«Η νεα εποχη θα ανατειλει οταν αποκτησουμε συνειδηση της κοινης μας μοιρας»
«Ζούμε μια προσπάθεια επικαιροποίησης του νεοφιλελεύθερου δόγματος, ώστε να έρθει μια καινούργια νέα τάξη πραγμάτων, η οποία να μπορέσει να εξυπηρετήσει συμφέροντα που επιθυμεί»
Ίσως μια από τις τελευταίες εκδηλώσεις τιμής, με τόσο μεγάλο συγκινησιακό βάρος, προς πρόσωπα που «οριοθέτησαν» την πορεία τμημάτων του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, ήταν αυτή της παρουσίασης του τιμητικού τόμου για τον Ομότιμο Καθηγητή Οικονομικής Θεωρίας Γεώργιο Θ. Χατζηκωνσταντίνου που έλαβε χώρα την προηγούμενη Πέμπτη στην Αλεξανδρούπολη, στο πλαίσιο του 2ου Διεθνούς Συνεδρίου στις Συνδυασμένες Μεταφορές, που διοργάνωσε το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του ΔΠΘ.
Το τμήμα ξεκίνησε την πορεία του στα ακαδημαϊκά «πράγματα» της χώρας επί προεδρίας του Ομότιμου πλέον καθηγητή για να φτάσει σήμερα να αποτελεί ένα από τα καλύτερα τμήματα οικονομικών επιστημών της χώρας. Ο κ. Χατζηκωνσταντίνου το τιμώμενο πρόσωπο ήταν παρών, για την αφορμή του τιμητικού τόμου που περιλαμβάνει 36 εισηγήσεις και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Τζιόλα. Σ’ αυτόν οι συνάδελφοί του οικονομικοί επιστήμονες προσπαθούν να εξηγήσουν την οικονομική πραγματικότητα του σήμερα σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο, υπό μια ολιστική προσέγγιση κατανόησης που ξεπερνά τα στενά ερμηνευτικά όρια της νεοκλασικής οικονομικής θεωρίας.
Με την αφορμή της εκδήλωσης αυτής ο κ. Χατζηκωνσταντίνου μίλησε στο «Ράδιο Παρατηρητής 94fm» για την πορεία του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών στον χρόνο, τη σύγχρονη παγκόσμια οικονομία αλλά και την ευθύνη τόσο των οικονομολόγων όσο και των πολιτών στην διαμόρφωση μίας νέας τάξης πραγμάτων σε απάντηση του υφιστάμενου κυρίαρχου υβριδικού νεοφιλελεύθερου δόγματος.
Ο λόγος στον ίδιο…
ΠτΘ: κ. Χατζηκωνσταντίνου, πριν από λίγες ημέρες είχαμε την παρουσίαση ενός τιμητικού τόμου για το πρόσωπό σας, ως Ομότιμου Καθηγητή Οικονομικής θεωρίας μετά από πολύχρονη παρουσία στα έδρανα και του τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης. Ο τίτλος του τόμου «Οικονομική θεωρία, αναζητώντας και διαπιστώνοντας» που ήταν και ο τίτλος της δικής σας ομιλίας. Πώς είναι για έναν άνθρωπο που έχει διανύσει όλα αυτά τα «χιλιόμετρα» στα ακαδημαϊκά έδρανα, να τιμάται;
Γ.Χ.: Είναι η τρίτη φορά που το τμήμα μου, το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του ΔΠΘ με τιμά. Πρώτα με την Ομότιμοποίησή μου, μετά την συνταξιοδότησή μου, ακολούθως με την ονοματοδοσία ενός αμφιθεάτρου που σήμερα φέρει το όνομά μου και τώρα με έναν εξαιρετικό τιμητικό τόμο, πολύ ωραίας ποιότητας, που υπογράφουν 36 περίπου συνάδελφοι. Η εκδήλωση παρουσίασης ήταν εξαιρετική, μιλήσανε διάφοροι παλιοί συνάδελφοί μου οι οποίοι εξακολουθούν να είναι εν ενεργεία σήμερα, είπαν συγκινητικά πράγματα για μένα και ήταν ευρύτερα μια πολύ συγκινητική εκδήλωση. Ο τόμος ο οποίος ανήκει στις Εκδόσεις Τζιόλα, θα κυκλοφορήσει σε λίγες ημέρες.
