Αξιολογηση ελκυστικοτητας για Αμεσες Ξενες Επενδυσεις /ΑΞΕ 3 Περιφερειων: ΠΑΜΘ, N.A Βουλγαριας και παρεβριας Τουρκικης Θρακης με τη χρηση ενος πινακοειδους μοντελου

Μία σειρά από παράγοντες όπως,  υποδομές, υπερδομές, ποιότητα δημόσιας διοίκησης, μέγεθος και βαθμός ελευθερίας των αγορών,  μεταφορικά κόστη, εμπορικοί φραγμοί,  κλπ, επηρεάζουν την ελκυστικότητα μιας χώρας, ή περιφέρειας, να προσελκύσει ΑΞΕ για να πετύχει ανάπτυξη με βάθος, υψηλή προστιθέμενη αξία και εξωστρέφεια. Στη παρούσα ανάλυση διερευνούμε την ελκυστικότητα προσέλκυσης επενδύσεων 3 διασυνοριακών περιφερειών, της ΠΑΜΘ, της ΝΑ Βουλγαρίας/Κίρτζαλι και παρέβριας τουρκικής Θράκης/Edirne, Uzun Kiopru, Kessan με τη χρήση ενός απλοϊκού μεν, αρκετά αξιόπιστου δε πινακοειδούς μοντέλου αξιολόγησης, αφού λαμβάνει υπόψη πλήθος στοιχείων, και πληροφοριών προερχόμενων από τις ίδιες τις περιφέρειες και  οργανισμούς,  όπως  OECD, World Economic Forum (WEF) και International Institute for Management Development (IMD). Η χρησιμότητά του έγκειται στο ότι τα προτεινόμενα κριτήρια, παράγοντες και παράμετροι που επηρεάζουν την ελκυστικότητα FDI, μπορούν να βελτιωθούν με σωστές παρεμβάσεις, αυξάνοντας την ελκυστικότητα για επενδύσεις.                         

