Στην αιχμη της καταπολεμησης των κουνουπιων και των ιων που μεταφερουν το ΔΠΘ

Διεθνές ενδιαφέρον έχει συγκεντρώσει η πρώτη εφαρμογή της τεχνολογίας της μεταγονιδιωματικής στην ανάλυση των κουνουπιών και άλλων αιματοφάγων εντόμων, που εφαρμόστηκε τα Τμήματα Ιατρικής και Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής του ΔΠΘ, με ιδιαίτερα ενθαρρυντικά αποτελέσματα.

Μάλιστα η πρωτοποριακή αυτή μέθοδος, έχει προσελκύσει και το διεθνές ενδιαφέρον, τόσο από τη Βραζιλία, όσο και από τις ΗΠΑ, με στελέχη του πανεπιστημίου της Λουιζιάνα να συμμετέχουν σε ειδικό συμπόσιο με τη συμμετοχή ειδικών επιστημόνων από την Ελλάδα και το εξωτερικό που θα πραγματοποιηθεί το Μάιο στην Αλεξανδρούπολη.

Όπως σημείωσε ο επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος, Επίκουρος Καθηγητής της Ιατρικής του ΔΠΘ κ. Ιωάννης Καρακασιλιώτης, το σκεπτικό τους ήταν ότι η ανάλυση της σύστασης και εποχικής διακύμανσης του πληθυσμού των κουνουπιών μιας περιοχής αποτελεί έναν από τους βασικότερους παράγοντες στην επιδημιολογία νοσημάτων που μεταφέρονται από  τα κουνούπια.

Η έρευνα έδειξε, σημείωσε ότι η μέθοδός τους φαίνεται να δίνει πολύ πιο σαφή αποτελέσματα σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη μεθοδολογία, ενώ έχει δημοσιευτεί σε πολύ μεγάλα επιστημονικά περιοδικά, λαμβάνοντας διεθνή αναγνώριση.

«Με την τεχνολογία μας μπορεί κάποιος να ελέγξει ολόκληρες παγίδες από κουνούπια, που είναι ακριβέστερο και ταχύτερο», ανέφερε.

Πώς γίνεται τώρα η αντιμετώπιση

Ο προσδιορισμός των ειδών των κουνουπιών που κυκλοφορούν σε μια περιοχή είναι εξαιρετικά σημαντικός, γιατί έχει άμεση σχέση τόσο με την αποτελεσματικότητα και την οικονομία των ψεκασμών, όσο και με την εκτίμηση του κινδύνου εμφάνισης νοσημάτων, όπως ο πυρετός του Δυτικού Νείλου, η ελονοσία, κ.λ.π.

Άλλωστε και στην περιοχή μας, όπως και σε πολλές χώρες του κόσμου, λειτουργούν τέτοια προγράμματα επιτήρησης, με υψηλό κόστος, όμως μέχρι τώρα η ανάλυση των κουνουπιών που συλλέγονται σε παγίδες γίνεται με τη μορφολογική ταυτοποίηση των ειδών ένα προς ένα κάτω από το μικροσκόπιο.

Η διαδικασία αυτή είναι χρονοβόρα, εξαρτάται άμεσα από την εμπειρία του παρατηρητή, σε αρκετά είδη κουνουπιών υπάρχει αδυναμία διαχωρισμού, καθώς έχουν την ίδια μορφολογία, ενώ ανάλυση με βάση το γενετικό υλικό, είναι απαγορευτική τεχνικά αλλά και οικονομικά.

Γνωρίζοντας τα είδη αποφεύγουμε τις ασθένειες

Εδώ έρχεται να παρέμβει η μεθοδολογία, που πρότεινε ομάδα επιστημόνων από τα Τμήματα Ιατρικής και Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (ΔΠΘ) με εταίρους τις εταιρείες Εβροφάρμα και Γεωτεχνοϋγειονομική Βορείου Ελλάδος, η οποία ενσωμάτωσε την τεχνολογία της μεταγονιδιωματικής στην ταυτοποίηση των κουνουπιών. Η παράλληλη ανάλυση του γενετικού υλικού όλων των κουνουπιών (metabarcoding)  σε μια παγίδα με το πάτημα ενός κουμπιού έφερε την ακρίβεια της ταυτοποίησης ενός είδους στο επίπεδο του πληθυσμού.

