Φιλιες και ερωτες δι’ αλληλογραφιας

Την καλύτερή μου φίλη στο Δημοτικό την έλεγαν Βαλεντίνα. Οταν στην Α’ Γυμνασίου χωριστήκαμε σε διαφορετικά σχολεία το πλήγμα ήταν μεγάλο. Καθώς δεν μέναμε ιδιαίτερα κοντά, αποφασίσαμε να ενισχύσουμε τις άπειρες ώρες που μιλούσαμε στο τηλέφωνο με μια επιπλέον μορφή επικοινωνίας: την αλληλογραφία. Ακόμα θυμάμαι τη σπουδαιότητα που ένιωθα ότι περιλαμβάνει η λέξη «ενταύθα» την οποία έγραφα στον φάκελο. Δυστυχώς δεν έχω κρατήσει τα τεκμήρια και σήμερα πραγματικά αναρωτιέμαι τι μπορεί να γράφαμε στις σελίδες που ανταλλάσσαμε. Αδυνατώ επίσης να θυμηθώ για πόσα χρόνια συντηρήσαμε αυτήν τη συνήθεια. Θυμάμαι όμως πολύ καθαρά τους φακέλους που λάμβανα, γεμάτους με αυτοκόλλητα και ζωγραφιές, σε σημείο που οι γονείς μου σχολίαζαν την υπομονή των ταχυδρόμων. Οπως έλεγαν, θα έπρεπε να κάνουν προσπάθεια για να διακρίνουν ανάμεσα στις καλλιτεχνίες μας τα στοιχεία του παραλήπτη.

«Σου γράφω με το αριστερό, το χέρι της καρδιάς», θυμάμαι μου είχε γράψει κάποτε η Ζωρζ Σαρή, και εγώ σε κάθε της επιστολή μελετούσα τον γραφικό της χαρακτήρα, τον τρόπο που επέλεγε να σχηματίζει τα γράμματα και τις λέξεις.

Πιο καθαρά βέβαια θυμάμαι τη χαρά που ένιωθα, όταν έβλεπα πως στο τραπέζι της κουζίνας υπήρχε ένας φάκελος για μένα. Δεν ήταν μόνο η Βαλεντίνα στη λίστα των αποστολέων, αλλά και μια φίλη από την κατασκήνωση, ένα αγόρι από την Αίγυπτο που ποτέ δεν γνώρισα από κοντά. Ηταν ακόμα και η Ζωρζ Σαρή, η αγαπημένη συγγραφέας που στο σπίτι της κρατούσε έναν ολόκληρο χώρο, αφιερωμένο στην αλληλογραφία της με τους νεαρούς της αναγνώστες. «Σου γράφω με το αριστερό, το χέρι της καρδιάς», θυμάμαι μου είχε γράψει κάποτε, και εγώ σε κάθε της επιστολή μελετούσα τον γραφικό της χαρακτήρα, τον τρόπο που επέλεγε να σχηματίζει τα γράμματα και τις λέξεις. Οι δικές μου φιλίες διά αλληλογραφίας είχαν άδοξο τέλος. Αλλες χάθηκαν με το πέρασμά μου στην απάθεια της εφηβείας και άλλες αντικαταστάθηκαν από τα περίφημα sms – που αρχικά είχαν και αυστηρό όριο χαρακτήρων, στερώντας από τον αποστολέα το προνόμιο της φλυαρίας.

«Οσο μεγαλώναμε τόσο και δυνάμωνε»

Η έλευση των κινητών, και στη συνέχεια των social media, δεν στάθηκε εξίσου καταστροφική για τη σχέση της Ντίνας και του Κέισι, που είχαν αρχίσει να αλληλογραφούν το 1976. «Ημουν 13 ετών και το φροντιστήριο Αγγλικών που πήγαινα τότε συμμετείχε σε ένα διεθνές πρόγραμμα φίλων διά αλληλογραφίας. Μέσω μιας κλήρωσης γινόταν το “ταίριασμα” των παιδιών και κάπως έτσι κατέληξε στα χέρια μου ένα χαρτάκι με μια διεύθυνση ενός αγοριού από την Αλαμπάμα». Τα γράμματά τους έκαναν περίπου δύο μήνες για να φθάσουν στον προορισμό τους, οπότε η συχνότητα επικοινωνίας τους δεν ήταν όσο τακτική θα ήθελαν οι δύο έφηβοι. Αρχικά ο Κέισι έστελνε στην Ντίνα αμερικάνικα cents, σημαιάκια, φωτογραφίες αλλά και γλυκά, προκειμένου να της δείξει ένα μέρος της κουλτούρας του. Σύντομα όμως οι συζητήσεις τους έγιναν πιο προσωπικές. «Είχε αρχίσει να αναπτύσσεται ένα φλερτ μεταξύ μας, που όσο μεγαλώναμε τόσο και δυνάμωνε. Οταν τελείωσα το Λύκειο, μου πρότεινε αν ήθελα να πάω να τον βρω στην Αμερική. Δεν είχα όμως αυτή τη δυνατότητα». Οι δυο τους χάθηκαν τη δεκαετία του 2010. Κάποιες διευθύνσεις που άλλαξαν και οι γάμοι που μεσολάβησαν αποδυνάμωσαν την επικοινωνία τους, μέχρι που σταμάτησε εντελώς.

