Μια συζητηση για τη μητροτητα και την υιοθεσια… με αλλα ματια
«Υιοθεσία χωρίς τραύμα δεν υπάρχει• μεγάλο ή μικρό εξαρτάται από τα βιώματα του καθενός»
Την Αλεξάνδρα Παυλίδου φιλοξένησε στα ερτζιανά του «Ράδιο Παρατηρητής 94fm» και του Beton 7 Art Radio ο καθηγητής κ. Χαράλαμπος Πουλόπουλος στο πλαίσιο της εκπομπής «Μαθήματα Αναπνοής». Η γνωστή ηθοποιός-σκηνοθέτις μίλησε για την ομορφιά αλλά και τις δυσκολίες της υιοθεσίας του γιου της Νώα, τις ιδιαίτερες ανάγκες των θετών παιδιών και γονιών, το μεγάλο στοίχημα να μεγαλώνεις ένα παιδί από την Αιθιοπία, αλλά και τον Σύλλογο Φίλων Μεικτής Οικογένειας ονόματι «Ο Πελαργός», ο οποίος ιδρύθηκε το καλοκαίρι του 2018 από μια ομάδα θετών γονιών παιδιών που υιοθετήθηκαν από την Αιθιοπία, προκειμένου να αποτελέσει ένα σύμβολο που αγκαλιάζει τη μοναδικότητα της ιστορίας κάθε παιδιού, βιολογικού ή όχι, και τη μεικτή οικογένεια –όπου μεικτή εννοείται η οικογένεια τα μέλη της οποίας δεν συνδέονται απαραίτητα με βιολογικούς δεσμούς και δεν έχουν απαραίτητα κοινή εθνική ή/και φυλετική καταγωγή.
Ο λόγος, όμως, στην Αλεξάνδρα Παυλίδου…
Χ.Π.: Η υποκριτική σχετίζεται με τις ανάσες, όπως σχετίζεται και η δική σας δραστηριότητα με ανθρώπους που βρίσκονται σε ευάλωτη θέση. Είστε ιδρυτικό μέλος στον Σύλλογο Φίλων Μεικτής Οικογένειας «Ο Πελαργός», που αφορά θετά παιδιά και όχι μόνο, κυρίως από άλλες χώρες.
Α.Π.: Η αρχική ιδέα και ανάγκη ήταν εμείς που είχαμε υιοθετήσει παιδιά από την Αιθιοπία, να δημιουργήσουμε έναν σύλλογο που να βοηθήσει εμάς και τα παιδιά μας. Στόχος μας ήταν τα παιδιά να μην χάσουν τις ρίζες τους, να είναι κοντά το ένα με το άλλο, να βοηθήσουμε θετούς γονιούς που θέλουν να προβούν σε υιοθεσία με τη γνώση που αποκτήσαμε, αλλά και να δημιουργηθεί είναι σύλλογος ανοιχτός σε παιδιά και γονείς που δεν είναι από ίδιες χώρες. Σκοπός μας ήταν, δηλαδή, να καταρρίψουμε αυτό το ταμπού που υπάρχει γύρω από την υιοθεσία και την διαφορετικότητα, να αποτελέσει ο σύλλογος μία μεγάλη αγκαλιά και στήριξη. Ο «Πελαργός» παρέχει μεγάλη βοήθεια, καθώς έχει γίνει με τόση αγάπη και σοβαρότητα. Πλέον όλοι στο σύλλογο είμαστε μία μεγάλη οικογένεια, που μας δένει η αλληλεγγύη, καθώς ήρθε η ώρα να ανοιχτούμε χωρίς προκαταλήψεις.
