22η Συναντηση Σιδηροχωριτων

Η 22η Συνάντηση των Σιδηροχωριτών πραγματοποιήθηκε την περασμένη Κυριακή στο Νέο Σιδηροχώρι, που είχε στόχο να τιμήσει τους 19 μάρτυρες της 5ης Σεπτεμβρίου 1915 στο Σαμακόβι της Ανατολικής Θράκης.

Σιδηροχωρίτες από την ευρύτερη περιφέρεια, την Ελευθερούπολη Καβάλας, την Αγία Παρασκευή Δράμας, την Θεσσαλονίκη ανταμώθηκαν την Κυριακή στο Ν. Σιδηροχώρι, ενώ τιμητική ήταν η παρουσία της Γενικής Προξένου στην Αδριανούπολη Βούλα Τζεβελέκη και του ζεύγους Περικλή και Στέλλας Ευθυμίου. Παρουσία του βουλευτή Ροδόπης Γιώργου Πεταλωτή, του εκπροσώπου του υπουργού Παιδείας Ε. Στυλιανίδη, του νομάρχη Ροδόπης Άρη Γιαννακίδη, του δημάρχου Ν. Σιδηροχωρίου Κώστα Βαρβάτου, των εκπροσώπων των στρατιωτικών, αστυνομικών, και πυροσβεστικών αρχών τελέστηκε η επιμνημόσυνη δέηση στο Ηρώο των 19 μαρτύρων της 5ης Σεπτεμβρίου 1915 στο Σαμακόβι, ιεραρχούντος του αρχιμανδρίτη της Μητρόπολης Μαρωνείας και Κομοτηνής κ. Κωνστάντιου. Μετά από τους χαιρετισμούς πραγματοποιήθηκε η ομιλία του φιλολόγου, καθηγητή Δημήτρη Βαμβακά, ενώ ακολούθησε κατάθεση στεφάνων και δεξίωση.

Όπως ανέφερε ο δήμαρχος Ν. Σιδηροχωρίου Κώστας Βαρβάτος, το πρόγραμμα της Συνάντησης περιελάμβανε επίσης την χορευτική βραδιά με την συμμετοχή των χορευτικών συγκροτημάτων του Συλλόγου Γυναικών Ν. Σιδηροχωρίου και του Πολιτιστικού Συλλόγου Αγίας Παρασκευής Δράμας και το λαϊκό γλέντι, που πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Κυριακής. Την Παρασκευή 5 Σεπτεμβρίου προηγήθηκε συνάντηση μεταξύ των μελών του Συλλόγου Γυναικών Ν. Σιδηροχωρίου και του Συλλόγου Γυναικών Αγίων Θεοδώρων, αλλά και λαϊκό γλέντι όπου το πρόγραμμα παρουσίασε το συγκρότημα του Αρχείου Μουσικολαογραφικής Παράδοσης Χρόνης Αηδονίδης.

Ο κ. Βαρβάτος εξέφρασε την ικανοποίησή του από την φετινή Συνάντηση καθώς τόνισε ότι «για μια ακόμη φορά κρατήσαμε την παράδοση και ήρθαμε σε επαφή με όσους συμπατριώτες είχαν το χρόνο και την διάθεση να έρθουν. Χαίρομαι που συνεχίζεται αυτή η παράδοση, στην οποία συμβάλλω όσο μπορώ με την στήριξη πάντα των χωριανών μου». Ενώ δεν παρέλειψε να αναφερθεί στα άμεσα σχέδια του Δήμου που θέλουν την δημοτική αρχή να διοργανώνει μέχρι τα Χριστούγεννα μικρό Λαογραφικό Μουσείο με την βοήθεια του τοπικού Συλλόγου Γυναικών, αλλά και μια εκπομπή με τον κ. Βραχιόλογλου με θέμα τις παραδόσεις του Ν. Σιδηροχωρίου.

Η κατάληψη της Ανατολικής Θράκης

Στην ομιλία του ο κ. Βαμβακάς αναφέρθηκε στο ιστορικό της περιοχής της Θράκης με βάση τα στοιχεία του βιβλίου του Κώστας Γεραγά, αναπληρωτή Γενικού Διοικητή Θράκης από το 1920-22 μετα τη Συνθήκη των Σερβών. Στην αφήγηση του ο Κώστας Γεραγάς μνημονεύει και τα γεγονότα του Σιδηροχωρίου ως εξής: «Τους εκτοπισμούς διέτασσε ο απηνής διώκτης παντός Ελληνικού Βαλής Αδριανουπόλεως Χατζή Αδήλ μπέης. Ούτος είχε εξέλθει εις περιοδείαν φέρων μεθ’ εαυτού και τον μικρόν υιόν του, καίτοι η κοινή γνώμη ηρνείτο ότι ήτο πράγματι υιός του. Επιστρέφων εκ Σιδηροχωρίου έπεσεν εις ενέδραν κομιτατζήδων Αλβανών, οίτινες πυροβολήσαντες εφόνευσαν τον μικρόν. Τότε εκμανείς και επί τη προφάσει ότι οι πυροβολήσαντες ήταν Έλληνες διέταξε τον άμεσον εκτοπισμόν και άλλων ελληνικών κωμοπόλεων και χωρίων, ως του Αγίου Στεφάνου, Σιδηροχωρίου, Τρουλλιάς, Σκεπαστού, Σοφίδων κτλ.».

