Αναμεσα σε δυο πατριδες

Το Σαββατοκύριακο που μας πέρασε πραγματοποιήθηκε στην Καβάλα η 4η Συνάντηση νέων ποντιακής καταγωγής με τη συμμετοχή πάνω από 300 νέων, συνάντηση που διοργανώνει η Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδας. Στα πλαίσια των εργασιών της συνάντησης η κ. Στυλιανή Λέτσιου, υποψήφια διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, παρουσίασε τα συμπεράσματα τα οποία εξήχθησαν από την έρευνα που πραγματοποίησε ανάμεσα σε νέους από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και, κυρίως, από τη Ρωσία και τη Γεωργία. Να σημειωθεί ότι η εργασία της κ. Λέτσιου δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη. Στην έρευνα αυτή και στα γενικότερα συμπεράσματα που εξήχθησαν αναφέρεται η κ. Στυλιανή Λέτσιου μιλώντας σήμερα στον ΠτΘ.



ΠτΘ: κ. Λέτσιου, πώς ξεκινήσατε να ασχολείσθε με θέματα που απασχολούν τους Ποντίους από την Πρώην Σοβιετική Ένωση;

Λ.Σ.: Ξεκίνησα να ασχολούμαι με το συγκεκριμένο θέμα από το 2002 όταν αποφάσισα να κάνω την προπτυχιακή μου εργασία στους Έλληνες Πόντιους που ήρθαν από τις δημοκρατίες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα ανεξάρτητα από την ηλικία, το φύλο ή την οικονομική τους κατάσταση, χωρίς δηλαδή να έχω βάλει κριτήρια. Έκανα μια εργασία προπτυχιακού επιπέδου που στηριζόταν αποκλειστικά σε κάποιες συνεντεύξεις που έγιναν και στη Θεσσαλονίκη αλλά και στη Βέροια και στη Φλώρινα. Συγκεντρώθηκε έτσι ένα υλικό.

Στη συνέχεια αποφάσισα να ασχοληθώ με το συγκεκριμένο θέμα και στο διδακτορικό μου. Έτσι έκανα ένα βήμα παραπέρα και αυτή τη στιγμή ασχολούμαι με τη νέα γενιά Ελλήνων Ποντίων από την Πρώην Σοβιετική Ένωση. Όταν λέω νέα γενιά, εννοώ νέους ηλικία από 15 έως και 30 ετών, αλλά έχω κάνει και τρεις περίπου συνεντεύξεις με ανθρώπους από 35-37 ετών. Το θέμα μου αφορούσε στους λόγους της μετεγκατάστασης στην Ελλάδα, αν αυτό έγινε με τη θέλησή τους ή όχι, αλλά και για την εγκατάστασή τους εδώ.

ΠτΘ: Η έρευνα έγινε σε συγκεκριμένους χώρους;

Σ.Λ.: Η έρευνα έγινε και στα Διαπολιτισμικά σχολεία της Θεσσαλονίκης, όπου φοιτούν παιδιά από τη Γεωργία και τη Ρωσία, αλλά και στα Πανεπιστήμια, καθώς και με εργαζόμενους όπως και με ανέργους οι οποίοι ψάχνουν να βρουν δουλειά.

ΠτΘ: Η έρευνα έχει τελειώσει;

Σ.Λ.: Η έρευνα δεν έχει τελειώσει ακόμη. Θέλει άλλα δύο χρόνια. Η έρευνα, σαν έρευνα εννοώ τις συνεντεύξεις, σχεδόν τις έχω ολοκληρώσει. Όμως ξέρετε ότι όλα αυτά δεν τελειώνουν ποτέ. Συναντάς συνεχώς νέα στοιχεία και τόσο περισσότερο θέλεις να συζητάς με τους Έλληνες Ποντίους από την Πρώην Σοβιετική Ένωση.