«Για μένα δεν ήταν αυτοσκοπός να έχω το δικό μου βιολογικό παιδί»
Χ.Π.: Με τον σύζυγο σας υιοθετήσατε ένα παιδί που τώρα είναι 4,5 ετών, στο πλαίσιο μίας διεθνούς υιοθεσίας. Θέλετε να πείτε πώς οδηγηθήκατε σε αυτήν την απόφαση;
Α.Π.: Όπως πολλά ζευγάρια, προσπαθούσαμε καιρό να κάνουμε ένα παιδί, προέκυψαν διάφορες απώλειες, κάποιες νωρίτερα, αλλά και μία στους 6,5 μήνες που ήταν πολύ οδυνηρό. Για μένα δεν ήταν αυτοσκοπός να έχω το δικό μου βιολογικό παιδί, καθόλου δηλαδή, γιατί μάλιστα η μία προσπάθεια ήταν με ωαριοδωρήτριες, οπότε δεν θα ήταν και πάλι δικό μου. Ήθελα να γίνω μητέρα και αυτό ήταν ένας από τους όρους που έθεσα στον σύζυγο μου τον Ντέιβιντ, δηλαδή ότι θέλω να μείνουμε στην Ελλάδα και να γίνω μητέρα. Είμαι σε μία διακρατική οικογένεια και επειδή ο χρόνος κυλάει, και έφτασα τα 55 χρόνια, είπαμε να το ψάξουμε, χωρίς να μας ενδιαφέρει το χρώμα του παιδιού. Ήμασταν πολύ τυχεροί, δεν περιμέναμε σχεδόν καθόλου, και περίπου σε έναν χρόνο είχαμε το παιδί μας.
«Κάνουμε έναν αγώνα, προκειμένου να βοηθήσουμε την κοινωνία, φανερώνοντας πως υπάρχουν διάφοροι τρόποι, ώστε να αποκτήσει ο καθένας οικογένεια»
Χ.Π.: Στην Ελλάδα υπάρχει μία εσφαλμένη αντίληψη ως προς τις υιοθεσίες, καθώς οι γονείς ψάχνουν ένα παιδί που να τους μοιάζει. Εσείς πώς πήρατε την απόφαση να υιοθετήσετε ένα παιδί με διαφορετικά χαρακτηριστικά που προέρχεται από μία χώρα, όπως η Αιθιοπία;
Α.Π.: Η απόφαση δεν ήταν καθόλου δύσκολη. Εγώ ήθελα απλώς να γίνω μητέρα, θέλαμε μαζί με τον σύζυγό μου να δώσουμε σε ένα παιδί ό,τι είχαμε και δεν είχαμε, να το αγαπήσουμε. Έτσι, ακολουθήσαμε τον πιο γρήγορο δρόμο και δεν μας ένοιαζε καθόλου η καταγωγή του. Τώρα που είναι κοντά μας εδώ και 3 χρόνια αντιμετωπίζουμε δυσκολίες και ανησυχίες. Είμαστε γονείς και συνήγοροι, κατά κάποιον τρόπο ακτιβιστές για το ίδιο μας το παιδί. Δεν μας νοιάζει, δηλαδή, μόνο να βιώσει το παιδί μας τον λιγότερο πόνο, αλλά πολύ περισσότερο κάνουμε έναν αγώνα, προκειμένου να βοηθήσουμε στην ενημέρωση της κοινωνίας, φανερώνοντας πως υπάρχουν διάφοροι τρόποι, ώστε να αποκτήσει ο καθένας οικογένεια. Πρέπει να τελειώσει μιά και καλή το θέμα της διαφορετικότητας, πρέπει να το αποδεχτούμε.
Η αχρωματοψία είναι πολύ επικίνδυνο πράγμα, γιατί μας κάνει να αγνοούμε ηθελημένα κάποια θέματα, να τα βάζουμε κάτω από το χαλί και να τα αποδεχόμαστε. Σχετικά με τον Νόα, σίγουρα και εκείνος δυσκολεύεται. Μου έχει πει πράγματα που μου έχουν ραγίσει την καρδιά, όπως «αν πλυθώ καλά, θα φύγει το μαύρο χρώμα» ή «θέλω να έχω ίσια μαλλιά σαν και σένα». Αυτά σου ραγίζουν την καρδιά, γιατί εγώ θέλω να είναι υπερήφανος για το χρώμα του
Χ.Π.: Το θέμα είναι πώς μπορεί να συνδυάσει κανείς την προέλευση ενός παιδιού με τη νέα οικογένεια. Πώς, δηλαδή, θα μπορέσει το παιδί να μην αποκοπεί από τις οικογενειακές του ρίζες;
Α.Π.: Δυστυχώς, τις βιολογικές ρίζες δεν τις γνωρίζουμε, καταφέραμε να βρούμε μόνο τη νονά του. Παρόλα αυτά, μέσω του συλλόγου μας έχει επαφή με πάρα πολλά παιδιά, μάλιστα και με αυτά που ήταν στο ίδιο ορφανοτροφείο, τα οποία θεωρούμε αδέρφια του. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να φροντίζουμε να υπάρχουν πρότυπα που να αντανακλούν το δικό του χρώμα και τη δική του προέλευση, κάτι που δεν είναι εύκολο στην Ελλάδα. Μέσα από βιβλία, ιστορίες, βίντεο και ταινίες και φυσικά το άνοιγμα στην κοινωνία. Έχουμε καλέσει Έλληνες από την Αιθιοπία και την Αφρική, ώστε να μοιραστούν μαζί μας τις εμπειρίες τους. Κάνουμε μεγάλες προσπάθειες, σίγουρα θα κάνουμε και ταξίδια σε εκείνα τα μέρη στο μέλλον. Θέλουμε να του δώσουμε άλλου είδους πρότυπα, σε σχέση με αυτά που υπάρχουν στην Ελλάδα.
