέλουμε να τις λύσουμε μαζί με το υπουργείο Πολιτισμού. Και από κει και πέρα θέλουμε να μας τελειώσει η κ. Καραπιδάκη τη μελέτη για το πώς θέλει να το παρουσιάσει, ώστε να τρέξουμε κι εμείς σε υπουργεία να βρούμε κάποιους τρόπους χρηματοδότησης για να λειτουργήσει».

Όσο για τον χρονικό ορίζοντα του έργου, ο συνομιλητής μας επικαλείται –όχι άδικα- τα «αγκάθια» του «Καλλικράτη» και λέει: «Με όλες αυτές τις αλλαγές που γίνονται, όλα έχουν πάει πίσω. Μέχρι να ολοκληρωθούν όλα τα νομικά πρόσωπα και να γίνουν πρώτα αυτά που πρέπει–διαδικασίες λόγω «Καλλικράτη»- θα πάνε πίσω όλα τ’ άλλα. Ήδη το πρώτο τρίμηνο αποκλείεται, γιατί όλα δουλεύουν με προηγούμενους προϋπολογισμούς και είναι ένα θέμα το πού θα αναθέσουμε τη μελέτη, η οποία θα πρέπει να πληρωθεί… Πάντως, πιστεύω ότι μέσα στο έτος θα έχουμε εικόνα και η δική μου θέση είναι να έχει τελειώσει μέσα στο 2011. Γιατί ένα τέτοιο κτίριο αν το παρατήσεις και δεν το λειτουργείς, χαλάει από μόνο του» καταλήγει ο κ. Φανουράκης.

Ένα ιστορικό κτίριο αναζητά μελλοντική ταυτότητα

Δεν πέρασαν ούτε δυο χρόνια από τον Απρίλιο του 2009, που το θέμα του κτιρίου του Μουζαφέρ Μπέη αναδεικνυόταν μέσα από το «3ο εθνικό συνέδριο με θέμα τις ήπιες επεμβάσεις για την προστασία ιστορικών κατασκευών». Το εν λόγω συνέδριο αποτελεί συνέχεια μιας προσπάθειας που άρχισε το έτος 2000, αποσκοπώντας στην προώθηση της μελέτης και έρευνας σε θέματα προστασίας της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Τότε, εξήντα ερευνητές και μελετητές παρουσίασαν εισηγήσεις. Ανάμεσά τους και η Κορνηλία Τρακοσοπούλου, με θέμα «Μεθοδολογική προσέγγιση για την αποκατάσταση ιστορικών κτιρίων του 19ου αιώνα – Το κονάκι του Μουζαφέρ Μπέη στην Ξάνθη».

 

Το κτίριο αυτό είναι από τα αξιολογότερα δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα στο χώρο της Θράκης, σε λαϊκό ύφος και με θρακιώτικα και οθωμανικά στοιχεία. Αποτελεί τμήμα συγκροτήματος κατοικιών κατά τα μουσουλμανικά πρότυπα, έχοντας παράλληλα επιδράσεις από την αρχιτεκτονική της βόρειας Θράκης. Χτίστηκε τη δεκαετία του 1860 και διαθέτει τρεις επάλληλους ορόφους και πτέρυγες σε σχήμα «Π». Ήταν ζωγραφισμένο εξωτερικά με παγώνια και άνθη (στα κάτω διάχωρα του σαχνισιού), διαθέτει εσωτερική ζωγραφική διακόσμηση με γοργόνες, κυλινδρικής μορφής σαχνισί (μοναδικό στην Ξάνθη), πολλά παράθυρα και πλακόστρωτη αυλή σε πέντε επίπεδα, απομονωμένη από τον εξωτερικό χώρο. Το εμβαδόν του είναι περί τα 230 τετραγωνικά μέτρα.
«Σήμερα ανήκει στον δήμο Ξάνθης και μετά την αναπαλαίωσή του θα στεγάσει το Μουσείο Παιδικού Παιχνιδιού και το Ιστορικό Αρχείο Ξάνθης» έλεγε τότε η κ. Τρακοσοπούλου. Το δεύτερο σκέλος φαίνεται να απαλείφθηκε κι όσο για το πρώτο… ίδωμεν.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.