Και ομως, η Gen Z διαβαζει περισσοτερο απο τους γονεις της
«Η νέα γενιά δεν διαβάζει». Αν θέλαμε να συντάξουμε μια άτυπη λίστα Διαχρονικά Κοινότοπων Πεποιθήσεων, η παραπάνω έκφραση θα είχε σίγουρα μια θέση στην πρώτη δεκάδα. Το επιχείρημα που ήθελε τα παιδιά των δεκαετιών του 1980 και του 1990 να χάνονται μπροστά από την τηλεόραση επιβιώνει μέχρι και σήμερα. Η μόνη αλλαγή είναι πως αντί για το «χαζοκούτι», πλέον ο εχθρός της φιλαναγνωσίας θεωρείται το κινητό, που απορροφά χωρίς οίκτο τον πολύτιμο χρόνο των σημερινών 20άρηδων. Η πραγματικότητα βέβαια φαίνεται να καταρρίπτει το στερεότυπο.
Η Gen Z συχνά αγνοεί το μάρκετινγκ που γίνεται για νέα βιβλία και ανακαλύπτει τους τίτλους που θέλει εκείνη να διαβάσει.
Oπως σχολιάζει ο Γιάννης Πλιώτας, διευθυντής μάρκετινγκ στον εκδοτικό οίκο «Διόπτρα», τόσο η καθημερινή εμπειρία του όσο και οι έρευνες φιλαναγνωσίας επιβεβαιώνουν το γεγονός ότι «οι νέοι διαβάζουν περισσότερο και ένα μεγαλύτερο εύρος αναγνωσμάτων απ’ ό,τι εμείς και απ’ ό,τι οι γονείς μας». Παράλληλα, ο Γιάννης επισημαίνει ότι σε ένα βαθμό η ενηλικίωση της Gen Z συνέπεσε με τα χρόνια της πανδημίας, γεγονός που επηρέασε τις επιλογές της. «Είδαμε τα τελευταία χρόνια η γενιά αυτή στις ΗΠΑ, και ακολούθως στην Ελλάδα, να διαλέγει βιβλία που έχουν ως κεντρικό άξονα τα δικαιώματα και τις ταυτότητες, αλλά και την αναβίωση του romance, όμως με διακριτά φεμινιστικά χαρακτηριστικά. Ταυτόχρονα, η Gen Z συχνά αγνοεί το μάρκετινγκ που γίνεται για νέα βιβλία και ανακαλύπτει τους τίτλους που θέλει εκείνη να διαβάσει».
Είμαστε η γενιά που κάθισε και διάβασε την ιστορία που θα έπρεπε να έχει διδαχθεί
Η 25χρονη Αναστασία είναι γνήσια εκπρόσωπος της Gen Z. Με το που ξεκινάμε να μιλάμε για τα βιβλία που αρέσουν στην ίδια και τις παρέες της δηλώνει απερίφραστα πως «όσον αφορά τον σουρεαλισμό δεν μπορώ να ξεπεράσω το “Ακουστικό Κέρας” της Λεονόρα Κάρινγκτον». Πρόκειται για ένα κλασικό βιβλίο σουρεαλιστικής λογοτεχνίας που κυκλοφόρησε πρόσφατα στα ελληνικά και όπως ισχυρίζεται το οπισθόφυλλό του μας συστήνει «την πιο απρόβλεπτη λογοτεχνική ηρωίδα του 20ού αιώνα, τη Μάριαν Λέδερμπι, μια βαρήκοη, χορτοφάγο, ηλικιωμένη γυναίκα, γεμάτη όρεξη για ζωή παρά τα ενενήντα δύο της χρόνια». Σύμφωνα με την Αναστασία, «αν μιλάμε για διηγήματα και “δομημένη λογοτεχνία”, η Gen Z επιλέγει εκτός από τον σουρεαλισμό, βιωματικές αφηγήσεις και πολιτική ιστορία. Πρόκειται για τρία είδη που διεγείρουν την προσοχή μας. Είμαστε η γενιά που κάθισε και διάβασε την ιστορία που θα έπρεπε να έχει διδαχθεί. Ο Εντουάρ Λουί είναι επίσης πολύ ψηλά στις προτιμήσεις μας, παρά τον σκληρό ρεαλισμό του».
