Προ των πυλων η καταργηση των δημοσιων υπηρεσιων αντιμετωπισης των εξαρτησεων

Ήταν 27 Νοεμβρίου του 1983, όταν ξεκινούσε την λειτουργία της η «ΙΘΑΚΗ» η πρώτη θεραπευτική κοινότητα του ΚΕΘΕΑ. Σήμερα, 40 χρόνια μετά, το ΚΕΘΕΑ αποτελεί το μεγαλύτερο δίκτυο υπηρεσιών απεξάρτησης και κοινωνικής επανένταξης στη χώρα μας, μετρώντας περισσότερες από 100 μονάδες πανελλαδικά, σε 31 πόλεις και 20 σωφρονιστικά καταστήματα, ενώ σε ετήσια βάση προσφέρει υπηρεσίες σε περισσότερους από 15.000 αποδέκτες/τριες με διαφορετικές μορφές εξάρτησης, καθώς και τις οικογένειές τους.

Η φετινή 40τη επέτειος του βρίσκει το ΚΕΘΕΑ σε «ταραγμένα» νερά καθώς το επικείμενο νομοσχέδιο του Υπουργείου Υγείας για την ψυχική υγεία και τις εξαρτήσεις όπως επισημαίνουν εργαζόμενοι, φορείς και σωματεία, οδηγεί στην ουσιαστική κατάργησή του, όπως και όλων των λοιπών εγκεκριμένων φορέων και προγραμμάτων, δημιουργώντας από την συγχώνευσή τους έναν υπερσυγκεντρωτικό οργανισμό με την επωνυμία ΕΟΠΑΕ (Εθνικός Οργανισμός Πρόληψης και Αντιμετώπισης των Εξαρτήσεων), που θα διαλύσει ο,τιδήποτε γνωρίζουμε σήμερα για τις εξαρτήσεις στη χώρα μας σε επίπεδο παροχής υπηρεσιών.

Αυτό επεσήμανε, μεταξύ άλλων, μιλώντας στο «Ράδιο Παρατηρητής 94fm» και στην εκπομπή «Μαθήματα Αναπνοής» του καθηγητή κ. Χαράλαμπου Πουλόπουλου, ο κ.Δημήτρης Κολοκάθης, Αντιπρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων του ΚΕΘΕΑ, επεξηγώντας το πώς οι προωθούμενες αλλαγές θα αλλάξουν τον χάρτη της πρόληψης και αντιμετώπισης των εξαρτήσεων στην χώρα μας.

Αναφερόμενος στις διατάξεις του νομοσχεδίου ο ίδιος εξήγησε πως στην ουσία προβλέπεται η διοικητική συνένωση οργανισμών όπως ο ΟΚΑΝΑ, το ΚΕΘΕΑ και όλες οι μονάδες που λειτουργούν σήμερα στα δημόσια νοσοκομεία (18 ΑΝΩ, ΑΡΓΩ, ΙΑΝΟΣ, ΔΙΑΠΛΟΥΣ κ.α.) οι οποίες ενοποιούνται, κάτω από μια διοίκηση  κατ’ αρχάς του ΟΚΑΝΑ. 

Ελληνική γραφειοκρατική και διαλυτική «πατέντα»

Πρόκειται στην ουσία για ένα «φούσκωμα» του εσωτερικού κανονισμού το ΟΚΑΝΑ, ο οποίος όπως τόνισε «ούτε φτιαγμένος ήτανε, ούτε μπορεί να λειτουργήσει με όλες αυτές τις μονάδες που υπάρχουν». Στις ίδιες διατάξεις δεν προβλέπεται επίσης κανένα αντίβαρο στη θεσμική εξουσία του Προέδρου του Δ.Σ. ο οποίος όπως και το σύνολο των μελών του, ορίζεται από τον εκάστοτε Υπουργό, και έχει δίπλα του ένα επιστημονικό συμβούλιο γνωμοδοτικού χαρακτήρα και προφανώς υποβαθμισμένο.

Μια «ελληνική πατέντα» που θα δημιουργήσει όπως υποστήριξε ο κ.Κολοκάθης έναν «υδροκέφαλο» και γραφειοκρατικό οργανισμό, που θα λειτουργεί μακριά από τις τοπικές κοινωνίες και άρα θα είναι διαλυτικός.

Δεδομένο που φαίνεται πως ενστερνίζονται καθολικά τα στελέχη, αλλά και οι ωφελούμενοι/ες του ΚΕΘΕΑ και οι οικογένειές τους, η αντίδραση των οποίων απέναντι στις σχεδιαζόμενες αλλαγές είναι καθολική.