Εισαγωγικά στο θέμα                                                                                             

Λίγα γενικά που δίνουν ένα περίγραμμα του γεωγραφικού και οικονομικού χώρου στον οποίο δρα η ΠΑΜΘ, ώστε να γίνουν καλύτερα κατανοητές οι δυσκολίες και η αναγκαιότητα για ύπαρξη ενός μακροχρόνιου, συνεκτικού και καλά τεκμηριωμένου αναπτυξιακού σχεδιασμού για την προσεχή 10ετία, βασισμένου σε παραγωγικές επενδύσεις. Είμαστε σε μια δύσκολη περιοχή από κάθε άποψη, από τη μια σημαντικές συμμετρικές και ασύμμετρες απειλές και από την άλλη πολλές ευκαιρίες προσέλκυσης επενδύσεων και ανάπτυξης, λόγω γεωστρατηγικής θέσης. Το δίλημμα, ή θα γίνουμε ένας μικρός τίγρης στη Ν.Α Ευρώπη με μαζικές επενδύσεις σε 5-6 επικεντρωμένους τομείς, μέσω της έξυπνης και ευέλικτης εξειδίκευσης-δεν μπορούμε σε όλα, ή θα φυτοζωούμε ως δορυφόρος γειτονικών χωρών. Και 2 υποσημειώσεις: α. η Θράκη ως γεωγραφική περιοχή προσαρτηθείσα το 1919, αύξησε τη γεωστρατηγική θέση της χώρας τουλάχιστον κατά 50%, είμαστε ο ζωτικός χώρος/ κλειδί όχι μόνο στη Ν.Α Ευρώπη, αλλά και για όλη την Ε.Ε. β. η αύξηση του ΑΕΠ της στηρίζεται κατά  70-75% στην κατανάλωση, κάτι πολύ αρνητικό γενικά για το μέλλον της χώρα μας.  Όμως, μετα το 2010, τόσο η κατανάλωση, όσο και οι εγχώριες επενδύσεις έχουν περιοριστεί εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και το ΑΕΠ παραμένει σχεδόν αμετάβλητο, 174-178 δισ € της χώρας και  6,8-7 δισ € της ΠΑΜΘ,  όταν της γείτονος Τουρκίας πλησιάζει τα 850 δισ €.  Αν σκεφτούμε ότι οικονομετρικές μελέτες των ΚΕΠΕ, ΤτΕ και ΙΟΒΕ αποδεικνύουν ότι  κάθε αύξηση των ΑΞΕ κατά 1% συνεισφέρουν σε αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,6%, οι  ΑΞΕ αποκτούν ιδιαίτερη σημασία-μονόδρομο, καθώς θεωρούνται  ότι μέσο και μακροπρόθεσμα μπορούν να συμβάλλουν δραματικά στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και στην προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης. Και μια γενική παρατήρηση, στο νέο οικονομικό περιβαλλον του άκρατου κοστολογικού ανταγωνισμού των ανοιχτών συνόρων και της ελεύθερης διακίνησης κεφαλαίων και εγκεφάλων(brain drain) το θέμα ανάπτυξη είναι πολύ δύσκολη υπόθεση για ευνόητους λόγους.                                                                                                                                                                                                                   
Από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 έχουμε κοσμοϊστορικές αλλαγές με σοβαρότατες επιπτώσεις στους λεγόμενους παλιούς ευρωπαίους, πιο δραματικές για εμάς της περιφέρειας ΑΜΘ που γειτνιάζουμε άμεσα. Το λεγόμενο σοσιαλιστικό μπλοκ καταρρέει, το κύμα παγκοσμιοποίησης διογκώνεται με άνοιγμα των εθνικών οικονομιών στο διεθνές περιβάλλον, η δραματική είσοδος των ιντερνετικών τεχνολογιών αλλάζει τους όρους παγκόσμιου εμπορίου και βιομηχανίας,  η ρομποτική και τεχνητή ευφυΐα δημιουργούν αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις λόγω υποκατάστασης, έχουμε μετακίνηση της βιομηχανικής παραγωγής από τη δύση στην ανατολή, Α. Ευρώπη και Κίνα, έχουμε τη δημιουργία νέων οικονομικών κέντρων/συμπλεγμάτων οικονομιών με στενές και αμοιβαίες οικονομικές σχέσεις με προσέλκυση της πλειονότητας των ΑΞΕ και  μείωση των ρυθμίσεων-ελέγχων στις αγορές. Εδώ και πολλά χρόνια, πανεπιστημιακοί, τεχνοκράτες, πολιτικοί, υποστηρίζουν τεκμηριωμένα ότι το κλειδί για μια ανταγωνιστική εξωστρεφή ανάπτυξη  είναι η προσέλκυση ικανοποιητικού μεγέθους ποσοτικά και ποιοτικά, επενδύσεων, κύρια άμεσων ξένων ΑΞΕ. Κατά τον Hymer οι ΑΞΕ δεν αποτελούν απλά διακρατική ροή επενδυτικών κεφαλαίων, αντίθετα αποτελούν μεταφορά ενός πακέτου πόρων, τεχνολογίας, τεχνογνωσίας, νέων τεχνικών μάρκετινγκ και μάνατζμεντ, κλπ.  Επίσης, ειδικοί υποστηρίζουν ότι σε παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον η προσέλκυση επενδύσεων για ανταγωνιστική ανάπτυξη μιας χώρας στηρίζεται σε 5 βασικές παραμέτρους-κλειδιά που αξιολογούν οι διεθνείς επενδυτές, α. στην τάση της διεθνούς ζήτησης για το προϊόν που επενδύουν, β. στη κυβερνητική αποτελεσματικότητα- χώρες στις οποίες ο γραφειοκρατικός /διοικητικός μηχανισμός είναι αυτόνομος από πολιτικές πιέσεις και διαθέτει τη δυνατότητα και την τεχνογνωσία να λειτουργεί αποτελεσματικά προσελκύουν πολλές και καλές ΑΞΕ και αναπτύσσονται ταχύτερα,  γ. στη διαφορά απόδοσης(spread)  μεταξύ των ομολόγων συγκεκριμένων χωρών και των χωρών αναφοράς (Γερμανία, ΗΠΑ) – το λεγόμενο επενδυτικό ρίσκο χώρας, δ. στη δομή και διάρθρωση διάφορων μακροοικονομικών μεγεθών και ε. τη δημοσιονομική κατάσταση, έλλειμμα και χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ.