Διαβάζουν από το πρωτότυπο, αγαπούν την ποίηση με ελεύθερο στίχο
Τα βιβλία του Εντουάρ Λουί (γενν. 1992), του νεαρού Γάλλου που με το αυτοβιογραφικό του ντεμπούτο «Να τελειώνουμε με τον Εντύ Μπελγκέλ» προκάλεσε έντονη δημόσια συζήτηση γύρω από την ομοφοβία, τη βία και τη φτώχεια, κυκλοφορούν στη χώρα μας από τις εκδόσεις «Αντίποδες». Οπως σχολιάζει η Εύα Πλιάκου, εργαζόμενη στον εκδοτικό οίκο, «είναι πλέον περισσότερες οι επιλογές για ένα άτομο που θέλει να διαβάσει λογοτεχνία γραμμένη από ένα κουήρ ή ένα μη λευκό άτομο. Γράφονται και μεταφράζονται διαρκώς βιβλία που στο παρελθόν είτε λόγω συγγραφέα είτε λόγω περιεχομένου δεν θα έβρισκαν τη θέση τους στα βιβλιοπωλεία. Και η νεότερη γενιά επιλέγει και ψάχνει αυτούς τους τίτλους. Μερικές φορές τους αναζητά και στην πρωτότυπη γλώσσα – κατά κύριο λόγο τα αγγλικά, αφού τα παιδιά που γεννήθηκαν μετά το 2000 είναι πολύ πιο εξοικειωμένα με τα αγγλικά απ’ ό,τι τα μεγαλύτερα άτομα. Ο Εντουάρ Λουί, η Ανί Ερνό, η Μάγκι Νέλσον, ο Ντ. Χάντερ, η Μπερναντίν Εβαρίστο έχουν διαβαστεί και αγαπηθεί πολύ από το νεότερο ελληνικό κοινό». Τόσο η Εύα όσο και η Αναστασία κάνουν ειδική μνεία στον Οσιαν Βουόνγκ, με την Αναστασία να σχολιάζει ότι «η ποίηση μάς έχει κερδίσει, ίσως γιατί ταυτιζόμαστε με την πιο ελεύθερη μορφή της. Ο Οσιαν Βουόνγκ θεωρώ ότι είναι ο ποιητής της γενιάς μας. Ο αγαπημένος μου στίχος; “Ακόμη και η μοναξιά είναι χρόνος που μοιράστηκες με τον κόσμο”».
Από το #booktok και το #bookstagram στο χαρτί
Το #booktok στο TikTok μετράει περισσότερες από 215 δισ. προβολές, ενώ αντίστοιχα το #bookstagram στο Instagram ξεπερνάει τις 99 εκατ. δημοσιεύσεις. Oπως σχολιάζει και ο Γιάννης, η διαδικασία είναι αμφίδρομη: οι νέοι επηρεάζονται από λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ταυτόχρονα τους επηρεάζουν. «Οι αλγόριθμοι που έχουν αναπτυχθεί και κυριαρχήσει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με πρωτοπόρο το TikTok, μετατόπισαν το κέντρο βάρους μιας κοινότητας από το τοπικό – φιλικό – συγγενικό επίπεδο, σε ένα επίπεδο με βάση το κοινό ενδιαφέρον».
Ωστόσο ο «φετιχισμός» των βιβλίων με τις ειδυλλιακές βιβλιοθήκες και τις στοίβες βιβλίων προσεκτικά τοποθετημένων, προκειμένου οι ράχες τους να δημιουργούν ένα αρμονικά χρωματιστό σκηνικό, κρίνεται πλέον ως ανεπαρκής. Οι βιβλιόφιλοι απαιτούν πέρα από την εικόνα να υπάρχει και περιεχόμενο. Η Εύα αναγνωρίζει πως πολλές φορές έχει αγοράσει ένα βιβλίο εξαιτίας μιας κριτικής που διάβασε ή ενός αποσπάσματος που της κίνησε το ενδιαφέρον. «Την επαφή με τη φωτογραφία και το κείμενο την αλλάζει οριστικά το TikTok, το οποίο μέσω του βίντεο επαναφέρει τον λόγο στο προσκήνιο, επιβάλλει μια μεγαλύτερη ευρηματικότητα και ζωντάνια στις παρουσιάσεις, τις κάνει να μοιάζουν –και να είναι τις περισσότερες φορές– πιο ειλικρινείς και αδιαμεσολάβητες από τα υπόλοιπα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κάτι που αυξάνει και την επίδραση της εφαρμογής στο κοινό».
Η Αναστασία ακολουθεί την @loverofpages, μια 22χρονη Βρετανίδα που έχει περισσότερους από 56.000 ακολούθους. Oπως εξηγεί στην «Κ», έχει μια λίστα στο κινητό της όπου σημειώνει τα επόμενα βιβλία για τα οποία μαθαίνει μέσα από αντίστοιχους λογαριασμούς και θέλει να τα αγοράσει. «Τόσο πολλά βιβλία και τόσο λίγος χρόνος, αλλά και τόσο λίγα λεφτά», ξεφυσάει με δραματικό ύφος, όπως άλλωστε αρμόζει σε μια λογοτεχνική ηρωίδα της γενιάς της.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