Χαρακτηριστική είναι άλλωστε η «μάχη» που δίνει και η Ομοσπονδία Συλλόγων Οικογένειας ΚΕΘΕΑ η οποία δημιουργήθηκε το 2019, και κατόπιν ζυμώσεων, κυρίως κοινωνικών, έκανε φέτος το πρώτο της ιδρυτικό συνέδριο. Μια Ομοσπονδία που όπως εξήγησε ο κ.Παντελής Ξυπολυτάς, Γενικός Γραμματέας της Ομοσπονδίας, ξεκίνησε με αφορμή την προσπάθεια αντιμετώπισης της κατάργησης του αυτοδιοίκητου του ΚΕΘΕΑ το 2019, και σήμερα, λίγους μήνες μετά την εκλογή του πρώτου της διοικητικού συμβουλίου καλείται να σταθεί απέναντι σε ένα σχέδιο νόμου το οποίο διαλύει ουσιαστικά όλο τον τομέα της απεξάρτησης στην Ελλάδα. 

«Ο κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα να έχει κοντά του μια δομή απεξάρτησης»

«Αυτός ο οργανισμός, ο ΕΟΠΑΕ που πάει να δημιουργηθεί συγχωνεύοντας όλους τους οργανισμούς και όλα τα επιμέρους δημόσια προγράμματα των δημόσιων νοσοκομείων, διαλύει οριζόντια, ενώ συνενώνει υποτίθεται τα κατακερματισμένα προγράμματα που υπάρχουν, που δεν είναι κατακερματισμένα, είναι εξαπλωμένα σε όλη την επικράτεια, γιατί  ακριβώς ο κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα να έχει κοντά του μια δομή, για  να μπορέσει να απεξαρτηθεί όταν υπάρξει ανάγκη» τόνισε ο ίδιος, εξηγώντας πως το νέο νομοσχέδιο ενώνει όλους τους υφιστάμενους οργανισμούς, τους «κόβει» οριζόντια και δημιουργεί διάφορες διευθύνσεις, μέσα στις οποίες θα χάνεται η ταυτότητα κάθε προγράμματος που έχει δημιουργηθεί όλα αυτά τα χρόνια.

Ο «χώρος» των εξαρτήσεων μετά και την αρχική έκπληξη σήμερα όπως τόνισε ο κ.Κολοκάθης παραμένει «παγωμένος» προσπαθώντας να διασώσει έστω και κάποια βασικά πράγματα, η κατάργηση των οποίων θα πλήξει την παροχή υπηρεσιών υγείας στη χώρα, δημόσιας και ψυχικής. Ο ίδιος στάθηκε στο γεγονός πως όλες οι τοποθετήσεις – αντιδράσεις αφορούν στην κατάργηση του  θεραπευτικού πλουραλισμού, εξηγώντας πως αφορά στη δυνατότητα κάποιος να έχει πολλούς τρόπους και πολλά σημεία να απευθυνθεί και πολλές μεθόδους να ακολουθήσει. «Την κατάργηση αυτού που λέμε “θεραπευτικού συνεχούς”, δηλαδή να αρχίσει ένα πρόγραμμα και να το τελειώσει με μια λογική» πρόσθεσε αναφερόμενος επίσης στην ελευθερία μικρότερων μονάδων και οργανισμών, να ανταποκρίνονται στις νέες ανάγκες και εξαρτήσεις οι οποίες αλλάζουν πολύ γρήγορα και διαμορφώνουν νέα πεδία και νέους μικρόκοσμους μέσα στο μεγάλο πεδίο των εξαρτήσεων πολύ γρήγορα και χρειάζεται μια γρήγορη ανταπόκριση σε κάθε τοπική κοινωνία.

Στο πλαίσιο αυτό έχουν ήδη πραγματοποιηθεί κινητοποιήσεις και στάσεις εργασίας, πέραν των ανακοινώσεων, ενώ όπως έκανε γνωστό ο ίδιος στις 10 Δεκεμβρίου με πρωτοβουλία του Συλλόγου Οικογένειας «ΔΙΑΠΛΟΥΣ» στην Κέρκυρα, θα πραγματοποιηθεί ένα ανοιχτό συνέδριο όπου θα παραστούν στην ουσία όλοι οι άνθρωποι των εξαρτήσεων για να μιλήσουν για το μέλλον της απεξάρτησης, το μέλλον της παροχής υπηρεσιών στις εξαρτήσεις και προφανώς να δηλώσουνε τον φόβο τους και την αντίδρασή τους απέναντι σε αυτόν τον σχεδιασμό. Έχουν επίσης πραγματοποιηθεί ήδη συναντήσεις, και άλλων συλλόγων, με τον αρμόδιο υπουργό, ωστόσο όπως υπογράμμισε ο κ.Κολοκάθης «δεν καταλάγιασε καθόλου ο φόβος μας ότι αυτό θα είναι όχι μόνο μια παταγώδη αποτυχία, αλλά θα είναι μια παταγώδη αποτυχία στις πλάτες της κοινωνίας και των εξαρτημένων κι αυτό είναι το τραγικό, καθώς δεν θα βρίσκουν υπηρεσίες στον βαθμό που τις έβρισκαν και με τον τρόπο που τις έβρισκαν».