Κωδικοποιώντας τα παραπάνω για τη χώρα μας λέμε ότι κλειδί για την ανάπτυξή της είναι, μετά το διοικητικό και λειτουργικό εκσυγχρονισμό της,  μόνο οι μαζικές ποιοτικές επενδύσεις, κύρια ΑΞΕ, αφού υπάρχει έλλειψη εγχώριων επενδυτικών κεφαλαίων. Πιο συγκεκριμένα, τη προσεχή 7ετία θα πρέπει, να προσελκύσει ΑΞΕ ύψους τουλάχιστον 100 δις €, να αυξάνει το πραγματικό AEΠ με ρυθμούς άνω του 4%,  το βιομηχανικό ΑΕΠ να ξεπεράσει το 15% του συνολικού, οι εξαγωγές της να ξεπεράσουν το 20%  του AEΠ μηδενίζοντας τα εμπορικά ελλείμματα και η μέση συνολική παραγωγικότητα να εξισωθεί με αυτή του μ.ο των χωρών της ευρωζώνης. Αντίστοιχα, η ΠΑΜΘ την ίδια περίοδο θα πρέπει να προσελκύσει ΑΞΕ ύψους τουλάχιστον 6 δις €, να αυξάνει το πραγματικό AEΠ με ρυθμούς άνω του 5%,  το βιομηχανικό ΑΕΠ να ξεπεράσει το 18% του συνολικού, οι εξαγωγές της να ξεπεράσουν το 15%  του AEΠ και η μέση συνολική παραγωγικότητα να εξισωθεί με αυτή του μ.ο της χώρας  Βέβαια, τα παραπάνω είναι επίπονες διαδικασίες και απαιτούν από τις κυβερνήσεις μας, κεντρικές και περιφερειακές, συνεπή μακροχρόνιο στρατηγικό σχεδιασμό, γιατί είναι γνωστός ο σκληρός ανταγωνισμός μεταξύ χωρών για προσέλκυση επενδύσεων με χρήση διαφόρων εργαλείων, επενδυτικών, φορολογικών και άλλων έξυπνων κινήτρων ( για το θέμα υπάρχει και θεωρητική-οικονομετρική τεκμηρίωση).  Στα πλαίσια αυτά, άμεσα αναδεικνύεται ο ρόλος της ανταγωνιστικότητας σε κάθε επίπεδο, εθνικό, περιφερειακό, επιχειρηματικό, μακροοικονομικό και μικροοικονομικό. Η ανταγωνιστικότητα ως γενικός όρος αναφέρεται στην «ικανότητα διατήρησης και βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου των πολιτών μιας χώρας, αύξησης της απασχόλησης και του πραγματικού εισοδήματος των κατοίκων της, μείωσης της ανεργίας, καθώς και της ενίσχυσης των δυνατοτήτων και των ευκαιριών  εντός και εκτός των εθνικών συνόρων, υπό συνθήκες παγκοσμιοποίησης» (Μ. Πόρτερ), και ως τέτοιας μεγάλης σημασίας παράγων ανάπτυξης, αξίζει κάποιων συνοπτικών επισημάνσεων.  

Σε επίπεδο εθνικού κράτους, η ανταγωνιστικότητα ενέχει την έννοια της ανταγωνιστικής παραγωγής από κάθε άποψη. Σε επίπεδο κράτους η ανταγωνιστικότητα επηρεάζεται από την πολιτική σταθερότητα, την οικονομική πολιτική, τις κοινωνικές συνθήκες και τους θεσμούς, το άνοιγμα των αγορών και την έκθεσή τους στον ανταγωνισμό και το ευρύτερο μάκρο και μικροοικονομικό περιβάλλον. Τα κράτη βασικά ανταγωνίζονται μεταξύ τους στη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών ανάπτυξης  οικονομικών δραστηριοτήτων, καλές υποδομές, εξάλειψη δυσλειτουργιών,  ευέλικτο επιχειρηματικό θεσμικό πλαίσιο, καλά καταρτισμένο και εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό που ενθαρρύνει και διευκολύνει την επιχειρηματικότητα, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για περισσότερες και ποιοτικά καλύτερες θέσεις εργασίας, βελτιώνει τις δεξιότητες των εργαζομένων, δημιουργεί περισσότερες επενδυτικές  ευκαιρίες και ενισχύει τη συνοχή της κοινωνίας και την ποιότητα ζωής των πολιτών.                                    
                                        
Σε επίπεδο περιφέρειας, η ανταγωνιστικότητα μπορεί να προσεγγιστεί περίπου όπως σε επίπεδο κράτους. Σύμφωνα με τον ορισμό της ΕΕ, «περιφερειακή  ανταγωνιστικότητα είναι η ικανότητα μιας περιφέρειας για παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών που ικανοποιούν τη ζήτηση των διεθνών αγορών, διατηρώντας παράλληλα υψηλά και βιώσιμα επίπεδα εισοδήματος για τους κατοίκους της».  Αλλιώς, η ικανότητα μιας περιφέρειας να δημιουργήσει για τους πολίτες της συγκριτικά υψηλά εισοδήματα και θέσεις απασχόλησης, μέσω παραγωγικών δραστηριοτήτων εκτεθειμένων στο διεθνή ανταγωνισμό (Ε.C 1999). Σε πρακτικό επίπεδο σημαίνει ότι μια περιφέρεια έχει υψηλή διεθνή ανταγωνιστικότητα όταν, ανήκει σε χώρα που έχει ως σύνολο υψηλή διεθνή ανταγωνιστικότητα, διαθέτει μια κρίσιμη μάζα  καινοτόμων και εξωστρεφών ανταγωνιστικών επιχειρήσεων, διαθέτει καλές τεχνικές και τεχνολογικές υποδομές, υψηλής εξειδίκευσης ανθρώπινο δυναμικό, υπάρχουν καινοτόμα περιφερειακά χρηματοδοτικά μέσα-venture capitals, κλπ και αποτελεσματική δημόσια διοίκηση.
 