Η σχέση της Ντίνας και του Κέισι ξεκίνησε δι’ αλληλογραφίας το 1976.

«Αποφάσισα να τον αναζητήσω λίγα χρόνια αργότερα μέσω Facebook και πράγματι, η σχέση μας αποκαταστάθηκε. Η μεγάλη έκπληξη όμως ήρθε το 2017, όταν επιτέλους ήρθε στην Ελλάδα και συναντηθήκαμε για πρώτη φορά από κοντά. Φυσικά δεν είχε καμία σχέση με τις φωτογραφίες που είχα εγώ στο μυαλό μου. Παραμένει όμως ένας άνθρωπος με τεράστια καρδιά. Ταιριάξαμε τόσο πολύ από κοντά που την επόμενη χρονιά κάναμε μαζί διακοπές, ενώ ήρθε και στον γάμο της κόρης μου. Πλέον και αυτός και ο σύντροφός του είναι για εμάς οικογένεια!», λέει στην «Κ» συγκινημένη η Ντίνα.

«Αγαπητέ κύριε Γιώργο…»

Μια από τις παράπλευρες απώλειες της, ξεπερασμένης κατά πολλούς, παραδοσιακής επιστολογραφίας είναι και η αντίληψη της δομής της. Ο Γιώργος ξεκίνησε να διδάσκει μαθήματα σε φοιτητές το 2017. Ο ίδιος ήταν 40 χρονών και αρχικά του φαινόταν ανεξήγητο το γιατί τα mail που λάμβανε είχαν τόσα πολλά λάθη. «Δεν εννοώ ορθογραφικά αλλά δομικά. Για τη δική μου γενιά είναι δεδομένο πως θα ξεκινήσεις με προσφώνηση και θα κλείσεις με την υπογραφή σου, καθώς λίγο ή πολύ όλοι μας γνωρίζουμε το πώς να συντάξουμε μια επιστολή. Το μάθαμε στην πράξη γιατί τις βλέπαμε με τα μάτια μας, τις πιάναμε στα χέρια μας. Για τους σημερινούς 18χρονους όμως ακόμα και το mail είναι παρωχημένο. Και όταν υποχρεούνται να γράψουν νιώθουν άβολα, τους είναι ξένο».

Στη χειρόγραφη μορφή οι απαιτήσεις αυξάνονται, καθώς ένα προσεγμένο γράμμα δεν απαιτεί μόνο την καλή σύνταξη αλλά προϋποθέτει και τον καλό γραφικό χαρακτήρα καθώς και το αντίστοιχο επιστολόχαρτο, που πολλές φορές συνοδεύεται από τον ασορτί φάκελο. Οι φιλόδοξοι φιλοτελιστές δε, ακολουθούσαν τη δική τους ιεροτελεστία, καθώς αποσπούσαν τα γραμματόσημα από τον φάκελο προκειμένου να ενισχύσουν τη συλλογή τους. Πλέον, τα γραμματόσημα τα αντικαθιστά το μηχανόσημο, μία αυτοκόλλητη ετικέτα σήμανσης που τοποθετείται στον φάκελο.

Στη χειρόγραφη μορφή οι απαιτήσεις αυξάνονται, καθώς ένα προσεγμένο γράμμα δεν απαιτεί μόνο την καλή σύνταξη, αλλά προϋποθέτει και τον καλό γραφικό χαρακτήρα καθώς και το αντίστοιχο επιστολόχαρτο, που πολλές φορές συνοδεύεται από τον ασορτί φάκελο.