ΠτΘ: Δουλέψατε έχοντας σαν βάση ερωτηματολόγια;

Σ.Λ.: Δεν έδωσα ερωτηματολόγια. Είχα φτιάξει ένα προσωπικό μου ερωτηματολόγιο που το συνέταξα η ίδια και συζητούσα με τους συνεντευξιαζόμενους. Δεν με ενδιέφερε να κάνω μια ερώτηση ή να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο, αλλά ήθελα πραγματικά να δω πώς νοιώθουν αυτοί οι άνθρωποι. Κάνοντας μία ερώτηση μόνο, για παράδειγμα, τι είναι αυτό που σας ευχαριστεί περισσότερο στη ζωή ή στην καθημερινότητά σας εδώ στην Ελλάδα, τα παιδιά είχαν να πουν πάρα πολλά πράγματα. Δεν στέκονταν απλά στο επίπεδο της απάντησης μου αρέσει να πίνω καφέ, ή μου αρέσει να κάνω βόλτα στη θάλασσα, είχαν να πουν πολλά πράγματα και τους άφηνα να μου μιλήσουν και ήθελα να ακούσω, γιατί το ένα φέρνει το άλλο και έχουν να πουν πολλά. Οπότε έγινε, θα έλεγα, με ένα τρόπο συζήτησης.

ΠτΘ: Για να βγάλετε κάποια συμπεράσματα στηριχθήκατε μόνο σε αυτό τον τρόπο συζήτησης;

Σ.Λ.: Δεν στάθηκα στα ερωτηματολόγια μονάχα. Έζησα μέσα στα σχολεία. Πήγαινα το πρωί και έφευγα όταν σχολούσαν τα παιδιά, καθόμουνα μαζί τους στα διαλείμματα, τους έβλεπα πώς συμπεριφέρονταν με τους καθηγητές τους. Στις συνεντεύξεις που έγιναν σε εξωτερικό χώρο μου έδωσαν τη δυνατότητα να γνωρίσω τους φίλους τους, πού θέλουν να πίνουν τον καφέ τους, τι καφέ πίνουν, γιατί όλοι προτιμούν τον ελληνικό καφέ. Βγήκα μαζί τους έξω, πήγα στα σπίτια ορισμένων, μίλησα και με τις οικογένειές τους. Και δεν στάθηκα μόνο στην Ελλάδα πήγα και στη Γεωργία και στη Ρωσία.

ΠτΘ: Γιατί κάνατε αυτό το ταξίδι; Υπήρχε κάποιος σκοπός;

Σ.Λ.: Γιατί με ενδιέφερε να δω καθρεπτικά σχεδόν πώς οι Έλληνες νέοι ζουν στη Γεωργία και στη Σοβιετική Ένωση και ποιες είναι οι διαφορές. Και οι νέοι Έλληνες που ζουν στη Γεωργία και στη Ρωσία, – εκεί ζει το μεγαλύτερο ποσοστό και ιδιαίτερα στη Γεωργία, – πηγαινοέρχονται ανάμεσα σε αυτές τις δύο χώρες και την Ελλάδα, είτε για διακοπές είτε για επαγγελματικούς είτε για οικογενειακούς λόγους, αλλά το ίδιο κάνουν και τα παιδιά που μένουν στην Ελλάδα τώρα πια. Ήθελα να δω ποιες είναι οι σχέσεις τους, να συγκρίνω την καθημερινότητά τους, τις προσδοκίες τους.

ΠτΘ: Βάσει της έρευνας που κάνατε, τα παιδιά χρησιμοποιούν στην καθημερινότητά τους τη ρωσική γλώσσα;

Σ.Λ.: Ως επί το πλείστον χρησιμοποιούν τη ρωσική γλώσσα. Είναι ένα κομμάτι της ταυτότητάς τους. Κανείς δεν μπορεί να τους αφαιρέσει αυτό το δικαίωμα και καλά κάνουν, γιατί ούτως ή άλλως αυτά τα παιδιά γεννήθηκαν σε μία χώρα που η βασική γλώσσα η επίσημη ήταν η ρωσική, αλλά είναι κάτι που τώρα πια και οι γονείς τους δεν θέλουν να χάσουν. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτά τα παιδιά είναι δίγλωσσα ή τρίγλωσσα.

