Για την καλλιεργεια Φαρμακευτικων φυτων αλλα και της ελιας εμαθαν αγροτες της Ροδοπης

Ολοκληρώθηκε, μετά από 3 χρόνια, η πρωτοβουλία του Διαδριατικού Αγωγού Φυσικού Αερίου (ΤΑΡ) «ΕΥΔΟΚΙΜΗ ΓΗ | Ενίσχυση Αγροδιατροφικής Εκπαίδευσης», συνολικού προϋπολογισμού 1 εκατ. ευρώ, μέσα από την οποία έγιναν έρευνες για προϊόντα, αλλά και εκπαιδεύσεις σε καλλιεργητές στη Ροδόπη αλλά και όλη την Βόρεια Ελλάδα.

Η ΕΥΔΟΚΙΜΗ ΓΗ αναπτύχθηκε σε συνεργασία με το Ίδρυμα Μποδοσάκη, που ανέλαβε και τη διαχείριση του προγράμματος, ενώ ως φορείς υλοποίησης μετείχαν η Αμερικανική Γεωργική Σχολή (ΑΓΣ) και το Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων Βιοεπιστημών (ΙΝΕΒ) του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), με τις παρεμβάσεις στη Ροδόπη να επικεντρώνονται κυρίως στα φαρμακευτικά και αρωματικά φυτά, αλλά και στην ελιά της Μαρώνειας.

Η πρωτοβουλία εντάσσεται στο ευρύτερο πρόγραμμα Κοινωνικών και Περιβαλλοντικών Επενδύσεων του TAP και υλοποιήθηκε στις τρεις Περιφέρειες της Βόρειας Ελλάδας από τις οποίες διέρχεται ο αγωγός. Σκοπός της ήταν η υποστήριξη της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, κομβικών τομέων για την ελληνική οικονομία, ιδίως στη Βόρεια Ελλάδα. Για την υλοποίησή της εφαρμόστηκαν σύγχρονες προσεγγίσεις καλλιέργειας, και επιστημονικές μέθοδοι γενετικής ταυτοποίησης και τεχνικών προώθησης στην αγορά.

Το πρόγραμμα εστίασε σε 8 είδη τοπικά παραγόμενων προϊόντων που επιλέχθηκαν χάρη στα ξεχωριστά χαρακτηριστικά και τη δυναμική τους: μέλι και μελισσοκομικά προϊόντα, ελιές και ελαιόλαδο, αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά, φασόλια, καρποφόρα δένδρα, πετιμέζι, πιπεριές και κτηνοτροφικά προϊόντα.

Αναδυόμενος κλάδος τα Αρωματικά Φυτά

Οι εκπαιδεύσεις όσο αφορά τα Αρωματικά Φυτά, έγιναν στην Κομοτηνή, τη Θεσσαλονίκη και την Πτολεμαΐδα. Συνολικά στην Κομοτηνή πραγματοποιήθηκαν 18 εκπαιδεύσεις σε 28 ωφελούμενους, καθώς και από 3 εξατομικευμένες εκπαιδεύσεις σε 8 ωφελούμενους.

Τα αρωματικά φυτά είναι ένας κλάδος της φυτικής παραγωγής που αναδύεται τα τελευταία χρόνια ως δυναμική καλλιέργεια με πολλά πλεονεκτήματα σε μη κορεσμένες αγορές. Αποτελούν λύση ιδιαίτερα σε ορεινές και λιγότερο εύφορες περιοχές, επιτρέποντας στους καλλιεργητές να εκμεταλλευτούν εκτάσεις γης που δεν προσφέρονται για άλλες καλλιέργειες. Βρίσκουν δε, αγορές σε διάφορους κλάδους τόσο της διατροφής όσο και της βιομηχανίας, πετυχαίνοντας εντυπωσιακές επιδόσεις σε εξαγωγές.