Σε επίπεδο επιχείρησης, ανταγωνιστικότητα είναι η δυνατότητα  και ικανότητα μιας επιχείρησης να επιβιώνει αυξάνοντας τις πωλήσεις της, τα κέρδη της και τα μερίδια της σε όλες τις αγορές. Οι επιχειρήσεις ανταγωνίζονται μεταξύ τους για μερίδια αγορών,  για πόρους, για παραγωγή νέων καινοτόμων προϊόντων μέσω έρευνας, εφευρέσεων και πατεντών και γενικά για δημιουργία ισχυρών ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων.                                                                                                                                                                                                               
Άρα, η ανταγωνιστική ανάπτυξη -όχι απλά μεγέθυνση/αύξηση του ΑΕΠ μέσω αυξημένης κατανάλωσης-  είναι μια επίπονη διαδικασία και μπορεί να επιτευχτεί μόνο με μαζικές καινοτόμες επενδύσεις Οι επιπτώσεις των επενδύσεων, κύρια μαζικών ΑΞΕ,  για την ανάπτυξη της χώρας και της ΠΑΜΘ  είναι πολύπλευρες και σύνθετες, αλλά και καταλυτικές αφού υπάρχει:                                                                                                                                                                                                            
−διεύρυνση της παραγωγικής δυναμικότητας της οικονομίας τους και  αύξηση της παραγωγής ανταγωνιστικών αγαθών και υπηρεσιών.                                                                                                                                                                                                                     
−αύξηση της απασχόλησης, κύρια σε θέσεις υψηλής εξειδίκευσης και  μείωση της ανεργίας                                                                                                
−αύξηση των εξαγωγών, κύρια προϊόντων/υπηρεσιών υψηλής Π.Α και μείωση των εισαγωγών με τα αντίστοιχα αποτελέσματά τους στο εμπορικό ισοζύγιο.                                                                                                                                                                                                                            
−αυξημένο κύρος, γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό, που θα απολαμβάνει η χώρα και περιφέρεια διεθνώς.                                                                              
− καταπολέμηση των πληθωριστικών πιέσεων, οι επενδύσεις είναι το καταλληλότερο μέσο για τη μείωση του πληθωρισμού παρά τα υψηλά επιτόκια.
−δημιουργία ισχυρών αναδιανεμητικών επιπτώσεων, τόσο μεταξύ των περιφερειών της χώρας, όσο και μεταξύ των παραγωγικών τάξεων και των πολιτών σε ατομικό επίπεδο.
Όμως, για τους έλληνες επιχειρηματίες υπάρχουν σήμερα πολλά εμπόδια  για την πραγματοποίηση παραγωγικών επενδύσεων και γι’ αυτό επιμένουμε στη βελτίωση των παραγόντων επηρεασμού στην προσέλκυση  ΑΞΕ. Κακό οικονομικό κλίμα, πολυνομία, διαφθορά, υψηλή φορολογία και υψηλές ασφαλιστικές εισφορές, έλλειψη ιδίων και δανειακών/τραπεζικών κεφαλαίων, στενότητα της αγοράς, μείωση της ενεργού ζήτησης, κλπ, πρέπει να αλλάξουν δραματικά αν θέλουμε ως έθνος να  επιβιώσουμε. Επισημαίνεται και η τεράστια αποεπένδυση που έγινε στη χώρα τη 10ετία 2008-2017, ξεπερνά το 50% του παραγωγικού κεφαλαίου και τα αποτελέσματα αυτης της αποεπένδυσης είναι επίσης δραματικά.
Οι σημαντικότεροι παράγοντες /αντικίνητρα που εμποδίζουν τη προσέλκυση ΑΞΕ στην Ελλάδα και προφανώς και στην ΠΑΜΘ είναι( αυτά τα αντικίνητρα αφορούν το σύνολο της επιχειρηματικότητας της χώρας):
−Το μικρό μέγεθος της εσωτερικής αγοράς και οι δομικές δυσλειτουργίες της, αφανή μονοπώλια και καρτέλ, κλπ, αποθαρρύνουν τους επενδυτές ΑΞΕ.
−Η γειτνίαση με χώρες που δεν ανήκουν στην Ε.Ε, φτωχότερες, πολύ χαμηλού εργατικού κόστους, προτιμώνται για ΑΞΕ αυτές οι χώρες, κύρια σε κλάδους έντασης εργασίας και τοπικών πρώτων  υλών.
−Η ελλιπής εσωτερική και εξωτερική σιδηροδρομική σύνδεση διπλών γραμμών, άρα  υψηλό μεταφορικό κόστος από και προς Ε.Ε και χρονικές υστερήσεις που παρατηρούνται στη διακίνηση των αγαθών.
−Η χαμηλή παραγωγικότητα κεφαλαίου και εργατικού δυναμικού, χαμηλότερη κατά 12,5% του μ.ο της ευρωζώνης.
−Η έλλειψη πραγματικής ειδικής υπηρεσίας fast-track υποδοχής των ξένων επενδυτών για άμεση επίλυση των χρονοβόρων δυσλειτουργιών.
−Η αργή προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στη φιλελευθεροποίηση οικονομίας και αγορών.
−Η ρευστότητα και ασάφεια που επικρατεί για θέματα υψηλής προτεραιότητας, ασφαλιστικό, φορολογικό, αποκρατικοποιήσεις.
−Η γραφειοκρατική, μη ψηφιοποιημένη, δομή της Δημόσιας Διοίκησης, έντονα φαινόμενα αναξιοκρατίας και κομματισμού.
−Η μη ορθολογική άσκηση οικονομικής και επενδυτικής πολιτικής, αντιφατικά μέτρα και δηλώσεις.                                                                           
−Η περιορισμένη ρευστότητα για την ιδιωτική οικονομία, λόγω των διογκωμένων δημοσίων ελλειμμάτων.
Γιατί αναφέρθηκαν όλα αυτά, γιατί υποστηρίζουμε με τεκμηρίωση ότι η ανάπτυξη της ΠΑΜΘ μπορεί να γίνει μόνο με μαζικές επενδύσεις άνω των 6 δισ € έως το 2025 και μάλιστα με άμεσες ξένες επενδύσεις ικανού μεγέθους, εξωστρεφείς  και ανταγωνιστικές διεθνώς, οι οποίες πάνε βέβαια εκεί που βρίσκουν συνθήκες υψηλής ανταγωνιστικότητας και στα 3 επίπεδα. Αποσπασματικές παρεμβάσεις με διασπορά λίγων πόρων σε πολλά έργα και δράσεις έχουν ελάχιστες πολλαπλασιαστικές αναπτυξιακές επιπτώσεις, αυτό βιώθηκε τα τελευταία 45 χρόνια με τις αναποτελεσματικές αναπτυξιακές και περιφερειακές πολιτικές.                                                                                                                                                                Ας δούμε μερικά ενδιαφέροντα θέματα για τις ΑΞΕ, αντλώντας πληροφορίες απέ τις διαχρονικές  εκθέσεις του ΟΟΣΑ και ΔΝΤ(OECD/IMF reports 1985-2016)  για το τι είδους ΑΞΕ σε ποσοτική και ποιοτική βάση, προσελκύουν διάφορες χώρες με διαφορετικά επίπεδα ανάπτυξης και άλλα χαρακτηριστικά ( εξαιρούνται βραχυπρόθεσμες χρηματιστηριακές).