ΠτΘ: Συμπληρώσατε σαράντα περίπου χρόνια διδασκαλίας, τα 20 εκ των οποίων στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών της Θράκης το οποίο μάλιστα ιδρύσατε. Σας δικαιώνει η σημερινή εικόνα του τμήματος και οι επιτυχίες που έχει κατακτήσει;
Γ.Χ.: Το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών είχε ιδρυθεί τότε και με την βοήθεια φυσικά των Πρυτανικών αρχών. Το γεγονός ότι είχε και έχει εξαιρετικούς καθηγητές, και το γεγονός ότι είναι ένα τμήμα το οποίο ασχολείται με μια ευρεία γκάμα θεμάτων της Οικονομικής Επιστήμης, το καθιστά ένα τμήμα που νομίζω ότι άξιζε τον κόπο να γίνει. Θυμάμαι ότι όταν το τμήμα αυτό πρωτοϊδρύθηκε, περίπου στο 2000, η πρώτη μας προσπάθεια ήταν να ανοίξουμε το πανεπιστήμιο στην κοινωνία της Κομοτηνής. Είχε γίνει μια πολύ μεγάλη εκστρατεία να έρθουμε σε επαφή με διάφορους επαγγελματίες της βιομηχανικής ζώνης της Κομοτηνής, πολλοί εκ των οποίων ανταποκρίθηκαν και υπάρχουν ακόμα και σήμερα. Μέχρι τότε το πανεπιστήμιο δεν ήταν ανοιχτό στην κοινωνία, γεγονός που αποτελούσε παράπονο των Κομοτηναίων. Από τότε σιγά σιγά έγιναν διάφορα πράγματα. Ο ρόλος του πανεπιστημίου ήταν πάντοτε σημαντικός για τη Θράκη αλλά μετά και τα δύο τελευταία χρόνια της υγειονομικής κρίσης, και τα προηγούμενα χρόνια των μνημονίων, τα πράγματα ήταν πιο περιορισμένα.
ΠτΘ: Κατά την ομιλία σας στην παρουσίαση του τόμου κάνατε λόγο μεταξύ άλλων για την υφιστάμενη οικονομική πραγματικότητα και της χώρας και του παγκόσμιου γίγνεσθαι. Την χαρακτηρίσατε ως μια «αμφιβόλου περιεχομένου μετανεωτερικότητα», σε ό,τι αφορά το οικονομικό σύστημα το οποίο εξελίσσεται. Τι συνεπάγεται αυτό;
Γ.Χ.: Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι σήμερα ο κόσμος ολόκληρος, και όχι μόνο η χώρα μας, που παίζει πολύ μικρό ρόλο στο παγκόσμιο γίγνεσθαι, περνάει μια μεταβατική περίοδο. Μετά το 1989-1990, την πτώση δηλαδή της Σοβιετικής Ένωσης, δόθηκε η ευκαιρία να παρουσιαστεί το παγκόσμιο φαινόμενο που βαφτίστηκε ως παγκοσμιοποίηση. Αυτή η παγκοσμιοποίηση είναι ως λέξη ένα ουσιαστικό. Δεν συνοδεύτηκε ποτέ από ένα επίθετο. Διότι τα επίθετα προσδιορίζουν το περιεχόμενο των ουσιαστικών. Εάν θελήσουμε να βάλουμε ένα επίθετο για να προσδιορίσουμε αυτή την παγκοσμιοποίηση, θα πρέπει να βάλουμε το επίθετο «νεοφιλελεύθερη». Διότι ήταν μια παγκοσμιοποίηση ορισμένου στόχου και σκοπού, που ουσιαστικά βασίστηκε στην απελευθέρωση της κίνησης των κεφαλαίων. Αυτό γενικεύτηκε σε όλο τον κόσμο, πρόκειται για μια νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση. Ο νεοφιλελευθερισμός ήταν το δόγμα – ρεύμα της οικονομικής σκέψης το οποίο αντικατέστησε το προηγούμενο ρεύμα του κρατικού παρεμβατισμού και του κράτους κοινωνικής πρόνοιας το οποίο ονομαζόταν κεϋνσιανισμός κατά την περίοδο της ζωής του οποίου η ανθρωπότητα πέρασε καλά. Έγινε παγκόσμια ανακατανομή του εισοδήματος, δημιουργήθηκε κράτος κοινωνικής πρόνοιας, ελήφθησαν μέτρα τα οποία είχαν σχέση με την ενδυνάμωση της παγκόσμιας ζήτησης, σε τρόπο ώστε το καπιταλιστικό σύστημα της εποχής εκείνης να αντιμετωπίσει την πρόκληση του αντιπάλου δέους που ήταν το σοβιετικό μοντέλο του υπαρκτού σοσιαλισμού. Βέβαια αυτό κάποια στιγμή κατέρρευσε το ’89-’90, και ήρθε στην επιφάνεια ο λεγόμενος νεοφιλελευθερισμός, το περιεχόμενο του οποίου δεν το γνωρίζει πολύ καλά ο κόσμος.