Η καλλιέργεια των αρωματικών φυτών καταλαμβάνει το 4,5% της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, το 22,4% της Κεντρικής Μακεδονίας και το 22,5% του συνόλου της καλλιεργούμενης έκτασης στη Δυτική Μακεδονία. Σε κάθε μία από τις τρεις προαναφερθείσες περιφέρειες δημιουργήθηκε τμήμα ωφελούμενων, αφού συνολικά οι τρεις περιφέρειες αντιπροσωπεύουν περίπου τη μισή καλλιεργούμενη με αρωματικά φυτά έκταση της χώρας (49,4%, ΟΠΕΚΕΠΕ 2019).

Στο πλαίσιο του προγράμματος ΕΥΔΟΚΙΜΗ ΓΗ, οι επιστήμονες του ΕΚΕΤΑ μελέτησαν τα αυτοφυή είδη Σιδερίτη(τσάι του Βουνού), με στόχο το βιοχημικό και γενετικό χαρακτηρισμό τους, και απώτερο σκοπό την επιλογή κλώνων με ανώτερα χαρακτηριστικά, ώστε να παράγουν τσάι με τις επιθυμητές φαρμακευτικές ιδιότητες.

Η γενετική ανάλυση των φυτών του Σιδερίτη παρείχε πολύτιμες πληροφορίες για τη γενετική προέλευση των ειδών, όπως επίσης και για τη γενετική ταυτότητα του κάθε είδους. Η βιοχημική ανάλυση έδειξε ότι τα αυτοφυή και καλλιεργούμενα στην Ελλάδα είδη του Σιδερίτη είναι πλούσια σε ουσίες με πιθανή φαρμακευτική δράση, ενώ το προφίλ των ουσιών βρέθηκε ότι επηρεάζεται από τη γεωγραφική προέλευση.

Οι απόφοιτοι του προγράμματος γνώρισαν με συστηματικό τρόπο το σύνολο των πτυχών της καλλιέργειας, μεταποίησης και προώθησης στην αγορά των προϊόντων αρωματικών φυτών. Η ενσωμάτωση των γνώσεων στην καθημερινή τους πρακτική αναμένεται να τους δώσει την απαραίτητη ώθηση που απαιτείται, για επιτυχημένη είσοδο και παραμονή στις αγορές εντός και εκτός Ελλάδας.

Η εκπαιδευτική διαδικασία, περιλάμβανε και θεματικές σχετικά με βασικές αρχές οικονομίας, δημιουργία επιχειρηματικού σχεδίου, κοστολόγηση, ξήρανση και απόσταξη, ασφάλεια τροφίμων με έμφαση στις εγκαταστάσεις τυποποίησης και μεταποίησης αρωματικών φυτών, νομοθεσία και πρότυπα πιστοποίησης (HACCP, ISO) καθώς και τα τελικά προϊόντα των αρωματικών φυτών.

Εξαιρετικά συγγενικές, αν όχι ίδιες, οι ποικιλίες ελιάς Μάκρης και Μαρώνειας

Η μελέτη και οι εκπαιδεύσεις για την ελιά επικεντρώθηκαν κυρίως στην περιοχή της Μάκρης, στον Έβρο, παρόλο που υπήρξαν και εκπαιδευόμενοι και από τις ελαιοπαραγωγικές περιοχές της Μαρώνειας.

Χάρη στη γεωγραφική στόχευση του προγράμματος ΕΥΔΟΚΙΜΗ ΓΗ, χαρακτηρίστηκε μια ξεχωριστή ποικιλία ελιάς, η οποία καλλιεργείται στην περιοχή του Έβρου, η Ελιά Μάκρης, η οποία αποδίδει ελαιόλαδο εξαιρετικής ποιότητας, και η καινοτομία της συγκεκριμένης δράσης έγκειται στο χαρακτηρισμό αυτής της ποικιλίας ως προϊόν υψηλής προστιθέμενης αξίας, βοηθώντας τους παραγωγούς στην απόκτηση ταυτότητας για το λάδι τους.