Πίνακας 1: Συσχέτιση συνθηκών ανταγωνισμού εθνικών αγορών, επιπέδου ανάπτυξης και είδος ΑΞΕ που προσελκύονται

Πίνακας 2: Συσχέτιση κινήτρων ενισχύσεων ανταγωνιστικότητας  ΜΜΕ και μεγέθους ΑΞΕ

Πηγή: OECD and IMF annual reports 1985-2016                                                                                                                                                    
Οι ΑΞΕ στην χώρα μας τα τελευταία 10 χρόνια, περίοδος 2005-2015, έχουν ως εξής:                                                                                                                                                        
Πίνακας 3: Οι ΑΞΕ στην χώρα μας

Πηγή: Ττ Ε έκθεση 2016, ΙΟΒΕ, ΚΕΠΕ, Invest in Greece
Σημείωση: Δεν υπάρχουν στοιχεία για εκροές ΑΞΕ σε περιφερειακό επίπεδο. Ακόμη και τα στοιχεία εισροών είναι μη πλήρως τεκμηριωμένα για ευνόητους λόγους −δεν τηρούνται στη χώρα περιφερειακές στατιστικές για όλα τα θέματα, overtime uniform time series− από την ΕΛΣΤΑΤ.                                                                                                                                                                                                               
 Όσο αφορά το θέμα ποιοι επενδύουν στην Ελλάδα είναι κάτι πολύ ενδιαφέρον και θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη από τους τοπικούς φορείς για καμπάνιες και ετοιμασία φακέλων επενδυτικών ευκαιριών και παρουσίασή τους σε επενδυτικά φόρα. Σε σύνολο ΑΞΕ 38.603 εκατ € που ήρθαν στη χώρα τη περίοδο 2005-2015, στην πρώτη πεντάδα είναι, η Γερμανία με 12.406 εκατ. €, ακολουθούν Γαλλία με 8.239, Η.Β με 3.838, Ολλανδία με 2.324 και Κύπρος με 2.111. Οι Α.Ξ.Ε αυτές  κατανεμήθηκαν ανά τομέα οικονομικής δραστηριότητας κατά την περίοδο 2005-2015, πρωτογενής 0%, δευτερογενής 24%, τριτογενής 74%, αλλού 2%. Στον δευτερογενή τομέα τα 9.265 εκατ. € επενδύθηκαν σε, χημικά/φαρμακευτικά 55%, τρόφιμα/ποτά 18%, μηχανήματα και συναφή 15%,  μεταλλικά προϊόντα 6%, πλαστικά 1% και στα λοιπά 5%. Από τα 1.733 εκατ € ΑΞΕ που επενδύθηκαν σε τρόφιμα και ποτά, η ΠΑΜΘ δέχτηκε ελάχιστα, το 3,2%,  παρότι έχει ισχυρά συγκριτικά και ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα στον κλάδο. Προφανώς και οι έλληνες επενδύουν στις 2 γειτονικές χώρες, δεν εντοπίσαμε τεκμηριωμένα στοιχεία αν οι ελληνικές ΑΞΕ κατευθύνονται στις 2 συγκεκριμένες περιοχές. Πάντως τα στοιχεία έχουν ως εξής έως 31-12-2016:                                                       
−Ελληνικές ΑΞΕ στη Τουρκία 6, 6 δις € και τουρκικές ΑΞΕ στην Ελλάδα 170 εκατ. €. Οι έλληνες επενδύουν σε αγροδιατροφικό τομέα, κλάδους υψηλής τεχνολογίας, υπηρεσίες και τουρισμό και οι τούρκοι σε ακίνητα, τουρισμό, εμπόριο και χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες.                                                               