Υπάρχουν τρία πράγματα τα οποία φοβάται η εκάστοτε κυρίαρχη εξουσία. Η αριστοτελική αέναη διαφοροποίηση της ουσίας, ότι τα πράγματα δηλαδή μεταλλάσσονται συνεχώς, το δεύτερο είναι η επικούρεια παρέκκλιση, που έλεγε ότι ενώ τα πράγματα φαίνονται έτσι, ότι εκεί οδεύουμε, ξαφνικά κάτι συμβαίνει και τα πράγματα αλλάζουν άρδην, και τρίτον υπάρχει η απροσδιοριστία του ανθρώπινου εγκεφάλου. Οσηδήποτε καταστολή κι αν υπάρχει, οσηδήποτε προσπάθεια γίνεται επικοινωνιακά να προσβληθεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος, υπάρχει ένα πράγμα που δεν καταπολεμάται εύκολα κι αυτό λέγεται «η απροσδιοριστία του ανθρώπινου εγκεφάλου». Είναι απροσδιόριστος.
Τι σημαίνει νεοφιλελευθερισμός; Διότι άλλο είναι νεοφιλελευθερισμός και άλλο φιλελευθερισμός. Ο φιλελευθερισμός είναι η κλασική μορφή καπιταλισμού, όπου πολλά πράγματα περιορίζονται από την κρατική παρουσία. Ενώ νεοφιλελευθερισμός είναι η γνωστή ιστορία, η ιδιωτικοποίηση των πάντων, η εμπορευματοποίηση των πάντων. Με λίγα λόγια είναι όσο το δυνατόν λιγότερο κράτος, όσο το δυνατόν μικρότερη κρατική παρουσία στην οικονομία, ιδιωτικοποιήσεις και παρουσία πλέον των πολυεθνικών μεγαθηρίων ανά τον κόσμο. Αυτό το σύστημα του νεοφιλελεύθερου δόγματος λειτούργησε για αρκετά χρόνια, έως ότου επήλθε η μεγάλη κρίση το 2008 με την καταστροφή των ΗΠΑ μετά την πτώση των δίδυμων πύργων. Από κει και πέρα επήλθε μια παγκόσμια κρίση που ήταν κρίση του νεοφιλελευθερισμού, ο οποίος αποτελεί ένα υβρίδιο του καπιταλιστικού συστήματος. Δεν είναι ο ακραιφνής, παραδοσιακός καπιταλισμός. Η κρίση αυτή οδήγησε σε αρκετές ανακατατάξεις στον κόσμο, οι οποίες σήμαιναν και πολλές οικονομικές καταστροφές.
Ξέρετε η εξουσία, η οποιαδήποτε εξουσία ιστορικά ανά τους αιώνες, έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί τις διάφορες κρίσεις που εμφανίζονται προς ίδιον όφελος. Δεν σημαίνει ότι η ίδια της δημιουργεί, αλλά συνήθως όταν παρουσιάζονται τέτοιες κρίσεις, όπως η οικονομική κρίση ή η υγειονομική που υπήρξε τελευταία, οι εξουσίες έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν τις κρίσεις αυτές προς ίδιον όφελος. Έτσι, δεδομένου μάλιστα ότι υπήρξε μια τεράστια ανισοκατανομή του εισοδήματος παγκοσμίως, κατά την περίοδο αυτή της κρίσης και της λειτουργίας του νεοφιλελευθερισμού, προκειμένου να αποφευχθεί η κατάρρευσή του, γίνεται μια προσπάθεια πλέον στις μέρες μας για την επικαιροποίηση του νεοφιλελεύθερου δόγματος, ώστε να έρθει μια νέα τάξη πραγμάτων, η οποία να μπορέσει να εξυπηρετήσει συμφέροντα που θέλει να εξυπηρετεί, και να μην καταρρεύσει το νεοφιλελεύθερο δόγμα. Άρα πρέπει να επικαιροποιηθεί και αυτή η επικαιροποίηση έχει κάποιους στόχους και σκοπούς για το μέλλον που δεν είναι άλλοι από τη μετανεωτερικότητα που έρχεται. Μια νέα νέα τάξη πραγμάτων.