«Η υιοθεσία είναι μία, αλλά οι αποχωρισμοί από ένα ασφαλές περιβάλλον είναι πολλοί»
Χ.Π.: Υπάρχουν παιδιά στην Αφρική, αλλά και στις άλλες χώρες που κινδυνεύουν μέσα στις οικογένειες, αλλά ακόμα και στην «πολιτισμένη» Δύση. Τι θα μπορούσαν να κάνουν οι ενήλικες για αυτά τα παιδιά;
Α.Π.: Εγώ δεν είμαι αρμόδια για όλα αυτά που περιγράφετε, ωστόσο μπορώ να σας μιλήσω για τη δική μου εμπειρία. Έχουμε ένα παιδί, το οποίο με τη γέννηση του βίωσε ένα πολύ σοβαρό τραύμα αποχωριζόμενο τη βιολογική του μητέρα. Είναι εσφαλμένη αντίληψη να θεωρούμε ότι αν υιοθετηθεί ένα παιδί από μικρό δεν έχει βιώσει ένα τραύμα. Η υιοθεσία είναι μία, αλλά οι αποχωρισμοί από ένα ασφαλές περιβάλλον είναι πολλοί, όπως η εγκατάλειψη που βίωσε όταν εξαφανίστηκε η μητέρα του, η εγκατάστασή του στο ορφανοτροφείο και μετά η νέα του οικογένεια. Αυτές οι αλλαγές γεννούν κάτι σαν μετατραυματικό στρες. Το παιδί έχει ανασφάλειες, φόβο εγκατάλειψης και μπορεί να αντιδράσει με έντονο τρόπο. Όλα αυτά σε μία ηλικία που δεν μπορεί ακριβώς να συνειδητοποιήσει τι συμβαίνει. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να αναγνωρίσουμε τις συμπεριφορές που μπορεί να προκύπτουν, να σκύψουμε πάνω από το παιδί και να δούμε την αιτία, δηλαδή τι κρύβεται πίσω από την συμπεριφορά. Υιοθεσία χωρίς τραύμα δεν υπάρχει. Μεγάλο ή μικρό εξαρτάται από τα βιώματα του καθενός. Το τραύμα και το στρες αλλάζει τη δομή του εγκεφάλου μέσα από τις ορμόνες.
