Χωλαινει το συστημα και οχι το επιπεδο των μαθητων

Έντονο προβληματισμό προκάλεσε για μια ακόμη φορά στην ελληνική κοινωνία η ανακοίνωση των βαθμολογιών των υποψηφίων για τις σχολές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, οι οποίοι διαγωνίσθηκαν στις πανελλήνιες εξετάσεις του φετινού καλοκαιριού.

Οι χαμηλές βαθμολογίες που καταγράφηκαν σε πολλά μαθήματα όλων των κατευθύνσεων, δημιούργησαν αίσθηση, προκαλώντας αμφιβολίες που εκφράστηκαν μέσω πολλών δημοσιευμάτων του τύπου για το γνωσιολογικό υπόβαθρο των μαθητών. Παράλληλα, ο εξαιρετικά μεγάλος αριθμός των εισακτέων σε σχέση με παλαιότερες δεκαετίες οδήγησε στο φαινόμενο σε ορισμένες σχολές χαμηλής ζήτησης ο μέσος όρος της βάσης εισαγωγής να κυμαίνεται πολύ χαμηλότερα του 10, γεγονός που προκαλεί ήδη ερωτηματικά για τις δυνατότητες που έχουν μαθητές με τόσο χαμηλές επιδόσεις να παρακολουθήσουν με επιτυχία τους κύκλους μαθημάτων πανεπιστημιακών σχολών.

Χαρακτηριστικά η «Καθημερινή» στο κύριο άρθρο της χθεσινής της έκδοσης έθετε το ζήτημα της ανάγκης ριζικής μεταρρύθμισης στη βαθμίδα του λυκείου παρουσιάζοντάς το ως θέμα «ζωτικής σημασίας» ενώ τα «Νέα» μιλούσαν για την ανάγκη δημιουργίας πανεπιστημιακών τμημάτων που θα ικανοποιούν τις ανάγκες των υποψηφίων οι οποίοι προτιμούν πλέον σχολές «άμεσης επαγγελματικής αποκατάστασης».

Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο λοιπόν δεν μπορεί παρά η συζήτηση για την παιδεία, το εκπαιδευτικό και μοιραία και για το εξεταστικό σύστημα, το προσεχές χρονικό διάστημα να ενταθεί, αφού όλα τα παραπάνω αποτελούν μια σειρά από ομόκεντρους κύκλους που επηρεάζουν ένα ολόκληρο σύστημα ανθρώπων που εμπλέκονται με την εκπαίδευση και την εκπαιδευτική διαδικασία, επί της ουσίας δε έχουν αντανάκλαση σε όλη την ελληνική κοινωνία.

Ο ΠτΘ, ανοίγοντας το διάλογο για την εκπαιδευτικό σύστημα στη χώρα μας, κατέφυγε στις γνώμες τριών καθηγητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με θεσμικές ιδιότητες αλλά και μακρά μέσα στον χώρο της εκπαίδευσης. Πρόκειται για τον περιφερειακό διευθυντή εκπαίδευσης κ. Θεόδωρο Μούχτση, τον διευθυντή του 1ου ενιαίου λυκείου Κομοτηνής κ. Αναστάσιο Κάζη και την πρόεδρο του Συνδέσμου Φιλολόγων ν. Ροδόπης κ. Δώρα Κάσσα.

Θεόδωρος Μούχτσης: «Το λύκειο παράγει τυποποιημένη γνώση. Υπάρχει ανάγκη αναθεώρησης της λειτουργίας του»

«Ο θεσμός του λυκείου όπως λειτουργεί παράγει τυποποιημένη γνώση με σκοπό την προετοιμασία των μαθητών για να περάσουν στο πανεπιστήμιο. Αυτό έχει οδηγήσει τους μαθητές να παρεξηγήσουν τη λειτουργία του ενιαίου λυκείου, αλλά από την άλλη μεριά και οι τυποποιημένες γνώσεις δεν προσφέρουν τα απαιτούμενα εφόδια στον μαθητή.

Θα πρέπει να αναθεωρήσουμε τη λειτουργία των λυκείων τη στιγμή που οι μαθητές προσανατολίζουν το ενδιαφέρον τους στις επιμέρους κατευθύνσεις και αδιαφορούν για τις γενικές γνώσεις, επιδιώκοντας μια εύκολη και γρήγορη επαγγελματική αποκατάσταση μέσα από τη σχολή που θα διαλέξουν.

Το εκπαιδευτικό σύστημα κάθε φορά προσαρμόζεται με τις ανάγκες της κοινωνίας. Είναι ανάγκη να ανανεώνεται και να παρακολουθεί κάθε φορά τις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται. Παράλληλα όμως και οι μαθητές θα πρέπει να κατανοήσουν ότι το νόημα της εκπαίδευσης είναι να καλλιεργεί το πνεύμα και να δίνει γνώσεις που θα είναι χρήσιμες σε κάθε στιγμή της ζωής και όχι μόνο να τους προπαρασκευάζει σε συγκεκριμένα μαθήματα για να ακολουθήσουν την πανεπιστημιακή σχολή της προτίμησής τους».