«Το χρήμα από μέσο ανταλλαγής και αποταμίευσης έχει μετατραπεί σε εμπόρευμα»
ΠτΘ: Μια νέα, νέα τάξη πραγμάτων που όπως είπατε και στην τοποθέτησή σας, τα βασικά της χαρακτηριστικά είναι ότι επιδιώκει την εμπορευματοποίηση των πάντων, ανάγοντας το χρήμα από μέσο σε υπέρτατη αξία.
Γ.Χ.: Αυτό είναι πολύ σημαντικό, διότι αντιλαμβάνεστε πλέον ότι το χρήμα από κει που ήταν ένα μέσο ανταλλαγής και αποταμίευσης, δηλαδή διατήρησης της αγοραστικής δύναμης των ανθρώπων διαχρονικά, έχει μετατραπεί πλέον σε ένα εμπόρευμα. Το χρήμα για το χρήμα. Πουλιέται κι αγοράζεται στις χρηματαγορές. Κι αυτές οι χρηματαγορές, οι λεγόμενες αγορές, έχουν πλέον φτάσει να δανείζουν κράτη ολόκληρα τα οποία εξαρτώνται πλέον από ιδιωτικά κεφάλαια των αγορών, των χρηματοοικονομικών ομίλων.
Σήμερα η πραγματική εξουσία πάνω στον πλανήτη βασίζεται σε τρεις βασικούς πυλώνες. Ο πρώτος είναι ο τραπεζικός πυλώνας, ο δεύτερος είναι οι χρηματοοικονομικοί όμιλοι, δηλαδή οι αγορές και ο τρίτος πυλώνας είναι οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες. Αυτοί οι τρεις βασικοί πυλώνες και άλλοι που υπάρχουν παρακάτω, μικρότερης εμβέλειας και σημασίας, είναι αυτοί που κυριαρχούν σήμερα πάνω στον πλανήτη, με ένα σωρό πράγματα που δεν υπήρχαν επί κεϋνσιανισμού και τα οποία παρουσιάστηκαν στα τελευταία χρόνια με τις λεγόμενες offshore εταιρείες, τους φορολογικούς παραδείσους κ.ο.κ. Το μόνο το οποίο παίζεται εκεί δεν είναι κανένα υλικό αγαθό προϊόν για την καλυτέρευση της ζωής, αλλά το χρήμα, το οποίο δεν τρώγεται. Υπάρχει μια καταπληκτική δύναμη αυτών των αγορών, και μια τεράστια συσσώρευση χρηματοοικονομικών κεφαλαίων, τα οποία δεν μπορώ να καταλάβω και αυτοί που τα συσσωρεύουν τι θέλουν να τα κάνουν τελικά. Επενδύσεις; Προς ποια κατεύθυνση; Για την ικανοποίηση των αναγκών των απλών ανθρώπων της καθημερινότητας ή για περαιτέρω συσσώρευση κι άλλη οικονομική εξουσία; Προσωπικά είμαι πολύ επιφυλακτικός και θα πρέπει οι οικονομολόγοι να δώσουν μια απάντηση. Ένα οικονομικό σύστημα έχει κάποιο σκοπό και κάποιον στόχο για τον οποίο υπάρχει. Και για μένα προσωπικά είναι η ικανοποίηση των ανθρωπίνων αναγκών. Αν το οικονομικό σύστημα δεν ικανοποιεί αυτό το σκοπό, τότε είναι ένα σύστημα που πρέπει να αλλάξει.