«Χρειάζεται η αγάπη, η στήριξη και η συγγνώμη, διότι εσύ είσαι το “μοντέλο” μέσω του οποίου θα μάθει το παιδί σου»
Χ.Π.: Τι προσπάθειες κάνατε ως γονείς για να επουλωθεί αυτό το τραύμα; Άλλωστε, όταν έρχεται ένα παιδί σε μία οικογένεια, γεννιούνται και οι γονείς…
Α.Π.: Αυτό συμβαίνει και στις βιολογικές οικογένειες, απλά υπάρχουν κάποια επιπλέον θέματα, όταν έχεις παιδί από υιοθεσία. Πρέπει να δεις κατά πόσο υπάρχει αυτό το τραύμα και πώς μπορείς να βοηθήσεις, πρέπει να είσαι ευαισθητοποιημένος ως προς τη σύνδεση με τους βιολογικούς γονείς του, ώστε να νιώθει το παιδί ασφάλεια, γιατί αλλιώς θα είναι σε «κόκκινο συναγερμό» και άμυνα. Ακόμα, σίγουρα πρέπει να δουλέψεις πολύ τον εαυτό σου, και πρέπει να επιμορφωθείς με διάφορες τεχνικές, ώστε να είσαι πάντα δίπλα στο παιδί. Έτσι, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τα δικά μας τραύματα. Εγώ σκέφτομαι, τι είναι αυτό που δεν έχω δουλέψει σε εμένα, ώστε να γίνομαι έξαλλη όταν μου το αναφέρει το παιδί; Επίσης χρειάζεται και άφεση αμαρτιών, καθώς κανείς δεν μπορεί να είναι τέλειος. Χρειάζεται η αγάπη, η στήριξη και η συγγνώμη, διότι εσύ είσαι το «μοντέλο» μέσω του οποίου θα μάθει το παιδί σου.
«Τους διαφορετικούς ανθρώπους τους αποδεχόμαστε μόνο υπό όρους»
Χ.Π.: Κάποιοι λένε πως η ελληνική κοινωνία είναι ανοιχτή και πολυπολιτισμική. Εσείς, τι εμπειρίες έχετε;
Α.Π.: Πολύ συχνά όταν εκφράζω την ανησυχία μου για το ρατσισμό και την προκατάληψη, ακούω πως δεν υπάρχει ρατσισμός και αναρωτιέμαι πού ζούνε. Φυσικά και υπάρχει ρατσισμός προς όλες τις κατευθύνσεις. Μπορεί να μην είναι εμφανής όπως σε άλλες χώρες, αλλά υπάρχει. Το βλέπουμε και από τις επιθέσεις σε στέκια μεταναστών, δολοφονίες, δεκάδες ξυλοδαρμούς, και με ανησυχεί πολύ αυτό. Τους διαφορετικούς ανθρώπους τους αποδεχόμαστε μόνο υπό όρους. Υπάρχουν ακόμα στερεότυπα. Ακούω συνεχώς να λένε για παράδειγμα πως «θα γίνει Αντετοκούμπο». Ο ρατσισμός δεν είναι μόνο αυτός που μισεί το κάθε τι ξένο, το επικίνδυνο είναι το πιο καλυμμένο. Δηλαδή οι αφροαμερικανοί έχουν λιγότερες ευκαιρίες. Όταν ανακάλυψα ότι είχα ένα θέμα με τους Μουσουλμάνους, ένιωθα ένα σφίξιμο και φόβο, με αποτέλεσμα να το πολεμήσω συνειδητά, ώστε να απομακρύνω αυτήν την σκέψη. Ακόμα και στο σχολείο όλα τα παιδιά δεν είναι ίδια, πρέπει όμως να είναι σίγουρα ίσα. Η αχρωματοψία είναι πολύ επικίνδυνο πράγμα, γιατί μας κάνει να αγνοούμε ηθελημένα κάποια θέματα, να τα βάζουμε κάτω από το χαλί και να τα αποδεχόμαστε. Σχετικά με τον Νόα, σίγουρα και εκείνος δυσκολεύεται. Μου έχει πει πράγματα που μου έχουν ραγίσει την καρδιά, όπως «αν πλυθώ καλά, θα φύγει το μαύρο χρώμα» ή «θέλω να έχω ίσια μαλλιά σαν και σένα». Αυτά σου ραγίζουν την καρδιά, γιατί εγώ θέλω να είναι υπερήφανος για το χρώμα του.