Αναστάσιος Κάζης: «Το 30% των μαθητών δεν μπορεί να αντεπεξέλθει στις ανάγκες του ενιαίου λυκείου»

ΠτΘ: Θεωρείτε ότι η εισαγωγή υποψηφίων των πανελλαδικών εξετάσεων στα πανεπιστήμια με πολύ χαμηλές βαθμολογίες, αντανακλά και μια γενικότερη πτώση του επιπέδου των μαθητών σε σχέση με ό,τι συνέβαινε στο παρελθόν;

Α.Κ.: Το φαινόμενο αυτό παρουσιάζεται από τότε που οι θέσεις στα ΑΕΙ και στα ΤΕΙ είναι αρκετές. Παλιότερα είχαμε 40.000 εισαγόμενους, τώρα έχουμε περίπου 100.000. Επομένως είναι φυσικό να γίνεται. Το ένα μέρος της αλήθειας είπε η κ. υπουργός τονίζοντας ότι οι μαθητές στρέφονται σε σχολές που έχουν ζήτηση στην αγορά εργασίας. Τμήματα που δεν προσφέρουν επαγγελματική αποκατάσταση, φυσιολογικά οι μαθητές δεν τα προτιμούν.

Το ουσιαστικό ερώτημα είναι αν πρέπει να μπαίνουν μαθητές με τόσο χαμηλές βαθμολογίες και όχι το πώς μπαίνουν. Το πώς μπαίνουν το ξέρουμε. Από τη στιγμή που δεν υπάρχουν αιτήσεις για συγκεκριμένες σχολές, είναι μοιραίο να πέφτουν οι βάσεις. Δεν λέω ότι δεν πρέπει να υπάρχουν πολλές θέσεις, αλλά αυτό δεν θα πρέπει να μας ξενίζει όταν τα παιδιά διαλέγουν σχολές οι οποίες πιστεύουν ότι θα τους προσφέρουν άμεση επαγγελματική αποκατάσταση.

ΠτΘ: Εκτιμάτε ότι θα πρέπει ή πολιτεία να ξαναδεί τη λειτουργία του ενιαίου λυκείου στην εποχή μας και να αλλάξει πολλές από τις σταθερές που διέπουν τη λειτουργία του;

Α.Κ.: Το ενιαίο λύκειο είναι ένα δύσκολο σχολείο. Η ύλη των μαθημάτων είναι μεγάλη. Αν το συνδέσουμε αυτό και με τα θέματα των πανελλαδικών εξετάσεων στην Β και Γ λυκείου, τα πράγματα γίνονται πολύ δύσκολα για ένα μεγάλο ποσοστό μαθητών που θα φτάνει το 30%. Το σύστημα είναι ανταγωνιστικό και οδηγεί τους μαθητές να τρέξουν σε φροντιστήρια, χρειάζονται πολύ χρόνο προετοιμασίας με αποτέλεσμα να μην γίνεται καλή αφομοίωση. Πολλά παιδιά σε αυτό το διπλό ταμπλό, σχολείο-φροντιστήριο, δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν.

Η επιθυμία των γονέων όμως, οι κοινωνικές απαιτήσεις, όλα αυτά κάνουν το λύκειο ένα πολύ δύσκολο σχολείο. Δεν έπεισε από την άλλη μεριά και η τεχνική εκπαίδευση του μέσου επιπέδου, με αποτέλεσμα τα παιδιά να στρέφονται υποχρεωτικά στο ενιαίο λύκειο.

Κατά την άποψή μας αυτό θα λυνόταν αν αποφασίζανε κάποια στιγμή αυτοί που έχουν την ευθύνη της οργάνωσης ενός εκπαιδευτικού συστήματος το λύκειο να παραμείνει βαθμίδα ουσιαστικής εκπαίδευσης που όμως θα δίνει έναν τίτλο με αντίκρισμα γιατί διαφορετικά θα το υποβαθμίσουμε παραπάνω. Από την άλλη μεριά, να γινόταν ένα ανεξάρτητο σύστημα εισαγωγής με μια τάξη κολεγιακού τύπου μέσα στην οποία θα μπορούσαν οι μαθητές να κάνουν τα μαθήματα που χρειάζονται για να περάσουν στη σχολή της προτίμησής τους.