Είναι μια απανθρωποποίηση του οικονομικού συστήματος. Το οικονομικό σύστημα υπάρχει για τον άνθρωπο. Είναι μια ανθρώπινη κατασκευή. Εμείς κάνουμε ένα οικονομικό σύστημα, σε τρόπο ώστε μέσω της λειτουργίας του και των κανόνων του, να εξυπηρετούνται οι ανάγκες μας. Σήμερα εκείνο το οποίο έχει γίνει, είναι το σύστημα να ασχολείται με την αύξηση των προϊόντων, με τη διαφήμιση των προϊόντων, με την κατανάλωση των προϊόντων, με τη δημιουργία επενδύσεων για τα νέα προϊόντα, με την προώθηση των προϊόντων αυτών, με τη συσσώρευση του χρήματος και της δύναμης. Ο άνθρωπος λείπει. Δεν μπορεί το οικονομικό να είναι ανεξάρτητο από το ζων. Το οικονομικό υπάρχει για το ζων. Σήμερα έχουν αναστραφεί οι όροι. Το ζων, δηλαδή οι ζωντανοί άνθρωποι δουλεύουν για το οικονομικό σύστημα, ενώ το οικονομικό σύστημα πρέπει να δουλεύει για την ευημερία των ανθρώπων.
«Με επικοινωνιακά τεχνάσματα προσπαθούν να επιβάλλουν στους λαούς, το μέλλον που έρχεται, μετά την ενεργειακή κρίση, με μια πραγματικότητα με αυξημένες τιμές των πάντων»
ΠτΘ: Αυτή τη στιγμή ζούμε ένα τεράστιο κύμα ανατιμήσεων, σε βασικά προϊόντα, στην ενέργεια κ.ο.κ. Η ενεργειακή κρίση θα αντιμετωπιστεί κάποια στιγμή, ωστόσο υπάρχει και εκείνη η άποψη που λέει ότι οι τιμές θα παραμείνουν σε κατώτερα επίπεδα των τωρινών αυξήσεων, αλλά με μεγάλες αυξήσεις σε σχέση με την πραγματικότητα όπως τη γνωρίζαμε. Κοινώς μας προετοιμάζουν για να δεχτούμε αναίμακτα ως πολίτες μια νέα διαφορετική τάξη πραγμάτων σε οικονομικό επίπεδο. Είναι η σημερινή πραγματικότητα ένα παράδειγμα αυτού που περιγράφετε;
Γ.Χ.: Συμφωνώ απόλυτα. Κατ’ αρχήν διερωτώμαι γιατί αυξάνουν οι τιμές. Είναι ένα γεγονός φυσιολογικό; Συνέβη γιατί υπάρχει πρόβλημα στο θέμα της ενέργειας; Ξαφνικά στέρεψε το πετρέλαιο; Στέρεψε το φυσικό αέριο και λόγω της έλλειψής του ανέβηκε η τιμή του; Γιατί συνέβη αυτό; Κατά πόσο αυτή η αύξηση της ενέργειας οδηγεί σε αύξηση και ανατιμήσεις όλων των προϊόντων της καθημερινότητας με τα οποία ζούμε. Πώς και γιατί συνέβη αυτό; Μήπως ήταν μια τεχνική διαδικασία, η οποία οδήγησε σε μια γενικευμένη αύξηση των τιμών και έχει επίπτωση στον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, δηλαδή στο καλάθι της νοικοκυράς; Ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή έχει σχέση με τον πληθωρισμό. Πώς είναι δυνατόν να έχει πέσει μια επικοινωνιακή καταιγίδα ότι έχουμε έναν πληθωρισμό 2,5-3%; Πώς είναι δυνατόν να έχουμε 2,5-3% πληθωρισμό και να έχουμε 100% ή 50% ή 30% αύξηση στην ενέργεια ή στα υπόλοιπα αγαθά; Το 2,5-3% δεν είναι φοβερός πληθωρισμός. Είναι ένας πληθωρισμός που λέγεται έρπων, και έχει πάρα πολύ ικανοποιητικό αναπτυξιακό περιεχόμενο. Μακάρι να είχαμε πάντα 2,5-3% πληθωρισμό, διότι σημαίνει ότι έχουμε μια προσδοκία για κάποια αύξηση των τιμών, που δίνει θάρρος στον επιχειρηματία να δουλέψει. Το να έχουμε έναν καλπάζοντα πληθωρισμό που είναι το 25-30% είναι επικίνδυνο. Και είναι επικίνδυνο για τα ημερομίσθια, συντάξεις, κλπ. Πώς είναι λοιπόν δυνατόν να έχουμε τόσο μεγάλες αυξήσεις στα προϊόντα και τις τιμές τους και ξαφνικά να μας λένε ότι έχουμε 2,5-3% πληθωρισμό. Αυτό εγώ δεν μπορώ να το κατανοήσω. Πιστεύω ότι είναι ένα επικοινωνιακό τέχνασμα, που προσπαθεί να επιβάλει στους λαούς, το μέλλον που έρχεται, μετά την ενεργειακή κρίση, με μια πραγματικότητα με αυξημένες τιμές των πάντων.