Το παιδί έχει ανασφάλειες, φόβο εγκατάλειψης και μπορεί να αντιδράσει με έντονο τρόπο. Όλα αυτά σε μία ηλικία που δεν μπορεί ακριβώς να συνειδητοποιήσει τι συμβαίνει. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να αναγνωρίσουμε τις συμπεριφορές που μπορεί να προκύπτουν, να σκύψουμε πάνω από το παιδί και να δούμε την αιτία, δηλαδή τι κρύβεται πίσω από την συμπεριφορά. Υιοθεσία χωρίς τραύμα δεν υπάρχει. Μεγάλο ή μικρό εξαρτάται από τα βιώματα του καθενός. Το τραύμα και το στρες αλλάζει τη δομή του εγκεφάλου μέσα από τις ορμόνες
Χ.Π.: Καταλαβαίνω πως οι πιέσεις για το παιδί είναι ισχυρές και τις βιώνετε και εσείς ως γονείς, δευτερογενώς…
Α.Π.: Εμείς όπως όλοι οι γονείς προσπαθούμε να προστατεύσουμε τα παιδιά μας από τον πόνο. Ταυτόχρονα, πρέπει να αποδεχθούμε πως θα βιώσει το μπούλινγκ. Αυτό υπάρχει για όλα τα παιδιά, βέβαια δεν είναι το ίδιο σε όλες τις περιπτώσεις. Δεν σκλαβώθηκαν κάποιοι γιατί φορούσαν γυαλιά, ενώ στην Αμερική σκλαβώθηκαν και θεωρούνταν κατώτεροι. Δεν μπορούμε να αποκόψουμε την ιστορία, διότι μπορεί να μην συνέβη εδώ, αλλά συνέβη. Δεν υπάρχουν πια σύνορα με την παγκοσμιοποίηση. Ακόμα και στις ταινίες οι εγκληματίες είναι συνήθως αφροαμερικανοί. Θέλω να πω, πως δεν είναι όλα τα παιδιά ίδια, τη διαφορετικότητα πρέπει να τη βλέπουμε και να την αποδεχόμαστε.
«Ο Νόα για εμένα είναι τα πάντα μου και τον βλέπω ως κάτι μοναδικό»
Χ.Π.: Μπορεί να υπάρχουν προκαταλήψεις εκατοντάδων χρόνων που μεταφέρονται από γενιά σε γενιά και είναι δύσκολο να τις επεξεργαστούμε. Ας μιλήσουμε όμως, για την ομορφιά της μητρότητας και του γονέα, γενικότερα…
Α.Π.: Αρχικά εννοείται πως τα θετικά είναι πολύ περισσότερα από τα αρνητικά και τα βιώνουν όλοι οι γονείς, δηλαδή η χαρά του να έχεις παιδί, να του δώσεις φτερά να πετάξει. Για μένα προσωπικά η στιγμή που γνώρισα τον Νώα και ήρθε σπίτι μου, ήταν κάτι το μοναδικό. Μου αρέσει ο συνδυασμός των κρατών στο σπίτι μου, ότι είμαι μισή Αυστριακή, ότι ο άνδρας μου είναι Καναδός, και ότι ο Νώα είναι Αιθίοπας. Ο Νώα για εμένα είναι τα πάντα μου και τον βλέπω ως κάτι μοναδικό. Είναι υπέροχος και θέλω να μην πονάει στη ζωή του, αλλά δεν μπορώ να το αποτρέψω αυτό στον απόλυτο βαθμό. Αυτό που μπορώ να κάνω είναι να τον μάθω να διαχειριστεί τα πράγματα καλύτερα, ώστε να είναι σίγουρος για τον εαυτό του.
«Μόνο όταν σκύβεις πάνω από ένα θέμα διευρύνεις τους ορίζοντες σου»
Χ.Π.: Τι πρέπει να κάνουμε για την εξάλειψη ρατσιστικών φαινομένων και συμπεριφορών;
Α.Π.: Να συζητάμε, να εξετάζουμε τις δικές μας απόψεις, να μην φοβηθούμε να πούμε πως υπάρχουν ρατσιστικά στοιχεία σε καθένα από εμάς, ακόμα κι αν αυτά δεν είναι συνειδητά. Όσο μπορούμε να έχουμε σχέσεις με ανθρώπους σε διαφορετικούς τομείς, τόσο το καλύτερο. Όταν ήρθε το μεγάλο κύμα προσφύγων στο πάρκο της Αλεξάνδρας στην Αθήνα, πάντα είχα μία ευαισθησία, αλλά σκέφτηκα πως ήταν ευκαιρία να προσφέρω και να γνωρίσω ανθρώπους. Δεν κακολογώ τον κόσμο, γιατί μόνο όταν σκύβεις πάνω από ένα θέμα διευρύνεις τους ορίζοντες σου και κατανοείς περισσότερο τον εαυτό σου και τους άλλους.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
