Γιωργος Σαλακιδης «Η μελετη της λογοτεχνιας Ελλαδας − Τουρκιας, κυριως μεσα απο τη μεταφραση, να λειτουργησει ως μεσο αλληλοκατανοησης, διαλογου και ειρηνικης συνυπαρξης»

Η ανάδειξη της λογοτεχνίας ως μέσου ουσιαστικής γνωριμίας λαών και πολιτισμών, στη συγκεκριμένη περίπτωση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, αλλά και το σμίξιμο των επιστημόνων  που ενδιαφέρονται για τη μελέτη της τουρκικής, αλλά και της τουρκόφωνης,  λογοτεχνίας στην Ελλάδα και την Κύπρο είναι οι βασικοί στόχοι του συνεδρίου που διοργανώνεται το προσεχές  διήμερο 18 και 19 Μαΐου στην Κομοτηνή από το Τμήμα Τουρκικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου και το Τμήμα Γλώσσας Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξεινίων Χωρών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης.
 
Τίτλος του «Γνωριμία με τον γείτονα μέσα από τη λογοτεχνία. Η τουρκική λογοτεχνία στην Ελλάδα και την Κύπρο», με τη  λογοτεχνία  ως μέσο με το οποίο η τουρκική συγγραφική κοινωνία προσπαθεί να αναμετρηθεί με το παρελθόν της και να προσδιορίσει το παρόν και το μέλλον της. Μια λογοτεχνία που προσφέρει εικόνες της σύγχρονης τουρκικής πραγματικότητας διαφορετικές από αυτές που προσλαμβάνει κανείς από την επίσημη ιστοριογραφία ή την τρέχουσα πολιτική επικαιρότητα.
 
Αυτήν ακριβώς την πλευρά της σύγχρονης πραγματικότητας της γειτονικής χώρας ευελπιστεί να αναδείξει το διήμερο αυτό συνέδριο, την οργανωτική και επιστημονική οργάνωση του οποίου φέρουν ο κ. Γιώργος Σαλακίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Οθωμανικής και Τουρκικής Γλώσσας και Γραμματείας του τμήματος Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξεινίων Χωρών του ΔΠΘ και η Börte Sagaster, αν. καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Κύπρου.
 
Ο κ. Σαλακίδης με την αφορμή του συνεδρίου μίλησε στον «ΠτΘ» για την αξία και τη συνεισφορά της λογοτεχνίας στην προσέγγιση και γνωριμία άλλων χωρών και πολιτισμών, καθώς και την αδήριτη ανάγκη επιστημονικών προσεγγίσεων της τουρκικής, αλλά και της τουρκόφωνης λογοτεχνίας, στην Ελλάδα και δη στην περιοχή μας.
 
Ο λόγος στον ίδιο…  

«Η λογοτεχνία ένας από τους καλύτερους τρόπους για να γνωρίσει κανείς μία κουλτούρα και μία χώρα» 

ΠτΘ: Μπορεί όντως η λογοτεχνία να μας φέρει σε εγγύτητα με τον γείτονα, όταν η γνώση του «άλλου» και στη συγκεκριμένη περίπτωση της Τουρκίας, επισκιάζεται από το στερεότυπο του εθνικού εχθρού, που μάλιστα συνεχώς επανατροφοδοτείται;
Γ.Σ.: Πιστεύω πως ναι. Πράγματι, οι σχέσεις των δύο λαών έχουν περάσει από δύσκολες φάσεις. Η σημερινή κατάσταση είναι μία από αυτές. Ωστόσο, ευτυχώς οι άνθρωποι διαμορφώνουν γνώμη μέσα από πολλά και διαφορετικά κανάλια. Έχω την πεποίθηση ότι η λογοτεχνία αποτελεί έναν από τους καλύτερους τρόπους για να γνωρίσει κανείς μια κουλτούρα και μια χώρα. Μερικές από τις εισηγήσεις του συνεδρίου άπτονται ακριβώς αυτού του θέματος. Με ποιο τρόπο δηλαδή η λογοτεχνία δημιουργεί ενσυναίσθηση, μας βοηθά να κατανοήσουμε τον άλλο, να ανοίξουμε διάλογο μαζί του. Αυτό είναι πολύ σημαντικό τόσο για τις διαπροσωπικές όσο και για τις διακοινοτικές, διακρατικές κ.ά. σχέσεις. Για παράδειγμα, ο Γιασάρ Κεμάλ, ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς της Τουρκίας τον οποίο παρουσιάζω στο συνέδριο, έγραψε μια τετραλογία μυθιστορημάτων, στην οποία οι Ρωμιοί παρουσιάζονται με τα πιο θετικά χρώματα και τονίζεται η συμβολή τους στην οικονομία και τον πολιτισμό της χώρας. Ο τούρκος αναγνώστης του έργου ακούει μια φωνή διαφορετική από αυτή που ενδεχομένως άκουσε στο σχολείο. Τα ίδια ισχύουν και για τον έλληνα αναγνώστη.
 