«Εάν θέλουμε να έχουμε έναν πλανήτη που θα διακατέχεται από αυταρχισμό, καταναγκασμό, υπακοή, ένα ολοκληρωτικό σύστημα παγκοσμίως δηλαδή, τότε να δεχτούμε τη νέα κανονικότητα»
ΠτΘ: Περιγράφετε έναν οικονομικό πόλεμο, ο οποίος όμως λαμβάνει παγκόσμιες διαστάσεις…
Γ.Χ.: Υπάρχουν και άλλα πράγματα που δεν είναι απόλυτα οικονομικά. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει αυτή η μονολιθικότητα που υπήρχε τόσα χρόνια με την παντοκρατορία των ΗΠΑ. Υπάρχει η Κίνα, η Ρωσία, η Ενωμένη Ευρώπη, χώρες όπως η Βραζιλία, η Ινδία, κλπ, που είναι πόλοι γεωπολιτικής και οικονομικής εξουσίας. Πώς είναι δυνατόν να φτάσουμε σε μια κατάσταση όπου το σύνολο του οικονομικού συστήματος θα μπορεί να ελεγχθεί κατά κάποιον τρόπο; Μήπως υπάρχει τίποτα πίσω από αυτό; Αυτή η μετανεωτερικότητα μπορεί να οδηγεί, και καλλιεργείται από συγκεκριμένους κύκλους ανθρώπων, στο ότι πρέπει πλέον ο πλανήτης, λόγω της κλιματικής αλλαγής, της υγειονομικής κρίσης κ.ο.κ., σε μια παγκόσμια κυβέρνηση. Αυτή η ιδέα που καλλιεργείται συστηματικά, κατά την προσωπική μου άποψη είναι μια πολύ επικίνδυνη υπόθεση και πρέπει να γνωρίζουν οι οικονομολόγοι ότι δεν είναι παντογνώστες. Οι οικονομολόγοι είναι οικονομολόγοι. Πέρα από αυτούς υπάρχουν διεθνολόγοι, νομικοί, κοινωνιολόγοι, φιλόσοφοι, διανοούμενοι άνθρωποι, οι οποίοι όταν ακούν για παγκόσμια κυβέρνηση «κουμπώνονται», διότι θεωρούν ότι πρόκειται για μια ολοκληρωτική αντίληψη, για μια ανθρωπότητα, η οποία θα διακατέχεται από ένα κλίμα αυταρχισμού, και έλλειψης δημοκρατίας. Κι αν αυτό δεν έχει επιτευχθεί ακόμη, παρά το γεγονός ότι προφανώς επιχειρείται, οφείλεται στο γεγονός αυτής της διαίρεσης του κόσμου σε διάφορα μεγάλα κέντα αποφάσεων και εξουσίας. Αυτή η διαίρεση αν ήταν σήμερα μια μονοκρατορία μιας μεγάλης δύναμης, των ΗΠΑ, της Κίνας, κλπ, πιθανόν αυτή η παγκόσμια κυβέρνηση να είχε επιτευχθεί, γιατί θα κυριαρχούσε αυτή η δύναμη.
Δεν υπάρχει το τέλος των ιδεολογιών. Ούτε το τέλος της ιστορίας, όπως έλεγε ο Φουκουγιάμα. Γιατί, εφόσον στο σκεπτικό μας, στη συνείδησή μας, στο μυαλό μας, στην καρδιά των ανθρώπων θα λειτουργούν και θα παίζουν ρόλο έννοιες όπως η ελευθερία, η δικαιοσύνη, η ισότητα, η αδελφότητα, η αλληλεγγύη, η αξιοπρέπεια, τα πράγματα δεν τελειώνουν ποτέ. Θα υπάρχουν συνέχεια νέες ιδεολογίες, νέα φαινόμενα συγκρούσεων, τα οποία θα υπάρχουν μεταξύ των ανθρώπων, σε ότι αφορά το ιδεολογικό επίπεδο, και η ιστορία θα εξελίσσεται συνέχεια με εναλλαγές.