−Ελληνικές ΑΞΕ στη Βουλγαρία 4, 6 δις € και βουλγαρικές ΑΞΕ στην Ελλάδα 68 εκατ. €. Οι έλληνες επενδύουν σε αγροδιατροφικό τομέα, υπηρεσίες και εμπόριο και οι  βούλγαροι σε ακίνητα, τουρισμό, εμπόριο.                                                                                 

Σημειώνεται βέβαια ότι για τις 3 διασυνοριακές περιφέρειες δεν είναι όλα σε ανταγωνιστική βάση, υπάρχουν ευκαιρίες για συνεργασία των επιχειρήσεών τους και κοινές επενδύσεις, λόγω συμπληρωματικότητας των οικονομιών τους. Πχ, ο βαθμός συμπληρωματικότητας μεταξύ ΠΑΜΘ και  Β.Δ.Ε Τουρκίας φτάνει το 45% σε τομεακή, κλαδική και προϊοντική βάση, γεγονός που δημιουργεί επενδυτικές ευκαιρίες εκατέρωθεν. Αγροδιατροφικά προϊόντα, ποτά, μάρμαρα και δομικά υλικά, συμπαραγωγές αγροτικών μηχανημάτων υψηλής τεχνολογίας για εξασφάλιση τεχνολογικών και κοστολογικών οικονομιών κλίμακας, κάθετη συνεργασία στα textiles -εδώ τα στάδια έντασης γνώσης/τεχνογνωσίας/τεχνολογίας, εκεί  τα στάδια έντασης εργασίας/κεφαλαίου, και φυσικά τουρισμός, εμπόριο,  κλπ, είναι μερικές από τις πραγματικές ευκαιρίες.     
 
Προτεινόμενο  εργαλείο-πινακοειδές μοντέλο συγκριτικής ελκυστικότητας για ΑΞΕ των 3 γειτονικών περιφερειών                                                     

Σε περιφερειακό  επίπεδο, οι παράγοντες/παράμετροι προσέλκυσης ΑΞΕ είναι κάπως διαφορετικοί σε σχέση με αυτούς που αφορούν μια χώρα ως σύνολο και αυτό έχει σημασία για την ΠΑΜΘ που έχει την πιο γεωστρατηγική θέση από τις 13 περιφέρειες.  Οι διεθνείς κεφαλαιούχοι που επενδύουν  σε παραγωγικές δραστηριότητες, βασίζονται σε πολύ καλή πληροφόρηση και τεκμηρίωση για το ποια περιφέρεια έχει τα πιο δυναμικά συγκριτικά και ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, με χρήση διαφόρων εργαλείων ανάλυσης. Ποτέ δε λειτουργούν συναισθηματικά και στην τύχη, πάντα απόλυτα επαγγελματικά. Πριν αποφασίσουν να επενδύσουν σε μια  περιφέρεια ξένη χώρα, μελετούν  πολλά μακρό και μικροοικονομικά δεδομένα της που διαμορφώνουν το οικονομικό και επιχειρηματικό προφίλ της.  ΑΕΠ/κεφαλή,  διάρθρωση ΑΕΠ, εξαγωγές ως ποσοστό του ΑΕΠ, ποιότητα υποδομών, ποιότητα ανθρώπινου δυναμικού, ποιότητα και  κόστος τηλεπικοινωνιών/ιντερνέτ, ιστορικό προσέλκυσης μεγάλων ΑΞΕ, πρόγραμμα τρεχουσών ιδιωτικοποιήσεων στρατηγικών κλάδων, επενδυτικά, φορολογικά και λειτουργικά κίνητρα, διαθεσιμότητα και κόστος γης, ποιότητα περιβάλλοντος και κλίμα, είναι τα βασικά. Πριν δοθούν οι πίνακες σύγκρισης για προσέλκυση ΑΞΕ, θα δοθεί σε μορφή πίνακα το οικονομικό προφίλ των 3 προς σύγκριση περιοχών.                                                                                                                                                         
 