Υπάρχουν pen pals στην ψηφιακή εποχή;

«Θυμάμαι, από το φροντιστήριο των αγγλικών, μας είχαν φέρει σ′ επαφή με παιδιά από άλλες χώρες, προκειμένου να κάνουμε εξάσκηση στη γλώσσα. Οσο και αν αγαπούσα τα αγγλικά και το γράψιμο, αυτό το σχέδιο δεν λειτούργησε στην περίπτωσή μου. Πολλές φορές έγραφα το γράμμα και ξεχνούσα να το ταχυδρομήσω. Η όλη διαδικασία ήταν κάπως αργή για να τα δεδομένα μου. Οταν  ήρθαν στη ζωή μας τα ηλεκτρονικά forums ενθουσιάστηκα». Η Βασιλική το 2006 ήταν 22 χρονών και περνούσε πολλές ώρες στο φόρουμ του αγαπημένου της περιοδικού. Εκεί γνώρισε την Αννα. «Θυμάμαι πως θεωρούσαμε μεγάλο δείγμα εμπιστοσύνης το να αποκαλύπτουμε σε κάποιον το πραγματικό μας όνομα. Με την Αννα κάπως ταιριάξαμε και σύντομα μεταφέραμε τη συνομιλία μας στο MSN Chat. Αν και ζούσαμε στην ίδια πόλη δεν νιώσαμε την ανάγκη να βρεθούμε από κοντά. Συζητούσαμε όμως τα πάντα: για τις οικογένειες μας, τις σχέσεις μας, τις φιλοδοξίες μας». Οι δυο τους μιλούσαν για περισσότερο από τρία χρόνια, μέχρι που μια μέρα με αφορμή μια έκθεση που ήθελαν να παρακολουθήσουν αποφάσισαν να γνωριστούν από κοντά. «Πλέον είμαστε φίλες ζωής, τη θεωρώ έναν από τους πιο κοντινούς μου ανθρώπους. Οταν μας ρωτάνε πώς γνωριστήκαμε γελάμε. Αν κρίνω με τα σημερινά δεδομένα θα έλεγα πως υπήρχε τότε μια αθωότητα, ίσως και αφέλεια. Για χρόνια θα μπορούσε η μια να κοροϊδεύει την άλλη σχετικά με την ταυτότητά της. Δεν είχαμε ανταλλάξει ούτε τηλέφωνα ούτε τίποτα. Νομίζω ούτε καν τα επίθετά μας. Απλά μιλούσαμε στο chat!»

Για χρόνια θα μπορούσε η μια να κοροϊδεύει την άλλη σχετικά με την ταυτότητά της. Δεν είχαμε ανταλλάξει ούτε τηλέφωνα ούτε καν τα επίθετά μας. Απλά μιλούσαμε στο chat!

Η Κωνσταντίνα «συνάντησε» για πρώτη φορά τη Λυδία σεμια συνάντηση στο zoom  εν μέσω καραντίνας. Ζώντας σε διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας οι δυο τους συνεργάσθηκαν εξ αποστάσεως την περίοδο της Covid -19, ανταλλάσσοντας συχνά emails και τηλέφωνα. Τη σχέση που αναπτύχθηκε μεταξύ τους, δεν θα μπορούσαν να τη φανταστούν όταν μέσω messenger ξεκίνησαν να μοιράζονται πιο προσωπικές πληροφορίες. Τρία χρόνια μετά, αν και δεν έχουν συναντηθεί ποτέ από κοντά, το ιστορικό του chat τους στο facebook περιλαμβάνει τις πιο ενδόμυχες σκέψεις τους, πράγματα που δεν έχουν μοιραστεί ούτε με τους πιο κοντινούς τους ανθρώπους. «Περιστασιακά μιλάμε και τηλεφωνικά αλλά η βασική μας επικοινωνία είναι μέσω messenger» λέει η Κωνσταντίνα. «Εκείνη την περίοδο η Λυδία ξεκινούσε μια νέα ερωτική σχέση και κάπως μεταξύ διαδικτυακών συσκέψεων και επαγγελματικών emails, έγινα η φίλη εξ αποστάσεως με την οποία μοιράστηκε τη δεδομένη περίοδο τον ενθουσιασμό και τις αγωνίες της. Στην πορεία γίναμε σχεδόν παράλληλα μητέρες, κάτι που μας έφερε ακόμα πιο κοντά, όσο οξύμωρο κι αν ακούγεται, δεδομένου ότι δεν έχουμε συναντηθεί ποτέ διά ζώσης».

Η Κωνσταντίνα εύχεται να συναντήσει σύντομα την ηλεκτρονική της φίλη. Μέχρι τότε θα εξακολουθεί να ανταλλάσσει φωτογραφίες, voice messages, μακροσκελή ή πιο λιτά μηνύματα. Και μπορεί το μέσο να αλλάζει, η ευχή όμως των απανταχού παραληπτών και αποστολέων στο βάθος παραμένει η ίδια: «Είμεθα καλά, το ίδιο επιθυμούμε και δι′ υμάς».

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.