Κατά την άποψή μου όμως σημασία έχει η δημοκρατία. Εάν θέλουμε να έχουμε έναν πλανήτη που θα διακατέχεται από αυταρχισμό, καταναγκασμό, υπακοή, ένα ολοκληρωτικό σύστημα παγκοσμίως δηλαδή, τότε να δεχτούμε τη νέα κανονικότητα. Ωστόσο δεν είναι τελείως σίγουρο ότι θα το δεχτούμε, διότι υπάρχουν τρία πράγματα τα οποία φοβάται η εκάστοτε κυρίαρχη εξουσία. Η αριστοτελική αέναη διαφοροποίηση της ουσίας, ότι τα πράγματα δηλαδή μεταλλάσσονται συνεχώς, το δεύτερο είναι η επικούρεια παρέκκλιση, που έλεγε ότι ενώ τα πράγματα φαίνονται έτσι, ότι εκεί οδεύουμε, ξαφνικά κάτι συμβαίνει και τα πράγματα αλλάζουν άρδην, και τρίτον υπάρχει η απροσδιοριστία του ανθρώπινου εγκεφάλου. Οσηδήποτε καταστολή κι αν υπάρχει, οσηδήποτε προσπάθεια γίνεται επικοινωνιακά να προσβληθεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος, υπάρχει ένα πράγμα που δεν καταπολεμάται εύκολα κι αυτό λέγεται «η απροσδιοριστία του ανθρώπινου εγκεφάλου». Είναι απροσδιόριστος.
«Υπάρχουν περιθώρια αντίδρασης απέναντι στα κατεστημένα συμφέροντα και αυτό είναι που τα τρομάζει»
ΠτΘ: Πιστεύετε λοιπόν ότι η νέα εποχή δεν έχει ακόμα ανατείλει, αλλά αυτό δίνει και το περιθώριο στους πολίτες να αντιδράσουν σε όλα αυτά που γίνονται γι’ αυτούς χωρίς αυτούς, με την υιοθέτηση μιας παγκοσμιοποίησης με παγκοσμιότητα και ανθρώπινο πρόσωπο. Κοινώς να βάλουν τον άνθρωπο που λείπει, μπροστά.
Γ.Χ.: Βεβαίως υπάρχουν περιθώρια αντίδρασης και το γεγονός ότι υπάρχουν είναι αυτό που τρομάζει τα κατεστημένα συμφέροντα, διότι κανείς δεν ξέρει πώς θα αντιδράσει ο ανθρώπινος εγκέφαλος. Εκεί που θεωρείς ότι τον έχεις μπάσει στη νέα κανονικότητα, να σκέπτεται όπως θες εσύ, διότι τον έχεις αλλοτριώσει και τον έχεις προετοιμάσει επικοινωνιακά ώστε να δεχτεί το νέο φαινόμενο, δεν ξέρεις πώς θα αντιδράσει. Διότι δεν υπάρχει το τέλος των ιδεολογιών. Ούτε το τέλος της ιστορίας, όπως έλεγε ο Φουκουγιάμα. Γιατί, εφόσον στο σκεπτικό μας, στη συνείδησή μας, στο μυαλό μας, στην καρδιά των ανθρώπων θα λειτουργούν και θα παίζουν ρόλο έννοιες όπως η ελευθερία, η δικαιοσύνη, η ισότητα, η αδελφότητα, η αλληλεγγύη, η αξιοπρέπεια, τα πράγματα δεν τελειώνουν ποτέ. Θα υπάρχουν συνέχεια νέες ιδεολογίες, νέα φαινόμενα συγκρούσεων, τα οποία θα υπάρχουν μεταξύ των ανθρώπων, σε ό,τι αφορά το ιδεολογικό επίπεδο, και η ιστορία θα εξελίσσεται συνέχεια με εναλλαγές. Τίποτα δεν τελειώνει. Το ζήτημα είναι γιατί μας λένε για τη νέα εποχή. Ποια νέα εποχή; Η νέα εποχή του νεκρού προϊόντος, του χρήματος, του πράγματος, του κεφαλαίου και στη χρηματική μορφή του; Αυτή τη νέα εποχή μιας νέα κανονικότητας όπου με διάφορα παιχνίδια τεχνικού περιεχομένου θα ανεβοκατεβάζουν τις τιμές όπως θέλουν για να αυξομειώνουν τα κέρδη τα οποία και θα αποθηκεύουν σε