Πίνακας 4: οικονομικό προφίλ των 3 προς σύγκριση περιοχών

Πηγή: ΕΒΕ περιοχών, Ελληνοτουρκικό και Ελληνοβουλγαρικό Επιμελητήριο, European Territory Cohesion–ETC Program, 2 periods, 2007-2013 and 2014-2020                                                                                                                            

Ο πίνακας 5 αναλύει τους παράγοντες και παρήμερους που επηρεάζουν σε ποσοστό άνω του 85% τις αποφάσεις των διεθνών επενδυτών  να επιλέξουν τη χώρα που θα επενδύσουν( OECD and IMF reports, Bagwell K. and Staiger R. W, 2003)                                                                                                                                                                   
Πίνακας 5: Παράγοντες προσέλκυσης ΑΞΕ σε επίπεδο χώρας

Πηγή:OECD Annual Reports, Global Competitiveness Report του World Economic Forum WEF, World Competitiveness Yearbook του International Institute for Management Development (IMD), αντίστοιχα ΕΒΕ, Ελληνοτουρκικό και Ελληνοβουλγαρικό Επιμελητήριο.                      
Σε περιφερειακό  επίπεδο οι παράγοντες παράμετροι προσέλκυσης ΑΞΕ είναι κάπως διαφορετικοί, για ευνόητους λόγους, δηλαδή όλες οι περιφέρειες μιας χώρας δεν έχουν τα ίδια χωρικά συγκριτικά και ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα. Ο παρακάτω πίνακας προτείνει ένα χρήσιμο μοντέλο αξιολόγησης περιφερειών ως προς το δείκτη ελκυστικότητας για ΑΞΕ.                                                                                                                             

Πίνακας 6: Παράγοντες προσέλκυσης ΑΞΕ σε επίπεδο περιφέρειας

Πηγή: Αντίστοιχες περιφέρειες περιοχών, αντίστοιχα ΕΒΕ και  Ελληνοτουρκικό και Ελληνοβουλγαρικό Επιμελητήριο.                                               
 
Χρήσιμα συμπεράσματα                                                                                                                                                                                                                     
−Με βάση τη διεθνή εμπειρία για να μπορούν χωρικά παραγωγικά συστήματα, όπως της ΠΑΜΘ, να λειτουργούν εύρυθμα και ανταγωνιστικά, απαιτούν 3 πολύ βασικές προϋποθέσεις, σταθερό πολιτικό σύστημα,  σταθερές φορολογικές, εργασιακές και επιχειρηματικές πολιτικές σε επίπεδο χώρας και σύγχρονες υποδομές και υπερδομές σε επίπεδο χώρας και περιφερειών. Η αποδοχή αυτών των βασικών αρχών χωρικής ανάπτυξης, που ορίζει τη σχέση θεσμών, οικονομίας, παραγωγικών συστημάτων, κοινωνίας και ανάπτυξης, δεν υπήρξε αυτονόητη διαχρονικά στη χώρα μας που διεθνώς κατατάσσεται στις τελευταίες θέσεις από άποψη ανταγωνιστικότητας. Άρα, πριν από όλα πρέπει να αλλάξει διεθνώς η εικόνα της χώρας συνολικά ως επενδυτικός προορισμός. Οι θέσεις που κατέχει στον διεθνή ανταγωνισμό και την προσέλκυση ΑΞΕ τα τελευταία 10 χρόνια είναι απογοητευτικές-κάτω και από χώρες που δεν υποψιάζεται κανείς. Όταν μια χώρα είναι στη μαύρη λίστα του διεθνούς επενδυτικού ενδιαφέροντος, καμιά περιφέρειά της δεν μπορεί να εξαιρεθεί αυτής της εικόνας, όσο και αν έχει εξαιρετικά χωρικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα διεθνούς ενδιαφέροντος.                                                                                                         