Ανοίγει ο δρόμος προς την ιδιωτικοποίηση της πρόληψης και της αντιμετώπισης των εξαρτήσεων

Μάλιστα όπως ανέφερε ο ίδιος οι αλλαγές αυτές θα ανοίξουν τον δρόμο προς την ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών αυτών, τονίζοντας πως «θα υπάρχει πλέον ένας οργανισμός που δεν έρχεται να συντονίσει ή να δικτυώσει, αλλά να διοικήσει τους πάντες, αποφασίζοντας ποια  πολιτική θα ακολουθηθεί, θα  εκπροσωπεί και ταυτόχρονα εποπτεύει και αδειοδοτεί και τον ιδιωτικό τομέα, δίχως κανένα αντίβαρο και δίχως κανέναν έλεγχο. Ο ίδιος που λέει τι θα γίνει σε όλη τη χώρα, ο ίδιος θα αδειδοτήσει ιδιωτικές μονάδες, που  ενδεχομένως θα τις  συνδέσει με τα ταμεία ή δεν θα τις συνδέσει με τα ταμεία, που σημαίνει ότι πέρα των προθέσεων, ανάλογα με το ποιος θα προεδρεύει ή ποιος θα είναι υπουργός, μπορεί να βρούμε τη λογική της “φυσαρμόνικας” όπου στενεύει όλο το δημόσιο σύστημα παροχής υγείας και δημιουργεί ιδιωτικές πρωτοβουλίες όπου όποιος θέλει κάτι παραπάνω το πληρώνει και το παίρνει».

Το κυριότερο ωστόσο που έσπευσε να υπογραμμίσει είναι η απόσταση που θα δημιουργηθεί μεταξύ των ανθρώπων και των κοινωνιών, διότι όπως τόνισε «η ψυχική υγεία και η απεξάρτηση είναι κατ’ αρχάς σχέση διαπροσωπική, είναι σχέση της ομάδας μεταξύ της, είναι σχέση των ανθρώπων που είναι υπό θεραπεία με την κοινωνία τους, και είναι σχέση της κοινωνίας με τις δομές της, της τοπικής κοινότητας». «Όταν στοιβάζεις συνεχώς βαθμίδες διοίκησης και ελέγχου, τότε αυτή η σχέση απομακρύνεται και τελικά δεν την αφήνεις να πάρει αναπνοή» πρόσθεσε εκφράζοντας την εκτίμηση πως «φοβάμαι ότι θα καταλήξει να έχουμε συρρικνωμένες και χειρότερες υπηρεσίες και πάρα πολλά ιδιωτικά κέντρα τα οποία θα  πληρώνονται από τις ιδιωτικές ασφάλειες ή τον ΕΟΠΥΥ».

Δημοκρατική και «από τα κάτω» λογική θεραπείας

«Γι’ αυτό το λόγο λέμε όχι. Γιατί θέλουμε μια δημοκρατική και μια από τα κάτω λογική στην θεραπεία στη σχέση στις τοπικές κοινωνίες και στο σχεδιασμό επίσης. Είναι άλλο πράγμα  μια  δομή που έλειπε από τη χώρα, μια επιτροπή που θα σχεδιάζει μαζί με τους ανθρώπους του πεδίου και με τις τοπικές κοινωνίες μια εθνική πολιτική και είναι άλλο πράγμα να τα κάνει όλα αυτά μια  διοίκηση» ανέφερε υπογραμμίζοντας πως «έχεις μια δημοκρατία  η οποία δίνει σε έναν υπουργό και σε έναν επικεφαλής ενός οργανισμού τη δυνατότητα να κάνουν εθνική  πολιτική, εν  αγνοία του κοινοβουλίου στην ουσία ή της κοινωνίας των πολιτών. Αυτού του τύπου οι δομές είναι αυτοκρατορικές».

Κλείνοντας ο κ.Ξυπολυτάς αναφέρθηκε και στην σχέση του ΚΕΘΕΑ με τις τοπικές κοινωνίες, τονίζοντας πως δεν πρόκειται απλά για μια σχέση αποδοχής, αλλά δυνατής υποστήριξης, όπως μαρτυρά και η συμμετοχή των πολιτών στους τρόπους αντίδρασης των τελευταίων εβδομάδων. «Το ψήφισμά μας έχει ξεκινήσει και ψηφίζεται από δημοτικά συμβούλια, από την Περιφέρεια Ηπείρου και συνεχίζουμε» ανέφερε ζητώντας την στήριξη όλων «γιατί αφορά όλη την κοινωνία, δεν αφορά μόνο αυτού τους 6.000 που βρίσκονται αυτή τη στιγμή θεραπευόμενοι στις μονάδες του ΚΕΘΕΑ ή στην Αργώ ή  σε όλα τα προγράμματα τα υπόλοιπα. Αφορά όλους και αφορά και όλους όσους έχουν μικρά παιδιά αυτή τη στιγμή, γιατί τα ναρκωτικά έχουν μπει στα σχολεία κανονικά. Είναι συνυφασμένα με το διάλειμμα ή με την κοπάνα, είναι μέσα στα γυμνάσια».

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.