ΠτΘ: Λόγω της τουρκικής γλώσσας που ομιλείται στον τόπο μας, σκοπεύει μήπως το Δημοκρίτειο να καθιερώσει σε τακτικά χρονικά διαστήματα π.χ. ανά διετία τα επιστημονικά αυτά συνέδρια που μας εξοικειώνουν με τον «άλλο» ως άνθρωπο και οδηγούν ελληνικό και τουρκικό λαό σε αλληλοαποδοχή και συνεννόηση;
Γ.Σ.: Το γεγονός ότι η μετάφραση έργων της τουρκικής λογοτεχνίας στα ελληνικά αυξήθηκε τα τελευταία χρόνια είναι ένα αισιόδοξο σημάδι για τις σχέσεις των δύο γειτονικών χωρών, Ελλάδας και Τουρκίας. Μπορεί ο αριθμός των έργων της σύγχρονης τουρκικής λογοτεχνίας που μεταφράστηκαν και μεταφράζονται στα ελληνικά να είναι σχετικά μεγάλος και να αυξάνεται με σημαντική πρόοδο, όμως, πέρα από τις μεταφράσεις, άλλου είδους εργασίες στα ελληνικά πάνω στην τουρκική λογοτεχνία είναι, όπως εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κανείς με μια ματιά στη βιβλιογραφία, εξαιρετικά περιορισμένες. Αφενός, λοιπόν, το συνεχώς αυξανόμενο ελληνικό αναγνωστικό κοινό των έργων της τουρκικής λογοτεχνίας, κι αφετέρου η καλλιέργεια των τουρκικών σπουδών σε πανεπιστημιακό επίπεδο, τις τελευταίες δύο δεκαετίες κυρίως, στον ελληνόφωνο χώρο κατέστησαν την ανάγκη επιστημονικών προσεγγίσεων της τουρκικής λογοτεχνίας επιτακτική. Από την άποψη αυτή η Θράκη και το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο αποτελούν ένα πολύ καλό πλαίσιο ακριβώς λόγω του διαπολιτισμικού χαρακτήρα της περιοχής. 

«Παρά τη μακρόχρονη συνύπαρξη των δύο πολιτισμών και τις επιρροές στα γραμματειακά είδη, η συγκριτική μελέτη της λογοτεχνίας δεν έχει προχωρήσει ιδιαίτερα» 

ΠτΘ: Θεωρείτε καλή και παραγωγική τη σχέση ελληνικών και τουρκικών γραμμάτων με τις αντίστοιχες επιστημονικές κοινότητες των τριών χωρών μέχρι τώρα ή παρουσιάζουν δυσλειτουργίες «ένθεν κακείθεν»; Μπορούν οι δυσλειτουργίες  να αρθούν, και να βελτιωθούν οι σχέσεις;
Γ.Σ.: Στον χώρο της επιστήμης, και ιδιαίτερα της ιστοριογραφικής, τις τελευταίες δεκαετίες έχει δημιουργηθεί μια νέα γενιά ελλήνων και κυπρίων ιστορικών που συνομιλεί με πολλή άνεση και συνεργάζεται με συναδέλφους της Τουρκίας, αλλά και διεθνώς. Θέλω να πω δηλαδή ότι η ελληνική ιστοριογραφία έχει προ πολλού σπάσει το κέλυφος της εθνικιστικής θεώρησης της ιστορίας και ανοίχτηκε στον κόσμο της επιστήμης διεθνώς. Όμως στον χώρο της λογοτεχνίας δεν είμαι τόσο αισιόδοξος. Παρά τη μακρόχρονη συνύπαρξη των δύο πολιτισμών και τις επιρροές που σίγουρα υπάρχουν στα γραμματειακά είδη, η συγκριτική μελέτη της λογοτεχνίας δεν έχει προχωρήσει ιδιαίτερα. Αυτό μας οδηγεί ξανά σε αυτό που είπαμε παραπάνω. Δηλαδή στην ανάγκη επιστημονικής προσέγγισης της τουρκικής λογοτεχνίας στη χώρα μας.

«Το συνέδριο μια ευκαιρία να συζητηθούν θέματα που άπτονται της ιστορίας, του παρόντος και του μέλλοντος της μειονοτικής γραμματείας στη Θράκη» 

ΠτΘ: Ποια θα είναι η παρουσία της τουρκόφωνης λογοτεχνίας της Θράκης στην ημερίδα; Θα υπάρξουν ανάλογες εισηγήσεις; Έχει γίνει χαρτογράφηση του χώρου, καθώς  η τουρκόφωνη λογοτεχνική συγγραφή έχει στην περιοχή τα νεότερα χρόνια μια κάποια πορεία και αρκετές εκφράσεις;
Γ.Σ.: Δυστυχώς το συνέδριό μας δεν καλύπτει αρκούντως την τουρκόφωνη λογοτεχνία της Θράκης. Αποτελεί, ωστόσο, ένα καλό βήμα για να γίνει μια σχετική συζήτηση. Ευελπιστώ ότι οι άνθρωποι των γραμμάτων της τουρκόφωνης μειονότητας της Θράκης θα ανταποκριθούν στην πρόσκλησή μας και θα δουν το συνέδριο ως μια ευκαιρία να συζητηθούν θέματα που άπτονται της ιστορίας, του παρόντος και του μέλλοντος της μειονοτικής γραμματείας στη Θράκη. Σε αυτή την ιδιαίτερα φορτισμένη περίοδο των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ιδιαίτερα δε σε μια ημερομηνία σαν την 19^η Μαΐου, προσδοκούμε η μελέτη της λογοτεχνίας των δύο χωρών, φυσικά κυρίως μέσα από τη μετάφραση, να λειτουργήσει ως μέσο αλληλοκατανόησης, διαλόγου και ειρηνικής συνύπαρξης.
 

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.