Συμπεράσματα έρευνας

ΠτΘ: κ. Λέτσιου, ποιο θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι το γενικότερο συμπέρασμα από όλη τη μέχρι σήμερα έρευνα που κάνατε;

Σ.Λ.: Υπήρξαν πολλά συμπεράσματα. Το συμπέρασμά μου και αυτό είπα και στο συνέδριο είναι ότι αυτά τα παιδιά βρίσκονται ανάμεσα σε δύο πατρίδες εκ των οποίων όμως τη μία πάντα βιώνουν φανταστικά και την άλλη πραγματικά, ανάλογα σε ποιο χώρο βρίσκονται. Βρίσκονται ανάμεσα σε δύο ή και περισσότερες εθνικές γλώσσες, αλλά είναι το φυσιολογικό.

ΠτΘ: Ποια τα βιώματα που σας μετέφεραν;

Σ.Λ.: Κατ’ αρχήν αυτό που θυμούνται από τις χώρες που άφησαν τα περισσότερα παιδιά μέχρι στιγμής αν και βέβαια ο όρος πολλά είναι αρκετά αυθαίρετος εγώ τα έχω όλα αυτά με ποσοστά για να μπορώ να είμαι περισσότερο συγκεκριμένη, αυτό δηλαδή που έχουν βιώσει ως πραγματικότητα είναι κατ’ αρχήν ωραία παιδικά χρόνια στη Γεωργία. Τους λείπει η καθημερινή επαφή με τους γείτονες, η φύση, το σχολείο τους, αλλά βίωναν και μία ελληνική πραγματικότητα, κυρίως, μέσα από τις γιορτές που διοργάνωναν, ιδιαίτερα την 25η Μαρτίου που φορούσαν τις στολές τους, έλεγαν τραγούδια, χόρευαν ποντιακούς και ελληνικούς χορούς. Όταν ήρθαν εδώ, απογοητεύθηκαν και στεναχωρήθηκαν, γιατί η υποδοχή ήταν αντιστρόφως ανάλογη των προσδοκιών τους. Πίστευαν ότι θα έρθουν και όλα εδώ θα είναι πάρα πολύ καλά. Μη ξεχνάμε ότι έζησαν και ένα ρατσισμό στα σχολεία όσοι επιχείρησαν να πάνε σε σχολεία με ντόπιο πληθυσμό και όχι σε διαπολιτισμικά και αυτό τους ώθησε και να στραφούν προς τους ανθρώπους που έχουν την ίδια ιστορία με αυτούς.

ΠτΘ: Πιστεύετε ότι έχει ολοκληρωθεί η κοινωνική ένταξη των Ποντίων από την Πρώην Σοβιετική Ένωση;

Σ.Λ.: Θεωρώ ότι δεν έχει ολοκληρωθεί, αλλά αδίκως.

ΠτΘ: Πώς αντέδρασαν τα παιδιά κατά τη διάρκεια παρουσίασης της έρευνας στην 4η Πανελλήνια Συνάντηση Ποντιακής Νεολαίας;

Σ.Λ.: Υπήρξαν παρεμβάσεις από τα παιδιά κυρίως που ήρθαν από την πρώην Σοβιετική Ένωση. Στάθηκαν κυρίως στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σε ότι αφορά το θέμα της ελληνικής υπηκοότητας και της ελληνικής ιθαγένειας, στο γεγονός ότι έχασαν τις περιουσίες τους στη Γεωργία, κάποιοι ήταν επιθετικοί, κάποιοι δέχτηκαν θετικά τα αποτελέσματα, αλλά ούτως ή άλλως ό,τι παρουσίασα ήταν οι απαντήσεις και θέσεις παιδιών που έχουν την ίδια ηλικία μαζί τους.

ΠτΘ: κ. Λέτσιου, σας ευχαριστούμε πολύ.

Σ.Λ.: Κι εγώ σας ευχαριστώ.

Α.Π.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.