Και αυτό βοηθά την αντιμετώπιση, γιατί δεν είναι όλα τα είδη των κουνουπιών να μεταφέρουν κάποιες αρρώστιες, όπως για παράδειγμα τον ιό του Δυτικού Νείλου.

Η γνώση λοιπόν των ειδών, μπορεί να βοηθήσει ώστε οι πόροι για την αντιμετώπιση των κουνουπιών, να εστιάσουν σε περιοχές με τα πιο επικίνδυνα είδη, προστατεύοντας τη δημόσια υγεία.

«Θα μπορούσαμε να κάνουμε πιο στοχευμένες παρεμβάσεις, ώστε από άποψη ελέγχου να είναι πιο αποτελεσματικό» σημείωσε. Για παράδειγμα υπενθύμισε πως στην Αργολίδα, διαπίστωσαν την παρουσία του ιού του Δυτικού Νείλου όταν αυτός πια είχε προσβάλλει τους ανθρώπους, ενώ χρησιμοποιώντας την ανάλυση του γενετικού υλικού, θα μπορούσαν να είχαν προειδοποιηθεί και ίσως να τον προλάβουν.

Το θετικό, τόνισε, είναι πως η μεθοδολογία τους απαιτεί πολύ μικρότερο ανθρώπινη παρέμβαση, μιας και με τα μηχανήματά τους, μπορούν μέσα σε μια μέρα να αναλύσουν χιλιάδες.

Σε συνδυασμό δε με τεχνολογίες ανάλυσης μετεωρολογικών δεδομένων και μαθηματικών μοντέλων αναμένεται να αποτελέσει μια συνολική νέα πρόταση από το ΔΠΘ στην αντιμετώπιση των ασθενειών μεταδιδόμενων από έντομα, την οποία επιθυμούν να συνεχίσουν, και να εφαρμοστεί στο πεδίο στην καταπολέμηση των κουνουπιών.

Ήδη συζητούν για αξιοποίηση στη Βραζιλία, όπου υπάρχει πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα με τις αρρώστιες από τα κουνούπια από τη χώρα μας, ενώ στο συμπόσιο θα υπάρχει παρουσία ομάδας καθηγητών και ερευνητών από το Lousisina State University με σκοπό την επέκταση της συνεργασίας τους.

Εντοπίστηκαν και 15 άγνωστοι ιοί

Το υλικό προήλθε από παγίδες που τοποθετήθηκαν στην Περιφέρεια ΑΜΘ, όπου εντοπίστηκαν 34 ιοί σε 24 διαφορετικά είδη κουνουπιών. Πολλοί από τους ιούς που εντοπίστηκαν αποτελούν στελέχη ήδη γνωστών ιών που έχουν αναγνωριστεί από την Κίνα μέχρι τη Νότια Αμερική. Ωστόσο, 15 ιοί απέχουν τόσο πολύ από οποιονδήποτε άλλο ιό που έχει εντοπιστεί παγκοσμίως και αναγνωρίστηκαν ως νέα είδη.

Οι νέοι αυτοί ιοί, σημείωσε ο κ. Καρακασιλιώτης, παρόλο που δεν γνωρίζουμε ακόμη ποιους οργανισμούς μολύνουν, ή αν έχουν τη δυνατότητα να μεταφερθούν στον άνθρωπο, χρήζουν άμεσης μελέτης καθώς φαίνεται να βρίσκονται σε αρκετά κουνούπια της περιοχής της ΠΑΜΘ.

Μάλιστα η ανάλυση των ιών επεκτάθηκε και σε άλλα αιματοφάγα έντομα, φορείς ασθενειών, όπως οι σκνίπες Culicoides. Οι σκνίπες αυτές, παρότι είναι κατά πολύ μικρότερες από τα κουνούπια, αποτελούν όχληση σε ζώα και ανθρώπους, κυρίως γύρω από κτηνοτροφικές μονάδες, ενώ μεταφέρουν σημαντικές ασθένειες, όπως ο καταρροϊκός πυρετός των προβάτων. Η μελέτη σε 10 είδη Culicoides της Θράκης οδήγησε στην αναγνώριση 14 νέων ιών, με τη μελέτη να αποτελεί την πρώτη του είδους στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.