ΠτΘ: Πιστεύετε ότι η κατάργηση των εξετάσεων της Β΄ λυκείου αποτελεί ένα θετικό βήμα για την αποφόρτιση του συστήματος από τις αλλεπάλληλες εξετάσεις;

Α.Κ.: Οι εσωτερικές εξετάσεις του λυκείου είναι εξετάσεις με πολύ επιείκεια, με πολύ αγάπη για τα παιδιά με αποτέλεσμα οι μαθητές να βγάζουν το συμπέρασμα ότι έτσι θα είναι και ο πανελλαδικός διαγωνισμός που βέβαια δεν είναι. Με την έννοια αυτή στη Β΄ λυκείου, μια που ο βαθμός αυτός δεν μετρούσε εφόσον δεν ήταν μεγαλύτερος από την Γ, οι μαθητές έπαιρναν μία γεύση. Καταλάβαιναν ότι ο διαγωνισμός είναι ένας δύσκολος και άρχιζαν να σοβαρεύονται. Με αυτή την έννοια καλό είναι να διατηρηθεί.

Θα πρέπει να σχεδιάσουμε έναν άλλο τύπο λυκείου. Αυτό όμως δεν μπορεί να είναι υπόθεση ούτε μιας κυβέρνησης ούτε ενός υπουργού. Θα πρέπει να κληθούν όλοι εμπλεκόμενοι με το εκπαιδευτικό σύστημα μακράς πνοής με τις αναγκαίες πάντα προσαρμογές ανάλογα με τα δεδομένα που δίνει η κάθε εποχή.

ΠτΘ: Σας ευχαριστώ πολύ

A.Κ: Και εγώ σας ευχαριστώ

Δώρα Κάσσα: «Ο ρόλος του σχολείου είναι να βγάζει ολοκληρωμένες προσωπικότητες»

ΠτΘ: Υπάρχει σήμερα κρίση στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και αν ναι σε ποια σημεία κατά την γνώμη σας εντοπίζεται;

Δ.Κ.: Πιστεύω ότι το πρόβλημα είναι “τεχνητό” και απορρέει από το υπάρχον εξεταστικό πλαίσιο και τον χαρακτήρα των θεμάτων. Το προηγούμενο εξεταστικό πλαίσιο με τις δέσμες, παρήγαγε πληθώρα αριστούχων, εφόσον ανέβαζαν τις βάσεις όσοι βελτίωναν κάθε φορά ένα ή περισσότερα μαθήματα, ενώ είναι γνωστό ότι οι περισσότεροι μαθητές τότε προετοιμάζονταν γι΄ αυτά τα τέσσερα μαθήματα από το καλοκαίρι της πρώτης λυκείου, πάντα βέβαια με τη στήριξη του φροντιστηρίου. Με το υπάρχον εξεταστικό πλαίσιο, τα εξεταζόμενα μαθήματα είναι οχτώ για την Β και άλλα τόσα για την Γ λυκείου. Η ύλη είναι σαφώς περισσότερη. Επιπλέον ο τυποποιημένος χαρακτήρας των θεμάτων απαιτεί περισσότερη απομνημόνευση και λιγότερη κρίση. Επομένως είναι πιο δύσκολο να αριστεύσουν μαθητές.

Συμπερασματικά είτε με το προηγούμενο είτε με το υπάρχον είτε με το προσεχές εξεταστικό σύστημα, οι μαθητές δε γίνονται ούτε πιο έξυπνοι ούτε πιο φωτισμένοι ούτε πιο καλλιεργημένοι. Απλώς προσπαθούν να προσαρμοστούν σε άλλη μια αναγκαία δοκιμασία. Το ζητούμενο βέβαια που παραμένει στο εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι το εξής: η διεξαγωγή ενός γόνιμου επιστημονικού διαλόγου και για το ρόλο των εξετάσεων σήμερα, αλλά κυρίως για τη ριζική αλλαγή των στόχων και του προσανατολισμού του λυκείου ώστε να επιτελέσει αυτόνομα την μορφωτική του αποστολή στο άμεσο μέλλον. Μιλούμε δηλαδή για την αποσύνδεση του εξεταστικού συστήματος και του εξεταστικού πλαισίου από το λύκειο.

Το εκπαιδευτικό μας σύστημα δεν έχει κατορθώσει να περάσει στα παιδιά την αξία της γενικής μόρφωσης επειδή πάντοτε ήταν συνδεδεμένο με το εξεταστικό σύστημα. Πρέπει να γίνει συνείδηση πλέον και αυτό απαιτεί χρόνο και πρέπει να δουλέψουν και όλοι οι εμπλεκόμενοι στο εκπαιδευτικό σύστημα για να συνειδητοποιήσουν ότι ο ρόλος του σχολείου είναι να βγάζει ολοκληρωμένες προσωπικότητες.

ΠτΘ: Σας ευχαριστώ πολύ

Δ.Κ.: Και εγώ σας ευχαριστώ

Δάμων Δαμιανός

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.