αγορές offshore εταιρειών, φορολογικών παραδείσων, όπου το 1% του πληθυσμού των ανθρώπων θα ζει πλουσιοπάροχα και θα κάνει ταξίδια στο διάστημα για να δει τη γη από μακριά και εμείς δεν θα βλέπουμε ούτε καν τον διπλανό μας; Αυτό το πράγμα δεν είναι νέα εποχή, είναι πολύ παλιά εποχή, μεσαιωνικού χαρακτήρα. Η νέα εποχή θα ανατείλει όταν αποφασίσουμε να κάνουμε μια παγκοσμιοποίηση με παγκοσμιότητα-οικουμενικότητα, για το καλό της ανθρωπότητας. Όταν θα υπάρχει μια διανεμητική δικαιοσύνη, όταν θα ξέρουμε ότι αυτός ο πλούτος που παράγει η κοινωνία των ανθρώπων και ο πλανήτης διανέμεται κατά τρόπο που είναι δίκαιος, σε όλους. Όταν καταλάβουμε ότι είμαστε ανθρώπινες οντότητες που έχουμε το δικαίωμα που μας παρέχει ένα δημοκρατικό πολίτευμα, να θεωρούμε τον εαυτό μας Πολίτη, που σημαίνει ότι είμαστε ελεύθεροι και αυτοπροσδιοριζόμενοι άνθρωποι, από τους οποίου εκρέει η εξουσία. Η εξουσία εκρέει από τον ελεύθερο και αυτοπροσδιοριζόμενο πολίτη, ο οποίος πάει και ψηφίζει συνειδητά και εκλέγει τους αντιπροσώπους του, σε μια κοινοβουλευτική δημοκρατία για παράδειγμα. Τότε θα ανατείλει η νέα εποχή. Όταν αποκτήσουμε συνείδηση της κοινής μας μοίρας.
«Πρέπει να υπάρχει συνεχώς επανάσταση μέσα στην επανάσταση, μεταλλαγή μέσα στη μεταλλαγή, αλλαγή μέσα στη μεταλλαγή• διαφορετικά γινόμαστε κατεστημένο»
ΠτΘ: Για σας τι ακολουθεί σε προσωπικό επίπεδο;
Γ.Χ.: Θέλω να παρατηρήσω μέχρι πού θα φτάσει αυτή η κοινωνία, σε ό,τι αφορά την ανοχή την οποία παρουσιάζει. Πολύ περισσότερο στον τόπο μου απ’ ό,τι αλλού, γιατί αλλού πολλές κοινωνίες αντιδρούν. Βλέπουμε τι γίνεται στη Γαλλία, στις ΗΠΑ, την ώρα που σε κοινωνίες όπως η δική μας, και σε άλλες πολύ περισσότερο ολοκληρωτικές, με την καταστολή των συνειδήσεων και των ανθρώπων. Αυτό που μας πλασάρουν και ως κανονικότητα. Θέλω λοιπόν να παρατηρήσω πόσο αυτό θα συνεχιστεί. Θα υπάρξει και θα λειτουργήσει η αριστοτελική αέναη διαφοροποίηση της ουσίας, η επικούρεια παρέκκλιση και η απροσδιοριστία του ανθρώπινου εγκεφάλου και πάλι; Εγώ πιστεύω ότι θα λειτουργήσουν. Είναι αυτό το οποίο φοβούνται πάντοτε οι ισχυροί. Κι αν ακόμα επικρατήσει μια διαφορετική τάξη πραγμάτων η οποία δεν θα είναι αυτή που ονειρεύονται οι επικαιροποιούντες σήμερα, αλλά μια μετανεωτερικότητα, ενός τύπου που δεν μας ικανοποιεί, θέλω να δω αν αυτή η νέα αλλαγή θα καταντήσει και εκείνη να συντηρικοποιηθεί. Γιατί ξέρετε δεν αρκεί μια επανάσταση ή μια μεταλλαγή. Πρέπει να υπάρχει συνεχώς επανάσταση μέσα στην επανάσταση, μεταλλαγή μέσα στη μεταλλαγή, αλλαγή μέσα στη μεταλλαγή. Διαφορετικά γινόμαστε κατεστημένο. Κι από τη στιγμή που γίνομαι κατεστημένο κυβερνούν και πάλι οργανωμένα οικονομικά και άλλα συμφέροντα.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