Ήταν τότε που εμαρτύρησαν οι 18 συμπατριώτες μας και αναφέρουμε αυτούς ονομαστικώς:

Δημήτριος Παναγιωτάκης

Περικλής Κιακίδης – Δήμαρχος

Κύρκος Κύρκου

Δημήτριος Τζάρτος

Κωνσταντίνος Τζάρτος

Δημήτριος Κουτσικίδης

Κωνσταντίνος Χριστάκης

Δούκας Δουκίδης – Δάσκαλος

Β. Ευθυμίου Μανίτσας

Κωνσταντίνος Δουκίδης

Γεώργιος Τζάρτος

Φίλιππος Γιαννάκου

Πολυχρόνης Γεωργίου

Κυριάκος Μαρινέλλης

Γιάγκος Αθανασιάδης

Κωνσταντής Λαμπρινού

Γεώργιος Παπαδόπουλος

Κωνσταντίνος Κρυσταλλάκης

Κωνσταντίνος Τακίδης…»

Ιδιαίτερη μνεία έγινε για «την 25 Σεπτεμβρίου όταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος τηλεγραφούσε στους πληρεξουσίους Θράκες ό,τι η «Ανατολική Θράκη απωλέσθη ατυχώς δι Ελλάδα». Ήταν η αρχή του τέλους. Από 1-15 Οκτωβρίου έπρεπε να αποχωρήσει ο Ελληνικός Στρατός.

Ακολούθησε η έξοδος του Ελληνικού και του αρμενικού πληθυσμού που ολοκληρώθηκε στο δεύτερο δεκαήμερο του Οκτωβρίου. Η πλήρης εκκένωση της περιοχής Σηλυβρίας, Τυρολόης, Βιζύης και Σιδηροχωρίου κατά το αρχικό σχέδιο έπρεπε να συντελεσθεί ως 5ης Οκτωβρίου. Με νεώτερη όμως διαταγή η προθεσμία παρετάθη μέχρι της 7ης. Πράγματι την 7η Οκτωβρίου το Σιδηροχώρι είχε εκκενωθεί πλήρως. Οι περισσότεροι κάτοικοί του είχαν κατέλθει στη Θυνιάδα και λίγο μετά ανεχώρησαν οδικώς. Την 10η του μηνός κατήλθε στην Θυνιάδα ο υποδιοικητής και η χωροφυλακή και την 11η, αφού επιβιβάστηκαν στα πλοία, ανεχώρησαν και οι τελευταίοι των κατοίκων.

Και οι υπόλοιποι κάτοικοι της Ανατολικής Θράκης; Διαβάζουμε στις σημειώσεις του Έρνεστ Χέμινγουεϊ που ήταν παρών κατά την εκκένωση ως δημοσιογράφος αμερικανικών εφημερίδων: «Μιναρέδες προεξέχανε στην Αδριανούπολη, μέσα στη βροχή, ανάμεσα στα σπίτια με λάσπη. Τα φορτηγά αμάξια σπρώχνονταν σε μήκος τριάντα μιλίων, στο δρόμο του Καραγάτς. Βουβάλια του νερού και άλλα καματερά έσερναν τα κάρα μέσα από τη λάσπη. Δεν υπήρχε ούτε τέλος ούτε αρχή. Μονάχα κάρα φορτωμένα με όλα τους τα υπάρχοντα. Οι γέροι και οι γριές, βρεγμένοι μούσκεμα, βάδιζαν φροντίζοντας να κινούνται συνεχώς τα ζώα. Ο ποταμός Έβρος κυλούσε κίτρινος σχεδόν, φτάνοντας ψηλά ως τη γέφυρα. Κάτι κάρα μπερδεύτηκαν για καλά πάνω στη γέφυρα με καμήλες που ελίσσονταν δίπλα τους. Το ελληνικό ιππικό πήγαινε κοπαδιαστά στο μήκος της πομπής. Οι γυναίκες και τα παιδιά ήταν στα κάρα χωμένοι στα στρώματα, καθρέφτες, ραπτομηχανές και μπόγους. Ήταν και μία γυναίκα που είχε ένα μωρό μαζί της με μια νεαρή κόρη, κρατώντας πάνω της μια κουβέρτα και κλαίγοντας. Αρρώσταινες, βλέποντάς τα όλα αυτά. Έβρεχε σ’ όλη τη διάρκεια της εκκένωσης».

Και του χρόνου όμως…

Μαρία Παπαδοπούλου

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.