−Η ΠΑΜΘ είναι μια περιφέρεια της Ε.Ε και της ΝΑ Ευρώπης με σημαντική γεωστρατηγική θέση, με δύο λιμάνια ικανά με κάποιες επενδύσεις να γίνουν αναπτυξιακά εργαλεία, με σημαντικούς αγροδιατροφικούς, τουριστικούς και άλλους πόρους ικανούς να προσελκύσουν το διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον, κάτω από ορισμένες συνθήκες.                                                                                                                                                          
−Σίγουρα δεν αποτελεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα το χαμηλό ονομαστικό, πραγματικό και μοναδιαίο εργατικό κόστος για προσέλκυση ΑΞΕ στην ΠΑΜΘ και τη χώρα. Στις ανεπτυγμένες  και ανταγωνιστικές χώρες, μια μεγάλη κρίση συνήθως οδηγεί σε δημιουργική καταστροφή και  εξάλειψη των λιγότερο ανταγωνιστικών μονάδων και αύξηση της συνολικής παραγωγικότητας και όχι πλήρη απαξίωση της παραγωγής. Οι μεγάλες οριζόντιες μειώσεις μισθών που έγιναν στη χώρα μετα το 2010 έπληξαν την παραγωγικότητα και τις δυνατότητες δημιουργίας ευρείας και δυναμικής βάσης παραγωγής με καινοτομία και εξαγωγική προοπτική. Οι εξειδικευμένοι νέοι φεύγουν από τη χώρα και την ΠΑΜΘ και  αποθαρρύνεται η προσέλκυση καινοτόμων ΑΞΕ.                                                                                                                                                     
−Οι μειώσεις των μισθών που έγιναν δεν είναι συνεπείς και με την πραγματικότητα της χώρας, δεν μπορούμε να βασίσουμε την παραγωγή μας μόνο σε κοστολογικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, αλλά και σε ποιοτικά και τεχνολογικής διαφοροποίησης. Με αυτούς τους μισθούς όλοι οι νέοι μας μηχανικοί, βιολόγοι και ερευνητές  θα μεταναστεύσουν. Για πολλούς  λόγους πρέπει να στραφούμε σε ειδικά προϊόντα πολύ υψηλής τεχνολογίας και  διαφοροποίησης. Ακόμη και τα παραδοσιακά αγροδιατροφικά προϊόντα θέλουν διαφοροποίηση και γευστική, λειτουργική και συσκευαστική βελτίωση.                                                                                             
−Η αύξηση της προϊοντικής  ανταγωνιστικότητας στην ΠΑΜΘ απαιτεί την προσέλκυση καινοτόμων εξαγωγικών επιχειρήσεων και υψηλής εξειδίκευσης εργαζομένων καλά αμειβομένων. Η σύνδεση μισθών με την παραγωγικότητα, η καλύτερη πρακτική εκπαίδευση, πανεπιστημιακή και τεχνική και η ενθάρρυνση έρευνας και καινοτομίας σε όλες τις ΜΜΕ με ισχυρά κίνητρα πρέπει να υποκαταστήσουν τις δραματικές  μειώσεις στους μισθούς ως εργαλείο βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας. Στη βάση αυτών των παραδοχών, η ΠΑΜΘ την προσεχή 10ετία, θα πρέπει να δεχτεί δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις τουλάχιστον 6 δις €, που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν και πάλι 15-20.000 νέες εξειδικευμένες θέσεις εργασίας σε επενδυτικές ευκαιρίες που θα αναζητηθούν σε ειδικούς κλάδους, ή προϊόντα και υπηρεσίες. Δίνουμε ενδεικτικά μερικές ιδέες και γι’ αυτές τις ιδέες θα πρέπει να ετοιμαστούν πλήρεις φάκελοι επενδυτικών ευκαιριών και να παρουσιαστούν σε φόρα που σχετίζονται με προσέλκυση ΑΞΕ.                                                                       

1.Αγροδιατροφικός τομέα για εξειδικευμένα τρόφιμα-ποτά                                          2.Εξειδικευμένα ιατροφαρμακευτικά και κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα από βαμβάκι, κύρια βιολογικό,  μέσω μεταποίησης βασισμένης στη γνώση και νανοτεχνολογία                                                                                                            3.Μονάδες επεξεργασίας ζεόλιθου και μαρμάρων για παραγωγή νέων πιο πολύπλοκων  προϊόντων
4. Μονάδες για παραγωγή νέων προϊόντων υψηλής τεχνολογίας και οικολογικά υλικά και τύπους συσκευασίας και περιβαλλοντικής διαχείρισης                                 

5. Έξυπνες χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και εναλλακτικός τουρισμός υψηλών απαιτήσεως
6. Έξυπνες υποδομές logistics στα δυο λιμάνια και αεροδρόμια
 

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.