Η ποικιλία που φύεται στην περιοχή της Θράκης ευδοκιμεί μόνο εκεί και παρουσιάζει εξαιρετικά χαρακτηριστικά ποιότητας, τόσο ως επιτραπέζια ελιά, όσο και ως ελαιόλαδο. Οι ελαιουργοί της Μάκρης και της Μαρώνειας θεωρούν ότι τα ελαιόδεντρα που καλλιεργούνται στην περιοχή ανήκουν σε δύο ξεχωριστές ποικιλίες: Τα ελαιόδεντρα που καλλιεργούνται στην περιοχή της Μάκρης, μεταξύ των ορίων Χιλής και Δικέλλων, ανήκουν στην ποικιλία «ελιά Μάκρης», μια εγχώρια ελληνική ποικιλία με καρπό μεσαίου μεγέθους, στρογγυλό και πράσινο, που μαυρίζει κατά την ωρίμανση, ενώ τα ελαιόδεντρα που καλλιεργούνται στην περιοχή της Μαρώνειας, δυτικά της Μάκρης, ανήκουν σύμφωνα με τους τοπικούς ελαιοπαραγωγούς στην ποικιλία «Μαρώνεια» ή «Μαρωνίτικη», η οποία είναι καταγεγραμμένη στον εθνικό κατάλογο ποικιλιών. Σύμφωνα όμως με τα αποτελέσματα των ερευνών στο πλαίσιο της ΕΥΔΟΚΙΜΗΣ ΓΗΣ, η μορφολογία του καρπού της Μαρωνίτικης ελιάς και της ελιάς Μάκρης είναι όμοια, ενώ και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ελαιολάδων τους είναι συγκρίσιμα.

Με βάση αυτά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και την προσπάθεια περαιτέρω ανάδειξής τους, το ΕΚΕΤΑ -στο πλαίσιο του προγράμματος συνέλεξε δείγματα και συνέκρινε ελαιόδεντρα από τις περιοχές της Μάκρης και της Μαρώνειας, τόσο σε γενετικό επίπεδο, όσο και σε βιοχημικό επίπεδο των παραγόμενων ελαιόλαδων.

Η ανάλυση, σε αντίθεση με αυτό που πίστευαν οι ελαιουργοί των δύο περιοχών, δεν κατέδειξε διαφορές ανάμεσα στα ελαιόδεντρα τους, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις δείγματα από τη Μάκρη και τη Μαρώνεια είχαν πανομοιότυπο γενετικό προφίλ και χωράφια από τις δύο περιοχές είχαν υψηλή ομοιότητα,με κάποιες διαφορές να παρατηρούνται στο ελαιόλαδο που παράγεται.

Συμπερασματικά, το γενετικό υπόβαθρο των ελαιόδεντρων από τις δύο περιοχές βρέθηκε όμοιο, ενώ οι διαφορές που παρατηρήθηκαν στο ελαιόλαδο να μην είναι συστηματικές, και αποδίδονται στον διαφορετικό τρόπο εκχύλισης του κάθε παραγωγού.

Τι έμαθαν οι παραγωγοί ελιάς

Κατά την εφαρμογή του προγράμματος ΕΥΔΟΚΙΜΗ ΓΗ σε συνεργασία με τους ελαιουργούς της περιοχής, έγιναν εκπαιδεύσεις που κάλυπταν όλη την γεωργική πρακτική, τη μετασυλλεκτική μεταχείριση του ελαιόκαρπου και την παραγωγή ελαιόλαδου.

Πιο συγκεκριμένα, η εκπαίδευση που αφορούσε στην πρωτογενή παραγωγή περιλάμβανε εκτός από τη διαχείριση του εδάφους, τη λίπανση, την άρδευση, τη φυτοπροστασία και τη διαχείριση της συγκομιδής και θέματα προστασίας και ασφάλειας περιβάλλοντος, ασφάλειας προσωπικού, και βασικών οικονομικών αρχών.

Επίσης, αναλύθηκαν θέματα σε σχέση μετην τυποποίηση ή/και μεταποίηση της επιτραπέζιας ελιάς και του ελαιολάδου, τη νομοθεσία που εφαρμόζεται κατά τη τυποποίησή τους, και την ασφάλεια τροφίμων.

Συνολικά πραγματοποιήθηκαν 18 εκπαιδεύσεις με 48 ωφελούμενους στη Μάκρη, ενώ στις δύο περιοχές, Μαρώνεια και Μάκρη, πραγματοποιήθηκαν 4 εξειδικευμένες εκπαιδεύσεις σε 12 ωφελούμενους.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.